Baby Bag

,,ყოველ მეხუთე ბავშვს შესაძლოა, აღენიშნებოდეს დეპრესია'' - რამდენად მნიშვნელოვანია ოჯახური გარემო და რა სახით შეიძლება, გამოვლინდეს დეპრესია ბავშვებში?

,,ყოველ მეხუთე ბავშვს შესაძლოა, აღენიშნებოდეს დეპრესია'' - რამდენად მნიშვნელოვანია ოჯახური გარემო და რა სახით შეიძლება, გამოვლინდეს დეპრესია ბავშვებში?
რამდენად მნიშვნელოვანია ოჯახური გარემო, რა სახით შეიძლება, გამოვლინდეს დეპრესია ბავშვებში? - ​MomsEdu.ge-ს ამ და სხვა კითხვებს ფსიქოთერაპევტმა ნუცა ვერხვიაშვილმა უპასუხა.

- რამდენად ხშირია დეპრესია ბავშვებში და რა შეიძლება იყოს გამომწვევი მიზეზები?

- ზოგადად, თუ დეპრესიის საერთო მიზეზს გამოვყოფთ, ეს არის რაღაც მნიშვნელოვანის დანაკლისი, არამარტო ბავშვებში, ზრდასრულებშიც. როდესაც ადამიანისთვის რაღაც არის უკიდურესად მნიშვნელოვანი, ოღონდ ეს რაღაც მის ცხოვრებაში ან საერთოდ არ არის ან მცირე დოზითაა. სტატისტიკურად ითვლება, რომ ყოველ მეხუთე ბავშვს შესაძლოა აღენიშნებოდეს დეპრესია, რაც შეეხება ასაკს, შესაძლოა ნებისმიერ ასაკში ჰქონდეს ბავშვს დეპრესია, ახალშობილსაც კი - ამ შემთხვევაში ეს პირდაპირ კავშირშია მუცლადყოფნის პერიოდში არსებულ გარკვეულ სტრესოგენულ ფაქტორებთან, სამშობიარო გზების გავლის დროს აღმოცენებულ ტრამვებთან და ა.შ. რაც შეეხება შედარებით მოზრდილი ბავშვის დეპრესიის მიზეზებს, ეს არის: ოჯახური კლიმატი, მწვავე და ქრონიკული სტრესი, რომელშიც შეიძლება მოიაზრებოდეს უამრავი რამ, მათ შორის - საცხოვრებელი ადგილის შეცვლა, როდესაც ბავშვი ვერ ახერხებს სტაბილურობას და ვერ ასწრებს გარემოსთან ადაპტაციას.

- რამდენად მნიშვნელოვანია ოჯახური გარემო?

- უდიდესი მნიშვნელობა ენიჭება მშობლების განწყობას და აღზრდის პროცესს. დეპრესიის განვითარებას შეიძლება ხელს უწყობდეს შემდეგი ფაქტორები: თუკი ბავშვი იყო არასასურველი და დედა ორსულობის დროს ყოყმანობდა, რამდენად უნდოდა საერთოდ მისი დაბადება, ან თუკი მშობლებს უნდოდათ ვთქვათ, ბიჭი, ოღონდ დაიბადა გოგო, ასევე როდესაც მშობლები მუდმივად ცდილობენ ბავშვის ,,გადაკეთებას", მის კონკრეტულ ჩარჩოებში ჩასმას, ხშირად ადარებენ სხვა ბავშვებს (რომლებიც რაიმე კონტექსტში მასზე უკეთესად მოიაზრებიან), როდესაც ბავშვის მიმართ სიყვარულსა და სითბოს გამოხატავენ მაშინ, როცა ის „კარგად“ იქცევა, ოღონდ თუკი ის „კარგად“ არ იქცევა, მას ან აიგნორებენ ან არაეკოლოგიურად ეპყრობიან - ამცირებენ, აუფასურებენ, სხვადასხვა ნეგატიური იარლიყით ამკობენ და ა.შ.

