Baby Bag

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

რა არის ტიკი, როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება და როგორ დავეხმაროთ ბავშვებს მის დაძლევაში?- ​MomsEdu.ge-ს ამ და სხვა კითხვებს ფსიქოლოგმა მარიამ ბასოშვილმა უპასუხა.

- პირველ რიგში განგვიმარტეთ რა არი ტიკი?

- ტიკი ეს არის კუნთების უნებლიე, სწრაფი მოძრაობა, რომელიც ვლინდება სხეულის სხვადასხვა ნაწილში წინასწარი განზრახვის გარეშე და იწოდება როგორც, ტიკური აშლილობა. არსებობს მოტორული დარვევები, რომლებიც ძალიან ჰგავს ტიკებს მაგალითად, კუნთების უეცარი შეკრთომა ან დაკლაკნილი ჭიისებრი მოძრაობები, თუმცა ეს ტიკი არ არის და აუცილებელია სწორი დიაგნოსტირება.

- როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება?

- არსებობს მარტივი და რთული ტიკები, მოტორული და ვოკალური. მარტივი მოტორული ტიკები ხასიათდება კუნთების სწრაფი, ხანმოკლე მოძრაობებით, მაგალითად, თვალების ხამხამი, წარბების აწევა ან სხვა სახის ჟესტები, რომელსაც შინაარსი არ გააჩნია და კონტექსტს არ შეესაბამება, ასევე მხრების მოძრაობები.

რთული მოტორული ტიკები არის უფრო ნელი უნებლიე მოძრაობები ვიდრე მარტივი მოტორული ტიკები. ხასიათდება საგნების ხელით მოსინჯვით, ფეხების ბაკუნით, უკუღმა სიარულით ან ცეკვით,ხტუნვითი მოძრაობებით.ხელებისა და ფეხების ქნევა, ასევე უხამსი ჟესტები მიეკუთვნება რთულ მოტორულ ტიკებს.

მარტივი ვოკალური ტიკები ეს არის - ჩახველება, სრუტუნი, ბურტყუნი.

რთულ ვოკალურ ტიკებს მიეკუთვნება სიტყვების ან მთელი ფრაზების უნებლიე წამოყვირება. შესაძლოა იყოს უხამსი და სოციალურად მიუღებელი სიტყვები.

- ვინ აფასებს ბავშვს და რა ასაკში შეიძლება გამომჟავნდეს ტიკები?

- დიაგნოსტიკურ სახელმძღვანელოებში, როგორც ზემოთ ვახსენე, დიაგნოზი იწოდება, როგორც ტიკური აშლილობა, ხოლო არის თუ არა გარდამავალი ტიკური აშლილობა, ქრონიკული თუ კომბინირებული, დაზუსტებული თუ დაუზუსტებელი ამას განსაზღვრავს ფსიქიატრი ან ნეიროფსიქოლოგი, შესაძლოა,  ნევროლოგის შეფასებაც გახდეს საჭირო.

გარდამავალი ტიკური აშლილობა იწყება ადრეულ ბავშვობაში. მარტივი ტიკები რამდენიმე კვირა ან თვე გრძელდება და სხვა სირთულეები თან არ ახლავს. ეს მდგომარება 3-4 ჯერ უფრო ხშირია ბიჭებში, ვიდრე გოგონებში. ადრეულ ბავშვობაში ბავშვებისთვის რაიმეს დასწავლის ერთ-ერთი გზა მიმბაძველობაა. ამ დროს ტიკის ათვისება უფრო მარტივად ხდება.

გარდამავალი ტიკური აშლილობის დროს ერთი ტიკი შესაძლოა, შეიცვალოს და ჩანაცვლდეს მეორე ტიკით, მაგალითად, ჩახველება სრუტუნით ან პირიქით. ქრონიკული ტიკური აშლილობისას კი ტიკი არ იცვლება ასე მარტივად.

- რა არის ტიკის გამომჟღავნების მიზეზი, რამ შეიძლება გაამწვავოს ტიკი?

