„სამ წლამდე ბავშვის ტვინი ყველაზე სწრაფად ვითარდება. იმისთვის, რომ მოხდეს მისი თავის ტვინის ორივე ნახევარსფეროს თანაბრად განვითარება, მნიშვნელოვანია მუსიკის მოსმენა“
რა ზეგავლენას ახდენს მუსიკა ბავშვის ფსიქო-ემოციურ განვითარებაზე, რას უწყობს ხელს და როგორ მუსიკას მივანიჭოთ უპირატესობა, როგორც ორსულობის პერიოდში, ასევე ბავშვის დაბადების შემდეგ? - ამ საკითხებზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ფსიქოლოგი ლელი ყიფიანი.
- ქალბატონო ლელი, აქვს თუ არა მნიშვნელობა ბავშვების პიროვნული, ფსიქო-ემოციური განვითარების კუთხით მუსიკას, რომელსაც ვასმენინებთ?
- სკოლამდელი ასაკი არის ის პერიოდი, როდესაც საფუძველი ეყრება და ყველაზე აქტიურად მიმდინარეობს ადამიანის პიროვნების ჩამოყალიბება, რომელზეც პასუხისმგებლობა, უპირველეს ყოვლისა, ეკისრება ოჯახს (მშობლებს) და შემდეგ მის სოციალურ გარემოს. ამ პერიოდში, გარდა კოგნიტური უნარებისა, ძალიან მნიშვნელოვანია პიროვნების ფსიქო-ემოციური განვითარება. სკოლამდელ ასაკში ბავშვი უკვე ფლობს ემოციების ფართო სპექტრს, შეუძლია მართოს საკუთარი ემოციური რეაქციები, უვითარდება ემოციური ექსპრესია, ემპათია და შეუძლია ადეკვატურად შეაფასოს საკუთარი ქმედებები და სხვა.
ბავშვის ფსიქო-ემოციურ განვითრებაზე სხვადასხვა ფაქტორი მოქმედებს და ერთ-ერთი არის მუსიკის მოსმენა, რომელიც ძლიერ გავლენას ახდენს ბავშვის ფსიქიკაზე და ხელს უწყობს მის კოგნიტური, ფიზიკური თუ შემოქმედებითი უნარების განვითარებას. უძველესი დროიდან მოყოლებული მუსიკა გამოიყენებოდა, როგორც სამკურნალო საშუალება. მაგალითად, ითვლებოდა, რომ მელანქოლიის მქონე ადამიანის გართობა აუცილებელი იყო მუსიკით. ამიტომ მიიჩნევდნენ, ექიმს აუცილებლად უნდა ჰქონოდა დაკვრის და სიმღერის უნარი. არისტოტელე ამბობდა, როდესაც ადამიანი უსმენს მუსიკას, მთლიანად იცვლება მისი სულიერი მდგომარეობაო.
მუსიკა გავლენას ახდენს ადამიანის ნერვულ სისტემაზე. მას შეიძლება ჰქონდეს, როგორც დამამშვიდებელი, ასევე ამგზნები ზემოქმედება. ის ხელს უწყობს დადებითი ემოციების განვითარებას. მრავალი კვლევა არის ჩატარებული, თუ რა გავლენა აქვს მუსიკას თავის ტვინზე და აღმოჩნდა, რომ ნებისმიერი მუსიკის მოსმენა ააქტიურებს თავის ტვინის ქერქს, განსაკუთრებით, საფეთქლის წილს, რომელიც სმენის ორგანოების მეშვეობით მიღებული ინფორმაციის გადამუშავებაზე არის პასუხისმგებელი და ასევე ააქტიურებს თავის ტვინის იმ ნაწილს, რომელიც დაკავშირებულია ემოციებთან. თავის ტვინის ქერქის აქტივაცია აუმჯობესებს ნივთიერებათა ცვლას, სისხლის მიმოქცევას და სუნთქვას, ასტიმულირებს აზროვნების პროცესებს და აუმჯობესებს მეხსიერებას, რაც ხელს უწყობს ადამიანის ინტელექტუალური დონის ზრდას, შედეგად უმჯობესდება შრომისუნარიანობა. სამ წლამდე ბავშვის ტვინი ყველაზე სწრაფად ვითარდება, ამ პერიოდში იღებს ყველაზე მეტ ინფორმაციას. იმისთვის, რომ მოხდეს მისი თავის ტვინის ორივე ნახევარსფეროს თანაბრად განვითარება, მნიშვნელოვანია მუსიკის მოსმენა, რადგანაც მელოდიას აღიქვამს ორივე ნახევარსფერო.
