Baby Bag

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

რა არის ტიკი, როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება და როგორ დავეხმაროთ ბავშვებს მის დაძლევაში?- ​MomsEdu.ge-ს ამ და სხვა კითხვებს ფსიქოლოგმა მარიამ ბასოშვილმა უპასუხა.

- პირველ რიგში განგვიმარტეთ რა არი ტიკი?

- ტიკი ეს არის კუნთების უნებლიე, სწრაფი მოძრაობა, რომელიც ვლინდება სხეულის სხვადასხვა ნაწილში წინასწარი განზრახვის გარეშე და იწოდება როგორც, ტიკური აშლილობა. არსებობს მოტორული დარვევები, რომლებიც ძალიან ჰგავს ტიკებს მაგალითად, კუნთების უეცარი შეკრთომა ან დაკლაკნილი ჭიისებრი მოძრაობები, თუმცა ეს ტიკი არ არის და აუცილებელია სწორი დიაგნოსტირება.

- როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება?

- არსებობს მარტივი და რთული ტიკები, მოტორული და ვოკალური. მარტივი მოტორული ტიკები ხასიათდება კუნთების სწრაფი, ხანმოკლე მოძრაობებით, მაგალითად, თვალების ხამხამი, წარბების აწევა ან სხვა სახის ჟესტები, რომელსაც შინაარსი არ გააჩნია და კონტექსტს არ შეესაბამება, ასევე მხრების მოძრაობები.

რთული მოტორული ტიკები არის უფრო ნელი უნებლიე მოძრაობები ვიდრე მარტივი მოტორული ტიკები. ხასიათდება საგნების ხელით მოსინჯვით, ფეხების ბაკუნით, უკუღმა სიარულით ან ცეკვით,ხტუნვითი მოძრაობებით.ხელებისა და ფეხების ქნევა, ასევე უხამსი ჟესტები მიეკუთვნება რთულ მოტორულ ტიკებს.

მარტივი ვოკალური ტიკები ეს არის - ჩახველება, სრუტუნი, ბურტყუნი.

რთულ ვოკალურ ტიკებს მიეკუთვნება სიტყვების ან მთელი ფრაზების უნებლიე წამოყვირება. შესაძლოა იყოს უხამსი და სოციალურად მიუღებელი სიტყვები.

- ვინ აფასებს ბავშვს და რა ასაკში შეიძლება გამომჟავნდეს ტიკები?

- დიაგნოსტიკურ სახელმძღვანელოებში, როგორც ზემოთ ვახსენე, დიაგნოზი იწოდება, როგორც ტიკური აშლილობა, ხოლო არის თუ არა გარდამავალი ტიკური აშლილობა, ქრონიკული თუ კომბინირებული, დაზუსტებული თუ დაუზუსტებელი ამას განსაზღვრავს ფსიქიატრი ან ნეიროფსიქოლოგი, შესაძლოა,  ნევროლოგის შეფასებაც გახდეს საჭირო.

გარდამავალი ტიკური აშლილობა იწყება ადრეულ ბავშვობაში. მარტივი ტიკები რამდენიმე კვირა ან თვე გრძელდება და სხვა სირთულეები თან არ ახლავს. ეს მდგომარება 3-4 ჯერ უფრო ხშირია ბიჭებში, ვიდრე გოგონებში. ადრეულ ბავშვობაში ბავშვებისთვის რაიმეს დასწავლის ერთ-ერთი გზა მიმბაძველობაა. ამ დროს ტიკის ათვისება უფრო მარტივად ხდება.

გარდამავალი ტიკური აშლილობის დროს ერთი ტიკი შესაძლოა, შეიცვალოს და ჩანაცვლდეს მეორე ტიკით, მაგალითად, ჩახველება სრუტუნით ან პირიქით. ქრონიკული ტიკური აშლილობისას კი ტიკი არ იცვლება ასე მარტივად.

- რა არის ტიკის გამომჟღავნების მიზეზი, რამ შეიძლება გაამწვავოს ტიკი?