ადამიანის, განსაკუთრებით კი ბავშვის ცხოვრებაში სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია კომუნიკაცია, ემოციური სიახლოვე, ოჯახის წევრების თანაგრძნობა, თანადგომა, მხარდაჭერა, ყურადღება. ინტერნეტდამოკიდებული ბავშვები ზუსტად ამ ყველაფრის ნაკლებობის გამო არიან დეპრესიისადმი მიდრეკილნი. აქ ხშირად მანკიერი წრე იკვრება ხოლმე - ერთის მხრივ, ხშირად მშობელი, რომელიც დაღლილია, ბავშვს თვითონ სთავაზობს მაგალითად, მობილურს, კომპიუტერს, რადგან მას არ აქვს შვილთან კომუნიკაციის დამყარების შინაგანი რესურსი. მეორეს მხრივ, საყვედურობს მას, რომ ამდენს ხანს ატარებს გაჯეტების გარემოცვაში, ეს საყვედურები და უარყოფითი ეპითეტები კი კიდევ უფრო დიდ უფსკრულს აჩენს მშობელსა და ბავშვს შორის, რაც თავის მხრივ, კიდევ უფრო მეტად უბიძგებს ბავშვს იმისკენ, რომ მიეჯაჭვოს კომპიუტერს.

დაბალი თვითშეფასება პირდაპირ კავშირშია დეპრესიასთან, თუმცა დაბალი თვითშეფასება არ ნიშნავს იმას, რომ ბავშვის სიმპტომატიკა მაინცდამაინც დეპრესიის მიმართულებით განვითარდება.

- რა სახით შეიძლება, გამოვლინდეს დეპრესია ბავშვებში?

- დასკვნისთვის, რომ ბავშვს აქვს დეპრესია, 6 თვის განმავლობაში უნდა გრძელდებოდეს სიმპტომატიკა. მოზარდების შემთხვევაში ხშირია უხასიათობა, ამიტომ თუ ის ერთი კვირის განმავლობაში უხასიათოდაა და ამას გამოხატავს ტირილით, ეს იმას არ ნიშნავს რომ ის დეპრესიაშია. მნიშვნელოვანია განვასხვავოთ ერთმანეთისგან დეპრესიული და მანიპულაციური ტირილიც - მანიპულაციურ ტირილს აქვს კონკრეტული მიზანი - სასურველი რაღაცის მიღება და ამ მიზნის მიღწევის შემდეგ ბავშვი მხიარული და ბედნიერია, დეპრესიული ტირილის შემთხვევაში კი ბავშვისთვის თითქოს ყველაფერი სულერთია, მას ისიც კი აღარ აინტერესებს, რაც მანამდე სურდა. დეპრესიის დროს ადამიანები არიან მიდრეკლნი თვითიზოლაციისკენ, აქვთ კომუნიკაციის დაქვეითება, ხშირად უმადობა, ძილიანობა ან პირიქით - უძილობა, ქრონიკული დაღლილობის შეგრძნება, უენერგიობა, უმოტივაციობა, უსარგებლობის შეგრძნება, დანაშაულის განცდა, ყველაზე ცუდ შემთხვევაში აზრები სიკვდილზე და თვითმკვლელობაზე, აზროვნებისა და კონცენტრაციის დარღვევები, ასევე ფიზიკური ჩივილები - შეიძლება ეს იყოს თავისა და მუცლის ტკივილი. თუკი ბავშვს ხშირად აღენიშნება ტკივილი და მისი მიზეზი ვერ იპოვეთ ანუ თუ ეს არის ერთგვარი ,,უმიზეზო" ტკივილი, ეს შეიძლება იყოს იმის ნიშანი, რომ ბავშვს დეპრესიული ეპიზოდი აქვს.

- როგორ მოვიქცეთ დეპრესიულ ბავშვებთან, როგორ შევცვალოთ მათი განწყობა?

- პირველ რიგში მშობლებმა უნდა გაითვალისწინონ, რომ არავითარ შემთხვევაში არ შეიძლება კრიტიკა დეპრესიულ ეპიზოდში - კრიტიკა ამ შემთხვევაში არ მუშაობს, ხშირ შემთხვევაში კი უფრო ამწვავებს სიტუაციას. პირველ რიგში, რაც ბავშვს სჭირდება, ეს არის მშობლის თანადგომა. ამ შემთხვევაში ძალიან კარგია თუ მშობელი ბავშვთან პატარა ასაკიდანვე ახერხებს ჰქონდეს გახსნილი ურთიერთობა. მნიშვნელოვანია, რომ ბავშვს წარმოდგენა ჰქონდეს მშობელზე, როგორც ისეთ ადამიანზე, ვისთანაც მას შეუძლია თავი დაცულად იგრძნოს, შესაბამისად, ჰქონდეს განცდა იმისა, რომ როდესაც ის მშობელთან მივა და საკუთარ ემოციებს გაუზიარებს, მშობელი მას არ დატოვებს უპასუხოდ. თუ მსგავსი ურთიერთობა აქვს მშობელს შვილთან, ნაკლები შანსია, რომ ბავშთან განვითარდეს დეპრესია.

