Baby Bag

„ყველაზე მნიშვნელოვანია არა საჩუქარი ან განებივრება, არამედ ის, თუ შვილთან ურთიერთობის რამდენი მომენტი გვაქვს,“ - ფსიქოლოგი ნინო გოგიჩაძე

ფსიქოლოგი ნინო გოგიჩაძე გადაცემაში „პირადი ექიმი“ მშობლისა და შვილის ურთიერთობებზე საუბრობს. ის იმ ელემენტებს გამოყოფს, რომლებიც მშობელს ბავშვის უკეთ გაცნობაში ეხმარება:

„ბავშვის გაცნობის პროცესი ერთმხრივი არ არის, ის ორმხრივია, მშობლისა და შვილის ურთიერთობაა, რომელიც ოჯახურ დინამიკაში ჯდება. არის ელემენტები, რომლებიც გვეხმარება, რომ დავაფიქსიროთ, ვიცნობთ თუ არა ჩვენს შვილს. მთავარია, ჩვენ მივეხმაროთ ჩვენს თავს, რომ გავიცნოთ საკუთარი თავი. შემდეგ კი ეს ბერკეტები გამოვიყენოთ ბავშვის დასახმარებლად, რომ გაიცნობს თავისი თავი. ჩვენი ურთიერთობა ამაზე უნდა ავაწყოთ. რა არის ბავშვის გაცნობის ინდიკატორი? მაგ. თქვენ უყიდით შვილს ნივთს, მას კი საჩუქარი მოეწონება. არის თუ არა ეს იმის ინდიკატორი, რომ ბავშვს იცნობთ?! ეს პროცესი შეგვიძლია წარმოვიდგინოთ, როგორც ფლირტი. როდესაც შეყვარებული ცდილობს მის რჩეულს თავი მოაწონოს, რას აკეთებს იმის გასაგებად, თუ რა მოსწონს მისთვის საყვარელ ადამიანს? მას მენიუ აქვს შედგენილი, იცის როგორი სუნამო მოეწონება მის რჩეულს, სად შეიძლება წაიყვანოს, მუსიკა მოსწონს თუ მხატვრობა. ბავშვთანაც ზუსტად იგივე პროცესია. ეს შეყვარების და თავის მოწონების პროცესი ბევრად მარტივია მშობლისთვის. თუმცა შეიძლება ეს პროცესი გართულდეს, თუ მშობელს სხვა ამოცანები დაუდგება წინ. ჩვენ მივყვებით ბავშვის მხრიდან გამოხატულ საჭიროებებს და ინტერესებს, ყველაფერს ვინიშნავთ. მაგ. ამას მწვანე ვაშლი მოსწონს, ყაბაყი მოსწონს, იმას შორტები მოსწონს, იმას ბრიჯები მოსწონს. ეს არის მნიშვნელოვანი მომენტი იმის საჩვენებლად, რომ ჩვენ ჩვენი შვილი შევამჩნიეთ.“

ნინო გოგიჩაძის თქმით, ბავშვთან დაახლოების პროცესზე მშობლის არასახარბიელო მატერიალური მდგომარეობა გავლენას ვერ ახდენს:

„ეს პროცესი არ არის დაკავშირებული მატერიალურ მდგომარეობასთან. ხშირად აღმოჩნდება, რომ ვისაც მატერიალური შესაძლებლობა აქვს, ის მშობელი შვილს ფულს აძლევს და ბავშვი თვითონ ყიდულობს, რაც უნდა. ამ დროს მშობელმა საერთოდ არ იცის, ბავშვს რა ინტერესები აქვს. ასე პირდაპირ ვერ ვიტყვით, რომ მატერიალური კეთილდღეობის პირობებში მშობელი დისტანცირებულია შვილისგან. თუმცა როდესაც მშობელს მძიმე სოციალურ-ეკონომიკური პირობები აქვს, მას საკუთარი თავის გაგებაც უჭირს და შვილის გაგების პრობლემებიც არის. მას არ აქვს შესაძლებლობა, რომ იზრუნოს შვილზე ან გულისყურით შეხედოს ბავშვს, რის გამოც უგულებელყოფის მომენტი დგება.“

