Baby Bag

რატომ არ უსმენენ თინეიჯერები მშობლებს?

რატომ არ უსმენენ თინეიჯერები მშობლებს?

თინეიჯერებს მშობლებთან ჯანსაღი ურთიერთობის ჩამოყალიბება უჭირთ. ისინი უფროსებს დახმარების თხოვნით ხშირად მიმართავენ, არც საკუთარ პრობლემებზე ხმამაღლა საუბარს ერიდებიან, თუმცა, როგორც წესი, მშობლების მიერ შეთავაზებული პრობლემის მოგვარების გზები მათთვის მიუღებელი, არაადეკვატური და გამაღიზიანებელია. ეს ყოველივე თინეიჯერების იმედგაცრუებას იწვევს, რის გამოც მათსა და მშობლებს შორის ურთიერთობა იძაბება. რატომ უჭირთ უფროსებს მოზარდების სურვილებისა და ინტერესების ამოცნობა და რატომ ვერ ახერხებენ ისინი შვილებთან ჯანსაღი ურთიერთობების დამყარებას? საქმე იმაშია, რომ თინეიჯერები მშობლებისგან ვერასდროს იღებენ იმას, რაც სურთ. უფროსები ვერ ხვდებიან, რის მიღწევას ცდილობენ მათი შვილები ან რა მოლოდინები აქვთ მათ, როდესაც მშობლებს დახმარების თხოვნით მიმართავენ, რასაც ურთიერთობაში დაძაბულობა და უნდობლობა შემოაქვს.

თინეიჯერები საკუთარი ხმის ანარეკლს ეძებენ

თინეიჯერები, ისევე როგორც მოზრდილი ადამიანები, მნიშვნელოვანი პრობლემების შესახებ საუბრით სტრესისგან გათავისუფლებას ახერხებენ. ფსიქოლოგები ხშირად იმეორებენ ერთსა და იმავე აფორიზმს: „პრობლემების გარეთ გამოტანა უდიდესი შვების მომტანია. პრობლემის მასშტაბს მნიშვნელობა არ აქვს. სხვებისთვის მისი გაზიარება ნებისმიერ შემთხვევაში სასარგებლოა.“

თინეიჯერი შვილი საკუთარი პრობლემების შესახებ თუ გესაუბრებათ, არ იფიქროთ, რომ მას თქვენი რჩევების მოსმენა სურს. მოზარდს თავისი საზრუნავისა და სატკივარისგან გათავისუფლების უფლება უნდა მისცეთ. თინეიჯერები ცდილობენ შემაწუხებელი აზრებისგან და ზედმეტი ტვირთისგან გათავისუფლდნენ. როდესაც ისინი საკუთარი პრობლემების შესახებ ხმამაღლა საუბარს იწყებენ, გონებაში გაფანტული აზრების დალაგება უმარტივდებათ. თინეიჯერები მშობლებთან საუბრის დროს უკეთ აცნობიერებენ, თუ რა აწუხებთ და რისი შეცვლა სურთ. პრობლემების ვერბალურად ჩამოყალიბების შემდეგ ისინი მათ მოგვარებას გაცილებით ეფექტურად ახერხებენ. უფროსებმა თინეიჯერებს აუცილებლად უნდა შეუქმნან ისეთი გარემო, რომელშიც ისინი თავს თავისუფლად იგრძნობენ. როდესაც თინეიჯერები საკუთარი პრობლემების შესახებ გესაუბრებიან, მათ ბოლომდე ყურადღებით და ჩუმად უნდა უსმინოთ. არასდროს შეაწყვეტინოთ მოზარდს საუბარი. თავი შეიკავეთ თქვენი მოსაზრებების გამოთქმისგან.

თინეიჯერებს ემპათია ესაჭიროებათ

თინეიჯერების პრობლემების დიდი ნაწილი მარტივად ვერ გადაიჭრება. მშობლები მათი გატეხილი გულების გამთელებას ვერ შეძლებენ, ვერც სოციალური დრამებისგან დაიცავენ საკუთარ შვილებს და ვერც გამოცდების გადადებას მოახერხებენ. მთავარია, მოზარდმა იგრძნოს, რომ ის პრობლემების წინაშე მარტო არ არის და მშობლების თანადგომის იმედი უნდა ჰქონდეს.