ხშირად ისე ხდება, რომ როდესაც ბავშვი გრძნობს ხასიათის ცვლილებას, როდესაც მას სევდა იპყრობს ან შიშის განცდა უჩნდება, ის საკუთარ თავს არ აძლევს ამ ემოციების გამოხატვის საშუალებას, ეს კი კიდევ უფრო ამწვავებს მდგომარეობას. თუკი მშობელი ამჩნევს ბავშვში დეპრესიულ ნიშნებს, აუცილებელად უნდა სცადოს ბავშვთან გასაუბრება.

მშობელმა ბავშვი უნდა მიიყვანოს იმ აზრამდე, რომ დეპრესია არ არის სასირცხვილო მდგომარეობა. თუმცა ამისთვის პირველ რიგში ისაა აუცილებელი, რომ თავად მშობლისთვის არ წარმოადგენდეს დეპრესია რაიმე დასაძრახს.

ზოგადად, ემოციები ჩვენი ცხოვრების ჩვეული შემადგენელი ნაწილია, ეს მნიშვნელოვანი სიგნალებია, იმასთან დაკავშირებით თუ როგორ აღვიქვამთ ჩვენს ცხოვრებაში მიმდინარე მოვლენებს. აქედან გამომდინარე, თუკი ბავშვს აღენიშნება დეპრესია, ეს იმას ნიშნავს რომ ის საკუთარ ცხოვრებაში არსებულ გარკვეულ მოცემულობას აღიქვამს, როგორც გამოუვალს, უიმედოს და მნიშვნელოვანია იმის გარკვევა, თუ კონკრეტულად რასთან დაკავშირებით აქვს ბავშვს ეს წარმოდგენა და შემდეგ ამ საკითხზე მუშაობა.

გარდა მშობლის თანადგომისა, აუცილებელია ფსიქოთერაპევტის ჩართვა, რიგ შემთხვევებში კი - ფსიქიატრისაც.

დეპრესიას ადამიანი მარტო ყოფნით ვერ გაუმკლავდება, ამ დროს ბავშვს სჭირდება რესურსი, რომლიც მან უნდა მიიღოს გარედან, პირველ რიგში მშობლებისგან, მეგობრებისგან და ასევე, კვალიფიციური სპეციალისტისგან. 

ესაუბრა მაკა ქაფიანიძე 

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მც​ოდნე დედების ჯგუფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

ფსიქოლოგის 7 რჩევა გადაღლილ დედებს

ფსიქოლოგის 7 რჩევა გადაღლილ დედებს

დედებს ხშირად უჭირთ იმის აღიარება, რომ ​ისინი ძალიან იღლებიან. გამუდმებული სტრესის ქვეშ ყოფნა, ბავშვების ხმაური, უწესრიგობა, საოჯახო საქმეები და საკუთარი თავის სრულად დავიწყება ქალბატონების ფსიქიკას უდიდეს ზიანს აყენებს. თუ გრძნობთ, რომ ენერგია გეცლებათ და ​ემოციურად გადაიწვით, ყურადღებით გაეცანით ჩვენს სტატიას. ჩვენ ბავშვის მოვლის წესებზე არ გესაუბრებით. ამჯერად ფსიქოლოგის რჩევებს გაგაცნობთ, რომელთა დახმარებით საკუთარი თავისთვის დროის გამონახვას და ემოციური სტაბილურობის აღდგენას შეძლებთ.

