Baby Bag

გამუდმებით სხვისი წუწუნის მოსმენა ენერგიას გართმევთ და ემოციურ სტაბილურობას გაკარგვინებთ

გამუდმებით სხვისი წუწუნის მოსმენა ენერგიას გართმევთ და ემოციურ სტაბილურობას გაკარგვინებთ

ადამიანები, რომლებიც გამუდმებით წუწუნებენ, გარშემომყოფების განწყობაზე ნეგატიურად ზემოქმედებენ. თანამედროვე სამყაროში მოთხოვნილებები იმდენად გაიზარდა, რომ თითქმის ყველა ადამიანი რაღაცით უკმაყოფილოა. თუ თქვენ ისეთ ადამიანთან ურთიერთობთ, რომელიც ხშირად წუწუნებს და საკუთარ პრობლემებზე გაუთავებლად საუბრობს, შესაძლოა, ენერგიის დაქვეითებამ შეგაწუხოთ. როდესაც ადამიანს არ უმართლებს, ის საკუთარ ბედს საყვედურობს, რაც ბუნებრივი თავდაცვითი რეაქციაა, რომელიც მას სტრესის დაძლევასა და სირთულეებთან გამკლავებაში ეხმარება. მართალია, წუწუნი პრობლემების გადალახვას უწყობს ხელს, მაგრამ ის ადამიანებს ენერგიასაც ართმევს, რაც შეუმჩნევლად ხდება.

ემპათიის გამოვლენა და ადამიანების ემოციური მხარდაჭერა კეთილშობილური ქცევაა, თუმცა თუ თქვენ სხვების პრობლემებს ხშირად მოისმენთ, თავს უენერგიოდ იგრძნობთ და ფსიქიკა მნიშვნელოვნად დაგიზიანდებათ. როდესაც ურთიერთობაში ფსიქოლოგის როლს ირგებთ, თქვენი მეგობრის ან ახლობლის თქვენდამი დამოკიდებულება ტოქსიკურ და მანიპულაციურ ხასიათს იძენს, რის გამოც, შესაძლოა, თავი ეგოისტად იგრძნოთ, რადგან ხშირად თანამოსაუბრის მოსმენის სურვილი აღარ გექნებათ. სწორედ ამიტომ, აუცილებლად უნდა ამოიცნოთ ქრონიკულად ნეგატიურად მოსაუბრე ადამიანი და ემოციური სტაბილურობის შესანარჩუნებლად გარკვეული სტრატეგიები შეიმუშაოთ.

ადამიანი, რომელიც გამუდმებით წუწუნებს, საკუთარი ცხოვრებით უკმაყოფილოა. ის წარმატებით ირგებს მსხვერპლის როლს და არასდროს ცდილობს ყოველდღიურობაში რაიმე ცვლილებების შეტანას. თავდაპირველად მსგავსი ადამიანის ნეგატიური განწყობა თქვენ ბუნებრივად გეჩვენებათ, თუმცა დროსთან ერთად ხვდებით, რომ წუწუნი მისი დამახასიათებელი თვისებაა. მსგავსი ქცევა მანიპულაციის ერთგვარი გამოვლინებაა, რომელიც ზოგჯერ გაცნობიერებულია, თუმცა ხშირად ირაციონალურ ხასიათს ატარებს. თქვენი თანამოსაუბრე ცდილობს, რომ თქვენგან თანაგრძნობა, სიბრალული და მხარდაჭერა იგრძნოს. საუბრის დასრულების შემდეგ თქვენ ძალაგამოცლილი და უენერგიო ხართ.

ქრონიკული ნეგატიური განწყობის მქონე ადამიანთან ურთიერთობისას თქვენ მზად ხართ მისი პრობლემები თავად მოაგვაროთ და მას გამუდმებით თანაუგრძნოთ. როდესაც ადამიანი გაუჩერებლად წუწუნებს, თქვენ გრძნობთ, როგორ მძიმდებით. ხშირად გიჩნდებათ შეგრძნება, რომ იმაზე მეტ ტვირთს ზიდავთ, ვიდრე შეგიძლიათ. თქვენ ფრუსტრაციისა და დანაშაულის განცდა გეუფლებათ, თავს სევდიანად გრძნობთ. ეს ყოველივე, შესაძლოა, ემოციური დისბალანსის, კონცენტრაციის უნარის დაქვეითების, პრობლემების გადაჭრის უუანრობისა და ნეგატიური ფიქრების გამომწვევ მიზეზად იქცეს.