- სტრესულ სიტუაციაში ბავშვებს ხშირად ეწყებათ თვალების ხამხამი, ფეხების ბაკუნი, მხრების აჩეჩვა, ჩახველება. მაგალითად, ბავშვებს თუ უწევთ აუდიტორიის წინაშე გამოსვლა ნერვიულობის ფონზე შეიძლება დაიწყოს უნებლიე ჩახველება, მხრების ჩეჩვა - ეს ყველაფერი არის ტიკი, თუმცა უმრავლეს შემთხვევაში უკვალოდ, ყოველგვარი ჩარევის გარეშე ქრება.

ტიკის სიხშირე მატულობს სტრესის ფონზე, დაღლილობისას, ხოლო მისი სიხშირე მცირდება ფიზიკური ან გონებრივი აქტივობებისას, ასევე ძილში.

- როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში, რა რჩევებს მისცემთ მშობლებს?

- ტიკები, როგორც წესი, ბავშვებისთვის კომპლექსად იქცევ ადა გავლენას ახდენს მათ თვითშეფასებაზე. აუცილებელია, რომ მასწავლებელმა, ასევე ბავშვებმა იცოდნენ ტიკის შესახებ და თანაკლასელი არ გახდეს სოციუმის მხრიდან ბულინგის მსხვერპლი. გარშემომყოფებს, მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს.

გარდა იმისა, რომ დიაგნოსტირება აუცილებელია, ასევე ფსიქოთერაპია ძალიან კარგი მეთოდია ტიკებთან სამუშაოდ. ზღაპრით თერაპია, არტ-ტერაპია, ფიზიკური-გონებრივი აქტივობები მკვეთრად დაეხმარება ბავშვს ტიკების დაძლევაში. ბავშვისთვის მშვიდი გარემო, ნაკლები სტრესი და მშობლების მხრიდან მხარდაჭერა ამ პროცესში ძალიან მნიშვნელოვანია.

ესაუბრა მაკა ქაფიანიძე 

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგ​უფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

ბავშვებში ბრაზის მართვის 8 ეფექტიანი მეთოდი

ბავშვებში ბრაზის მართვის 8 ეფექტიანი მეთოდი

მშობლებს ძალიან აფრთხობთ ბავშვებში აგრესიული ქცევის გამოვლინებები: ყვირილი, ფიზიკური ძალადობისკენ მიდრეკილება და უხეშობა. ზოგიერთი ბავშვი ძალიან მარტივად ღიზიანდება და აგრესიისკენ აშკარა მიდრეკილებას ავლენს. ჩვენს სტატიაში ბავშვებში ბრაზის მართვისთვის საჭირო რეკომენდაციებს გაგაცნობთ, რომელიც თქვენი შვილის აგრესიულ ქცევებს მნიშვნელოვნად შეამცირებს.

  • 1.ბავშვს ემოციებზე ხშირად ესაუბრეთ

ბავშვს, პირველ რიგში, გრძნობებისა და ემოციების შესახებ უნდა მიაწოდოთ ინფორმაცია. ბავშვების ბრაზის გამომწვევი მიზეზი ხშირად საკუთარი გრძნობების და განცდების ამოცნობის უუნარობაა. შესაძლოა, ბავშვის ბრაზი თქვენი ყურადღების მიქცევის სტრატეგია იყოს. თუ ბავშვს თავის ემოციებზე ხშირად გაესაუბრებით, ის მათ სახელდებას და ამოცნობას უკეთ შეძლებს.

  • 2.ბავშვს დამშვიდების შესაძლებლობა მიეცით

გაღიზიანებულ ბავშვთან ურთიერთობისას შესვენების აღება ძალიან მნიშვნელოვანია. როდესაც ბავშვი ბრაზობს, მასთან საუბარი პრობლემას კიდევ უფრო ამწვავებს. მოერიდეთ ბავშვთან კამათს და მის დამოძღვრას, როდესაც თქვენი შვილი გაღიზიანებულია. ვიდრე პრობლემის მოგვარებას გადაწყვეტთ, ბავშვს დამშვიდების შესაძლებლობა მიეცით. ბრაზი ბავშვს აშინებს. თუ ატყობთ, რომ ბავშვს ეშინია, მასთან იყავით და თანადგომა გამოუცხადეთ.

