Baby Bag

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

რა არის ტიკი, როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება და როგორ დავეხმაროთ ბავშვებს მის დაძლევაში?- ​MomsEdu.ge-ს ამ და სხვა კითხვებს ფსიქოლოგმა მარიამ ბასოშვილმა უპასუხა.

- პირველ რიგში განგვიმარტეთ რა არი ტიკი?

- ტიკი ეს არის კუნთების უნებლიე, სწრაფი მოძრაობა, რომელიც ვლინდება სხეულის სხვადასხვა ნაწილში წინასწარი განზრახვის გარეშე და იწოდება როგორც, ტიკური აშლილობა. არსებობს მოტორული დარვევები, რომლებიც ძალიან ჰგავს ტიკებს მაგალითად, კუნთების უეცარი შეკრთომა ან დაკლაკნილი ჭიისებრი მოძრაობები, თუმცა ეს ტიკი არ არის და აუცილებელია სწორი დიაგნოსტირება.

- როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება?

- არსებობს მარტივი და რთული ტიკები, მოტორული და ვოკალური. მარტივი მოტორული ტიკები ხასიათდება კუნთების სწრაფი, ხანმოკლე მოძრაობებით, მაგალითად, თვალების ხამხამი, წარბების აწევა ან სხვა სახის ჟესტები, რომელსაც შინაარსი არ გააჩნია და კონტექსტს არ შეესაბამება, ასევე მხრების მოძრაობები.

რთული მოტორული ტიკები არის უფრო ნელი უნებლიე მოძრაობები ვიდრე მარტივი მოტორული ტიკები. ხასიათდება საგნების ხელით მოსინჯვით, ფეხების ბაკუნით, უკუღმა სიარულით ან ცეკვით,ხტუნვითი მოძრაობებით.ხელებისა და ფეხების ქნევა, ასევე უხამსი ჟესტები მიეკუთვნება რთულ მოტორულ ტიკებს.

მარტივი ვოკალური ტიკები ეს არის - ჩახველება, სრუტუნი, ბურტყუნი.

რთულ ვოკალურ ტიკებს მიეკუთვნება სიტყვების ან მთელი ფრაზების უნებლიე წამოყვირება. შესაძლოა იყოს უხამსი და სოციალურად მიუღებელი სიტყვები.

- ვინ აფასებს ბავშვს და რა ასაკში შეიძლება გამომჟავნდეს ტიკები?

- დიაგნოსტიკურ სახელმძღვანელოებში, როგორც ზემოთ ვახსენე, დიაგნოზი იწოდება, როგორც ტიკური აშლილობა, ხოლო არის თუ არა გარდამავალი ტიკური აშლილობა, ქრონიკული თუ კომბინირებული, დაზუსტებული თუ დაუზუსტებელი ამას განსაზღვრავს ფსიქიატრი ან ნეიროფსიქოლოგი, შესაძლოა,  ნევროლოგის შეფასებაც გახდეს საჭირო.

გარდამავალი ტიკური აშლილობა იწყება ადრეულ ბავშვობაში. მარტივი ტიკები რამდენიმე კვირა ან თვე გრძელდება და სხვა სირთულეები თან არ ახლავს. ეს მდგომარება 3-4 ჯერ უფრო ხშირია ბიჭებში, ვიდრე გოგონებში. ადრეულ ბავშვობაში ბავშვებისთვის რაიმეს დასწავლის ერთ-ერთი გზა მიმბაძველობაა. ამ დროს ტიკის ათვისება უფრო მარტივად ხდება.

გარდამავალი ტიკური აშლილობის დროს ერთი ტიკი შესაძლოა, შეიცვალოს და ჩანაცვლდეს მეორე ტიკით, მაგალითად, ჩახველება სრუტუნით ან პირიქით. ქრონიკული ტიკური აშლილობისას კი ტიკი არ იცვლება ასე მარტივად.

- რა არის ტიკის გამომჟღავნების მიზეზი, რამ შეიძლება გაამწვავოს ტიკი?

- სტრესულ სიტუაციაში ბავშვებს ხშირად ეწყებათ თვალების ხამხამი, ფეხების ბაკუნი, მხრების აჩეჩვა, ჩახველება. მაგალითად, ბავშვებს თუ უწევთ აუდიტორიის წინაშე გამოსვლა ნერვიულობის ფონზე შეიძლება დაიწყოს უნებლიე ჩახველება, მხრების ჩეჩვა - ეს ყველაფერი არის ტიკი, თუმცა უმრავლეს შემთხვევაში უკვალოდ, ყოველგვარი ჩარევის გარეშე ქრება.

