Baby Bag

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

რა არის ტიკი, როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება და როგორ დავეხმაროთ ბავშვებს მის დაძლევაში?- ​MomsEdu.ge-ს ამ და სხვა კითხვებს ფსიქოლოგმა მარიამ ბასოშვილმა უპასუხა.

- პირველ რიგში განგვიმარტეთ რა არი ტიკი?

- ტიკი ეს არის კუნთების უნებლიე, სწრაფი მოძრაობა, რომელიც ვლინდება სხეულის სხვადასხვა ნაწილში წინასწარი განზრახვის გარეშე და იწოდება როგორც, ტიკური აშლილობა. არსებობს მოტორული დარვევები, რომლებიც ძალიან ჰგავს ტიკებს მაგალითად, კუნთების უეცარი შეკრთომა ან დაკლაკნილი ჭიისებრი მოძრაობები, თუმცა ეს ტიკი არ არის და აუცილებელია სწორი დიაგნოსტირება.

- როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება?

- არსებობს მარტივი და რთული ტიკები, მოტორული და ვოკალური. მარტივი მოტორული ტიკები ხასიათდება კუნთების სწრაფი, ხანმოკლე მოძრაობებით, მაგალითად, თვალების ხამხამი, წარბების აწევა ან სხვა სახის ჟესტები, რომელსაც შინაარსი არ გააჩნია და კონტექსტს არ შეესაბამება, ასევე მხრების მოძრაობები.

რთული მოტორული ტიკები არის უფრო ნელი უნებლიე მოძრაობები ვიდრე მარტივი მოტორული ტიკები. ხასიათდება საგნების ხელით მოსინჯვით, ფეხების ბაკუნით, უკუღმა სიარულით ან ცეკვით,ხტუნვითი მოძრაობებით.ხელებისა და ფეხების ქნევა, ასევე უხამსი ჟესტები მიეკუთვნება რთულ მოტორულ ტიკებს.

მარტივი ვოკალური ტიკები ეს არის - ჩახველება, სრუტუნი, ბურტყუნი.

რთულ ვოკალურ ტიკებს მიეკუთვნება სიტყვების ან მთელი ფრაზების უნებლიე წამოყვირება. შესაძლოა იყოს უხამსი და სოციალურად მიუღებელი სიტყვები.

- ვინ აფასებს ბავშვს და რა ასაკში შეიძლება გამომჟავნდეს ტიკები?

- დიაგნოსტიკურ სახელმძღვანელოებში, როგორც ზემოთ ვახსენე, დიაგნოზი იწოდება, როგორც ტიკური აშლილობა, ხოლო არის თუ არა გარდამავალი ტიკური აშლილობა, ქრონიკული თუ კომბინირებული, დაზუსტებული თუ დაუზუსტებელი ამას განსაზღვრავს ფსიქიატრი ან ნეიროფსიქოლოგი, შესაძლოა,  ნევროლოგის შეფასებაც გახდეს საჭირო.

გარდამავალი ტიკური აშლილობა იწყება ადრეულ ბავშვობაში. მარტივი ტიკები რამდენიმე კვირა ან თვე გრძელდება და სხვა სირთულეები თან არ ახლავს. ეს მდგომარება 3-4 ჯერ უფრო ხშირია ბიჭებში, ვიდრე გოგონებში. ადრეულ ბავშვობაში ბავშვებისთვის რაიმეს დასწავლის ერთ-ერთი გზა მიმბაძველობაა. ამ დროს ტიკის ათვისება უფრო მარტივად ხდება.

გარდამავალი ტიკური აშლილობის დროს ერთი ტიკი შესაძლოა, შეიცვალოს და ჩანაცვლდეს მეორე ტიკით, მაგალითად, ჩახველება სრუტუნით ან პირიქით. ქრონიკული ტიკური აშლილობისას კი ტიკი არ იცვლება ასე მარტივად.

- რა არის ტიკის გამომჟღავნების მიზეზი, რამ შეიძლება გაამწვავოს ტიკი?

- სტრესულ სიტუაციაში ბავშვებს ხშირად ეწყებათ თვალების ხამხამი, ფეხების ბაკუნი, მხრების აჩეჩვა, ჩახველება. მაგალითად, ბავშვებს თუ უწევთ აუდიტორიის წინაშე გამოსვლა ნერვიულობის ფონზე შეიძლება დაიწყოს უნებლიე ჩახველება, მხრების ჩეჩვა - ეს ყველაფერი არის ტიკი, თუმცა უმრავლეს შემთხვევაში უკვალოდ, ყოველგვარი ჩარევის გარეშე ქრება.

ტიკის სიხშირე მატულობს სტრესის ფონზე, დაღლილობისას, ხოლო მისი სიხშირე მცირდება ფიზიკური ან გონებრივი აქტივობებისას, ასევე ძილში.

- როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში, რა რჩევებს მისცემთ მშობლებს?

- ტიკები, როგორც წესი, ბავშვებისთვის კომპლექსად იქცევ ადა გავლენას ახდენს მათ თვითშეფასებაზე. აუცილებელია, რომ მასწავლებელმა, ასევე ბავშვებმა იცოდნენ ტიკის შესახებ და თანაკლასელი არ გახდეს სოციუმის მხრიდან ბულინგის მსხვერპლი. გარშემომყოფებს, მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს.