ცხოვრებაში ყველაფერი ისე არ ხდება, როგორც გეგმავდით. თქვენ ხშირად გიწევთ ისეთ გამოწვევებთან შეჯახება, რომელთა შესახებ წარმოდგენაც კი არ გქონდათ. საკუთარ თავს ფრუსტრაციისა და უიმედობის განცდის წინაშე მარტო ნუ დატოვებთ. თუ ასე არ მოიქცევით, წინ ვერ წახვალთ. ნებისმიერი ვითარება და მდგომარეობა, რომელიც დაბრკოლებად გესახებათ, უნდა გადალახოთ. იმისთვის, რომ თქვენც მანიპულატორად არ იქცეთ, უნდა გააცნობიეროთ, რომ ვალდებული არ ხართ გამუდმებით სხვების წუწუნს უსმინოთ. თანამოსაუბრეს თავი მხსნელად არ უნდა მოაჩვენოთ, რომელიც ყველა მის პრობლემას მოაგვარებს, რადგან თქვენ, პირველ რიგში, საკუთარ პრობლემებზე უნდა იზრუნოთ და ამისთვის ძალიან დიდი ენერგია გჭირდებათ. როგორ უნდა მოიქცეთ, თუ ისეთ ადამიანთან ურთიერთობთ, რომელიც გამუდმებით გეწუწუნებათ?

1. აუცილებლად შეინარჩუნეთ დისტანცია

ნებისმიერ დროს, როდესაც ამის შესაძლებლობა მოგეცემათ, მსგავს ადამიანებთან ურთიერთობას თავი აარიდეთ, რადგან ისინი თქვენით მანიპულირებას აუცილებლად დაიწყებენ. რაც უფრო ნაკლებ ყურადღებას დაუთმობთ მათ, მით უკეთ გააცნობიერებთ, რომ გამუდმებით სხვების ნეგატიური აზრების მოსმენისთვის საკმარისი ენერგია არ გაქვთ.

2. თანამოსაუბრეს აუხსენით, რომ მისი პრობლემები მან თავად უნდა მოაგვაროს

თანამოსაუბრეს აუცილებლად უნდა აუხსნათ, რომ მან საკუთარ პრობლემებს განსხვავებული პერსპექტივიდან უნდა შეხედოს. თუ ის გამუდმებით ნეგატიურ განწყობაზე იქნება, მისი მდგომარეობა კიდევ უფრო დამძიმდება. რაც მთავარია, თანამოსაუბრეს აგრძნობინეთ, რომ მისი პრობლემები თქვენზე დიდ ზეგავლენას არ ახდენს და მათთან გამკლავება მას თავად მოუწევს.

3. სისუსტე არ გამოამჟღავნოთ

ადამიანებს, რომლებსაც წუწუნი ძალიან უყვართ, გარშემომყოფებით მანიპულირების საოცარი ნიჭი აქვთ. ამიტომ, თქვენს თანამოსაუბრეს უნდა აგრძნობინოთ, რომ მისი პრობლემების მოგვარებას არ აპირებთ. რა თქმა უნდა, გარკვეულ შემთხვევებში ემპათიის გამოხატვა აუცილებელია, თუმცა სისუსტე არ გამოამჟღავნოთ და მანიპულატორის ყველა ახირება არ შეასრულოთ.

4. აუცილებლად დააწესეთ საზღვრები

ადამიანს, რომელსაც წუწუნი ძალიან უყვარს, აგრძნობინეთ, რომ მისი ყველა პრობლემისა და ტრაგედიის მოსმენა ნამდვილად არ გსურთ. თუ თქვენი ახლობელი ან მეგობარი ყოველდღიურად ნეგატიური აზრებით გტვირთავთ და თავს გამოფიტულად გრძნობთ, აუცილებლად უთხარით მას, რომ მის გვერდით არაკომფორტულად ხართ. აუხსენით თქვენს თანამოსაუბრეს, რომ არ გსმიამოვნებთ, როდესაც გამუდმებით თქვენს მხარზე ქვითინებენ. გარკვეული საზღვრების დაწესება მანიპულატორისგან მარტივად დაგიცავთ.

