Baby Bag

„საიდან მოდის რთული ქცევა? როდესაც მარწუხებშია ბავშვი, მან სადღაც უნდა გამოუშვას თავისი ენერგია,“ - ფსიქოლოგი ნინო ბუაძე

ფსიქოლოგი ნინო ბუაძე ბავშვის რთული ქცევის გამომწვევ მიზეზებზე საუბრობს და აღნიშნავს, რომ რთულ ქცევას რამდენიმე სხვადასხვა მიზეზი აქვს:

„მინდა შევეხო რთულ ქცევას, რაზეც ხშირად ვსაუბრობთ. ბავშვის ქცევა, რა თქმა უნდა, პირდაპირ კავშირშია აღზრდასთან. როდესაც მარწუხებშია ბავშვი, მან სადღაც უნდა გამოუშვას თავისი ენერგია. განსაკუთრებით კარგად ჩანს ეს, როდესაც ბავშვს ოთხი წელი მკაცრი პედაგოგი ჰყავს, შემდეგ გადადის მეხუთე კლასში და იქ სხვადასხვა მასწავლებელი შემოდის, ზოგი მკაცრია, ზოგი ნაკლებად, აქ უკვე ბავშვი გამოუშვებს იმ დაგროვილ ენერგიას, რომელიც კარგად ეჭირა პედაგოგს. რის ფასად და როგორ ეჭირა, ეს უკვე სხვა საკითხია. ხშირ შემთხვევაში ეს დაგროვილი ენერგია არის დესტრუქციული, აგრესიული, ამას ასაკობრივი კრიზისებიც მოჰყვება. საიდან მოდის ე.წ. რთული ქცევა? ერთი მიზეზი არის დაგროვილი ენერგია, რომელსაც არ მიეცა შესაძლებლობა სადღაც რეალიზებულიყო, მეორე - დასწავლა, ვიღაც იქცევა ასე და მეც ასე უნდა მოვიქცე. რთული ქცევა, შესაძლოა, ოჯახშიც იყოს დასწავლილი, მაგ. ბილწსიტყვაობა. ამით ბავშვი იქცევს ყურადღებას. ყურადღება ძალიან მნიშვნელოვანია. ადამიანის იგნორი იმდენად მტკივნეულია, რომ ადამიანი ყველაფერს აკეთებს იმისთვის, რომ ყურადღება დაიბრუნოს.“

ნინო ბუაძის თქმით, ქცევა კონტექსტის მიხედვით, შესაძლოა რთულიც იყოს და ტიპიურიც:

„რთული ქცევა, შეიძლება, იყოს აბსოლუტურად ტიპიური ქცევა, უბრალოდ არ იყოს შესაბამის გარემოში. მაგ. ბავშვმა რომ გაკვეთილზე ტელეფონი ამოიღოს და მულტფილმს უყუროს, ესეც რთული ქცევაა. სხვა გარემოში ეს არ იქნებოდა რთული ქცევა. ყველა ქცევას, რომელსაც ბავშვი გვთავაზობს, გარკვეული წინაპირობა აქვს. ქცევა ეს არის შედეგი, რომელიც მივიღეთ. ამ შედეგს აქვს წინა ეტაპები. შესაძლოა, ქცევას ჰყავდეს მაპროვოცირებელი. ბავშვი რთულ ქცევას ავლენდეს იმ მაყურებელთან, რომელიც მისთვის მნიშვნელოვანია. შესაძლოა, ის არ იქცეოდეს რთულად დედასთან, მაგრამ ამას აკეთებდეს ბებიასთან. რთულ ქცევას აქვს სხვადასხვა მიზანი, შესაძლოა, ეს იყოს ყურადღება, სათამაშოს დაბრუნება და ა.შ. შესაძლოა, მიზეზი იყოს ისიც, რომ ბავშვმა არ იცის სხვა ალტერნატივა, თუ როგორ მოიქცეს. ის ამბობს ცუდ სიტყვებს და იბრუნებს სასურველ ნივთს, მაგრამ არ იცის ალტერნატივა, თუ როგორ დაიბრუნოს ნივთი სხვანაირად.“

ნინო ბუაძე ბავშვის ფიზიკური დასჯის ნეგატიურ ასპექტებს გამოყოფს და აცხადებს,რომ დასჯით ბავშვი ვერაფერს სწავლობს:

