Baby Bag

რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება? - თემაზე ქცევითი თერაპევტი საუბრობს

რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება? - თემაზე ქცევითი თერაპევტი საუბრობს

რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება? - ამ საკითხზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა პრაქტიკოსი ქცევითი თერაპევტი, სუპერვაიზერი, ფსიქოლოგიის მაგისტრი მაკო გაგნიძე.

- როდესაც ბავშვი გამუდმებით უხეშობს, რა შეიძლება იყოს მიზეზი?

ზოგადად ქცევა არის ინდივიდის მიზანმიმართულად განხორციელებული აქტივობა, რომელსაც გააჩნია მიზანი და ფუნქცია. როდესაც პრობლემურ ქცევასთან გვაქვს საქმე, ამ შემთხვევაში, ბავშვის გამუდმებულ უხეშობასთან და ხშირად მეორდება შემანარჩუნებელი შედეგი, ანუ განმტკიცება, გამორიცხულია ამ ქცევას არ ჰქონდეს წინაპირობა. ქცევათმეცნიერება (ბიჰევიორიზმი) ყველაზე ეფექტურად გვეხმარება ქცევის მართვაში, ხოლო ქცევის მომავალში გამოვლენას და დასწავლას განაპირობებს შედეგები, რომლებიც მოსდევს მას. ანუ შედეგი, რომელიც იწვევს ქცევის გამოვლენის ზრდას. თუკი ბავშვი უხეშობით, ფიზიკური აგრესიით, ყვირილით არასასურველი ქცევით აღწევს სასურველს მაგალითად:

  1. სასიამოვნო სტიმულის მიღება - მაღაზიაში უნდოდა კანფეტი, არ ყიდულობდნენ, მან იყვირა/იუხეშა/იბილწსიტყვავა: მიიღო სასურველი და უყიდეს;
  2. არასასიამოვნოს თავიდან არიდება - არ უნდა დაყრილი სათამაშოების ალაგება. იყვირა/იუხეშა/იბილწსიტყვავა: დავალება არ შეასრულა, ოღონდ დამშვიდებულიყო და ამ დავალების შესრულება აღარ მოსთხოვეს.

შესაძლოა და ხშირია ეს იყოს ყურადღების მიღებისთვის გამოვლენილი ქცევა ან სხვისი ყურადღების თავიდან აცილებისთვის. იმისათვის, რომ გავიგოთ ქცევის ფუნქცია და შედეგის მასზე ზემოქმედება, სპეციალისტები პრობლემური ქცევის დროს ვაგროვებთ და მშობელსაც ვთხოვთ ABC (Antecedent-Behavior-Consequence - წინაპირობა, ქცევა, შედეგი) მონაცემების შეგროვებას და შემდგომ ამ მონცემების ნიადაგზე გარკვეული სტრატეგიების დასახვას.

ქცევას თუ არ ექნება ის შედეგი, რისთვისაც ხორციელდება, ადრე თუ გვიან ჩაქრება და საბოლოოდ გაქრება. შესაძლოა, გარკვეული პერიოდი ქცევისაფეთქება გამოიწვიოს, მაგრამ საბოლოოდ, მაინც გაქრება. თუმცა, უნდა გავითვალისწინოთ ინდივიდუალიზმი, რომელიც ასევე გააჩნია ქცევას. ძველი და ჩვევაში გადასული ქცევის გაქრობა რთულია, ახლის გაცილებით მარტივი. შესაბამისად, მშობელი უნდა ეცადოს გაარკვიოს რა არის წინაპირობა აღნიშნული ქცევების და რა მოყვება, რა ინარჩუნებს მათ. თუკი თავად ვერ ახერხებს და უჭირს გამკლავება, მაშინ უნდა მიმართოს სპეციალისტს. მოდით, კიდევ ერთხელ ჩამოვთვალოთ რა შეიძლება იყოს აღნიშნული ქცევის განხორციელების მიზეზები: 

1. სასურველის მიღება;

2. იმპულსურობა;

3. ყურადღების მიპყრობა;

4. არახელსაყრელი გარემო;

5. იმიტირება (მიბაძვა) ოჯახის წევრის, მულტფილმის გმირის და ა.შ.;

6. თავდაცვა;

7. უნარების ნაკლებობა ( არ იცის როგორ მოითხოვოს რაიმე ან ლექსიკური მარაგი არ აქვს);

8. სტრესი (ოჯახის სირთულეები);

9. ემოციური ფონი (იმედგაცრუება, ყურადღების ნაკლებობა);

10. ფიზიოლოგიური მდგომარეობა, რუტინის დარღვევა, უძილობა, შიმშილი.

- რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება?

- იმ მომენტში არ ამახვილებთ ყურადღებას, არ ეჩხუბებით, არ ავლენთ საპასუხო აგრესიას, არ იცინით, არ ახალისებთ. როდესაც ქცევის გამოვლენა დასრულდება, ვასწავლით გამოხატვის სწორ ფორმას (სასურველის მოთხოვნის, არასასურველის თავიდან არიდების და ა.შ). ეს იმ შემთხვევაში თუკი ბავშვს მიმართული მეტყველება ესმის და თუ არა, მაშინ სხვა სტრატეგიების გამოყენება შეგვიძლია, მაგალითად, ალტერნატიული კომუნიკაცია, ჟესტით მოთხოვნა და ა.შ

- რამდენად ეფექტურია, რომ ასეთ დავაიგნოროთ?

