Baby Bag

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

რა არის ტიკი, როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება და როგორ დავეხმაროთ ბავშვებს მის დაძლევაში?- ​MomsEdu.ge-ს ამ და სხვა კითხვებს ფსიქოლოგმა მარიამ ბასოშვილმა უპასუხა.

- პირველ რიგში განგვიმარტეთ რა არი ტიკი?

- ტიკი ეს არის კუნთების უნებლიე, სწრაფი მოძრაობა, რომელიც ვლინდება სხეულის სხვადასხვა ნაწილში წინასწარი განზრახვის გარეშე და იწოდება როგორც, ტიკური აშლილობა. არსებობს მოტორული დარვევები, რომლებიც ძალიან ჰგავს ტიკებს მაგალითად, კუნთების უეცარი შეკრთომა ან დაკლაკნილი ჭიისებრი მოძრაობები, თუმცა ეს ტიკი არ არის და აუცილებელია სწორი დიაგნოსტირება.

- როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება?

- არსებობს მარტივი და რთული ტიკები, მოტორული და ვოკალური. მარტივი მოტორული ტიკები ხასიათდება კუნთების სწრაფი, ხანმოკლე მოძრაობებით, მაგალითად, თვალების ხამხამი, წარბების აწევა ან სხვა სახის ჟესტები, რომელსაც შინაარსი არ გააჩნია და კონტექსტს არ შეესაბამება, ასევე მხრების მოძრაობები.

რთული მოტორული ტიკები არის უფრო ნელი უნებლიე მოძრაობები ვიდრე მარტივი მოტორული ტიკები. ხასიათდება საგნების ხელით მოსინჯვით, ფეხების ბაკუნით, უკუღმა სიარულით ან ცეკვით,ხტუნვითი მოძრაობებით.ხელებისა და ფეხების ქნევა, ასევე უხამსი ჟესტები მიეკუთვნება რთულ მოტორულ ტიკებს.

მარტივი ვოკალური ტიკები ეს არის - ჩახველება, სრუტუნი, ბურტყუნი.

რთულ ვოკალურ ტიკებს მიეკუთვნება სიტყვების ან მთელი ფრაზების უნებლიე წამოყვირება. შესაძლოა იყოს უხამსი და სოციალურად მიუღებელი სიტყვები.

- ვინ აფასებს ბავშვს და რა ასაკში შეიძლება გამომჟავნდეს ტიკები?

- დიაგნოსტიკურ სახელმძღვანელოებში, როგორც ზემოთ ვახსენე, დიაგნოზი იწოდება, როგორც ტიკური აშლილობა, ხოლო არის თუ არა გარდამავალი ტიკური აშლილობა, ქრონიკული თუ კომბინირებული, დაზუსტებული თუ დაუზუსტებელი ამას განსაზღვრავს ფსიქიატრი ან ნეიროფსიქოლოგი, შესაძლოა,  ნევროლოგის შეფასებაც გახდეს საჭირო.

გარდამავალი ტიკური აშლილობა იწყება ადრეულ ბავშვობაში. მარტივი ტიკები რამდენიმე კვირა ან თვე გრძელდება და სხვა სირთულეები თან არ ახლავს. ეს მდგომარება 3-4 ჯერ უფრო ხშირია ბიჭებში, ვიდრე გოგონებში. ადრეულ ბავშვობაში ბავშვებისთვის რაიმეს დასწავლის ერთ-ერთი გზა მიმბაძველობაა. ამ დროს ტიკის ათვისება უფრო მარტივად ხდება.

გარდამავალი ტიკური აშლილობის დროს ერთი ტიკი შესაძლოა, შეიცვალოს და ჩანაცვლდეს მეორე ტიკით, მაგალითად, ჩახველება სრუტუნით ან პირიქით. ქრონიკული ტიკური აშლილობისას კი ტიკი არ იცვლება ასე მარტივად.

- რა არის ტიკის გამომჟღავნების მიზეზი, რამ შეიძლება გაამწვავოს ტიკი?

- სტრესულ სიტუაციაში ბავშვებს ხშირად ეწყებათ თვალების ხამხამი, ფეხების ბაკუნი, მხრების აჩეჩვა, ჩახველება. მაგალითად, ბავშვებს თუ უწევთ აუდიტორიის წინაშე გამოსვლა ნერვიულობის ფონზე შეიძლება დაიწყოს უნებლიე ჩახველება, მხრების ჩეჩვა - ეს ყველაფერი არის ტიკი, თუმცა უმრავლეს შემთხვევაში უკვალოდ, ყოველგვარი ჩარევის გარეშე ქრება.

ტიკის სიხშირე მატულობს სტრესის ფონზე, დაღლილობისას, ხოლო მისი სიხშირე მცირდება ფიზიკური ან გონებრივი აქტივობებისას, ასევე ძილში.

- როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში, რა რჩევებს მისცემთ მშობლებს?

- ტიკები, როგორც წესი, ბავშვებისთვის კომპლექსად იქცევ ადა გავლენას ახდენს მათ თვითშეფასებაზე. აუცილებელია, რომ მასწავლებელმა, ასევე ბავშვებმა იცოდნენ ტიკის შესახებ და თანაკლასელი არ გახდეს სოციუმის მხრიდან ბულინგის მსხვერპლი. გარშემომყოფებს, მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს.

