Baby Bag

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

რა არის ტიკი, როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება და როგორ დავეხმაროთ ბავშვებს მის დაძლევაში?- ​MomsEdu.ge-ს ამ და სხვა კითხვებს ფსიქოლოგმა მარიამ ბასოშვილმა უპასუხა.

- პირველ რიგში განგვიმარტეთ რა არი ტიკი?

- ტიკი ეს არის კუნთების უნებლიე, სწრაფი მოძრაობა, რომელიც ვლინდება სხეულის სხვადასხვა ნაწილში წინასწარი განზრახვის გარეშე და იწოდება როგორც, ტიკური აშლილობა. არსებობს მოტორული დარვევები, რომლებიც ძალიან ჰგავს ტიკებს მაგალითად, კუნთების უეცარი შეკრთომა ან დაკლაკნილი ჭიისებრი მოძრაობები, თუმცა ეს ტიკი არ არის და აუცილებელია სწორი დიაგნოსტირება.

- როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება?

- არსებობს მარტივი და რთული ტიკები, მოტორული და ვოკალური. მარტივი მოტორული ტიკები ხასიათდება კუნთების სწრაფი, ხანმოკლე მოძრაობებით, მაგალითად, თვალების ხამხამი, წარბების აწევა ან სხვა სახის ჟესტები, რომელსაც შინაარსი არ გააჩნია და კონტექსტს არ შეესაბამება, ასევე მხრების მოძრაობები.

რთული მოტორული ტიკები არის უფრო ნელი უნებლიე მოძრაობები ვიდრე მარტივი მოტორული ტიკები. ხასიათდება საგნების ხელით მოსინჯვით, ფეხების ბაკუნით, უკუღმა სიარულით ან ცეკვით,ხტუნვითი მოძრაობებით.ხელებისა და ფეხების ქნევა, ასევე უხამსი ჟესტები მიეკუთვნება რთულ მოტორულ ტიკებს.

მარტივი ვოკალური ტიკები ეს არის - ჩახველება, სრუტუნი, ბურტყუნი.

რთულ ვოკალურ ტიკებს მიეკუთვნება სიტყვების ან მთელი ფრაზების უნებლიე წამოყვირება. შესაძლოა იყოს უხამსი და სოციალურად მიუღებელი სიტყვები.

- ვინ აფასებს ბავშვს და რა ასაკში შეიძლება გამომჟავნდეს ტიკები?

- დიაგნოსტიკურ სახელმძღვანელოებში, როგორც ზემოთ ვახსენე, დიაგნოზი იწოდება, როგორც ტიკური აშლილობა, ხოლო არის თუ არა გარდამავალი ტიკური აშლილობა, ქრონიკული თუ კომბინირებული, დაზუსტებული თუ დაუზუსტებელი ამას განსაზღვრავს ფსიქიატრი ან ნეიროფსიქოლოგი, შესაძლოა,  ნევროლოგის შეფასებაც გახდეს საჭირო.

გარდამავალი ტიკური აშლილობა იწყება ადრეულ ბავშვობაში. მარტივი ტიკები რამდენიმე კვირა ან თვე გრძელდება და სხვა სირთულეები თან არ ახლავს. ეს მდგომარება 3-4 ჯერ უფრო ხშირია ბიჭებში, ვიდრე გოგონებში. ადრეულ ბავშვობაში ბავშვებისთვის რაიმეს დასწავლის ერთ-ერთი გზა მიმბაძველობაა. ამ დროს ტიკის ათვისება უფრო მარტივად ხდება.

გარდამავალი ტიკური აშლილობის დროს ერთი ტიკი შესაძლოა, შეიცვალოს და ჩანაცვლდეს მეორე ტიკით, მაგალითად, ჩახველება სრუტუნით ან პირიქით. ქრონიკული ტიკური აშლილობისას კი ტიკი არ იცვლება ასე მარტივად.

- რა არის ტიკის გამომჟღავნების მიზეზი, რამ შეიძლება გაამწვავოს ტიკი?

- სტრესულ სიტუაციაში ბავშვებს ხშირად ეწყებათ თვალების ხამხამი, ფეხების ბაკუნი, მხრების აჩეჩვა, ჩახველება. მაგალითად, ბავშვებს თუ უწევთ აუდიტორიის წინაშე გამოსვლა ნერვიულობის ფონზე შეიძლება დაიწყოს უნებლიე ჩახველება, მხრების ჩეჩვა - ეს ყველაფერი არის ტიკი, თუმცა უმრავლეს შემთხვევაში უკვალოდ, ყოველგვარი ჩარევის გარეშე ქრება.

ტიკის სიხშირე მატულობს სტრესის ფონზე, დაღლილობისას, ხოლო მისი სიხშირე მცირდება ფიზიკური ან გონებრივი აქტივობებისას, ასევე ძილში.

- როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში, რა რჩევებს მისცემთ მშობლებს?