- სტრესულ სიტუაციაში ბავშვებს ხშირად ეწყებათ თვალების ხამხამი, ფეხების ბაკუნი, მხრების აჩეჩვა, ჩახველება. მაგალითად, ბავშვებს თუ უწევთ აუდიტორიის წინაშე გამოსვლა ნერვიულობის ფონზე შეიძლება დაიწყოს უნებლიე ჩახველება, მხრების ჩეჩვა - ეს ყველაფერი არის ტიკი, თუმცა უმრავლეს შემთხვევაში უკვალოდ, ყოველგვარი ჩარევის გარეშე ქრება.

ტიკის სიხშირე მატულობს სტრესის ფონზე, დაღლილობისას, ხოლო მისი სიხშირე მცირდება ფიზიკური ან გონებრივი აქტივობებისას, ასევე ძილში.

- როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში, რა რჩევებს მისცემთ მშობლებს?

- ტიკები, როგორც წესი, ბავშვებისთვის კომპლექსად იქცევ ადა გავლენას ახდენს მათ თვითშეფასებაზე. აუცილებელია, რომ მასწავლებელმა, ასევე ბავშვებმა იცოდნენ ტიკის შესახებ და თანაკლასელი არ გახდეს სოციუმის მხრიდან ბულინგის მსხვერპლი. გარშემომყოფებს, მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს.

გარდა იმისა, რომ დიაგნოსტირება აუცილებელია, ასევე ფსიქოთერაპია ძალიან კარგი მეთოდია ტიკებთან სამუშაოდ. ზღაპრით თერაპია, არტ-ტერაპია, ფიზიკური-გონებრივი აქტივობები მკვეთრად დაეხმარება ბავშვს ტიკების დაძლევაში. ბავშვისთვის მშვიდი გარემო, ნაკლები სტრესი და მშობლების მხრიდან მხარდაჭერა ამ პროცესში ძალიან მნიშვნელოვანია.

ესაუბრა მაკა ქაფიანიძე 

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგ​უფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

როგორ ვასწავლოთ ბავშვს ფულის გონივრულად ხარჯვა

როგორ ვასწავლოთ ბავშვს ფულის გონივრულად ხარჯვა

საკრედიტო ბარათებით, ონლაინ ბანკებით და საგადასახადო კოდექსებით დატვირთულ სამყაროში ფულის რაციონალურად გამოყენება ყველა ადამიანს უნდა ​შეეძლოს. მშობლები ფიქრობენ, რომ ბავშვს ფინანსურ და ეკონომიკურ საკითხებში გათვითცნობიერება არ სჭირდება, რადგან ამისთვის ჯერ კიდევ პატარაა. ფინანსისტები კი მშობლებს ურჩევენ, რომ შვილებს ფულის გონივრულად ხარჯვა და გამოყენება ადრეული ასაკიდანვე ასწავლონ. ჩვენს სტატიაში გთავაზობთ საინტერესო რჩევებს, რომელთა დახმარებით შვილებს საბაზისო ფინანსურ და ეკონომიკურ განათლებას მისცემთ.

ფული ბავშვისთვის უხილავი არ უნდა იყოს

ფეხბურთის თამაში რომ ისწავლოთ, პრაქტიკა აუცილებლად გჭირდებათ. წარმოიდგინეთ, რომ აღნიშნულ სპორტს მხოლოდ თეორიულად იცნობთ, შემდეგ კი სტადიონზე გადიხართ და თამაშს იწყებთ. დარწმუნებული უნდა იყოთ, რომ არაფერი გამოგივათ. ფეხბურთის თამაში და მის შესახებ თეორიული ცოდნის მიღება ორი ერთმანეთისგან რადიკალურად განსხვავებული აქტია. მშობლებმა ბავშვების წინ საკუთარი ფინანსების შესახებ ღიად უნდა ისაუბრონ, მათი თანდასწრებით განიხილონ ოჯახის ბიუჯეტი და გადაჭრან ფინანსური პრობლემები. მათ ბავშვებს უნდა აუხსნან, რომ საკრედიტო ბარათი ფინანსების ამოუწურავი წყარო არ არის და მისი გონივრული გამოყენება ყველამ უნდა იცოდეს. აუცილებლად ასწავლეთ ბავშვს ერთმანეთისგან განასხვაოს საჭიროებები და სურვილები. მან უნდა იცოდეს, რა სჭირდება ადამიანს აუცილებლად ნორმალური ფუნქციონირებისთვის.

