Baby Bag

,,3 წელი არის ის ასაკი, როდესაც ბავშვი ემოციურად მზად არის ოჯახისაგან დამოუკიდებლად გაატაროს რამდენიმე საათი უცხო გარემოში''

,,3 წელი არის ის ასაკი, როდესაც ბავშვი ემოციურად მზად არის ოჯახისაგან დამოუკიდებლად გაატაროს რამდენიმე საათი უცხო გარემოში''
რა როლი აქვს საბავშვო ბაღს? რა ასაკშია რეკომენდირებული ბავშვის ბაღში მიყვანა? რამდენად აუცილებელია საბავშვო ბაღი? - ​MomsEdu.ge-ს ამ და სხვა კითხვებს ფსიქოლოგმა ნინო ოქროსაშვილმა უპასუხა.

- რა როლი აქვს საბავშვო ბაღს პატარებისთვის? რამდენად მნიშვნელოვანია ბავშვმა იაროს ბაღში?

- 6 წლამდე ბავშვები ძირითადად სხვისი მიბაძვით ვითარდებიან. შესაბამისად, თანატოლებთან ურთიერთობას პატარას ცხოვრებაში მნიშვნელოვანი ადგილი უჭირავს. თანატოლებთან ურთიერთობის საფუძველზე პატარები გადიან სოციალიზაციის მნიშვნელოვან საფეხურს: სწალობენ ერთობლივ თამაშს, დათმობას, დაცდას/ლოდინს, რიგის დაცვას, უვითარდებათ ურთიერთთანამშრომლობის უნარი, სწავლობენ და ეუფლებიან ბევრ ისეთ უნარს, რომელიც მნიშვნელოვნად ამაღლებს ბავშვის სასკოლო მზაობას. შესაბამისად, ბაღი ბავშვის განვითარების პროცესში არსებითი როლის მატარებელია.

- რა ასაკიდან არის რეკომენდირებული ბავშვის ბაღში მიყვანა?

- 3 წელი არის ის ასაკი, როდესაც ბავშვი ემოციურად მზად არის ოჯახისაგან დამოუკიდებლად გაატაროს რამდენიმე საათი უცხო გარემოში.

- როგორ უნდა მოვამზადოთ ბავშვი ბაღში მიყვანამდე, რაზეა დამოკიდებული ბავშვის საბავშვო ბაღში შეგუების პერიოდი, როგორ ავარიდოთ შეგუების რთულ პერიოდს?

- ბაღთან შეგუების პროცესი ინდივიდუალურია. მთელ რიგ შემთხვევებში ბავშვმა ეს შესაძლებელია მიიღოს ძალიან ბუნებრივად. არ გახდეს საჭირო დაგეგმილი ღონისძიებების გატარება.

პირველი და მნიშვნელოვანი უნარი, რასაც ბავშვი უნდა ფლობდეს, არის ის, რომ, მას შეეძლოს დედისგან დამოუკიდებლად თუნდაც 5-10 წუთის განმავლობაში დარჩეს მარტო ოთახში. ასევე მნიშვნელოვანია, ბავშვი თამაშობდეს სათამაშოებით დამოუკიდებლად, გამოხატავდეს ინიციატივას თამაშის დაწყების პროცესში, იღებდეს სიამოვნებას თანატოლებთან ურთიერთობით.

ბაღში წასვლამდე სასურველია მშობელი მოუყვეს პატარას იმის შესახებ, თუ რა არის ბაღი, რა სახის აქტივობები ელოდება იქ. რა შეიძლება მოეწონოს ძალიან და რა დახვდება მისთვის არასასიამოვნო.

- როგორ უნდა მოიქცეს მშობელი, თუ ბავშვი ვერ ეგუება ბაღს?

