Baby Bag

ბავშვთან სწორად მოქცევის გასაღები, როდესაც ბავშვი არ გვისმენს - ფსიქოლოგი მზიკო დალაქიშვილი

ბავშვთან სწორად მოქცევის გასაღები, როდესაც ბავშვი არ გვისმენს - ფსიქოლოგი მზიკო დალაქიშვილი

ფსიქოლოგმა მზიკო დალაქიშვილმა მშობლებსა და შვილებს შორის კომუნიკაციის პრობლემის შესახებ ისაუბრა. მისი თქმით, თანამედროვე მშობლების უმთავრესი პრობლემა ის არის, რომ ბავშვები მათ არ უსმენენ:

„ძალიან ხშირად მშობლები მომმართავენ ხოლმე ჩივილით: „იქნებ თქვენ მაინც იცოდეთ, როგორ შეიძლება, რომ ბავშვი დავიმორჩილო. არ მისმენს, არ აინტერესებს, რას ველაპარაკები. მეცადინეობაზე ხომ ლაპარაკი ზედმეტია.“ ​თითქოს უკვე კლასიკურია ეს მომართვა. ბავშვები არ უსმენენ, არ ემორჩილებიან მშობლებს. საკმაოდ რთულ მდგომარეობაში ვართ ხოლმე მშობლები ამ დროს. თუ ბავშვი არ გვისმენს და დავუყვირებთ, ეს გადაიქცევა ჩვეულებრივ მომენტად, ბავშვი მხოლოდ ყვირილზე გამოიხედავს. მასწავლებლებსაც მოუწევთ ყვირილი, იმიტომ, რომ სხვანაირად ბავშვი არ მოუსმენს. ყველაზე ცუდი ის არის, რომ მერე თვითონაც იყვირებს. ამიტომ ყვირილს უნდა ვუთხრათ არა.“

მზიკო დალაქიშვილის თქმით, ზოგჯერ მშობლები შეცდომებს უშვებენ. მთავარია, რომ მათ ეს შეცდომები დროულად გამოასწორონ:

​ზოგჯერ ყველაფერი ხდება. ვიყოთ რეალისტები. ზოგჯერ მშობელს შეიძლება გქონდეს ისეთი ცუდი დღე, იმდენად გაღიზიანებული იყო, რომ გეყვიროს. იმწუთასვე გამოვასწოროთ შეცდომა. ვუთხრათ ბავშვს: ეს შენ არ გეხება, ეს მე მეხება. მე ვერ გავაკონტროლე ჩემი ემოცია, შენ არაფერ შუაში არ ხარ.“ არსებობენ ცნობიერი მშობლები, რომლებსაც კარგად გაცნობიერებული ქმედებები აქვთ და არიან მშობლები, იმ მომენტს, რომელშიც არიან, კარგად ვერ აცნობიერებენ, თუმცა შეიძლება კიდევ უფრო მეტ ენერგიას ხარჯავდნენ ზრუნვაში. სწორედ აქ მგონია, რომ არის სწორად მოქცევის გასაღები, რას ვაკეთებთ, რისთვის ვაკეთებთ და როგორ ვაკეთებთ.“

მზიკო დალაქიშვილმა აღნიშნა, რომ ბავშვებთან კონტაქტი არ უნდა დავკარგოთ და მათი საჭიროებები სწორად აღვიქვათ:

„როდესაც ბავშვს ვჭირდებით, ამას ბავშვები გამოხატავენ. ყველაზე მთავარია, შევძლოთ არ დავკარგოთ კონტაქტი ჩვენს შვილებთან. ეს კონტაქტი პასუხისმგებლობამ კი არ უნდა მართოს, რომ მე ვიყო კარგი დედა. როდესაც ბავშვი გეძახის და არ გცალია, გავაგონოთ. ​ავტომატური პასუხიც შეგვიძლია ვიქონიოთ ჩვენს შვილებთან. ვუთხრათ ბავშვს: „ახლა ვერ გელაპარაკები, მაგრამ შენზე ძვირფასს ვის უნდა დაველაპარაკო?!“ ეს დამოკიდებულება თუ არსებობს, ესმით ბავშვებს, დამიჯერეთ, რომ ესმით.“