რაც შეეხება იგნორს, აღნიშნული სტრატეგია ქცევის გამოყენებით ანალიზში ნამდვილად არსებობს და ჰქვია დაგეგმილი იგნორი, თუმცა, ეს ძალიან დიდი სიფრთხილით უნდა გამოვიყენოთ და მხოლოდ გარკვეულ სიტუაციებში, ისიც სპეციალისტთან შეთანხმებით. უნდა აღვნიშნოთ, რომ ამ დროს ვაიგნორებთ ინდივიდის ქცევას და არა თავად ინდივიდს.

როცა ბავშვი ხდება აგრესიული, ვიწყებთ ძიებას, გვიჩნდება კითხვას რატომ? მშობელმა ყველა გარემოში უნდა გააანალიზოს აღნიშნული ქცევა და თუ ვერ იგებს მიზეზს, მიმართოს სპეცილისტს. მნიშვნელოვანია ერთი აღზრდის სტილი ოჯახში, არასწორია, როდესაც ოჯახის ერთი ან რამოდენიმე წევრი რაღაცას უკრძალავს და სხვები ნებას რთავენ.

- მშობლის მხრიდან, რა სახის კომუნიკაციამ შეიძლება გაამწვავოს მდგომარეობა?

მშობლის მხრიდან აგრესიაზე აგრესიით პასუხმა ერთმნიშვნელოვნად შესაძლოა გაამწვავოს მდგომარეობა.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

შეიძლება დაინტერესდეთ

„ბავშვებში ყელის ტკივილის დროს ძალიან კარგია რძე და თაფლი, ეს ხველასაც უხდება,“- პედიატრი ინგა მამუჩიშვილი

„ბავშვებში ყელის ტკივილის დროს ძალიან კარგია რძე და თაფლი, ეს ხველასაც უხდება,“- პედიატრი ინგა მამუჩიშვილი

პედიატრმა ინგა მამუჩიშვილმა ბავშვებში ომიკრონის ყველაზე ხშირი სიმპტომებისა და მათი მკურნალობის მეთოდების შესახებ ისაუბრა:

„პრაქტიკულად ვერცერთი ცხვირის წვეთი ვერ აგვარებს ცხვირის გაჭედვის პრობლემას. მშობლები ცდილობენ ეს პრობლემა რაღაცნაირად მოუგვარონ ბავშვს, იმიტომ, რომ ის დისკომფორტს განიცდის. მშობლები თვითნებურად იყენებენ ცხვირის წვეთებს, რაც დაუშვებელია, იმიტომ, რომ ცხვირი არის ბავშვისთვის შოკური ორგანო. ცხვირი ძალიან ახლოა ჰემატოენცეფალურ ბარიერთან. ცხვირში ჩაწვეთებულმა ნებისმიერმა წამალმა შეიძლება გაიაროს ჰემატოენცეფალური ბარიერი. ამ დროს სისხლძარღვების შევიწროვება ხდება არამხოლოდ ცხვირში, არამედ ჰემატოენცეფალური ბარიერის გავლის შედეგად თავის ტვინშიც და შეიძლება ბავშვს განუვითარდეს კოლოპტოიდური მდგომარეობა. ამიტომ ძალიან დიდი სიფრთხილით უნდა ვიყოთ ამ დროს. ერთადერთი საშუალება, რაც ამ დროს შეიძლება, ეს არის ფიზიოლოგიური ხსნარი.“

„კიდევ ერთი ნიშანი, რომელიც გამოკვეთილია ომიკრონის დროს, ეს არის ყელის ტკივილი, განსაკუთრებით ცალ მხარეს ჩაფხაჭვნის შეგრძნება. ძალიან პატარებს უჭირთ ყლაპვა, ჩვილებს პირიდან ეღვრებათ საკვები. ცოტა მოზრდილი ბავშვები აღნიშნავენ საშინელ თავის ტკივილს, წელის, ზურგის და ხერხემლის ტკივილს. ჩვენი ფარმაცევტული ბაზარი ძალიან მდიდარია სხვადასხვა სპრეებით, სხვადასხვა საწუწნი აბებით, რომლებსაც მშობლები ხშირ შემთხვევაში აბსოლუტურად დაუდევრად იყენებენ. ეს სპრეები ძალიან ხშირად შეიცავს ლიდოკაინს, რომელიც ლორწოვან გარსზე მოხვედრისას, შეიძლება ბავშვისთვის გახდეს ერთ-ერთი ალერგიული ტრიგერი. ძალიან ფრთხილად უნდა ვიყოთ, რადგან შეიძლება ანაფილაქსიური რეაქცია ან კვინკეს შეშუპებაც კი გამოვიწვიოთ. ამ დროს სჯობს ხალხური მეთოდების გამოყენება. ​ყველაზე უფრო კარგია ასეთ დროს სოდიანი და მარილიანი წყლის სავლები. ძალიან პატარა ბავშვებში, ჩვილებში, ვეცადოთ ხშირად ვაწოვოთ ბავშვს. ამ დროს ხდება კუნთების გავარჯიშება და შეიძლება, ტკივილი შევუმსუბუქოთ ბავშვებს. ძალიან კარგია რძე და თაფლი, ოღონდ არავითარ შემთხვევაში არ შეიძლება ცხელ რძეში თაფლის ჩასხმა. რძე და თაფლი ხველასაც უხდება. ეს სიმპტომები სამი დღის განმავლობაში არის და შემდეგ ხდება ამ სიმპტომების უკუგანვითარება,“- აღნიშნულ საკითხზე ინგა მამუჩიშვილმა რადიო „ფორტუნას“ ეთერში ისაუბრა.

წყარო: ​რადიო „ფორტუნა“

წაიკითხეთ სრულად