მიეცით ბავშვს მცირედი ფული, რომლის განკარგვას დამოუკიდებლადაც შეძლებს

ბავშვის ფინანსურ საკითხებში გათვითცნობიერება თუ გსურთ, მას ფულთან ურთიერთობა უნდა ასწავლოთ. მსგავს შემთხვევებში ნაღდი ფული გამოიყენეთ, რადგან ის საკრედიტო ბარათთან შედარებით ბევრად პრაქტიკულია, ამასთან ბავშვი თავისი თვალით დაინახავს, რომ როდესაც რაიმეს შეიძენს, ფული ერთ წუთში გაქრება. მიეცით ბავშვს საშუალება მაღაზიაში დამოუკიდებლად შევიდეს და სასურველი ნივთები ან ტკბილეული შეიძინოს. უმჯობესია, თუ მას ფულის გამომუშავებასაც ადრეული ასაკიდანვე ასწავლით. მიეცით სახლში რაიმე დავალება, რომლის შესრულების შემთხვევაში მცირედი ფულადი ჯილდო დაუწესეთ.

არ დააბნიოთ ბავშვი ფინანსური ლექსიკის ხშირი გამოყენებით

ბავშვთან ფულზე საუბრისას მისთვის გასაგები ენა უნდა გამოიყენოთ. თუ მას საგადასახადო კოდექსისა და მსგავსი რთული საკითხების შესახებ დაუწყებთ საუბარს, ის ვერაფერს გაიგებს. ფინანსურ ტერმინებში გასარკვევად ბავშვთან ერთად უყურეთ ფილმებს, სატელევიზიო შოუებს, მოუსმინეთ სიმღერებს. თუ ტელევიზორის ყურებისას ბავშვი რაიმე გაურკვეველ ფრაზას გაიგონებს, ის აუცილებლად დაგისვამთ კითხვას, თქვენ მიერ გაცემულ პასუხს კი სამუდამოდ დაიმახსოვრებს. უმჯობესია, თუ დაინტერესება ბავშვისგან წამოვა. ნუ მოახვევთ მას თავს ისეთ ინფორმაციას, რომელიც მისთვის საინტერესო არ არის. ფინანსისტები თვლიან, რომ ბავშვს გარკვეული ეკონომიკური იდეები ადრეული ასაკიდანვე უნდა მიაწოდოთ. მან უნდა იცოდეს, რომ ფული მის ცხოვრებაში სამომავლოდ დიდ როლს ითამაშებს. ბავშვის დასაინტერესებლად მასთან საუბრისას მეტი სითამამე გამოიჩინეთ. ესაუბრეთ მას მეწარმეობაზე, მიაწოდეთ ცნობები სტარტაპებისა და ინვესტიციების შესახებ, ასე მას უფრო მოტივირებულ და ცნობისმოყვარე ადამიანად ჩამოაყალიბებთ.

აუხსენით ბავშვს, რომ ფული სხვების დასახმარებლად ძლიერ იარაღს წარმოადგენს

ფულზე საუბრისას აუცილებლად განუმარტეთ ბავშვს, რომ ზოგიერთი ადამიანი სხვებთან შედარებით მეტი პრივილეგიებით სარგებლობს. აღნიშნული პრივილეგიები ადამიანმა სწორად უნდა გამოიყენოს. ასწავლეთ თქვენს შვილს მეტი ქველმოქმედების შესახებ. მან უნდა იცოდეს, რომ ფულის დაზოგვა მხოლოდ საკუთარი სურვილების დასაკმაყოფილებლად არ სჭირდება, ფული სხვების დასახმარებლადაც უნდა გამოიყენოს. მას არ უნდა დაენანოს საკუთარი ფინანსების სხვებისთვის გაზიარება. ბავშვში თანაგრძნობის უნარის განვითარებაზე ადრეული ასაკიდანვე უნდა იზრუნოთ. თუ გსურთ თქვენი შვილი მომავალი გამოწვევებისთვის მზად იყოს, ასწავლეთ მას ფულის სიფრთხილით გამოყენება, მისი რაციონალური ხარჯვა და სხვა ადამიანების გასაჭირის გაზიარება.

ავტორი: ია ნაროუშვილი
წაიკითხეთ სრულად