Baby Bag

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

რა არის ტიკი, როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება და როგორ დავეხმაროთ ბავშვებს მის დაძლევაში?- ​MomsEdu.ge-ს ამ და სხვა კითხვებს ფსიქოლოგმა მარიამ ბასოშვილმა უპასუხა.

- პირველ რიგში განგვიმარტეთ რა არი ტიკი?

- ტიკი ეს არის კუნთების უნებლიე, სწრაფი მოძრაობა, რომელიც ვლინდება სხეულის სხვადასხვა ნაწილში წინასწარი განზრახვის გარეშე და იწოდება როგორც, ტიკური აშლილობა. არსებობს მოტორული დარვევები, რომლებიც ძალიან ჰგავს ტიკებს მაგალითად, კუნთების უეცარი შეკრთომა ან დაკლაკნილი ჭიისებრი მოძრაობები, თუმცა ეს ტიკი არ არის და აუცილებელია სწორი დიაგნოსტირება.

- როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება?

- არსებობს მარტივი და რთული ტიკები, მოტორული და ვოკალური. მარტივი მოტორული ტიკები ხასიათდება კუნთების სწრაფი, ხანმოკლე მოძრაობებით, მაგალითად, თვალების ხამხამი, წარბების აწევა ან სხვა სახის ჟესტები, რომელსაც შინაარსი არ გააჩნია და კონტექსტს არ შეესაბამება, ასევე მხრების მოძრაობები.

რთული მოტორული ტიკები არის უფრო ნელი უნებლიე მოძრაობები ვიდრე მარტივი მოტორული ტიკები. ხასიათდება საგნების ხელით მოსინჯვით, ფეხების ბაკუნით, უკუღმა სიარულით ან ცეკვით,ხტუნვითი მოძრაობებით.ხელებისა და ფეხების ქნევა, ასევე უხამსი ჟესტები მიეკუთვნება რთულ მოტორულ ტიკებს.

მარტივი ვოკალური ტიკები ეს არის - ჩახველება, სრუტუნი, ბურტყუნი.

რთულ ვოკალურ ტიკებს მიეკუთვნება სიტყვების ან მთელი ფრაზების უნებლიე წამოყვირება. შესაძლოა იყოს უხამსი და სოციალურად მიუღებელი სიტყვები.

- ვინ აფასებს ბავშვს და რა ასაკში შეიძლება გამომჟავნდეს ტიკები?

- დიაგნოსტიკურ სახელმძღვანელოებში, როგორც ზემოთ ვახსენე, დიაგნოზი იწოდება, როგორც ტიკური აშლილობა, ხოლო არის თუ არა გარდამავალი ტიკური აშლილობა, ქრონიკული თუ კომბინირებული, დაზუსტებული თუ დაუზუსტებელი ამას განსაზღვრავს ფსიქიატრი ან ნეიროფსიქოლოგი, შესაძლოა,  ნევროლოგის შეფასებაც გახდეს საჭირო.

გარდამავალი ტიკური აშლილობა იწყება ადრეულ ბავშვობაში. მარტივი ტიკები რამდენიმე კვირა ან თვე გრძელდება და სხვა სირთულეები თან არ ახლავს. ეს მდგომარება 3-4 ჯერ უფრო ხშირია ბიჭებში, ვიდრე გოგონებში. ადრეულ ბავშვობაში ბავშვებისთვის რაიმეს დასწავლის ერთ-ერთი გზა მიმბაძველობაა. ამ დროს ტიკის ათვისება უფრო მარტივად ხდება.

გარდამავალი ტიკური აშლილობის დროს ერთი ტიკი შესაძლოა, შეიცვალოს და ჩანაცვლდეს მეორე ტიკით, მაგალითად, ჩახველება სრუტუნით ან პირიქით. ქრონიკული ტიკური აშლილობისას კი ტიკი არ იცვლება ასე მარტივად.

- რა არის ტიკის გამომჟღავნების მიზეზი, რამ შეიძლება გაამწვავოს ტიკი?

- სტრესულ სიტუაციაში ბავშვებს ხშირად ეწყებათ თვალების ხამხამი, ფეხების ბაკუნი, მხრების აჩეჩვა, ჩახველება. მაგალითად, ბავშვებს თუ უწევთ აუდიტორიის წინაშე გამოსვლა ნერვიულობის ფონზე შეიძლება დაიწყოს უნებლიე ჩახველება, მხრების ჩეჩვა - ეს ყველაფერი არის ტიკი, თუმცა უმრავლეს შემთხვევაში უკვალოდ, ყოველგვარი ჩარევის გარეშე ქრება.

ტიკის სიხშირე მატულობს სტრესის ფონზე, დაღლილობისას, ხოლო მისი სიხშირე მცირდება ფიზიკური ან გონებრივი აქტივობებისას, ასევე ძილში.

- როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში, რა რჩევებს მისცემთ მშობლებს?

- ტიკები, როგორც წესი, ბავშვებისთვის კომპლექსად იქცევ ადა გავლენას ახდენს მათ თვითშეფასებაზე. აუცილებელია, რომ მასწავლებელმა, ასევე ბავშვებმა იცოდნენ ტიკის შესახებ და თანაკლასელი არ გახდეს სოციუმის მხრიდან ბულინგის მსხვერპლი. გარშემომყოფებს, მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს.

გარდა იმისა, რომ დიაგნოსტირება აუცილებელია, ასევე ფსიქოთერაპია ძალიან კარგი მეთოდია ტიკებთან სამუშაოდ. ზღაპრით თერაპია, არტ-ტერაპია, ფიზიკური-გონებრივი აქტივობები მკვეთრად დაეხმარება ბავშვს ტიკების დაძლევაში. ბავშვისთვის მშვიდი გარემო, ნაკლები სტრესი და მშობლების მხრიდან მხარდაჭერა ამ პროცესში ძალიან მნიშვნელოვანია.

ესაუბრა მაკა ქაფიანიძე 

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგ​უფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

როგორ მოვიქცეთ, როდესაც ვგრძნობთ, რომ ყვირილისგან თავს ვერ ვიკავებთ? - ნეიროფსიქოლოგი ნინო მარგველაშვილი

როგორ მოვიქცეთ, როდესაც ვგრძნობთ, რომ ყვირილისგან თავს ვერ ვიკავებთ? - ნეიროფსიქოლოგი ნინო მარგველაშვილი

ნეიროფსიქოლოგმა ნინო მარგველაშვილმა მშობლებს გაღიზიანების დროს თავის დამშვიდების წესების შესახებ საინტერესო რჩევები მისცა:

„შეიძლება ვერ დავიჭირო თავი და უცბად დავიწყო ყვირილი. ამ მომენტში თუ დავაფიქსირე, რომ მე უკვე ვყვირი, პაუზის გაკეთება არის ძალიან მნიშვნელოვანი. შეიძლება მუხლებში ჩავჯდე და ვიგრძნო მიწა, ან უბრალოდ ხელი დავიდოთ გულზე, რაც ასევე ამშვიდებს ჩვენს ნერვულ სისტემას. გული ისე არის აჩქარებული იმ მომენტში, როდესაც ბავშვი არ მეცადინეობს, გრძნობ, რომ გიდუღს ყველაფერი.“

ნინო მარგველაშვილის თქმით, ადამიანმა ემოციას თავი არ უნდა აარიდოს:

​პირველი არის, რომ უფლება მივცე საკუთარ თავს, რომ ამ ემოციამ გაიაროს ჩემში. ვთქვათ, მეგობართან დავნიშნეთ შეხვედრა და დააგვიანა ნახევარი საათით. თუ ჩემი საჭიროება არის ვიგრძნო, რომ მე მისთვის მნიშვნელოვანი ვარ, ნახევარი საათი რომ დააგვიანა, ეს ჩემთვის იქნება ძალიან მტკივნეული. თუ ჩვენ საქმეზე ვხვდებით და რაღაც უნდა დავგეგმოთ, მე ვიქნები ფრუსტრირებული. თუ ჩემი საჭიროებაა, რომ რაღაც უნდა მოვასწრო პარალელურად, ბავშვს რაღაც მივწერო, მაშინ მადლობელიც კი დავრჩები, რომ დააგვიანა. ის ადამიანი არ არის ჩემი გაღიზიანების გამომწვევი.“

„ბრაზი არის, რომ ჩემი მოთხოვნილებები არ კმაყოფილდება. მე ეს მეორე ადამიანს ისე უნდა ვუთხრა, რომ უფრო მეტი იყოს ალბათობა იმის, რომ მან ჩემი საჭიროება დააკმაყოფილოს. გამოვხატოთ ჩვენი ბრაზი სრულად, გულწრფელად. ვთქვათ: „შენ რომ კარი მოაჯახუნე, ამ დროს ვიგრძენი შოკი, იმიტომ, რომ არ ველოდებოდი, მეწყინა. მჭირდებოდა მეგრძნო, რომ ჩემი აზრი გაინტერესებს. კარი რომ გააჯახუნე, ვიფიქრე, რომ პატივს არ მცემ და ამიტომ დავიწყე ჩხუბი.“ ასე ვკავშირდებით, ნაცვლად იმისა, რომ დავშორდეთ ერთმანეთს,“ - აღნიშნულ საკითხზე ნინო მარგველაშვილმა ტელეკომპანია „იმედის“ გადაცემაში „იმედის დღე“ ისაუბრა.

წყარო: ​„იმედის დღე“

წაიკითხეთ სრულად