- იმ შემთხვევაში, თუ ბაღის გარემოში დამოუკიდებლად დარჩენის შეგუების პროცესი სწორად და თანმიმდვრულად არის დაგეგმილი, რისკი იმისა, რომ ბავშვი ვერ შეეგუება ბაღის გარემოს, პრაქტიკულად ნულის ტოლია. ამ პროცესში მნიშვნელოვანია, სპეციალისტმა მშობელს კარგად აუხსნას რა ნაბიჯებია დაგეგმილი ადაპტაციისათვის, რაში გამოიხატება ამ პროცესში მშობლის თანამშრომლობა სპეციალისტთან. თუ ბავშვის მიჯაჭვულობა დედისადმი ძლიერია, ასეთ შემთხვევაში ჯობია ჯერ მუშაობა დაიწყოს იმაზე, რომ ბავშვმა დაიწყოს დედისაგან დამოუკიდებლად ცხოვრება და შემდეგ დაგეგმოს მისი ბაღში მიყვანა.

- იმ შემთხვევაში თუ ბავშვი არ დადის ბაღში, რა რჩევებს მისცემდით მშობლებს ?

- ასეთ შემთხვევაში მნიშვნლოვანია, მშობელმა ბავშვს შეძლებისდაგვარად ხშირად შეუქმნას გარემო, სადაც ექნება თანატოლებთან ურთიერთობის შესაძლებლობა. გარდა ამისა, ითამაშონ ერთად, სადაც ბავშვს მოუწევს საკუთრი ნივთის უფროსისათვის ან თანატოლისათვის გაზიარება, საკუთარი რიგის მოცდა, ერთობლივი თამაშის საფუძველზე ხანდახან საკუთარი სურვილების დათმობა და თანამოთამაშის სურვილის გათვალისწინება. 

ესაუბრა მაკა ქაფიანიძე

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცო​დნე დედების ჯგუფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

რა არის ტიკი, როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება და როგორ დავეხმაროთ ბავშვებს მის დაძლევაში?- ​MomsEdu.ge-ს ამ და სხვა კითხვებს ფსიქოლოგმა მარიამ ბასოშვილმა უპასუხა.

- პირველ რიგში განგვიმარტეთ რა არი ტიკი?

- ტიკი ეს არის კუნთების უნებლიე, სწრაფი მოძრაობა, რომელიც ვლინდება სხეულის სხვადასხვა ნაწილში წინასწარი განზრახვის გარეშე და იწოდება როგორც, ტიკური აშლილობა. არსებობს მოტორული დარვევები, რომლებიც ძალიან ჰგავს ტიკებს მაგალითად, კუნთების უეცარი შეკრთომა ან დაკლაკნილი ჭიისებრი მოძრაობები, თუმცა ეს ტიკი არ არის და აუცილებელია სწორი დიაგნოსტირება.

- როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება?

- არსებობს მარტივი და რთული ტიკები, მოტორული და ვოკალური. მარტივი მოტორული ტიკები ხასიათდება კუნთების სწრაფი, ხანმოკლე მოძრაობებით, მაგალითად, თვალების ხამხამი, წარბების აწევა ან სხვა სახის ჟესტები, რომელსაც შინაარსი არ გააჩნია და კონტექსტს არ შეესაბამება, ასევე მხრების მოძრაობები.

რთული მოტორული ტიკები არის უფრო ნელი უნებლიე მოძრაობები ვიდრე მარტივი მოტორული ტიკები. ხასიათდება საგნების ხელით მოსინჯვით, ფეხების ბაკუნით, უკუღმა სიარულით ან ცეკვით,ხტუნვითი მოძრაობებით.ხელებისა და ფეხების ქნევა, ასევე უხამსი ჟესტები მიეკუთვნება რთულ მოტორულ ტიკებს.

მარტივი ვოკალური ტიკები ეს არის - ჩახველება, სრუტუნი, ბურტყუნი.