ნინო გოგიჩაძე აღნიშნავს, რომ ურთიერთობაში მშობელმა ბავშვის ინტერესები უნდა ამოიცნოს:

„ურთიერთობაში მნიშვნელოვანია, რომ დავინახოთ და ამოვიცნოთ, ამასთან ბავშვს ვაჩვენოთ, რომ დავინახეთ და ამოვიცანით. მომენტი უნდა შევარჩიოთ, როდესაც შვილს ვეტყვით და გავუზიარებთ, რაც დავინახეთ ან შევამჩნიეთ. მთავარია, ურთიერთობის პროცესში შევიდეთ. ყველაზე მნიშვნელოვანია არა საჩუქარი ან განებივრება, არამედ ის, თუ რამდენი მომენტი გვაქვს შვილთან ურთიერთობის, რა შეგვიძლია ერთმანეთს გავუზიაროთ, რისი გაკეთება შეგვიძლია ერთად, რაც ორივესთვის სასიამოვნოა.“

„ზოგჯერ ჩვენი შვილები ჩვენთვის აკეთებენ რაღაცას. რთულია ეს შვილისთვის. როდესაც ბავშვი დედის ან მამის ხათრით მიირთმევს, ან თევზს ჭამს ბაბუას ხათრით. ნიშნავს ეს, რომ ბავშვს ვიცნობთ? რაღაც კუთხით ნამდვილად ნიშნავს, რომ ვიცნობთ. ბავშვებს გამბედაობა აკლიათ, რომ რაღაც ახალი გაიგონ და გასინჯონ. შეიძლება ეს იყოს ხიდი, რითიც მივეხმარებით მათ, ვუბიძგებთ შემეცნებისკენ. უსაფრთხო გარემოში ვეუბნებით ბავშვს, რომ რაღაც გასინჯოს, იქნებ მოეწონოს. გარდა იმისა, რომ შვილს უნდა ვიცნობდეთ, უფრო შორსაც უნდა წავიდეთ, ის იმ მიმართულებით უნდა წავიყვანოთ, რაც მისთვის უფრო შესაფერისია. ბავშვს არ მოეთხოვება იცოდეს რაღაცები, რაც, შეიძლება, მშობლის პასუხისმგებლობა იყოს. რა არის იმის ინდიკატორი, რომ მე ჩემს შვილს ვიცნობ? შემიძლია, ვიწინასწარმეტყველო, რას გააკეთებს, მეცოდინება, რომ სკოლაში არ წავა ხვალ, თუ დღეს არ მეცადინეობს, თუ კარგად იმეცადინებს, მეცოდინება, რომ გამოცდებს კარგად ჩააბარებს. თუ ტელეფონზე ბევრს საუბრობს, მივხვდები, რომ ურთიერთობაშია. ეს მე მიადვილებს ამოვიცნო მისი საჭიროებები და მასაც დავეხმარო საკუთარი საჭიროებების ამოცნობაში,“ - აღნიშნავს ნინო გოგიჩაძე.

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, დედებისთვის შექმნა ახალი სივრცე. მოიწონეთ გვერდი მცოდნე დედები

აჩუქეთ შვილებს თავგადასავლები სათამაშოების ნაცვლად!
უახლესი კვლევებით დგინდება, რომ ბავშვებისთვის ბევრი სათამაშოს ჩუქება ​არასწორი გადაწყვეტილებაა, რადგან პატარები, რომლებსაც სათამაშოების დიდი არჩევანი აქვთ, როგორც წესი, ნაკლებად ბედნიერები არიან....