1. პრობლემის იდენტიფიცირება მნიშვნელოვანია

ბავშვის დაბადებისთანავე მშობლები გრძნობენ, რომ ისინი საკუთარ თავს აღარ ეკუთვნიან. წარმოიდგინეთ, რომ შხაპის მისაღებად შეხვედით, ამ დროს ბავშვმა გაიღვიძა და ტირილი დაიწყო. თითქოს ამაში ტრაგიკული არაფერია, მაგრამ როდესაც მსგავსი შემთხვევები ყოველდღიურად მეორდება, თქვენ იღლებით. დროთა განმავლობაში თქვენ ნერვების მოთოკვა გიჭირთ, გრძნობთ, რომ არაფერი გამოგდით, ბავშვს კი ყოველწამიერად სჭირდებით. ამ ყოველივეს დანაშაულის განცდაც ემატება. თქვენ ფიქრობთ, რომ ცუდი დედა ხართ. გარშემომყოფებს თქვენი არ ესმით. თქვენ ხომ სარეცხის მანქანა და ბავშვის საფენები გაქვთ, წლების წინ კი დედებს მსგავსი ფუფუნების საგნები არ ჰქონდათ. ნერვული სისტემა ისევე შეიძლება დაავადდეს, როგორც სხვა ორგანოები. ქრონიკული დაღლილობა ემოციურ გადაწვას იწვევს. შესაძლოა, თქვენ წვრილმანებზე ღიზიანდებოდეთ ან აპათია დაგეუფლოთ. მართალია, არ არსებობს ძალების აღდგენის უნივერსალური მეთოდი, მაგრამ კონკრეტული მიმართულებებით ბრძოლა შეგიძლიათ.

2. ემოციები მოთოკეთ და თავი ხელში აიყვანეთ

როგორც წესი, დედები მზად არიან გარშემომყოფების დასახმარებლად, მაგრამ საკუთარი თავისთვის ვერასდროს იცლიან. ​ისინი ემოციური აფეთქების შემდეგ თავს დამნაშავედ გრძნობენ და იტანჯებიან. უკეთესობისკენ სვლა მხოლოდ სულიერი ძალების მობილიზებით და საკუთარი თავისადმი რწმენის დაბრუნებით არის შესაძლებელი. ბრაზი თუ გიპყრობთ, საკუთარი თავის დადანაშაულებას ნუ დაიწყებთ, თქვენს ემოციებს მოუსმინეთ და საკუთარი თავისადმი თანაგრძნობა გამოიჩინეთ. დაფიქრდით, რის გაკეთებას ისურვებდით თავის დასამშვიდებლად, რა დაგეხმარებოდათ განწყობის გამოკეთებაში. გახსოვდეთ, რომ ოჯახის წევრებზე ზრუნვა საკუთარ თავზე ზრუნვით იწყება. თქვენ სხვებს ვერ გაუნაწილებთ ენერგიას, თუ ძალაგამოცლილი ხართ.

3. ყურადღება საკუთარ თავზე გადაიტანეთ

ჩვილობის ასაკის შემდეგ აუცილებელი არ არის, რომ საკუთარ საჭიროებებზე ყოველთვის უარი თქვათ და მთელი დრო ბავშვს დაუთმოთ. თქვენ უფლება გაქვთ სახლიდან გახვიდეთ და საქმეები მოაგვაროთ, ბავშვს კი უფლება აქვს ამის გამო გაბრაზდეს. თქვენ უფლება გაქვთ კიდევ იყოლიოთ შვილები, პირველ შვილს კი უფლება აქვს მათზე იეჭვიანოს. თქვენ უფლება გაქვთ შეიცვალოთ საცხოვრებელი ადგილი, ბავშვს კი უფლება აქვს ენატრებოდეს ძველი სახლი. ბავშვს საკუთარი თავის გაცნობის უფლება უნდა მისცეთ. მას დამოუკიდებლობა ესაჭიროება. აუცილებელი არ არის, რომ ყოველთვის და ყველგან მის გვერდით იყოთ. ​საკუთარი ცხოვრება აუცილებლად უნდა გქონდეთ, მშობლობა თქვენი ერთადერთი როლი არ არის.