რთულ ვოკალურ ტიკებს მიეკუთვნება სიტყვების ან მთელი ფრაზების უნებლიე წამოყვირება. შესაძლოა იყოს უხამსი და სოციალურად მიუღებელი სიტყვები.

- ვინ აფასებს ბავშვს და რა ასაკში შეიძლება გამომჟავნდეს ტიკები?

- დიაგნოსტიკურ სახელმძღვანელოებში, როგორც ზემოთ ვახსენე, დიაგნოზი იწოდება, როგორც ტიკური აშლილობა, ხოლო არის თუ არა გარდამავალი ტიკური აშლილობა, ქრონიკული თუ კომბინირებული, დაზუსტებული თუ დაუზუსტებელი ამას განსაზღვრავს ფსიქიატრი ან ნეიროფსიქოლოგი, შესაძლოა,  ნევროლოგის შეფასებაც გახდეს საჭირო.

გარდამავალი ტიკური აშლილობა იწყება ადრეულ ბავშვობაში. მარტივი ტიკები რამდენიმე კვირა ან თვე გრძელდება და სხვა სირთულეები თან არ ახლავს. ეს მდგომარება 3-4 ჯერ უფრო ხშირია ბიჭებში, ვიდრე გოგონებში. ადრეულ ბავშვობაში ბავშვებისთვის რაიმეს დასწავლის ერთ-ერთი გზა მიმბაძველობაა. ამ დროს ტიკის ათვისება უფრო მარტივად ხდება.

გარდამავალი ტიკური აშლილობის დროს ერთი ტიკი შესაძლოა, შეიცვალოს და ჩანაცვლდეს მეორე ტიკით, მაგალითად, ჩახველება სრუტუნით ან პირიქით. ქრონიკული ტიკური აშლილობისას კი ტიკი არ იცვლება ასე მარტივად.

- რა არის ტიკის გამომჟღავნების მიზეზი, რამ შეიძლება გაამწვავოს ტიკი?

- სტრესულ სიტუაციაში ბავშვებს ხშირად ეწყებათ თვალების ხამხამი, ფეხების ბაკუნი, მხრების აჩეჩვა, ჩახველება. მაგალითად, ბავშვებს თუ უწევთ აუდიტორიის წინაშე გამოსვლა ნერვიულობის ფონზე შეიძლება დაიწყოს უნებლიე ჩახველება, მხრების ჩეჩვა - ეს ყველაფერი არის ტიკი, თუმცა უმრავლეს შემთხვევაში უკვალოდ, ყოველგვარი ჩარევის გარეშე ქრება.

ტიკის სიხშირე მატულობს სტრესის ფონზე, დაღლილობისას, ხოლო მისი სიხშირე მცირდება ფიზიკური ან გონებრივი აქტივობებისას, ასევე ძილში.

- როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში, რა რჩევებს მისცემთ მშობლებს?

- ტიკები, როგორც წესი, ბავშვებისთვის კომპლექსად იქცევ ადა გავლენას ახდენს მათ თვითშეფასებაზე. აუცილებელია, რომ მასწავლებელმა, ასევე ბავშვებმა იცოდნენ ტიკის შესახებ და თანაკლასელი არ გახდეს სოციუმის მხრიდან ბულინგის მსხვერპლი. გარშემომყოფებს, მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს.

გარდა იმისა, რომ დიაგნოსტირება აუცილებელია, ასევე ფსიქოთერაპია ძალიან კარგი მეთოდია ტიკებთან სამუშაოდ. ზღაპრით თერაპია, არტ-ტერაპია, ფიზიკური-გონებრივი აქტივობები მკვეთრად დაეხმარება ბავშვს ტიკების დაძლევაში. ბავშვისთვის მშვიდი გარემო, ნაკლები სტრესი და მშობლების მხრიდან მხარდაჭერა ამ პროცესში ძალიან მნიშვნელოვანია.

ესაუბრა მაკა ქაფიანიძე 

წაიკითხეთ სრულად