თინეიჯერები, როგორც წესი, საკუთარ პრობლემებს მხოლოდ თანატოლებს უზიარებენ. მშობლებთან გულახდილი საუბრის შემთხვევაში, მათ რჩევა-დარიგების და კრიტიკის მოსმენის სურვილი არ აქვთ. თქვენს თინეიჯერ შვილს აუცილებლად უნდა აგრძნობინოთ, რომ მისი გესმით და მის სატკივარს იზიარებთ. თუ მოზარდი თავისი პრობლემების შესახებ გულახდილად გესაუბრებათ, აუცილებლად მიმართეთ მას შემდეგი კითხვით: „გინდა, რომ შენ გვერდით ვიყო, ან იქნებ მარტო ყოფნა გირჩევნია?“ თუ შვილის დახმარება გინდათ, აუცილებლად ჰკითხეთ, რით შეგიძლიათ მისი დახმარება. მოზარდმა უნდა იგრძნოს, რომ თქვენ მისთვის ყველაფერს გააკეთებთ, მაგრამ მხოლოდ მისი თანხმობისა და სურვილის შემთხვევაში.

თინეიჯერებს მეტი თავდაჯერების მოპოვება სჭირდებათ

მართალია, მშობლებს შვილებთან საუბრისას საკუთარი მოსაზრებების გამოთქმის სურვილი აქვთ, მაგრამ მოზარდებთან ფრთხილი მოპყრობა აუცილებელია. თუ თქვენს თინეიჯერ შვილს პრობლემის მოგვარების საკუთარ მეთოდებს და საშუალებებს შესთავაზებთ, მისი თავდაჯერება მნიშვნელოვნად მოიკლებს. მოზარდი იფიქრებს, რომ მას სირთულეებთან დამოუკიდებლად გამკლავების უნარი არ აქვს. თქვენი მოსაზრებების დაფიქსირებისგან თავი მაქსიმალურად შეიკავეთ. თქვენს შვილს აუცილებლად უთხარით, რომ მას ნებისმიერი პრობლემის მოგვარება შეუძლია, რომ მას ადრეც დაუღწევია თავი სირთულეებისთვის და ამას ახლაც მოახერხებს. მოზარდმა თავი ძლიერ და მამაც ადამიანად უნდა იგრძნოს.

თქვენი შვილი პრობლემის მოგვარების მისეულ გზებზე თუ გესაუბრებათ, მას თქვენი მხარდაჭერის და აღიარების იმედი აქვს. თინეიჯერს სურს დარწმუნდეს, რომ მისი გადაწყვეტილება სწორია და რომ ის კარგად მოიქცა. არასდროს გააკრიტიკოთ მოზარდი, როდესაც ის პრობლემების მოგვარებას ცდილობს. თინეიჯერები ადვილად მოწყვლადები არიან, განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც საკუთარ განცდებსა და სატკივარზე გულახდილად საუბარს იწყებენ. არასდროს ესაუბროთ თინეიჯერს ნიშნისმოგებით, არ აგრძნობინოთ თავი დამნაშავედ ან წინდაუხედავად.

თინეიჯერებს იდეები ესაჭიროებათ და არა ინსტრუქციები

თინეიჯერებს მშობლებისგან მხარდაჭერა, მოსმენა და ემპათია სჭირდებათ. თუ თქვენს შვილს ყურადღებით მოუსმინეთ, მხარდაჭერა გამოუცხადეთ და თანაგრძნობითაც მოეპყარით, მაგრამ ის კვლავ პრობლემის გადაჭრის გზების ძიებაშია, შეგიძლიათ მას მეგობრული რჩევა მისცეთ. პირველ რიგში, ჰკითხეთ მოზარდს, უნდა თუ არა მას თქვენგან დახმარების მიღება. უპირველეს ყოვლისა, თქვენს შვილთან ერთად განსაზღვრეთ ის საჭიროებები, რომლებიც მისი პრობლემის გადასაჭრელად აუცილებლად მიგაჩნიათ. შემდეგ კი ის დაბრკოლებები გამოააშკარავეთ, რომელთა გაკონტროლება შეუძლებელია.