გარდა იმისა, რომ დიაგნოსტირება აუცილებელია, ასევე ფსიქოთერაპია ძალიან კარგი მეთოდია ტიკებთან სამუშაოდ. ზღაპრით თერაპია, არტ-ტერაპია, ფიზიკური-გონებრივი აქტივობები მკვეთრად დაეხმარება ბავშვს ტიკების დაძლევაში. ბავშვისთვის მშვიდი გარემო, ნაკლები სტრესი და მშობლების მხრიდან მხარდაჭერა ამ პროცესში ძალიან მნიშვნელოვანია.

ესაუბრა მაკა ქაფიანიძე 

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგ​უფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

„ბავშვის დილა იწყება ყვირილით და ჩხუბით, არ იწყება მოფერებით, სიყვარულით. ეს ბავშვებში ძალიან ცუდ მუხტს ტოვებს,“ - დეკანოზი შალვა კეკელია

„ბავშვის დილა იწყება ყვირილით და ჩხუბით, არ იწყება მოფერებით, სიყვარულით. ეს ბავშვებში ძალიან ცუდ მუხტს ტოვებს,“ - დეკანოზი შალვა კეკელია

​​დეკანოზი შალვა კეკელია საზოგადოებასა და ოჯახში მომძლავრებული აგრესიის შესახებ საუბრობს და აღნიშნავს, რომ ბავშვებს მძიმე გარემოში უხდებათ ცხოვრება, რაც აუცილებლად უნდა შეიცვალოს:

„აგრესია გლობალური თემაა, რომელიც სახელმწიფომ გლობალურად უნდა განიხილოს. არავის უსაუბრია იმაზე, თუ როგორ უნდა მოგვარდეს ის აგრესია, რომელიც დღეს საზოგადოებაში არის. ჩემი აზრით, არის დასაწყები ტელევიზიებიდან. ტელეგადაცემებში მუდმივი დაპირისპირებაა ადამიანებს შორის. ამას ხომ ბავშვი ხედავს?! ყველგან ბავშვი ხედავს აგრესიას. ოჯახში ხედავს აგრესიას, დედასა და მამას შორის დაპირისპირებას. მშობელი შვილს სულ აკრძალვით ელაპარაკება. ეს ბავშვებში ძალიან ცუდ მუხტს ტოვებს.“

მამა შალვა კეკელიას თქმით, მშობლები ხშირად დილას ყვირილითა და ჩხუბით იწყებენ, რაც ბავშვზე მძიმე ზემოქმედებას ახდენს:

„ბავშვი ხედავს, რომ მშობელი სულ ეუბნება: „ადექი დროზე!“ „დროზე ჩაიცვი!“ ​ამას ეუბნება ყვირილით. დილა იწყება ყვირილით. მშობელს ეჩქარება, სამსახურში უნდა გაიქცეს. ის ბავშვზე დილიდანვე ახდენს ზეწოლას. დილა იწყება ყვირილით და ჩხუბით, არ იწყება მოფერებით, სითბოთი, სიყვარულით. ადამიანებს არ გვყოფნის იმის ძალა, რომ ჩვენს შვილებს თვითონ დაველაპარაკოთ. ადვილია, ბავშვს ყურზე მოქაჩო, უცებ ჩააცვა, რაღაც უცებ გააკეთებინო. იმის ახსნას, თუ როგორი მნიშვნელოვანია დილით ადრე ადგომა, დრო სჭირდება. ჩვენ ეს დრო არ გვაქვს სამწუხაროდ და ეს იწვევს ამ ყველაფერს. ბავშვი დილიდანვე უკვე აგრესიულია.“

მამა შალვა კეკელია აცხადებს, რომ მშობლების მოუცლელობაც უდიდესი პრობლემაა, რაც ბავშვთან სრულფასოვან ურთიერთობას შეუძლებელს ხდის:

„მთელი დღე მშობელს არ სცალია შვილისთვის. არ არის დრო, რომ მშობელი შვილს ესაუბროს, დაუჯდეს შვილს და ელაპარაკოს ძალიან თბილად. ძალიან ბევრი პრობლემა დაგროვდა ერთიანად. ეს ყველაფერი არის ერთობლივად მოსაგვარებელი. საიდან იწყება ადამიანის აღზრდა? ​ადამიანის აღზრდა იწყება ოჯახში. ოჯახი არის უმთავრესი. მეორე არის სკოლა და ის გარემო, სადაც ადამიანი ტრიალებს.“

„შვილს ყოველთვის ტკბილად ვერ დაელაპარაკები, ზოგჯერ გვიწევს საყვედურის თქმა. შვილს უნდა მოექცე ისე, როგორც ღმერთი გექცევა შენ. ღმერთი შენზე განსაცდელებს არ უშვებს ხოლმე? რამდენი განსაცდელი დაუშვია. ამ განსაცდელებით გზრდის ის, ეს განსაცდელი ტკივილთან ასოცირდება ხშირად. განსაცდელი ისეთი რამეა, რომ შენ​ რაღაც გეკრძალება ხშირად. ზოგჯერ ამაზე უარის თქმა ძალიან რთულია, რადგან რაც გეკრძალება გსიამოვნებს. თუმცა, რაც გსიამოვნებს არ არის ზოგჯერ მისაღები ადამიანისთვის,“- აღნიშნული საკითხების შესახებ მამა შალვა კეკელია საპატრიარქოს ტელევიზიის გადაცემაში „განთიადი“ საუბრობს.

წყარო: ​„განთიადი“

წაიკითხეთ სრულად