ტიკის სიხშირე მატულობს სტრესის ფონზე, დაღლილობისას, ხოლო მისი სიხშირე მცირდება ფიზიკური ან გონებრივი აქტივობებისას, ასევე ძილში.

- როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში, რა რჩევებს მისცემთ მშობლებს?

- ტიკები, როგორც წესი, ბავშვებისთვის კომპლექსად იქცევ ადა გავლენას ახდენს მათ თვითშეფასებაზე. აუცილებელია, რომ მასწავლებელმა, ასევე ბავშვებმა იცოდნენ ტიკის შესახებ და თანაკლასელი არ გახდეს სოციუმის მხრიდან ბულინგის მსხვერპლი. გარშემომყოფებს, მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს.

გარდა იმისა, რომ დიაგნოსტირება აუცილებელია, ასევე ფსიქოთერაპია ძალიან კარგი მეთოდია ტიკებთან სამუშაოდ. ზღაპრით თერაპია, არტ-ტერაპია, ფიზიკური-გონებრივი აქტივობები მკვეთრად დაეხმარება ბავშვს ტიკების დაძლევაში. ბავშვისთვის მშვიდი გარემო, ნაკლები სტრესი და მშობლების მხრიდან მხარდაჭერა ამ პროცესში ძალიან მნიშვნელოვანია.

ესაუბრა მაკა ქაფიანიძე 

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგ​უფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

ნეგატიური მეგობრები ბედნიერებას და სიმშვიდეს გართმევენ, ისინი დასახული მიზნების მიღწევაშიც ხელს გიშლიან

ნეგატიური მეგობრები ბედნიერებას და სიმშვიდეს გართმევენ, ისინი დასახული მიზნების მიღწევაშიც ხელს გიშლიან

ნეგატიურ ადამიანებს მეგობრებთან ურთიერთობა მარტივად უფუჭდებათ, ისინი მათთან დროის სასიამოვნოდ გატარებას და მშვიდად საუბარს იშვიათად ახერხებენ. ნეგატიური მეგობრები ბედნიერებას და სიმშვიდეს გართმევენ, ისინი დასახული მიზნების მიღწევაშიც ხელს გიშლიან. თუ თქვენი მეგობარი ნეგატიური ადამიანია, მასთან ურთიერთობა სწრაფად უნდა გაწყვიტოთ.

  • ნეგატიური მეგობრები ენერგიას გართმევენ

ნეგატიურ მეგობართან ყოფნისას უსიამოვნო ფიქრებს, ალბათ, არაერთხელ შეუწუხებიხართ და მისი პესიმიზმიც გადმოგდებიათ. ნეგატიური მეგობრები ენერგიას გართმევენ და გამოფიტულს გტოვებენ, რადგან მათი პირადი ამბების მოსმენა საკმაოდ რთულია. თქვენ გამუდმებით დრამის მონაწილე ხართ, სულიერ და გონებრივ რესურსს ფუჭად ხარჯავთ. თქვენ გვერდით ისეთი ადამიანები უნდა იყოლიოთ, ვინც გაძლიერებთ და მოტივაციას გმატებთ. ნამდვილი მეგობარი გვირაბის ბოლოს სინათლეს დაგანახებთ და დაგარწმუნებთ, რომ მას ხელს აუცილებლად მიაწვდენთ. ის ნებისმიერი სირთულის გადალახვაში დაგეხმარებათ. თუ მეგობართან ურთიერთობისას ყოველთვის მის პრობლემებს ისმენთ და მას ანუგეშებთ, ენერგიისგან დაიცლებით. მსგავსი ურთიერთობები ძალიან სახიფათოა და ადამიანის სრულ გამოფიტვას იწვევს.