4. ნუ იოცნებებთ, რომ იდეალური დედა იყოთ, უბრალოდ კარგი დედა იყავით

კვლევებით დგინდება, რომ მშობლები, რომლებიც ცდილობენ ბავშვს ყველაფერი საუკეთესო მისცენ, უფრო სწრაფად იფიტებიან და იღლებიან. იდეალებისკენ სწრაფვა მშობლებს იმდენად ღლის, რომ ისინი ამის გამო ბავშვებს უხეშად ეპყრობიან. სწორედ „იდეალური დედები“ უყვირიან ბავშვებს მაღაზიაში, როდესაც პატარები ტირიან. მათთვის მიუღებელია, რომ ბავშვმა არასასურველი ქცევა გამოავლინოს. საბოლოოდ ის მშობლები იმარჯვებენ, რომლებიც თავიდანვე ნებდებიან და აღიარებენ, რომ ისინი იდეალურები არ არიან. არ არსებობს ბავშვის სწორად აღზრდის უნივერსალური წესი. რაც უნდა გააკეთოთ, შეცდომას აუცილებლად დაუშვებთ. კარგი დედა ყოველთვის ცდილობს გააკეთოს ის, რაც შეუძლია. ის ყველაფერს არ აკონტროლებს და აღიარებს, რომ ხშირად ცდება.

5. თქვენი მოთხოვნები შეამსუბუქეთ

ინსტაგრამის ვარსკვლავ დედებს ზედმეტად ნუ მიბაძავთ. ყურადღებით დააკვირდით თქვენს მოთხოვნებს და სურვილებს. განსაზღვრეთ, კვირაში რამდენჯერ შეძლებთ სახლის დალაგებას, რამდენჯერ მოამზადებთ დღის განმავლობაში საკვებს, რამდენს დახარჯავთ ბავშვის ტანსაცმლის შესაძენად. ეცადეთ, თქვენი მოთხოვნები შეამსუბუქოთ და მხოლოდ ის აკეთოთ, რის გაკეთებასაც მშვიდად შეძლებთ. დედობა მილიონი ბურთით ჟონგლიორობას ჰგავს. ბურთების უმრავლესობა აუცილებლად გაგისხლტებათ ხელიდან. აკეთეთ მხოლოდ ის, რაც ყველაზე მნიშვნელოვანია. მარტო ყველაფერს ვერ გაუმკლავდებით. აუცილებლად ითხოვეთ დახმარება. ამაში სასირცხვილო არაფერია.

6. იპოვეთ ენერგიის წყარო

მშობლები ბავშვის აღზრდაში უდიდეს ძალას და ენერგიას ხარჯავენ. თუ ისინი ძალების აღდგენას ვერ ახერხებენ, საბოლოოდ იფიტებიან. ზოგჯერ ბავშვის გარეშე გადით სახლიდან, გაისეირნეთ, შეიძინეთ საყვარელი ნივთი ან ტანისამოსი. ნუ დაელოდებით სხვებს, შესაძლოა, ისინი ვერასდროს მიხვდნენ, რომ დასვენება გჭირდებათ. თავად მოითხოვეთ დახმარება და საკუთარ თავზე იზრუნეთ. ბედნიერი დედა ბავშვს ახალ სათამაშოზე მეტად სჭირდება. პირველი ბავშვის დაბადება დედის ცხოვრებაში ტორნადოსავითაა. მისი ყოველდღიურობა რადიკალურად იცვლება. თუ გრძნობთ, რომ ნორმალურად ფუნქციონირებას ვეღარ ახერხებთ, დახმარებისთვის ფსიქოლოგს მიმართეთ.

7. ბავშვთან კავშირი არ დაკარგოთ

შესაძლოა, ბავშვობისას, როდესაც იწყენდით ან რაიმე გაწუხებდათ, მშობლები ნოტაციებს გიკითხავდნენ, არ გეხუტებოდნენ და არ გამშვიდებდნენ. თქვენს შვილებს განსხვავებული მაგალითი უნდა მისცეთ. არ აქვს მნიშვნელობა როგორ გრძნობთ თავს და რა გაწუხებთ, ​ბავშვს ყოველთვის უნდა აგრძნობინებთ, რომ მისი გრძნობები თქვენთვისაც საგრძნობია. ბავშვმა უნდა იცოდეს, რომ მას აქვს მოწყენის, გაბრაზების, უკმაყოფილების ან შიშის უფლება. ის უნდა გრძნობდეს, რომ მშობელს მისი ესმის და მის გვერდითაა. ბავშვის სრულფასოვანი განვითარებისთვის ყველაზე მნიშვნელოვანი სწორედ ის დამოკიდებულებაა, რომელსაც მშობელი მის მიმართ ავლენს.

მომზადებულია​ adme.ru - ს მიხედვით

თარგმნა ია ნაროუშვილმა

წაიკითხეთ სრულად