გარდა იმისა, რომ დიაგნოსტირება აუცილებელია, ასევე ფსიქოთერაპია ძალიან კარგი მეთოდია ტიკებთან სამუშაოდ. ზღაპრით თერაპია, არტ-ტერაპია, ფიზიკური-გონებრივი აქტივობები მკვეთრად დაეხმარება ბავშვს ტიკების დაძლევაში. ბავშვისთვის მშვიდი გარემო, ნაკლები სტრესი და მშობლების მხრიდან მხარდაჭერა ამ პროცესში ძალიან მნიშვნელოვანია.

ესაუბრა მაკა ქაფიანიძე 

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგ​უფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

„ის მითი უნდა დაინგრეს ჩვენთან, რომ ბავშვი ფეხიდან ცივდება და მუცელი ებერება,“- პედიატრი ნინო კამკამიძე

„ის მითი უნდა დაინგრეს ჩვენთან, რომ ბავშვი ფეხიდან ცივდება და მუცელი ებერება,“- პედიატრი ნინო კამკამიძე

პედიატრმა ნინო კამკამიძემ ბავშვის მოტორული განვითარების ხელშეწყობის შესახებ ისაუბრა. მან აღნიშნა, რომ ამ შემთხვევაში სწორად ჩაცმას უდიდესი მნიშვნელობა ენიჭება:

„პირველ რიგში, სწორი ჩაცმაა მნიშვნელოვანი. როდესაც ბავშვი მიდის გადახურებისკენ, ​არასწორი ჩაცმულობაა მის ცხოვრებაში წესად, იკარგება სითხე. სითხის და ელექტროლიტების დანაკარგი იწვევს კუნთების ტონუსის მოდუნებას. კუნთების ტონუსის მოდუნება ბავშვს ხდის უხალისოს. მას ჭამა ეზარება, ყველაფრის კეთება ეზარება. სად გინახავთ ადამიანს სცხელოდეს და ის ხალისით მუშაობდეს ან ჭამდეს?! ვითომ რა მოხდა, რომ ბავშვს ორი შარვალი და ორი წინდა ეცვას, ეს არის უკვე პირველი დანაშაული და ძალადობა მის ფიზიოლოგიაზე. ეს პირდაპირპროპორციულად მისი ტვინის განვითარებაზე მეტყველებს ცუდად.“

ნინო კამკამიძის თქმით, უნდა დაინგრეს მითი იმის შესახებ, რომ ბავშვი ფეხიდან ცივდება, რაც მუცლის ტკივილს იწვევს:

„ის მითები უნდა დაინგრეს ჩვენთან, რომ ბავშვი ფეხიდან ცივდება და მუცელი ებერება. ​მუცლის კოლიკები 12-16 კვირამდე ყველა ჩვილის პრობლემაა. წინდა ეცმევა თუ არ ეცმევა, ამას მნიშვნელობა არ აქვს. მტევანი და ტერფი არის ერთი ფუნქციით. ამიტომ ძალიან დიდი მნიშვნელობა ენიჭება სწორ ჩაცმას. მინდა, დედიკოებს ვუთხრა, რომ ჭამა არის შრომა მათ ცხოვრებაში. შრომის დროს ადამიანის სისხლის მიმოქცევა ძლიერდება. ჭამის დროს ბავშვს ერთი ზედმეტი ტანსაცმელი გავხადოთ.“

ნინო კამკამიძემ ხაზი გაუსვა ბავშვთან კომუნიკაციის მნიშვნელობას და აღნიშნა, რომ პატარებს პოზიტიური ინფორმაციის და ქათინაურების მოსმენა უყვართ:

„ბავშვებს მუცლად ყოფნის პერიოდან ესმით მშობლის ხმა, დამახსოვრებული აქვთ ხმები. მათ ძალიან სიამოვნებთ პოზიტიური ინფორმაციის მოსმენა და ბევრი ქათინაური. ​ოჯახის წევრები ვალდებულნი არიან მუდმივად ეკონტაქტონ, ესაუბრონ, შეათანხმონ ჭამის, ბანაობის, სტუმრიანობის საკითხი. მუდმივ დიალოგში უნდა იყოს ოჯახი ჩვილთან, რომ მისგან გამოიწვიონ ემოცია. ეს მისი ტვინის განვითარებისთვის ძალიან მნიშვნელოვანია." 

გარეთ არის ყველაზე ნაკლები ვირუსის კონცენტრაცია, მეტია ჟანგბადი. აივანიც თურმე არ ითვლება გარეთა სივრცედ, აივანზეც გადადის სახლის სიმხურვალე. კლიმატოთერაპია დღეს არ განიხილება მკურნალობის მეთოდად. რასაკვირველია, სუფთა გარემო და ბუნებასთან ურთიერთობა ყველა ადამიანისთვის სასიკეთოა და მით უმეტეს, ჩვილობაში,​ მაგრამ დოგმატურად აქაც არ უნდა მივუდგეთ, რომ გინდა თუ არა კურორტი და მეტი არაფერი. სადაც წავა ჩვილი, სასურველია, რომ იმ კურორტზე 2-3 კვირა გაჩერდეს, რომ სწრაფ აკლიმატიზაციაში არ იყოს წასვლა-წამოსვლაში. წასვლა ყველგან შეიძლება. სადაც დედა და მამა ჰყავს შვილს, სადაც მშობლების სიყვარულია, ნებისმიერ ადგილზე შეიძლება იმოგზაუროს ბავშვმა,“ - აღნიშნულ საკითხზე ნინო კამკამიძემ LIFE FM-ის გადაცემაში „FM-პედიატრი“ ისაუბრა.

წყარო: ​LIFE FM

წაიკითხეთ სრულად