„როგორც წესი, რთულ ქცევას მოჰყვება ხოლმე დასჯა. რატომ არ უნდა დავსაჯოთ ბავშვი? რატომ არ ვცემთ ან წამოვარტყამთ ხოლმე ბავშვს? რატომ უნდა წამოვარტყა ბავშვს, როდესაც ცუდი სიტყვა მითხრა, ან თქვა სადღაც ისეთ გარემოში, სადაც მე შემრცხვა? შეიგინა, წამოვარტყი და ის იგივენაირად აღარ მოიქცევა, მაგრამ რატომ არ ვაკეთებ ამას? ის დაისწავლის ამ ქცევას და მის მიმართ ცუდ ქცევაზე მსგავსი პასუხი ექნება. როდესაც ბავშვს ვსჯი, წამოვარტყამ, მას ვაგრძნობინებ ჩემს უპირატესობას, ვამცირებ, მასში აგრესიას ვბადებ და მას სურვილი აქვს, როდესღაც სამაგიერო გადამიხადოს. ის ქცევაზე კი არ ფიქრობს, თუ რა დააშავა, იმ აგრესიაზეა ორიენტირებული, რომელიც მასში დაგროვდა.“

„ავტორიტარული სტილის მშობლები ხშირ შემთხვევაში ფიქრობენ, რომ ცემა გამართლებულია. ისინი ხშირად ამბობენ: „მართალი იყო დედა, რომ მცემდა და ისე მატარებდა მუსიკაზე, სხვანაირად მე ვერ ვისწავლიდი მუსიკას, ამიტომ მეც ასე უნდა მოვიქცე.“ ბავშვს ამ დროს ძალიან ბევრი აგრესია უგროვდება და მისგან გათავისუფლებას ცდილობს. აგრესიის ცნობილი ფოტო არსებობს, ხელმძღვანელი რომ ქვეშემრდომს ეჩხუბება, მეუღლე ბავშვს, ბავშვი ძაღლს. აგრესია არსად იკარგება, ის ერთი ადამიანიდან მეორეზე გადადის. ბავშვი ვერ იგებს, რა უნდა გააკეთოს. მან არ იცის, თუ არ შეიგინა, რა უნდა ქნას ამ დროს. ცემა და გამოხატული აგრესია იმ მომენტში მყისიერად შეწყვეტილი რთული ქცევაა და არა ის, რომ ბავშვმა ისწავლოს ალტერნატივა. ბავშვმა რომ მიუღებელი ქცევა განახორციელა, მშობელმა თუ არ იმსჯელა მასთან ერთად ამაზე, თუ მან ბავშვს არ მიაწოდა ქმედების სწორი ფორმა, ის ვერაფერს ისწავლის, გარდა იმისა, რომ მიიღებს შიშს. ერთადერთი რასაც ბავშვი სწავლობს არის ის, რომ როდესაც მას ვინმე ცუდად მოექცევა, მანაც უნდა დაარტყას,“ - აღნიშნავს ნინო ბუაძე.

წყარო: ​აზროვნების აკადემია 

არ დაგავიწყდეთ !!!

დაემატეთ ჯგუფში საბავშვო რეცეპტები

შეიძლება დაინტერესდეთ

„მასწავლებლის პროფესიული განვითარებისა და კარიერული წინსვლის სქემის დამტკიცების შესახებ“ დადგენილებაში ცვლილებაა

„მასწავლებლის პროფესიული განვითარებისა და კარიერული წინსვლის სქემის დამტკიცების შესახებ“ დადგენილებაში ცვლილებაა

„მასწავლებლის პროფესიული განვითარებისა და კარიერული წინსვლის სქემის დამტკიცების შესახებ“ მთავრობის დადგენილებაში ცვლილებაა. შესაბამისი დოკუმენტი, რომელსაც პრემიერ-მინისტრი ირაკლი ღარიბაშვილი აწერს ხელს, საკანონმდებლო მაცნეში ​გამოქვეყნდა.