მომზადებულია ​Steptohealth.com-ის მიხედვით

თარგმნა ია ნაროუშვილმა

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, დედებისთვის შექმნა ახალი სივრცე. მოიწონეთ გვერდი ​მცოდნე დედები​

შეიძლება დაინტერესდეთ

,,თუ ბავშვს ვეუბნებით, რომ რაიმეს ვერ გააკეთებს, ის ნამდვილად ვერ გააკეთებს...თუ ვეუბნებით, რომ რამე არ შეიძლება, უნდა ავუხსნათ, რატომ არ შეიძლება...''

,,თუ ბავშვს ვეუბნებით, რომ რაიმეს ვერ გააკეთებს, ის ნამდვილად ვერ გააკეთებს...თუ ვეუბნებით, რომ რამე არ შეიძლება, უნდა ავუხსნათ, რატომ არ შეიძლება...''

რა არის ინტროექტები, რა გავლენას ახდენს და როგორ აისახება ეს ბავშვის თვითშეფასებაზე? - ​MomsEdu.ge-ს ამ და სხვა კითხვებს ფსიქოლოგმა მარიამ ბასოშვილმა უპასუხა. 

- ქალბატონო მარიამ, პირველ რიგში განგვიმარტეთ ინტროექტების მნიშვნელობა?

- ინტროექცია ფსიქოლოგიაში, ეს არის არაცნობიერის და გარე რეალობის ურთიერთქმედება. მარტივად რომ ვთქვათ, ეს არის მექანიზმი, რომლის საშუალებითაც ადამიანი იღებს სხვადასხვა ​ქცევის პატერნებს. ნებისმიერი რამის ათვისება იწყება პროდუქტის დაშლით. მაგალითად, ჩვენ სანამ საკვებს გადავყლაპავთ, ვღეჭავთ. თუ დამუშავების გარეშე მოხდა გადაყლაპვა, შესაძლოა, ადამიანს დაეწყოს, როგორც წესი, კუჭის პრობლემა ან რაიმე სახის სიმპტომები გამოიწვიოს, როგორიც არის ღებინება, სუნთქვის გაძნელება და სხვა. ასევე ხდება ინტროექტების შემთხვევაში, ნებისმიერი იდეა, აზრი, ქცევა თუ არის ,,დაუღეჭავად გადაყლაპული", შემდგომში თავისთავად როგორც პრობლემა ისე აღმოცენდება. შეხედულებები, ღირებულებები, ნორმები ადამიანში თავდაპირველად გარედან ხვდება. ზრდასთან და სოციუმთან შეხებასთან ერთად, ადამიანი იღებს ინფორმაციას გარედან და ეს შინაგანი სამყაროს საფუძველი ხდება. თუ ადამიანი კრიტიკის გარეშე, კონტექსტიდან გამომდინარეობის არ გათვალისწინებით იღებს რაიმე ინფორმაციას, ის ახდენს საკუთარ შინაგან სამყაროში ინტროექტების მოთავსებას.

პირველადი ინტროექტები ბავშვში თავსდება პირველი ორი წლის განმავლობაში. 3-4 წლის ასაკში ჩნდება ,,ცუდის'' და ,,კარგის" ცნებები. დაახლოებით 6-12 წლის ასაკში საბოლოოდ ხდება თვითიდენტიფიკაციის დასრულება. არსებობს კვლევები, რომლებმაც აჩვენა, რომ მორალური და ემოციური მახასიათებლების ჩამოყალიბება 2-3 წლის ასაკში ხდება.