- ტიკები, როგორც წესი, ბავშვებისთვის კომპლექსად იქცევ ადა გავლენას ახდენს მათ თვითშეფასებაზე. აუცილებელია, რომ მასწავლებელმა, ასევე ბავშვებმა იცოდნენ ტიკის შესახებ და თანაკლასელი არ გახდეს სოციუმის მხრიდან ბულინგის მსხვერპლი. გარშემომყოფებს, მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს.

გარდა იმისა, რომ დიაგნოსტირება აუცილებელია, ასევე ფსიქოთერაპია ძალიან კარგი მეთოდია ტიკებთან სამუშაოდ. ზღაპრით თერაპია, არტ-ტერაპია, ფიზიკური-გონებრივი აქტივობები მკვეთრად დაეხმარება ბავშვს ტიკების დაძლევაში. ბავშვისთვის მშვიდი გარემო, ნაკლები სტრესი და მშობლების მხრიდან მხარდაჭერა ამ პროცესში ძალიან მნიშვნელოვანია.

ესაუბრა მაკა ქაფიანიძე 

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგ​უფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

„ფრაზები: „რა გატირებს? ვინ არ ყოფილა ორსულად? რა არის ეს ტირილი?“ ძალიან გულსატკენია იმ მდომარეობაში,“ - მზიკო დალაქიშვილი

„ფრაზები: „რა გატირებს? ვინ არ ყოფილა ორსულად? რა არის ეს ტირილი?“  ძალიან გულსატკენია იმ მდომარეობაში,“ - მზიკო დალაქიშვილი

ბავშვთა და მოზარდთა ფსიქოლოგმა მზიკო დალაქიშვილმა მშობიარობის შემდგომი დეპრესიისა და შფოთვის შესახებ ისაუბრა. მან აღნიშნა, რომ მშობიარობის შემდეგ სევდიანობა ბუნებრივი მდგომარეობაა:

„ეს ბუნებრივი მდგომარეობაა, როდესაც ქალბატონი მშობიარობის შემდგომ თავს დაძაბულად, დაღლილად, არასასურველად გრძნობს. თვლის, რომ მის გარშემო ყველაფერი ისე არ არის, როგორც საჭიროა. დავიწყოთ იქიდან, რომ ფიგურა იცვლება, განწყობა იცვლება. ეს ყველაფერი ერთად ქმნის ემოციურ ფონს, რომელსაც ბევრი არქმევს დეპრესიას, თუმცა მე მაინც გავმიჯნავდი დეპრესიას იმ მდგომარეობისგან, რომელზეც მე ახლა ვისაუბრე.“

მზიკო დალაქიშვილის თქმით, ორსულობისას ჰორმონალური ცვლილებები გარდაუვალია, რისთვისაც ყველა ქალი მზად უნდა იყოს:

„ჰორმონალური ცვლილებები გარდაუვალია. ეს ყველასთან ხდება, რომლის შედეგადაც რაღაც ცვლილებები არის. ჭრილობა რომ გაქვს გახსნილი და ყველაფერი მტკივნეულია, ასეთები ვხდებით ბუნებრივად. გარემო ფაქტორებს დიდი მნიშვნელობა აქვს. თუ გარემო ამას გაგებით მოეკიდება და თითოეულ ცრემლს მიიღებს ნორმალურად, არ მოხდება ამაზე გამახვილება ყურადღების, ეს დადებითად იმოქმედებს. „რა გატირებს? ვინ არ ყოფილა ორსულად? რა არის ეს ტირილი?“- ეს ყველაფერი ძალიან გულსატკენია იმ მდომარეობაში. შეიძლება ამას დაემატოს რაღაც წყენა, რომელიც გაგახსენდება და მიდიხარ რაღაც მდგომარეობამდე.“

„დეპრესიაში მყოფი ადამიანი იმ მდგომარეობამდე მიდის, რომ შვილი საერთოდ არ უნდა, აღარც ქმარი უნდა, აღარც თავისი თავი მოსწონს. ამ სამყაროში ამოვარდნილად გრძნობს თავს, ვერ ხედავს მომავლის პერსპექტივას. გარემოც ძალიან წუხდება მუდმივად შეწუხებული ადამიანით. ყველაზე მთავარი მაინც ბავშვია. რაც უნდა მგრძნობიარე იყო, ეს ცრემლები იყოს სიყვარულის და ნუ იქნება დარდის, რომ რა გავაკეთე ეს?! ამასაც გაგებით მოვეკიდები. შეიძლება ყველაფერი დაემართოს ადამიანს, მაგრამ მივმართოთ პროფესიონალს და ვაღიაროთ ეს მდგომარეობა. დავიწყოთ ცხოვრება თავიდან,“- აღნიშნულ საკითხზე მზიკო დალაქიშვილმა ტელეკომპანია „იმედის“ გადაცემაში „იმედის დღე“ ისაუბრა.

წყარო:​ „იმედის დღე“

წაიკითხეთ სრულად