თქვენი შვილის პრობლემის გადაჭრის მცდელობისას აუცილებელია, რომ მასთან ერთად იმოქმედოთ და არა მის ნაცვლად. შესაძლოა, თქვენ ფიქრობდეთ, რომ ძალიან კარგად გესმით, რა სჭირდება მოზარდს, მაგრამ მისი ნებართვის გარეშე საკუთარი მოსაზრებების გამოთქმას არ გირჩევთ. თუ თქვენს შვილს რჩევებითა და დარიგებებით თავს მოაბეზრდებთ, ის გადაწყვეტს, რომ მის საუბარს ყურადღებით არ უსმენდით. მოზარდი ჩათვლის, რომ მისი პრობლემები თქვენთვის საინტერესო არ არის. გახსოვდეთ, რომ თინეიჯერებს თქვენგან ყველაზე მეტად მოსმენა და თანაგრძნობა სჭირდებათ. 


არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგუფი“)


მომზადებულია​ ​nytimes.com-ის მიხედვით

თარგმნა ია ნაროუშვილმა 

შეიძლება დაინტერესდეთ

რა შედეგს იწვევს მამის პასიური ჩართულობა ბავშვის აღზრდის პროცესში?

რა შედეგს იწვევს მამის პასიური ჩართულობა ბავშვის აღზრდის პროცესში?
რა შედეგს იწვევს მამის პასიური ჩართულობა ბავშვის აღზრდის პროცესში და რამდენად დიდი როლი აქვს მას? - ამ თემაზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ფსიქოლოგი მაია მაჭავარიანი.
- ბავშვის აღზრდის პროცესში, ძირითადად დედები არიან ხოლმე ჩართულები. რამდენად მნიშვნელოვანია მამის როლი?
- მამის როლი ბავშვის აღზრდის პროცესში ნამდვილად მნიშვნელოვანია. ბავშვს სჭირდება გვერდით, როგორც დედა, ისე მამა. მისთვის აუცილებელია მამა იყოს დაინტერესებული, მხარს უჭერდეს, უყვარდეს, უგებდეს და აფასებდეს. ამ მხრივ, მამის მიერ შეტანილი წვლილი განსხვავდება იმისგან, რასაც დედა აძლევს შვილებს და მხოლოდ დედასთან ურთიერთობა ამას ვერ ჩაანაცვლებს. დღეისათვის მამების როლი ბავშვების აღზრდის პროცესში შეცვლილია. ამ მხრივ შეინიშნება დადებითი ტენდენცია - მამების მეტი ჩართულობა ბავშვთან დაკავშირებულ სხვადასხვა პროცესში. მამის მონაწილეობა აღზრდაში აღარ შემოიფარგლება მხოლოდ ფინანსური მხარდაჭერით და დისციპლინის უზრუნველყოფით. ეს ტენდენცია იკვეთება იმ მომენტებშიც, რომ დღეს უფრო ხშირად ნახავთ მამას, რომელიც მიჰყვება შვილს ექიმთან კონსულტაციაზე, მშობელთა კრებაზე ან უბრალოდ თავისუფალ დროს ატარებს ბავშვთან. ეს გარკვეულწილად დაკავშირებულია შეცვლილ სოციალურ და ეკონომიკურ რეალობასთან - მამებს დღეს მეტად აქვთ საშუალება, ჩაერთონ ბავშვებზე ზრუნვის პროცესში, ხოლო დედებს მეტად აქვთ საშუალება, რეალიზდნენ პროფესიაში და შექმნან ეკონომიკური დოვლათი.
- ცალ-ცალკე რომ ვისაუბროთ მამის როლზე გოგონების და ბიჭების შემთხვევაში.