ბრძანების თანახმად,  მე-3 მუხლში:

ა) „მ“ − „ჟ“ ქვეპუნქტები ჩამოყალიბდა შემდეგი რედაქციით:

„მ) გარე დაკვირვება – კომპლექსური შეფასების პრაქტიკული ნაწილის ერთ-ერთი კომპონენტი, რომლის დროსაც გაკვეთილის შეფასების რუბრიკის გამოყენებით ფასდება მასწავლებლის მიერ წარმართული გაკვეთილი, რომელიც ხორციელდება საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების მინისტრის (შემდგომში − მინისტრი) მიერ დამტკიცებული გარე დაკვირვების წესის შესაბამისად;

ნ) საგნის გამოცდა – მასწავლებლობის მსურველის ან პრაქტიკოსი მასწავლებლის საგნობრივი კომპეტენციის შეფასება/დადასტურება, რომელსაც ახორციელებს საჯარო სამართლის იურიდიული პირი – შეფასებისა და გამოცდების ეროვნული ცენტრი (შემდგომში – შეფასებისა და გამოცდების ეროვნული ცენტრი), მინისტრის მიერ დამტკიცებული წესის შესაბამისად;

ო) საგნობრივი კომპეტენციის დადასტურება – მასწავლებლის საგნობრივი კომპეტენციის შეფასება, რომელსაც ახორციელებს შეფასებისა და გამოცდების ეროვნული ცენტრი, მინისტრის მიერ დამტკიცებული წესის შესაბამისად;

პ) პროფესიული უნარების გამოცდა – წამყვანი ან მენტორი მასწავლებლის სტატუსის მოსაპოვებლად, შესაბამისი პროფესიული კომპეტენციის შეფასება, რომელსაც ახორციელებს შეფასებისა და გამოცდების ეროვნული ცენტრი, მინისტრის მიერ დამტკიცებული წესის შესაბამისად;

ჟ) პროფესიული კომპეტენციის დადასტურება – მასწავლებლის პროფესიული კომპეტენციის შეფასება, რომელსაც ახორციელებს შეფასებისა და გამოცდების ეროვნული ცენტრი, მინისტრის მიერ დამტკიცებული წესის შესაბამისად;“;

ბ) „შ“ ქვეპუნქტი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„შ) სპეციალური მასწავლებლის გამოცდა – უფროსი სპეციალური მასწავლებლის ან წამყვანი სპეციალური მასწავლებლის სტატუსის მოსაპოვებლად შესაბამისი პროფესიული კომპეტენციის შეფასება, რომელსაც ახორციელებს შეფასებისა და გამოცდების ეროვნული ცენტრი, მინისტრის მიერ დამტკიცებული წესის შესაბამისად;“.

2. მე-7 მუხლის პირველი პუნქტის პრეამბულა ჩამოყალიბდა შემდეგი რედაქციით:

„1. უფროსი მასწავლებლის სტატუსი შეიძლება, მიენიჭოს პირს, რომელიც წარმატებით ჩააბარებს საგნის გამოცდას, გადალახავს გამოცდის წარმატებით ჩაბარებისათვის მინისტრის მიერ დადგენილ ზღვარს, აკმაყოფილებს მასწავლებლის პროფესიული სტანდარტით დადგენილ მოთხოვნებსა და ერთ-ერთ შემდეგ მოთხოვნას:“.

3. მე-8 მუხლის მე-5 პუნქტი ჩამოყალიბდა შემდეგი რედაქციით:

„5. ამ მუხლის მე-2 პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტით განსაზღვრული პროფესიული უნარების გამოცდა წარმატებით ჩაბარებულად ითვლება, თუ პირი გადალახავს მოქმედი კანონმდებლობის საფუძველზე მინისტრის მიერ წამყვანი მასწავლებლის სტატუსისათვის დაწესებულ ზღვარს.“.

4. მე-9 მუხლის:

ა) მე-6 პუნქტი ჩამოყალიბდა შემდეგი რედაქციით:

„6. ამ მუხლის მე-2 პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტით განსაზღვრული პროფესიული უნარების გამოცდა წარმატებით ჩაბარებულად ითვლება, თუ პირი გადალახავს მოქმედი კანონმდებლობის საფუძველზე მინისტრის მიერ მენტორი მასწავლებლის სტატუსისათვის დაწესებულ ზღვარს.“;

ბ) მე-9 პუნქტი ჩამოყალიბდა შემდეგი რედაქციით:

„9. იმ შემთხვევაში, თუ უფროსი მასწავლებელი, მე-8 მუხლის მე-5 პუნქტის შესაბამისად, პროფესიული უნარების გამოცდის ჩაბარებისას გადალახავს მე-9 მუხლის მე-6 პუნქტით მენტორი მასწავლებლის სტატუსისათვის მოქმედი კანონმდებლობის საფუძველზე მინისტრის მიერ დადგენილ ზღვარს, მას უფლება აქვს, მიღებული შედეგი გამოიყენოს მენტორი მასწავლებლის სტატუსის მოპოვების პროცესში.“.