„მნიშვნელოვანია, ბავშვებს ვასწავლოთ საკუთარი თავის მოსმენა. ბავშვმა რომ იცის მისი თავის მოსმენა, მას შეუძლია მეც ისე მომმართოს და მეც მოვუსმინო მას. ჩვენ თუ არ დავასწრებთ შეგონებებით, კარგია. მაგალითად, შია ბავშვს. ვაცადოთ, რომ მან თქვას რომ შია. ვეუბნებით: „ორი საათია, დაჯექი ჭამე!“ ბევრად მირჩევნია, რომ მე მოვიდე და გითხრა, რომ მშია. ​ჩვენ შეგვიძლია ცნობიერება ავუმაღლოთ ბავშვს და კითხვა დავუსვათ: ხომ არ მოგშივდებოდა? მე მომშივდა, შენ?“ - აღნიშნულ საკითხებზე მზიკო დალაქიშვილმა ტელეკომპანია „რუსთავი 2“ -ის გადაცემაში „სხვა შუადღე“ ისაუბრა.

წყარო: ​„სხვა შუადღე“

არ დაგავიწყდეთ !!!

დაემატეთ ჯგუფში საბავშვო რეცეპტები

„თუ ბავშვს რცხვენია, სირცხვილზე ნუ ვამახვილებთ ყურადღებას, გავამახვილოთ ყურადღება შიშზე,“...
​ფსიქოთერაპევტმა მზიკო დალაქიშვილმა მორცხვ ბავშვთან ურთიერთობის სტრატეგიებზე ისაუბრა. მან აღნიშნა, რომ ზოგჯერ ბავშვი მორცხვი სულაც არ არის და მისი ქცევა ტემპერამენტითაა განპირობებული:„გავმიჯნავდი ბავშ...

შეიძლება დაინტერესდეთ

„საიდან მოდის რთული ქცევა? როდესაც მარწუხებშია ბავშვი, მან სადღაც უნდა გამოუშვას თავისი ენერგია,“ - ფსიქოლოგი ნინო ბუაძე

ფსიქოლოგი ნინო ბუაძე ბავშვის რთული ქცევის გამომწვევ მიზეზებზე საუბრობს და აღნიშნავს, რომ რთულ ქცევას რამდენიმე სხვადასხვა მიზეზი აქვს:

„მინდა შევეხო რთულ ქცევას, რაზეც ხშირად ვსაუბრობთ. ბავშვის ქცევა, რა თქმა უნდა, პირდაპირ კავშირშია აღზრდასთან. როდესაც მარწუხებშია ბავშვი, მან სადღაც უნდა გამოუშვას თავისი ენერგია. განსაკუთრებით კარგად ჩანს ეს, როდესაც ბავშვს ოთხი წელი მკაცრი პედაგოგი ჰყავს, შემდეგ გადადის მეხუთე კლასში და იქ სხვადასხვა მასწავლებელი შემოდის, ზოგი მკაცრია, ზოგი ნაკლებად, აქ უკვე ბავშვი გამოუშვებს იმ დაგროვილ ენერგიას, რომელიც კარგად ეჭირა პედაგოგს. რის ფასად და როგორ ეჭირა, ეს უკვე სხვა საკითხია. ხშირ შემთხვევაში ეს დაგროვილი ენერგია არის დესტრუქციული, აგრესიული, ამას ასაკობრივი კრიზისებიც მოჰყვება. საიდან მოდის ე.წ. რთული ქცევა? ერთი მიზეზი არის დაგროვილი ენერგია, რომელსაც არ მიეცა შესაძლებლობა სადღაც რეალიზებულიყო, მეორე - დასწავლა, ვიღაც იქცევა ასე და მეც ასე უნდა მოვიქცე. რთული ქცევა, შესაძლოა, ოჯახშიც იყოს დასწავლილი, მაგ. ბილწსიტყვაობა. ამით ბავშვი იქცევს ყურადღებას. ყურადღება ძალიან მნიშვნელოვანია. ადამიანის იგნორი იმდენად მტკივნეულია, რომ ადამიანი ყველაფერს აკეთებს იმისთვის, რომ ყურადღება დაიბრუნოს.“

ნინო ბუაძის თქმით, ქცევა კონტექსტის მიხედვით, შესაძლოა რთულიც იყოს და ტიპიურიც:

„რთული ქცევა, შეიძლება, იყოს აბსოლუტურად ტიპიური ქცევა, უბრალოდ არ იყოს შესაბამის გარემოში. მაგ. ბავშვმა რომ გაკვეთილზე ტელეფონი ამოიღოს და მულტფილმს უყუროს, ესეც რთული ქცევაა. სხვა გარემოში ეს არ იქნებოდა რთული ქცევა. ყველა ქცევას, რომელსაც ბავშვი გვთავაზობს, გარკვეული წინაპირობა აქვს. ქცევა ეს არის შედეგი, რომელიც მივიღეთ. ამ შედეგს აქვს წინა ეტაპები. შესაძლოა, ქცევას ჰყავდეს მაპროვოცირებელი. ბავშვი რთულ ქცევას ავლენდეს იმ მაყურებელთან, რომელიც მისთვის მნიშვნელოვანია. შესაძლოა, ის არ იქცეოდეს რთულად დედასთან, მაგრამ ამას აკეთებდეს ბებიასთან. რთულ ქცევას აქვს სხვადასხვა მიზანი, შესაძლოა, ეს იყოს ყურადღება, სათამაშოს დაბრუნება და ა.შ. შესაძლოა, მიზეზი იყოს ისიც, რომ ბავშვმა არ იცის სხვა ალტერნატივა, თუ როგორ მოიქცეს. ის ამბობს ცუდ სიტყვებს და იბრუნებს სასურველ ნივთს, მაგრამ არ იცის ალტერნატივა, თუ როგორ დაიბრუნოს ნივთი სხვანაირად.“

ნინო ბუაძე ბავშვის ფიზიკური დასჯის ნეგატიურ ასპექტებს გამოყოფს და აცხადებს,რომ დასჯით ბავშვი ვერაფერს სწავლობს:

„როგორც წესი, რთულ ქცევას მოჰყვება ხოლმე დასჯა. რატომ არ უნდა დავსაჯოთ ბავშვი? რატომ არ ვცემთ ან წამოვარტყამთ ხოლმე ბავშვს? რატომ უნდა წამოვარტყა ბავშვს, როდესაც ცუდი სიტყვა მითხრა, ან თქვა სადღაც ისეთ გარემოში, სადაც მე შემრცხვა? შეიგინა, წამოვარტყი და ის იგივენაირად აღარ მოიქცევა, მაგრამ რატომ არ ვაკეთებ ამას? ის დაისწავლის ამ ქცევას და მის მიმართ ცუდ ქცევაზე მსგავსი პასუხი ექნება. როდესაც ბავშვს ვსჯი, წამოვარტყამ, მას ვაგრძნობინებ ჩემს უპირატესობას, ვამცირებ, მასში აგრესიას ვბადებ და მას სურვილი აქვს, როდესღაც სამაგიერო გადამიხადოს. ის ქცევაზე კი არ ფიქრობს, თუ რა დააშავა, იმ აგრესიაზეა ორიენტირებული, რომელიც მასში დაგროვდა.“

„ავტორიტარული სტილის მშობლები ხშირ შემთხვევაში ფიქრობენ, რომ ცემა გამართლებულია. ისინი ხშირად ამბობენ: „მართალი იყო დედა, რომ მცემდა და ისე მატარებდა მუსიკაზე, სხვანაირად მე ვერ ვისწავლიდი მუსიკას, ამიტომ მეც ასე უნდა მოვიქცე.“ ბავშვს ამ დროს ძალიან ბევრი აგრესია უგროვდება და მისგან გათავისუფლებას ცდილობს. აგრესიის ცნობილი ფოტო არსებობს, ხელმძღვანელი რომ ქვეშემრდომს ეჩხუბება, მეუღლე ბავშვს, ბავშვი ძაღლს. აგრესია არსად იკარგება, ის ერთი ადამიანიდან მეორეზე გადადის. ბავშვი ვერ იგებს, რა უნდა გააკეთოს. მან არ იცის, თუ არ შეიგინა, რა უნდა ქნას ამ დროს. ცემა და გამოხატული აგრესია იმ მომენტში მყისიერად შეწყვეტილი რთული ქცევაა და არა ის, რომ ბავშვმა ისწავლოს ალტერნატივა. ბავშვმა რომ მიუღებელი ქცევა განახორციელა, მშობელმა თუ არ იმსჯელა მასთან ერთად ამაზე, თუ მან ბავშვს არ მიაწოდა ქმედების სწორი ფორმა, ის ვერაფერს ისწავლის, გარდა იმისა, რომ მიიღებს შიშს. ერთადერთი რასაც ბავშვი სწავლობს არის ის, რომ როდესაც მას ვინმე ცუდად მოექცევა, მანაც უნდა დაარტყას,“ - აღნიშნავს ნინო ბუაძე.

წყარო: ​აზროვნების აკადემია 

წაიკითხეთ სრულად