  • ნეგატიური მეგობრები თქვენს ინტერესებზე არასდროს ფიქრობენ

მეგობრობამ ძირს არ უნდა დაგცეთ. მან უნდა გაგაძლიეროთ და წინსვლაში დაგეხმაროთ. ნამდვილი მეგობარი, რომელსაც თქვენი ესმის, თქვენს ნუგეშისცემას, მოტივირებას და გაძლიერებას ეცდება. ის ყოველთვის თქვენი ინტერესებით იხელმძღვანელებს. ნეგატიური მეგობრები ყოველთვის თქვენგან ელიან დამხარებას, მათ არ აინტერესებთ თქვენ რა გჭირდებათ და რა გიჭირთ. მათ სურთ, რომ ყოველთვის მოუსმინოთ. ნეგატიური მეგობრისთვის თქვენ მხოლოდ ყური ხართ, რომელიც მის პრობლემებს ისმენს. თქვენი გრძნობები და განცდები მისთვის უინტერესოა. მსგავსი ადამიანებისგან თავი შორს დაიჭირეთ! ისინი მხოლოდ საკუთარ თავზე ფიქრობენ და სხვა ინტერესები არ აქვთ.

  • ნეგატიურ მეგობრებს თქვენი წარმატება არ უხარიათ

ნეგატიური მეგობარი არ გამხნევებთ და წარმატების მოპოვებაში არ გეხმარებათ, რადგან მას თქვენთვის კარგი არ სურს. ის ყოველთვის ცდილობს გეგმები ჩაგიშალოთ და მაქსიმალურად დიდი დრო წაგართვათ. ნეგატიურ მეგობარს თქვენი წარმატება აშინებს, რადგან ფიქრობს, რომ თქვენს ცხოვრებაში მისი ადგილი აღარ დარჩება. ეს მისი ყველაზე დიდი შიშია, რის გამოც ის თქვენს გამხნევებას არასდროს ეცდება. ასეთ ადამიანთან მეგობრობას ნამდვილად არ გირჩევთ.

  • ნეგატიურ ადამიანებს სურთ, რომ თქვენც პესიმისტ ადამიანად იქცეთ

ნეგატიურ ადამიანებს სურთ, რომ თავადაც ნეგატიური ხალხით იყვნენ გარშემორტყმული. თუ წარმატების მიღწევა გსურთ, ნეგატიურ ადამიანთან მეგობრობას არ გირჩევთ. მისი სასოწარკვეთა პოზიტიურ განწყობას წაგართმევთ და უკან დაგხევთ. პესიმიზმი ინფექციაა, ის თქვენში იჭრება და ეჭვებით გავსებთ. თქვენ ფიქრობთ, რომ წარმატების მიღწევა არ შეგიძლიათ, რადგან სათანადო უნარები არ გაქვთ. ნეგატიური მეგობარი მიზნისკენ სვლაში ხელს გიშლით და პასიურობისკენ გიბიძგებთ. წარმატების მიღწევა თუ გინდათ, გახსნილი და რისკიანი ადამიანი უნდა იყოთ. ნეგატიური მეგობარი ეჭვებით გავსებთ და სხვა ადამიანებისადმი ნდობას გაკარგვინებთ, რაც წინსვლაში ხელს ძალიან შეგიშლით.

  • ნეგატიური მეგობარი დიდი მიზნების მიღწევაში ხელს გიშლით

დიდი მიზნები თუ გაქვთ და წარმატებაზე ოცნებობთ, ნეგატიური მეგობრები ამის შესაძლებლობას ნაკლებად მოგცემენ. ნეგატიურობა თქვენს ცხოვრებას იმდენად მოიცავს, რომ მისგან თავის დაღწევას ვეღარ შეძლებთ. ის თქვენს ოცნებებს და მიზნებს ჩაანაცვლებს. თქვენს პოზიტიურ განწყობას ვინმე თავისი ნეგატიური აზრებით თუ ამსხვრევს, მისგან თავი შორს დაიჭირეთ. ნეგატიურ ადამიანთან პოზიტიური ვერ იქნებით. ის ამის შესაძლებლობას არ მოგცემთ.

მეგობრები სიფრთხილით შეარჩიეთ. ნეგატიურ ადამიანებს თქვენი ცხოვრების ხარისხის მნიშვნელოვნად გაუარესება შეუძლიათ. ნამდვილი მეგობრები კი წარმატების მიღწევაში დაგეხმარებიან და გასაჭირში არასდროს მიგატოვებენ.

მომზადებულია​ everydaypower.com -ის მიხედვით

თარგმნა ია ნაროუშვილმა

წაიკითხეთ სრულად