- ორივე სქესის ბავშვისთვის მამის მონაწილეობა აღზრდის პროცესში ძალიან მნიშვნელოვანია. ასეთი მამების შვილები უკეთესად ვითარდებიან, აქვთ ჯანსაღი სოციალური ურთიერთობები და ზრდასრულ ასაკშიც მეტად წარმატებულები არიან. მეცნიერები ამას „მამის ეფექტს“ უწოდებენ. „მამის ეფექტი“ არის ერთგვარი ქოლგა, რომლის ქვეშ მოიაზრება ყველა ის სარგებელი, რაც მოსდევს ბავშვის ცხოვრებაში მამის არსებობას და მონაწილეობას. საინტერესოა, რომ ბევრი კვლევის მონაცემებით, მოზარდობის ასაკამდე მამის ეფექტი ბიჭების და გოგონების აღზრდაში დიდად არ არის განსხვავებული. მოზარდობის პერიოდში კი, განსაკუთრებით მნიშვნელოვანი როლი მიუძღვის გოგონების თვითშეფასების, იდენტობის და საწინააღმდეგო სქესთან ჯანსაღი ურთიერთობის ჩამოყალიბებაში. მოზარდი ბიჭების შემთხვევაში, მამა არის როლური მოდელი, ასევე ზეგავლენას ახდენს იმაზე, თუ რამდენად აქტიური იქნება მოზარდი სოციალურ ურთიერთობებში. მოზარდობის პერიოდში აღზრდაში ჩართული მამების შვილები ნაკლებად არიან მიდრეკილი განახორციელონ სარისკო და სოციალურად მიუღებელი ქცევა, ან მიიღონ ნაადრევი სექსუალური გამოცდილება.
- რა სახის პრობლემა შეიძლება გამოიწვიოს მამის პასიურობამ აღზრდის პროცესში?
- მამის პასიური პოზიცია შეიძლება გამოიხატებოდეს იმაში, რომ ბავშვებზე ზრუნვის მთელი პასუხისმგებლობა გადაჰქონდეს დედაზე (მათ შორის, ბევრი მნიშვნელოვანი გადაწყვეტილების მიღება). ასეთ შემთხვევაში, მამა ნაკლებად იზიარებს პასუხისმგებლობას აღზრდის პროცესზე და არ რეაგირებს ბავშვის ქცევაზე, არ აძლევს ადეკვატურ უკუკავშირს, შესაძლოა, ყველაფრის ნებას რთავდეს ბავშვებს, ან უბრალოდ არ რეაგირებდეს არც კარგ და არც ცუდ ქცევაზე. ასევე შესაძლოა, მამა იყოს დისტანციური, ემოციურად მიუწვდომელი, ასეთ შემთხვევაში ბავშვს უჭირს მამის დამოკიდებულების ინტერპრეტაცია - მოეწონა ეს საქციელი თუ ეწყინა? ორივე შემთხვევაში, ბავშვის საჭიროებები (ფიზიკური, ემოციური, სოციალური) არ არის მიღებული და დაკმაყოფილებული. შესაბამისად, ის სარგებელი, რასაც ბავშვი მიიღებდა აღზრდის პროცესში აქტიურად ჩართული მამის შემთხვევაში, მათ შორის, უსაფრთხოების განცდა (მამა დიდი და ძლიერია, ზრუნავს დედაზე და მასზე), ჯანსაღი ემოციური მიჯაჭვულობა და წარმატებულობის განცდა (როდესაც მამა ამაყია შვილის მიღწევებით და გამოხატავს ამას), განსხვავებული აზრი რეალობის სხვა კუთხით დანახვა, ვიდრე დედა ხედავს, და ბევრი სხვა სარგებელი იკარგება.
- რა დადებითი შედეგები შეიძლება ჰქონდეს ორივე მშობლის თანაბარ ჩართულობას და როგორ შეიძლება შევცვალოთ გავრცელებული წარმოდგენა, რომ შვილების აღზრდა დიდწილად დედების მოვალეობაა?