- რა გავლენას ახდენს ინტრეოქტები პიროვნების ჩამოყალიბების პროცესში, საჭირო და გარდაუალია მათი გავლენა?
- ადამიანის განვითარების ადრეულ ეტაპზე პრაქტიკულად შეუძლებელია ინტროექციისთვის თავის არიდება. ეფექტური მიღებისთვის საჭიროა ინფორმაციის დაშლა, გაანალიზება, ზედმეტის მოშორება და ისე ათვისება. თავდაპირველად ბავშვს არ აქვს ინფორმაციის დაშლის და გაანალიზების უნარი, ამიტომ ნებისმიერი სიტყვა ან ფრაზა წარმოადგენს ინტროექტს. გამოდის რომ ინტროექტების საშუალებით (ის რასაც მშობლები ბავშვს ეუბნებიან საკუთარი თავის ან გარე სამყაროს შესახებ) შეიცნობს სამყაროს და საკუთარი თავის მიმართ ინტროექტების საფუძველზე უჩნდება სხვადასხვა დამოკიდებულება და განცდები, რაც პირდაპირ კავშირშია შემდგომ მის თვითშეფასებასთან.
ბავშვი გადის განვითარების ეტაპებს, რომლებიც მნიშვნელოვან როლს თამაშობს სუპერ-ეგოს ფორმირებაში. მათ შორის შეიძლება, გამოვყოთ საკუთარი თავის სხვებისაგან განსხვავება. ექვსი თვის ასაკში ბავშვი ფსიქოლოგიურად მზადაა განასხვავოს ერთმანეთისგან დედის ემოციები, რომლებიც აუცილებელია მისი ქცევითი რეაქციებისთვის. შემდეგ ბავშვს უყალიბდება აკრძალვისა და მითითებების გაგების უნარი. დედის მხრიდან ცხრა თვიდან დაწყებული აკრძალვები ბავშვში ხელს უწყობს ინტროექტების ჩამოყალიბებას.
- ინტროექტების დადებით და უარყოფით გავლენაზე რომ ვისაუბროთ...
- ზრდასთან ერთად ბავშვს გადაეცემა მშობლის გამოცდილება და დამოკიდებულება, როგორც მიზანმიმართულად, ასევე გაუცნობიერებლად. ეს მნიშვნელოვანი პირობაა ბავშვის პიროვნებად ჩამოყალიბებისთვის. იმის გასაცნობიერებლად თუ რამდენად სასარგებლოა ის, თუ რას ეუბნებიან მშობლები შვილებს, უნდა დავაკვირდეთ თუ როგორ შეისმენენ ბავშვები მშობლების, მასწავლებლების და სხვა უფროსების ნათქვამს. როგორც წესი, ბავშვი ხშირად სვამს შეკითხვებს როგორიცაა: „რატომ უნდა გავაკეთო ასე და არა სხვაგვარად“... თუ უფროსის მიერ მიწოდებული ინფორმაცია შეკითხვის და გაანალიზების გარეშე ხდება გათავისებული, შედეგად ყალიბდება ინტროექტები.
როგორც ზემოთ აღვნიშნე, ბავშვისთვის ადრეულ ეტაპზე საკუთარ თავს და გარემოს ინტროექტების საშუალების შეიცნობს, რამდენად დადებითი ან უარყოფითია ამა თუ იმ ინტროექტის შინაარსი, სწორედ ეს განსაზღვრას მის სარგებლიანობას და უსარგებლობას. ინტროექტები ხელს უშლის ადამიანს იმყოფებოდეს სივრცეში „აქ და ამჟამად“. ვინაიდან შინაგან სამყაროში არსებული გარკვეული პროგრამის არსებობა რთული გასაცნობიერებელი და საგრძნობია. ნებისმიერ ადამიანს შეუძლია გაიხსენოს ყოველდღიურ ცხოვრებაში დამკვიდრებული მოსაზრებები, რომლებიც მყარად დამკვიდრდნენ ჩვენს მსოფლმხედველობაში. ჩვენ მათ ვეყრდნობით და აზრადაც არ მოგვდის მათი გადახედვა. მაგალითად „უფროსებს უნდა დაუჯერო“, „კაცები არ ტირიან“, „ქმარს უფრო მეტი შემოსავალი უნდა ჰქონდეს, ვიდრე ცოლს“, „არავის ნდობა არ შეიძლება“, „უმაღლესი განათლების გარეშე კარგ სამსახურს ვერ იპოვი",„დიდ ფულს კეთილსინდისიერად ვერ იშოვი“ და სხვა უამრავი უარყოფითი ინტროექტი.
ინტროექცია არის ის, რასაც ბავშვებს „აჭმევენ“ მათი აზრის უკითხავად. „მიესალმე უფროსებს“ – „რატომ?“ – „იმიტომ“. როგორც წესი ინტროექცირებისადმი მიდრეკილი ადამიანი აგრძელებს ყველაფრის დაუღეჭავად და გაუფილტრავად გადაყლაპვას. ასეთ ადამიანს არ აქვს კრიტიკული აზროვნების უნარი ჩამოყალიბებული. ამ ადამიანებისთვის მნიშვნელოვანია გარეგანი თანხმობის მიღება, ამიტომაც თერაპიის დასაწყისში ისინი ხშირად კითხულობენ „ეს სწორად გავაკეთე?“ „როგორია სწორი საქციელი?“.
ინტროექტი ასევე შეიძლება, აღმოცენდეს როგორც ტრავმის შედეგი. „ყოველთვის უნდა მიესალმო ქუჩაში მოხუცებს. თუ ამას არ იზამ, მაშინ შეიძლება, მანქანა დამეჯახოს, ერთხელ სწორედ ასე შემემთხვა.“ ტრავმატული ინტროექტი თითქმის ყოველთვის გაუცნობიერებელია. თავისი შინაარსით ის პოსტ ტრავმული სტრესული აშლილობის ერთ-ერთი სიმპტომია და ამ სახის ინტროექტებთან ისე მუშაობენ, როგორც ტრავმებთან.
- რა ზომების მიღებაა საჭირო, რომ ინტროექტების გავლენა ცუდი არ იყოს, განსაკუთრებით ბავშვებში?