5. მე-15 მუხლის მე-2 პუნქტი ჩამოყალიბდა შემდეგი რედაქციით:

„2. უფროსი მასწავლებლის სტატუსის ან წამყვანი მასწავლებლის სტატუსის ან მენტორი მასწავლებლის სტატუსის მინიჭების შესახებ ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემიდან 2 თვის ვადაში, მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ეროვნული ცენტრი უზრუნველყოფს მასწავლებელთა სერტიფიკატების საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს (შემდგომში − სამინისტრო) იმ ტერიტორიული ორგანოსათვის − საგანმანათლებლო რესურსცენტრისთვის გადაცემას, რომლის სამოქმედო ტერიტორიაზეც მდებარეობს ის ზოგადსაგანმანათლებლო დაწესებულება, რომელშიც დასაქმებულია მასწავლებელი.“.

6. 24-ე მუხლის მე-2 პუნქტი ჩამოყალიბდა შემდეგი რედაქციით:

„2. უფროსი სპეციალური მასწავლებლის სტატუსის ან წამყვანი სპეციალური მასწავლებლის სტატუსის მინიჭების შესახებ ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემიდან 2 თვის ვადაში მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ეროვნული ცენტრი უზრუნველყოფს სპეციალური მასწავლებლის სერტიფიკატის სამინისტროს იმ ტერიტორიული ორგანოსთვის − საგანმანათლებლო რესურსცენტრისთვის გადაცემას, რომლის სამოქმედო ტერიტორიაზეც მდებარეობს ის ზოგადსაგანმანათლებლო დაწესებულება, რომელშიც დასაქმებულია სპეციალური მასწავლებელი.“.

7. 25-ე მუხლის პირველი პუნქტი ჩამოყალიბდა შემდეგი რედაქციით:

„1. განსაკუთრებული პედაგოგიური გამოცდილებისა და მიღწევების მქონე ღვაწლმოსილ მასწავლებელს/სპეციალურ მასწავლებელს ან/და ზოგად განათლებაში განსაკუთრებული დამსახურების მქონე მასწავლებელს/სპეციალურ მასწავლებელს მინისტრის ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტით შეიძლება, მიენიჭოს სქემის მე-5 და მე-17 მუხლებით განსაზღვრული მასწავლებლის/სპეციალური მასწავლებლის ერთ-ერთი სტატუსი.“.

8. 26-ე მუხლი ჩამოყალიბდა შემდეგი რედაქციით:

მუხლი 26. განსაკუთრებულ შემთხვევაში მასწავლებლის/სპეციალური მასწავლებლის სტატუსის მინიჭების წესისა და პირობების განსაზღვრა

განსაკუთრებული პედაგოგიური გამოცდილებისა და მიღწევების მქონე ღვაწლმოსილი მასწავლებლისათვის/სპეციალური მასწავლებლისთვის ან/და ზოგად განათლებაში განსაკუთრებული დამსახურების მქონე მასწავლებლისთვის/სპეციალური მასწავლებლისთვის სქემით განსაზღვრული ერთ-ერთი სტატუსის მინიჭების წესსა და პირობებს შეიმუშავებს და ამტკიცებს კომისია, რომელიც იქმნება მინისტრის ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტით.“.

9. 38-ე მუხლს:

ა) პირველი პუნქტის შემდეგ დაემატა შემდეგი შინაარსის 11 და 12 პუნქტები:

„11. იმ პრაქტიკოს მასწავლებლებს, რომლებიც 2020 წლის 31 იანვრისთვის ასწავლიდნენ ზოგადსაგანმანათლებლო დაწესებულებაში და 2020 წლის 1 თებერვლიდან 2020 წლის 30 აპრილის ჩათვლით დარეგისტრირდნენ მასწავლებლის გამოცდაზე და საგნობრივი და პროფესიული კომპეტენცია დაადასტურეს ან დადასტურებული ჰქონდათ მინიმუმ 1 კრედიტქულაზე (დააგროვეს მინიმალური ქულა), მიენიჭებათ უფროსი მასწავლებლის სტატუსი.