შეიძლება დაინტერესდეთ

„რეკომენდებულია 7-8 წლის ასაკიდან მოხდეს მეორე ენის დამატება“ - როდიდან უნდა დაიწყოს ბავშვმა სხვა ენის შესწავლა და რა უნდა გავითვალისწინოთ ამ დროს? ​

„რეკომენდებულია 7-8 წლის ასაკიდან მოხდეს მეორე ენის დამატება“ - როდიდან უნდა დაიწყოს ბავშვმა სხვა ენის შესწავლა და რა უნდა გავითვალისწინოთ ამ დროს? ​
რა ასაკიდან არის მიზანშეწონილი ბავშვს დავაწყებინოთ უცხო ენის შესწავლა, უწყობს თუ, პირიქით ხელს უშლის, სკოლამდელი ასაკის ბავშვის სწორად განვითარებას დამატებითი ენების შესწავლა? - ამ საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ფსიქოლოგი ეკა ნინოშვილი.

​- ქალბატონო ეკა, ხშირად მშობლები ადრეული ასაკიდან (3 წლიდან) ცდილობენ პატარებს დააწყებინონ უცხო ენის შესწავლა. ფსიქოლოგიური კუთხით რამდენად მიზანშეწონილია ბავშვებისთვის?

- იმ მოსაზრების გამო, რომ ბავშვს ადრეულ ასაკში მარტივად, ზედმეტი ძალისხმევის გარეშე შეუძლია დაეუფლოს უცხო ენას, ხშირად ხდება, რომ მშობლები ირჩევენ უცხოენოვან ძიძას, დიდი დოზით აყურებინებენ უცხოენოვან მულტფილმებს ან შეჰყავთ საბავშვო ბაღში, სადაც 2-3 ენის შესწავლას სთავაზობენ.
ჩნდება კითხვა: რამდენად უწყობს მსგავსი არჩევანი ბავშვის განვითარებას ხელს და იღებს თუ არა მშობელი იმ შედეგს რასაც ელოდა?

