Baby Bag

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

რა არის ტიკი, როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება და როგორ დავეხმაროთ ბავშვებს მის დაძლევაში?- ​MomsEdu.ge-ს ამ და სხვა კითხვებს ფსიქოლოგმა მარიამ ბასოშვილმა უპასუხა.

- პირველ რიგში განგვიმარტეთ რა არი ტიკი?

- ტიკი ეს არის კუნთების უნებლიე, სწრაფი მოძრაობა, რომელიც ვლინდება სხეულის სხვადასხვა ნაწილში წინასწარი განზრახვის გარეშე და იწოდება როგორც, ტიკური აშლილობა. არსებობს მოტორული დარვევები, რომლებიც ძალიან ჰგავს ტიკებს მაგალითად, კუნთების უეცარი შეკრთომა ან დაკლაკნილი ჭიისებრი მოძრაობები, თუმცა ეს ტიკი არ არის და აუცილებელია სწორი დიაგნოსტირება.

- როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება?

- არსებობს მარტივი და რთული ტიკები, მოტორული და ვოკალური. მარტივი მოტორული ტიკები ხასიათდება კუნთების სწრაფი, ხანმოკლე მოძრაობებით, მაგალითად, თვალების ხამხამი, წარბების აწევა ან სხვა სახის ჟესტები, რომელსაც შინაარსი არ გააჩნია და კონტექსტს არ შეესაბამება, ასევე მხრების მოძრაობები.

რთული მოტორული ტიკები არის უფრო ნელი უნებლიე მოძრაობები ვიდრე მარტივი მოტორული ტიკები. ხასიათდება საგნების ხელით მოსინჯვით, ფეხების ბაკუნით, უკუღმა სიარულით ან ცეკვით,ხტუნვითი მოძრაობებით.ხელებისა და ფეხების ქნევა, ასევე უხამსი ჟესტები მიეკუთვნება რთულ მოტორულ ტიკებს.

მარტივი ვოკალური ტიკები ეს არის - ჩახველება, სრუტუნი, ბურტყუნი.

რთულ ვოკალურ ტიკებს მიეკუთვნება სიტყვების ან მთელი ფრაზების უნებლიე წამოყვირება. შესაძლოა იყოს უხამსი და სოციალურად მიუღებელი სიტყვები.

- ვინ აფასებს ბავშვს და რა ასაკში შეიძლება გამომჟავნდეს ტიკები?

- დიაგნოსტიკურ სახელმძღვანელოებში, როგორც ზემოთ ვახსენე, დიაგნოზი იწოდება, როგორც ტიკური აშლილობა, ხოლო არის თუ არა გარდამავალი ტიკური აშლილობა, ქრონიკული თუ კომბინირებული, დაზუსტებული თუ დაუზუსტებელი ამას განსაზღვრავს ფსიქიატრი ან ნეიროფსიქოლოგი, შესაძლოა,  ნევროლოგის შეფასებაც გახდეს საჭირო.

გარდამავალი ტიკური აშლილობა იწყება ადრეულ ბავშვობაში. მარტივი ტიკები რამდენიმე კვირა ან თვე გრძელდება და სხვა სირთულეები თან არ ახლავს. ეს მდგომარება 3-4 ჯერ უფრო ხშირია ბიჭებში, ვიდრე გოგონებში. ადრეულ ბავშვობაში ბავშვებისთვის რაიმეს დასწავლის ერთ-ერთი გზა მიმბაძველობაა. ამ დროს ტიკის ათვისება უფრო მარტივად ხდება.

გარდამავალი ტიკური აშლილობის დროს ერთი ტიკი შესაძლოა, შეიცვალოს და ჩანაცვლდეს მეორე ტიკით, მაგალითად, ჩახველება სრუტუნით ან პირიქით. ქრონიკული ტიკური აშლილობისას კი ტიკი არ იცვლება ასე მარტივად.

- რა არის ტიკის გამომჟღავნების მიზეზი, რამ შეიძლება გაამწვავოს ტიკი?

- სტრესულ სიტუაციაში ბავშვებს ხშირად ეწყებათ თვალების ხამხამი, ფეხების ბაკუნი, მხრების აჩეჩვა, ჩახველება. მაგალითად, ბავშვებს თუ უწევთ აუდიტორიის წინაშე გამოსვლა ნერვიულობის ფონზე შეიძლება დაიწყოს უნებლიე ჩახველება, მხრების ჩეჩვა - ეს ყველაფერი არის ტიკი, თუმცა უმრავლეს შემთხვევაში უკვალოდ, ყოველგვარი ჩარევის გარეშე ქრება.

ტიკის სიხშირე მატულობს სტრესის ფონზე, დაღლილობისას, ხოლო მისი სიხშირე მცირდება ფიზიკური ან გონებრივი აქტივობებისას, ასევე ძილში.

- როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში, რა რჩევებს მისცემთ მშობლებს?

- ტიკები, როგორც წესი, ბავშვებისთვის კომპლექსად იქცევ ადა გავლენას ახდენს მათ თვითშეფასებაზე. აუცილებელია, რომ მასწავლებელმა, ასევე ბავშვებმა იცოდნენ ტიკის შესახებ და თანაკლასელი არ გახდეს სოციუმის მხრიდან ბულინგის მსხვერპლი. გარშემომყოფებს, მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს.

გარდა იმისა, რომ დიაგნოსტირება აუცილებელია, ასევე ფსიქოთერაპია ძალიან კარგი მეთოდია ტიკებთან სამუშაოდ. ზღაპრით თერაპია, არტ-ტერაპია, ფიზიკური-გონებრივი აქტივობები მკვეთრად დაეხმარება ბავშვს ტიკების დაძლევაში. ბავშვისთვის მშვიდი გარემო, ნაკლები სტრესი და მშობლების მხრიდან მხარდაჭერა ამ პროცესში ძალიან მნიშვნელოვანია.

ესაუბრა მაკა ქაფიანიძე 

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგ​უფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

როგორი უნდა იყოს მამა? - შალვა ამონაშვილის რეკომენდაციები მამებს

აკადემიკოსმა შალვა ამონაშვილმა მამებს საინტერესო რეკომენდაციები მისცა და შვილის აღზრდაში მამის როლის შესახებ ისაუბრა:

„მამა, რასაკვირველია, უნდა იყოს ცოტათი ბრძენი მაინც. შეიძლება ბევრი სიბრძნე ვერ შეიძინოს, მაგრამ შვილს რაღაცნაირად გზა გაუკვალოს. მამას უნდა უხაროდეს, რომ შვილი წავიდა წინ, გაასწრო შვილმა. თუ შვილი იქცევა არასწორად, ხანდახან მამაც იქცევა არასწორად. თუ მამამ უნდა დაარიგოს შვილი, მივცეთ უფლება, რომ შვილმაც უთხრას რაღაც მამას. მეც ბევრჯერ დავურიგებივარ პაატას და მეც რაღაცები მირჩევია მისთვის. რჩევები უნდა მისცეს მამამ, თითის ქნევით კი არ უნდა უთხრას, რომ ეს მეორედ აღარ გაბედოო. ახალგაზრდას აქვს ყველაფრის გაბედვის უფლება, მე არ მაქვს ყველაფრის აკრძალვის უფლება. რომც ავუკრძალო, ვერ ავუკრძალავ. ამიტომ მეგობრობაში ვთხოვ: „თუ შეიძლება, ჩემო შვილო, არ გააკეთო რა ეს.

თუ მამა შვილს არ ენდობა, თუ დედა შვილს არ ენდობა, აღზრდის ხერხემალი ტყდება. უნდობლობაში ბავშვს სანდო სიტყვას ვერ ეტყვი. შენ თუ უნდობლობას უცხადებ ბავშვს, ისიც უნდობლად გიყურებს.

ყველა ვართ თავისუფლების გარეშე, მაგრამ დავეძებთ თავისუფლებას. თავისუფლება განისაზღვრება მხოლოდ სულში და არჩევის პირობებში, როდესაც 100 რაღაც არის, ან 2 რაღაც არის და მე ერთი უნდა ავირჩიო. კი არ მაძალებს მამა, დედა ან ვიღაც. ბავშვს ეს არჩევანის განცდა უნდა მისცე. მშობელი უნდა იყოს თავის ნებისყოფაში შეკრული, რა უნდა ბავშვისგან. რაც უნდა ბავშვისგან მიიღოს, ის თვითონ უნდა განასახიეროს. ბავშვს საჭმელები მოუტანა, თუ მანქანები უყიდა, ეს არაფერი არ არის. მთავარია რა ზნეობას, რა კულტურას უჩვენებს, როგორ მეგობრობას, როგორ სამშობლოს სიყვარულს უჩვენებს ბავშვს.

ემოციებს არჩევა უნდა. არის დადებითი და უარყოფითი ემოციები. ჩხუბიც ემოციაა, ღრიალიც ემოციაა, რისხვაც ემოციაა, გაღიზიანებაც ემოციაა. ეს ისეთი ემოციაა, რომელიც არყევს ყველაფერს, აგურს აგურზე არ აყენებს,“ - მოცემულ საკითხზე შალვა ამონაშვილმა ტელეკომპანია „რუსთავი 2“-ის ეთერში ისაუბრა.

წყარო:​ „რუსთავი 2“

წაიკითხეთ სრულად