12. იმ პრაქტიკოს მასწავლებლებს, რომლებიც 2020 წლის 31 იანვრისთვის ასწავლიდნენ ზოგადსაგანმანათლებლო დაწესებულებაში და 2020 წლის 1 თებერვლიდან 2020 წლის 30 აპრილის ჩათვლით დარეგისტრირდნენ მასწავლებლის გამოცდაზე და საგნობრივი კომპეტენცია დაადასტურეს ან დადასტურებული ჰქონდათ 10 კრედიტქულაზე, მიენიჭებათ უფროსი მასწავლებლის სტატუსი.“;

ბ) 21 პუნქტის შემდეგ დაემატა შემდეგი შინაარსის 22 და 23 პუნქტები:

„22. იმ პრაქტიკოს მასწავლებლებს, რომლებიც 2020 წლის 31 იანვრისთვის ასწავლიდნენ ზოგადსაგანმანათლებლო დაწესებულებაში და 2020 წლის 1 თებერვლიდან 2020 წლის 30 აპრილის ჩათვლით არ/ვერ დარეგისტრირდნენ მასწავლებლის გამოცდაზე და საგნობრივი და პროფესიული კომპეტენცია დადასტურებული ჰქონდათ მინიმუმ 1 კრედიტქულაზე (დააგროვეს მინიმალური ქულა), უფლება აქვთ, მონაწილეობა მიიღონ ზოგადსაგანმანათლებლო დაწესებულების მიერ უფროსი მასწავლებლის ვაკანსიის შესავსებად გამოცხადებულ კონკურსში და კონკურსის წარმატებით გავლის შემთხვევაში, ზოგადსაგანმანათლებლო დაწესებულებაში დასაქმდნენ, როგორც უფროსი მასწავლებლები.

23. იმ პრაქტიკოს მასწავლებლებს, რომლებიც 2020 წლის 31 იანვრისთვის ასწავლიდნენ ზოგადსაგანმანათლებლო დაწესებულებაში და 2020 წლის 1 თებერვლიდან 2020 წლის 30 აპრილის ჩათვლით არ/ვერ დარეგისტრირდნენ მასწავლებლის გამოცდაზე და საგნობრივი კომპეტენცია დადასტურებული ჰქონდათ 10 კრედიტქულაზე, უფლება აქვთ, მონაწილეობა მიიღონ ზოგადსაგანმანათლებლო დაწესებულების მიერ უფროსი მასწავლებლის ვაკანსიის შესავსებად გამოცხადებულ კონკურსში და კონკურსის წარმატებით გავლის შემთხვევაში, ზოგადსაგანმანათლებლო დაწესებულებაში დასაქმდნენ, როგორც უფროსი მასწავლებლები.“.

10. 41-ე მუხლს მე-4 პუნქტის შემდეგ დაემატა შემდეგი შინაარსის მე-5 და მე-6 პუნქტები:

„5. 2022 წლის პირველი იანვრისთვის არაქართულენოვან ზოგადსაგანმანათლებლო დაწესებულებებში/სექტორებზე დასაქმებულ იმ პრაქტიკოს მასწავლებლებს, რომლებსაც 2022 წლის პირველი იანვრის მდგომარეობით საგნობრივი და პროფესიული კომპეტენცია დადასტურებული აქვთ მინიმუმ 1 კრედიტქულაზე (დააგროვეს მინიმალური ქულა), მიენიჭებათ უფროსი მასწავლებლის სტატუსი.

6. 2022 წლის პირველი იანვრისთვის არაქართულენოვან ზოგადსაგანმანათლებლო დაწესებულებებში/სექტორებზე დასაქმებულ იმ პრაქტიკოს მასწავლებლებს, რომლებსაც 2022 წლის პირველი იანვრის მდგომარეობით საგნობრივი კომპეტენცია დადასტურებული აქვთ 10 კრედიტქულაზე, მიენიჭებათ უფროსი მასწავლებლის სტატუსი.“

მუხლი 2

დადგენილება ამოქმედდეს გამოქვეყნებისთანავე.

იხილეთ ​დადგენილება

წაიკითხეთ სრულად