  • 3.ბავშვთან გადაჭარბებულ საუბარს მოერიდეთ

ბავშვთან საუბრის დაწყებამდე, დაელოდეთ, რომ ის დამშვიდდეს. გაბრაზებულ ბავშვს ინფორმაციის გადამუშავება ძალიან უჭირს. ბავშვთან საუბრისას მშვიდი ტონი შეინარჩუნეთ და რაც შეიძლება ცოტა ისაუბრეთ. გამოიყენეთ მოკლე წინადადებები და ერთი და იგივე ფრაზა ხშირად გაიმეორეთ. გამეორება ბავშვს თქვენი ნათქვამის უკეთ გაგებაში დაეხმარება.

  • 4.შეიმუშავეთ ბავშვის დამშვიდების გეგმა

ბავშვს ასწავლეთ, როგორი რეაქცია უნდა ჰქონდეს, როდესაც რამეზე ბრაზობს ან ფრუსტრაციას განიცდის. ბრაზის პოზიტიური განცდებით ჩანაცვლება ბავშვს დამშვიდებაში დაეხმარება. შესაძლოა, ბავშვს სპეციალური დასამშვიდებელი კუთხე ან ოთახი მოუწყოთ. ბავშვი გააფრთხილეთ, რომ მას აღნიშნულ კუთხეში თავის დამშვიდება შეუძლია, როდესაც გრძნობს, რომ ბრაზდება. ბავშვის დამშვიდებისთვის იდეალურია საყვარელი თოჯინით თამაში, მისთვის მოსაწონი წიგნის დათვალიერება.

  • 5.გამოიყენეთ რელაქსაციის სპეციალური ტექნიკები

გონების განტვირთვა ბრაზისგან გათავისუფლებისთვის იდეალური საშუალებაა. ბრაზის მენეჯმენტისთვის სპეციალური ტექნიკების შესწავლა ძალიან ეფექტიანია. ბავშვს რელაქსაციისთვის სპეციალური ფრაზების, სიტყვების სწავლება შეგიძლიათ, რომლებიც მას ყურადღებას გადაატანინებს. მცირეწლოვან ბავშვებს განსაკუთრებით ამშვიდებს საყვარელი მუსიკის მოსმენა ან საინტერესო წიგნის დათვალიერება. შედარებით უფროსი ასაკის ბავშვებისთვის კი კარგია მედიტაცია, სუნთქვითი ვარჯიშები და სეირნობა.

  • 6. არ მისცეთ ბავშვს საშუალება, რომ ტანტრუმით საწადელს მიაღწიოს

ბავშვები მარტივად აცნობიერებენ, რომ ტანტრუმის წყალობით მშობლების ყურადღების მიქცევას ახერხებენ. თუ ბავშვი ამას შეამჩნევს, ტანტრუმი მისი ცხოვრების განუყოფელი ნაწილი გახდება. ბავშვს ასწავლეთ, რომ ის აგრესიით ვერასდროს მიიღებს იმას, რაც სურს.

  • 7.ისწავლეთ ემპათიის გამოხატვა

თუ ბავშვი გაბრაზებულია, დაეხმარეთ მას, რომ სიბრაზის მიზეზებზე ღიად ისაუბროს. გაამხნევეთ თქვენი შვილი. თუ ბავშვი იგრძნობს, რომ თქვენთვის მისი განცდები მნიშვნელოვანია, ეს მას ძალიან დაეხმარება. ბავშვები ძალიან ბრაზობენ, როდესაც ხედავენ, რომ მათი გრძნობები მნიშვნელოვანი არ არის გარშემომყოფთათვის.

  • 8.შეაქეთ ბავშვი კარგი ქცევისთვის

ბავშვებს ყურადღება ძალიან სჭირდებათ. თქვენი შვილის კარგი ქცევა ყოველთვის უნდა შეამჩნიოთ და აღიაროთ კიდეც. თუ ბავშვს კარგი ქცევისთვის ხშირად შეაქებთ, ის ეცდება, რომ მსგავსი ქცევა ხშირად გაიმეოროს. მთავარია, რომ ქებაში არ გადააჭარბოთ, რადგან ეს ბავშვს კრიტიკასდმი ზედმეტად მგრძნობიარეს გახდის და მას შენიშვნის მიღება გაუჭირდება. შექება აუცილებლად დააბალანსეთ შენიშვნით, როდესაც ბავშვი ცუდად იქცევა.

მომზადებულია ​moms.com - ის მიხედვით

წაიკითხეთ სრულად