- ამ შემთხვევაში აუცილებელია, მშობელმა იცოდეს იმ სიტყვას თუ ფრაზას, რომელსაც იყენებს ბავშვთან რა დატვირთვა და შინაარსი აქვს. ხალხური ბევრი გამოთქმა გვაქვს, მაგალითად, ,,შეძახილმა ხე გაახმო", ,,ქვევრს რასაც ჩასძახებ, იმას ამოგძახებს"... ეს კარგად გამოხატავს ინტროექტების მნიშვნელობას და შედეგს. ინტროექტების ანუ შეძახილების მიზანი აუცილებელია, რომ მშობელმა იცოდეს. თუ ვეუბნებით ბავშვს, რომ რამე არ შეიძლება უნდა ავუხსნათ რატომ არ შეიძლება. თუ ვეუბნებით რომ რაიმეს ვერ გააკეთებს, ის ნამდვილად ვერ გააკეთებს. რაც მეტი პიზიტიური და დადებითი ინტროექტები მიეწოდება ბავშვს, მით მეტია იმის, შანსი რომ ბავშვი იყოს თავდაჯერებული და მაღალი, ადეკვატური თვითშეფასებით.
- და ბოლოს, რა გავლენას ახდენს ინტროექტები თვითშეფასებაზე?
- ზემოთ აღწერილიდან გამომდინარე, ნათლად ჩანს რამდენად კავშირშია ერთმანეთთან ინტროექტები და თვითშეფასება. ბავშვს თვითშეფასება, საკუთარი თავის აღქმა უყალიბდება ისეთი, როგორსაც ხედავენ მშობლები. თუ ბავშვს აწვდიან მუდმივად ნეგატიურ ინტროექტებს ( ,,რანაირად გამოიყურები", ,,ასე არ გიხდება", ,,რით ვერ ისწავლე, ,,არაფრის მაქნისი არ ხარ" და სხვა...) მაშინ მისი თვითშეფასება არის დაბალი. უარყოფით ინტროექტები ხელს უშლის ბავშვს, რომ ჰქონდეს ადეკვატური დამოკიდებულება საკუთარი თავისა და სოციუმის მიმათ. ბავშვობის პერიოდში დაბალი თვითშეფასება ყველაზე ადვილად დასაძლევია, ვინაიდან სწორედ დადებითი ინტროექტებით მშობლებისა და გარემოს მხრიდან ბავშვში შესაძლოა, გაჩნდეს თავდაჯერებულობის განცდა და თვითშეფასება მარტივად ამაღლდეს. კიდევ ერთხელ ვიტყვი რომ, სანამ ბავშვს რაიმე ფრაზას, სიტყვას ვეტყვით, კარგად დავფიქრდეთ და გავიაზროთ, რა შედეგს მოგვცემს ის. 

ესაუბრა მაკა ქაფიანიძე 


წაიკითხეთ სრულად