​მრავალი კვლევა ადასტურებს, რომ სასურველია ბავშვმა პირველ ეტაპზე მეტყველება დაიწყოს მშობლიურ ენაზე, გაიაროს ყველა ის ეტაპი, რაც ნამდვილი მეტყველების ფორმირებას უწყობს ხელს და მხოლოდ ამის შემდეგ მოხდეს დამატებითი ენის შეტანა. კერძოდ: ერთი წლის, წლინახევრის ასაკიდან ბავშვს უნდა შეეძლოს სიტყვების მიზანმიმართული გამოყენება. ეს არის პერიოდი, როდესაც ბავშვი ახდენს თავის ცხოვრებაში უდიდეს აღმოჩენას, ხვდება, რომ ყველა საგანს თავისი სახელი ჰქვია, ანუ იწყებს სიტყვის სიმბოლური მნიშვნელობის გაგებას, რაც მჭიდრო კავშირშია ბავშვის აზროვნებასთან. ამ დროს ხდება ე.წ „ინტელქტუალური გადატრიალება“. ეს არის პერიოდი, როდესაც ბავშვი საოცარი სისწრაფით იწყებს ლექსიკური მარაგის გამდიდრებას. ორი წლიდან იწყება სიტყვათა გაერთიანება წინადადებებში, მარტივი წინადადებების ფორმირების ეტაპი. ამ დროს ცოცხალ, პირისპირ კომუნიკაციას უდიდესი მნიშვნელობა აქვს.
ეს არის პერიოდები, რომელსაც გადის ყველა ბავშვი და ასაკობრივ განვითარებასთან ერთად ეტაპობრივად ხდება ერთი ენობრივი სისტემის ათვისება, რომელიც დაახლოებით 5-6 წლამდე პერიოდში ფორმირდება.
- როდიდან უნდა დაიწყოს ბავშვმა სხვა ენის შესწავლა და რა უნდა გავითვალისწინოთ ამ დროს?
- 5-6 წლის ბავშვთან კონკრეტული ენის სისტემა მეტ-ნაკლებად სტრუქტურირებულია. ამ დროს ბავშვს უკვე გავლილი აქვს გრამატიზაციის, მრავალსიტყვიანი წინადადებების ფორმირების ეტაპი და შეუძლია აზრთა ლოგიკური თანმიმდევრობის გადმოცემა. ეს არის პერიოდი, როცა შეგვიძლია შევიტანოთ დამატებით უცხო ენა, ოღონდ არა სწავლების, არამედ თამაშის სახით, რადგან 5-6 წლის ასაკის ბავშვი ჯერ კიდევ თამაშის სუბიექტია.
არსებობს მრავალი კვლევა, რომელთა მიხედვითაც სასურველია, ბავშვი დაეუფლოს მშობლიურ ენაზე, არამარტო ზეპირ, არამედ წერით მეტყველებას. შესაბამისად, რეკომენდებულია არა 5, არამედ 7-8 წლის ასაკიდან მოხდეს მეორე ენის დამატება. სრულიად შესაძლებელია ბავშვები, რომელთაც დაიწყეს უცხო ენის შესწავლა 7 წლიდან, 2-3 წელიწადში ისევე ფლობდნენ უცხო ენას, როგორც ისინი, ვინც სკოლამდელ ასაკში ეუფლებოდნენ მას.
გამონაკლისია ბილინგუალი ანუ ორენოვანი ოჯახები. გამომდინარე იქიდან, რომ ეს გარემო ერთდროულად ორი ენის ათვისებისას ნაკლებ სირთულეს წარმოშობს. თუმცა აქაც გასათვალისწინებელია ერთი ფაქტორი - სასურველია, ოჯახის თითოეული წევრი მხოლოდ ერთ ენაზე საუბრობდეს, რადგან, როცა ერთი და იგივე ადამიანი ხან ერთ ენაზე ესაუბრება ბავშვს და ხან მეორეზე, ენის სტრუქტურები შეიძლება აირიოს.
რაც შეეხება ტექნოლოგიებიდან ათვისებულ ენას. დღევანდელ რეალობაში საკმაოდ მომრავლდა, თუმცა უმეტესწილად ეს არის მექანიკურად დასწავლილი სიტყვები და ფრაზები, რომელთა კომუნიკაციაში მიზანმიმართული გამოყენება ბავშვებს უჭირთ, რადგან კომპიუტერთან კომუნიკაცია არ ესაჭიროებათ. უფრო მეტიც, შესაძლოა, ასე ნასწავლმა უცხო ენამ მშობლიურ ენაზე აზროვნებისა და მეტყველებისთვის სერიოზული ბარიერი შექმნას.
ერთი მნიშვნელოვანი საკითხი, რომელიც უნდა გაითვალისწინოს მშობელმა, არის ის, რომ წინასწარ არ ვიცით ექნება, თუ არა ბავშვს მეტყველების განვითარების დარღვევა. ამ დროს, მშობლების აჩქარებამ შესაძლოა, საკმაოდ გაართულოს სიტუაცია, ამიტომ მანამ, სანამ მშობელი არ დაინახავს, როგორ გადის მეტყველების განვითარების პერიოდებს მისი შვილი, სჯობს არ გარისკოს, მიჰყეს ბავშვის შესაძლებლობებს და ასაკობრივ განვითარებასთან შესაბამისად შეიტანოს მის ცხოვრებაში სხვადასხვა აქტივობა.
- ძირითადად, მშობლები დასაწყისში პრიორიტეტს ანიჭებენ ინგლისური ენის შესწავლის დაწყებას, რადგან საერთაშორისო ენაა და საჭიროა. რეალურად, შესაძლოა ბავშვს სხვა ენის მიმართ ჰქონდეს მიდრეკილება და ინტერესები. როგორ უნდა მოვიქცეთ ასეთ დროს?

​- რაც შეეხება საკითხს, თუ რომელი ენა სჯობს ბავშვმა შეისწავლოს. საინტერესოა, რა მიზნით სურს მშობელს ბავშვისთვის ამა თუ იმ ენის სწავლება. უმნიშვნელოვანესია, ამ დროს მშობელმა იზრუნოს ბავშვის შინაგანი მოტივაციის შექმნაზე. არ არის საკმარისი მხოლოდ ინფორმირებულობა, რატომ ასწავლიან ამ ენას, საჭიროა მოიძებნოს და შეირჩეს სწავლების ისეთი ფორმა, რაც ბავშვის ინტერესებსა და შესაძლებლობებზე იქნება მორგებული. 

ესაუბრა მარიამ ჩოქური 

წაიკითხეთ სრულად