- ნებისმიერი მამაკაცისთვის, გახდეს მამა ძალიან დიდი მოვლენაა. რეალურად არავინ იცის, როგორი მამა იქნება მანამ, სანამ ამ რეალობაში არ აღმოჩნდება. ყოველი ახალი რეალობა კი ადამიანისთვის სტრესია. სამწუხაროდ, მამის როლის მორგებას ბევრად ნაკლები ყურადღება ეთმობა, ვიდრე დედობას. ამ ახალი როლისთვის მას ფიზიკური მომზადებაც სჭირდება და ემოციურიც (უძილო ღამეები, ზოგჯერ ჩვილის ხშირი ტირილი, რადგან ამ ეტაპზე ბავშვისთვის კომუნიკაციის ერთადერთი საშუალებაა). ორსულობის და მშობიარობის პროცესებში ხშირად მომავალი მამები ნაკლებად მონაწილეობენ და ასე ერთი ხელის მოსმით აღმოჩნდებიან ახალ რეალობაში, როდესაც მთელი ყურადღება გადადის ახალშობილზე და მის მოთხოვნილებებზე. ამდენად, პირველი ნაბიჯი, რაც უნდა გადაიდგას მამების ჩართულობის მიმართულებით ესაა მათი მონაწილეობა ორსულობის მონიტორინგის პროცედურებში, მშობიარობის დროს მხარდაჭერა შეუფასებელი გამოცდილებაა, როგორც ორივე პარტნიორისთვის, ისე ჩვილისთვის. ასევე მნიშვნელოვანია მამების გამოცდილება საკუთარ მშობლებთან, რადგან აღზრდის პროცესში ხშირად ვიყენებთ იმ მიდგომებს და მეთოდებს, რასაც ჩვენი მშობლების იყენებდნენ ჩვენთან. ეს, რა თქმა უნდა, არ ნიშნავს იმას, რომ ამ მიდგომების გაუმჯობესება არ შეგვიძლია. მეორე, რაც უნდა გაკეთდეს მამების ჩართულობის წასახალისებლად, „ვაცალოთ“ ზრუნვა ჩვილზე, მივცეთ საშუალება, მიიღოს მონაწილეობა ჩვილის დაბანის, დაძინების პროცესებში, კრიტიკისა და ზედმეტი კომენტარების გარეშე. ყოველ შემდგომ ეტაპზე ყოველთვის არის ზრუნვისა და თამაშის აქტივობები, რომლებშიც შესაძლებელია მამების აქტიური ჩართვა. პირველი 2-3 წლის ასაკში ბავშვისთვის მნიშვნელოვანია სამყაროს შეცნობა, ამ პროცესში მამამ შეიძლება მიიღოს აქტიური მონაწილობა, როგორც მეგზურმა და მხარდამჭერმა ამ აღმოჩენებში, არ შეზღუდოს ბავშვის ცნობისმოყვარეობა, არამედ დააზღვიოს და უზრუნველყოს უსაფრთხოება. სკოლამდელ ასაკში, მამა კარგი როლური მოდელია ბავშვისთვის სხვადსახვა ყოფითი წინააღმდეგობის გადალახვაში. აქ მნიშვნელოვანია ბავშის მოტივირება იყოს მეტად დამოუკიდებელი და დარწმუნებული საკუთარ ძალებში (რაც მნიშვნელოვანწილად ეფუძნება მამის მხარდაჭერას). სასკოლო ასაკის და შემდგომ ეტაპებზე, მამა ხდება სოციალური და მორალური ღირებულებების მოდელი. მესამე მნიშვნელოვანი მომენტია თავად მშობლების ურთიერთობა, რამდენად ჯანსაღი ემოციური კლიმატია სახლში, რამდენად შეუძლიათ მშობლებს ყოფითი პრობლემების ერთობლივი ეფექტური გადაწყვეტა, რა დამოკიდებულება აქვთ ერთმანეთის შეცდომების ან მიღწევების მიმართ, რამდენად აქვთ ერთმანეთის იმედი და მხარდაჭერა გადამწყვეტ მომენტებში.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური​

წაიკითხეთ სრულად