Baby Bag

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

რა არის ტიკი, როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება და როგორ დავეხმაროთ ბავშვებს მის დაძლევაში?- ​MomsEdu.ge-ს ამ და სხვა კითხვებს ფსიქოლოგმა მარიამ ბასოშვილმა უპასუხა.

- პირველ რიგში განგვიმარტეთ რა არი ტიკი?

- ტიკი ეს არის კუნთების უნებლიე, სწრაფი მოძრაობა, რომელიც ვლინდება სხეულის სხვადასხვა ნაწილში წინასწარი განზრახვის გარეშე და იწოდება როგორც, ტიკური აშლილობა. არსებობს მოტორული დარვევები, რომლებიც ძალიან ჰგავს ტიკებს მაგალითად, კუნთების უეცარი შეკრთომა ან დაკლაკნილი ჭიისებრი მოძრაობები, თუმცა ეს ტიკი არ არის და აუცილებელია სწორი დიაგნოსტირება.

- როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება?

- არსებობს მარტივი და რთული ტიკები, მოტორული და ვოკალური. მარტივი მოტორული ტიკები ხასიათდება კუნთების სწრაფი, ხანმოკლე მოძრაობებით, მაგალითად, თვალების ხამხამი, წარბების აწევა ან სხვა სახის ჟესტები, რომელსაც შინაარსი არ გააჩნია და კონტექსტს არ შეესაბამება, ასევე მხრების მოძრაობები.

რთული მოტორული ტიკები არის უფრო ნელი უნებლიე მოძრაობები ვიდრე მარტივი მოტორული ტიკები. ხასიათდება საგნების ხელით მოსინჯვით, ფეხების ბაკუნით, უკუღმა სიარულით ან ცეკვით,ხტუნვითი მოძრაობებით.ხელებისა და ფეხების ქნევა, ასევე უხამსი ჟესტები მიეკუთვნება რთულ მოტორულ ტიკებს.

მარტივი ვოკალური ტიკები ეს არის - ჩახველება, სრუტუნი, ბურტყუნი.

რთულ ვოკალურ ტიკებს მიეკუთვნება სიტყვების ან მთელი ფრაზების უნებლიე წამოყვირება. შესაძლოა იყოს უხამსი და სოციალურად მიუღებელი სიტყვები.

- ვინ აფასებს ბავშვს და რა ასაკში შეიძლება გამომჟავნდეს ტიკები?

- დიაგნოსტიკურ სახელმძღვანელოებში, როგორც ზემოთ ვახსენე, დიაგნოზი იწოდება, როგორც ტიკური აშლილობა, ხოლო არის თუ არა გარდამავალი ტიკური აშლილობა, ქრონიკული თუ კომბინირებული, დაზუსტებული თუ დაუზუსტებელი ამას განსაზღვრავს ფსიქიატრი ან ნეიროფსიქოლოგი, შესაძლოა,  ნევროლოგის შეფასებაც გახდეს საჭირო.

გარდამავალი ტიკური აშლილობა იწყება ადრეულ ბავშვობაში. მარტივი ტიკები რამდენიმე კვირა ან თვე გრძელდება და სხვა სირთულეები თან არ ახლავს. ეს მდგომარება 3-4 ჯერ უფრო ხშირია ბიჭებში, ვიდრე გოგონებში. ადრეულ ბავშვობაში ბავშვებისთვის რაიმეს დასწავლის ერთ-ერთი გზა მიმბაძველობაა. ამ დროს ტიკის ათვისება უფრო მარტივად ხდება.

გარდამავალი ტიკური აშლილობის დროს ერთი ტიკი შესაძლოა, შეიცვალოს და ჩანაცვლდეს მეორე ტიკით, მაგალითად, ჩახველება სრუტუნით ან პირიქით. ქრონიკული ტიკური აშლილობისას კი ტიკი არ იცვლება ასე მარტივად.

- რა არის ტიკის გამომჟღავნების მიზეზი, რამ შეიძლება გაამწვავოს ტიკი?

- სტრესულ სიტუაციაში ბავშვებს ხშირად ეწყებათ თვალების ხამხამი, ფეხების ბაკუნი, მხრების აჩეჩვა, ჩახველება. მაგალითად, ბავშვებს თუ უწევთ აუდიტორიის წინაშე გამოსვლა ნერვიულობის ფონზე შეიძლება დაიწყოს უნებლიე ჩახველება, მხრების ჩეჩვა - ეს ყველაფერი არის ტიკი, თუმცა უმრავლეს შემთხვევაში უკვალოდ, ყოველგვარი ჩარევის გარეშე ქრება.

ტიკის სიხშირე მატულობს სტრესის ფონზე, დაღლილობისას, ხოლო მისი სიხშირე მცირდება ფიზიკური ან გონებრივი აქტივობებისას, ასევე ძილში.

- როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში, რა რჩევებს მისცემთ მშობლებს?

- ტიკები, როგორც წესი, ბავშვებისთვის კომპლექსად იქცევ ადა გავლენას ახდენს მათ თვითშეფასებაზე. აუცილებელია, რომ მასწავლებელმა, ასევე ბავშვებმა იცოდნენ ტიკის შესახებ და თანაკლასელი არ გახდეს სოციუმის მხრიდან ბულინგის მსხვერპლი. გარშემომყოფებს, მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს.

გარდა იმისა, რომ დიაგნოსტირება აუცილებელია, ასევე ფსიქოთერაპია ძალიან კარგი მეთოდია ტიკებთან სამუშაოდ. ზღაპრით თერაპია, არტ-ტერაპია, ფიზიკური-გონებრივი აქტივობები მკვეთრად დაეხმარება ბავშვს ტიკების დაძლევაში. ბავშვისთვის მშვიდი გარემო, ნაკლები სტრესი და მშობლების მხრიდან მხარდაჭერა ამ პროცესში ძალიან მნიშვნელოვანია.

ესაუბრა მაკა ქაფიანიძე 

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგ​უფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

რატომ არ აწყობენ იაპონელი ბავშვები ისტერიკას?

რატომ არ აწყობენ იაპონელი ბავშვები ისტერიკას?

იაპონელი ხალხის თვისებები მსოფლიოში ბევრ ადამიანს აღაფრთოვანებს. ისინი უდიდეს ტრაგედიებს შესაშური სტოიციზმით ხვდებიან. იაპონელები საკუთარ თავზე კონტროლს თითქმის არასდროს კარგავენ. ისინი სხვებისადმი ყოველთვის პატივისცემას იჩენენ და სამსახურეობრივი მოვალეობის შესრულებისასაც ეთიკურ ნორმებს არასდროს ღალატობენ.

იაპონელი ზრდასრულების მსგავსად ბავშვებიც ძალიან მშვიდები და გაწონასწორებულები არიან. ისინი ისტერიკას არ აწყობენ და საკუთარ თავზე კონტროლს არ კარგავენ. როგორ ახერხებენ იაპონელები ბავშვებში მსგავსი დისციპლინის ჩამოყალიბებას? ჩვენს სტატიაში სწორედ ამ საკითხს განვიხილავთ.

იაპონიაში ოჯახის სხვადასხვა თაობის წარმომადგენლებს შორის განსაკუთრებული ურთიერთობაა ჩამოყალიბებული. მოხუცებსა და ახალგაზრდებს შორის ურთიერთობა ემპათიური და სიყვარულით სავსეა. იაპონელები თვლიან, რომ მოხუცებს უდიდესი სიბრძნე აქვთ და მათ ყურადღებით უნდა უსმინონ. თავის მხრივ, ასაკოვანი ადამიანები ბავშვებს ზრდასრულებივით ექცევიან. ისინი ბავშვების ცხოვრებაში წინამძღოლის როლს ასრულებენ და არა ინსპექტორის ან დამსჯელის. ეს ყოველივე უფროსებსა და ბავშვებს შორის ჰარმონიული ურთიერთობის ჩამოყალიბებას უწყობს ხელს.

იაპონელებს დიდი ოჯახებისადმი უდიდესი პატივისცემა აქვთ, თუმცა არსებობს საზღვრები, რომლებსაც მკაცრად იცავენ. მათთვის მიუღებელია, რომ ბავშვის აღზრდასა და მოვლაზე პასუხისმგებლობა ბებია-ბაბუას დაეკისროს, მხოლოდ იმიტომ, რომ მშობლებს დრო არ აქვთ.

იაპონელები თვლიან, რომ ბავშვთან დამოკიდებულება მოსიყვარულე უნდა იყოს. ისინი ნეგატიურად უყურებენ ყვირილს. მშობლები ბავშვებს სამყაროსთან ურთიერთობას და სხვების გრძნობების დაფასებას ასწავლიან. როდესაც ბავშვი ცუდად იქცევა, იაპონელი მშობლები უკმაყოფილებას ჟესტით ან მზერით გამოხატავენ. ამგვარად ისინი ბავშვს მიანიშნებენ, რომ მისი ქცევა მიუღებელია. ისინი ხშირად იყენებენ ფრაზებს: „შენ მას ატკენ,“ „შენ ის დააზიანე.“ ბავშვი ხვდება, რომ მისმა ქცევამ სხვას ზიანი მიაყენა. მსგავსი ფორმულა ნივთების მიმართაც გამოიყენება. თუ ბავშვი თოჯინას გატეხავს, იაპონელი მშობელი მას ეტყვის, რომ თოჯინას ეტკინა და დაზიანდა. ის არ გამოიყენებს სიტყვას „გატყდა.“ ბავშვები ნივთების პატივისცემას სწორედ ასე სწავლობენ.

იაპონელები დიდ მნიშვნელობას ანიჭებენ ბავშვთან ერთად დროის ხარისხიანად გატარებას. იაპონიაში იშვიათია შემთხვევები, როდესაც ბავშვი ბაღში 3 წლამდე ასაკში მიჰყავთ. პატარები დროის უდიდეს ნაწილს დედებთან ერთად ატარებენ. იაპონელი მშობლებისთვის მნიშვნელოვანია შვილთან საუბარი.

იაპონელები ხშირად მართავენ ოჯახურ სადილებს, სადაც ბავშვებს წინაპრების ისტორიებს და ოჯახის თავგადასავლებს უამბობენ. მსგავსი შეკრებები ბავშვს ოჯახისადმი მიკუთვნებულობის განცდას უჩენს. გარემო, რომელიც იაპონელი ბავშვების ირგვლივ არის შექმნილი, მათ ამბოხების საფუძველს ნაკლებად აძლევს, რის გამოც ისინი ისტერიკებს არ აწყობენ. იაპონელ ბავშვებს უფროსებისგან ყურადღება არ აკლიათ. ისინი მიჩვეული არიან წესრიგს, სადაც ყველა ადამიანს თავისი ადგილი და როლი აქვს. ეს ყოველივე ბავშვს სიმშვიდეს ანიჭებს და ემოციური აფეთქებებისკენ ნაკლებას მიდრეკილს ხდის.

წყარო: ​exploringyourmind.com 

წაიკითხეთ სრულად