ადრეული ასაკიდან მუსიკის მოსმენა აფართოვებს ბავშვის ემოციურ გამოცდილებას, ეხმარება მას ემოციების გამოხატვას, გაცნობიერებასა და სხვისი ემოციების გაგებაში (ზოგადად ემოციური სფერო მნიშვნელოვან როლს ასრულებს პიროვნების ჩამოყალიბებაში), ხელს უწყობს მის სულიერ, კულტურულ განვითარებას, ასევე ავითარებს მუსიკალურ გემოვნებას, ეხმარება სოციალიზაციაში და გავლენას ახდენს მეხსიერიების, აღქმის და ყურადღების კონცენტრაციის განვითარებაზე.
გარდა ამისა, მუსიკა გავლენას ახდენს ბავშვის ფიზიკურ განვითარებაზე, რადგან შეიცავს ისეთ ელემენტებს, როგორებიცაა: რიტმი, ტემპი, მელოდია და სხვა, რაც მნიშვნელოვანია მოტორიკის განვითარებისთვის, აუმჯობესებს კოორდინაციას და მოძრაობას.
- რა სახის მუსიკას მივანიჭოთ უპირატესობა?
- უმჯობესია, ბავშვებს მრავალფეროვანი მუსიკა შევთავაზოთ: კლასიკური მუსიკა, ფოლკლორი და ჯაზი.
კვლევებმა აჩვენა, რომ კლასიკური მუსიკის მოსმენა, განსაკუთრებით, მოცარტის, შოპენის და სხვათა ნაწარმოებების, ამცირებს სისხლში სტრესის ჰორმონის, კორტიზოლის რაოდენობას, აქვს დამამშვიდებელი და ტკივილგამაყუჩებელი ეფექტი. ააქტიურებს ყურადღებას, კონცენტრაციას და აუმჯობესებს მეხსიერებას.
- მითია თუ რეალობა, რომ ორსულობის პერიოდში კლასიკური მუსიკის მოსმენა ნაყოფზე დადებით ზეგავლენას ახდენს?
- არ არის მითი. მუცლად ყოფნის პერიოდში, დაახლობით 18 კვირამდე, უკვე შეუძლია ბგერების გარჩევა. დადასტურებულია, რომ ნაყოფი თავს აბრუნებს იქით, საიდანაც ესმის ხმა და დაახლოებით 25 კვირისთვის შეუძლია დედის ხმის, სიტყვების და რიტმის გარჩევა. ის რეაგირებს, როგორც მშვიდ და დაბალ, ასევე ხმამაღალ მუსიკაზე, ამიტომ უმჯობესია კლასიკური, მშვიდი და სასიამოვნო მუსიკის მოსმენა, რომელიც იწვევს დადებით განწყობას.
ესაუბრა მარიამ ჩოქური
გააზიარეთ პოსტი
არ დაგავიწყდეთ !!!
Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგუფი“)
ამ ეპოქაში გახშირდა ადამიანთა სტრესული სიტუაციები და მასთან დაკავშირებული პრობლემები, ამიტომ ისინი ცდილობენ იპოვონ ასეთ მდგომარეობებთან გამკლავების გზები.
იგივე პრობლემა სკოლის მოსწავლეებსაც აწუხებთ, შფოთვის ერთ-ერთ წყაროს გადატვირთული გრაფიკი, მუდმივი საგამოცდო პერიოდები და დროის არასწორი განაწილება წარმოადგენს. არსებობს თანამედროვე სტრატეგიები, რომელიც დროებით მოგწყვეტთ კომპიუტერს და იზრუნებს თქვენთვის სულიერი სიმშვიდის მოპოვებაზე. მსგავსი აქტივობებია იოგა, მედიტაცია, მინიმუმ 20 წუთით ფეხით სეირნობა ან საყვარელი საქმის კეთება: საჭმლის მომზადება ან თუნდაც ხატვა.
თუ თქვენ გყავთ შვილი, რომელიც სკოლის მოსწავლეა, თინეიჯერი ან უფრო მცირე ასაკის, შეგიძლიათ, შესთავაზოთ ქვემოთ მოყვანილი 3 ატივობა.
პირველ მათგანს ჰქვია მანდალას შექმნა ან გაფერადება.
მანდალა ბევრი სასწავლო სტრატეგიის ნაწილია, რომელიც ახალი თაობის საჭიროებებზეა მორგებული. ის ავითარებს ისეთ ინტერპერსონალურ უნარებს, როგორიცაა:
თავდაჯერებულობა,
საკუთარი თავის რწმენა,
ნებისყოფა და ა.შ
სასწავლო ტექნიკა გამოიყენება როგორც ექსპერიმენტული სავარჯიშო.
მანდალა გაჩნდა ბუდისტური ტრადიციიდან და სანსკრიტიდან ნიშნავს „წრეს“ ან „ცენტრს“, ის არის ასევე სიმბოლო ერთიანობისა და მთლიანობის, საუკუნეების მანძილზე ბევრი კულტურა და რელიგია იყენებდა ვიზუალური მედიტაციისთვის და ხელოვნების ნიმუშის შექმნისთვის.
კარლ იუნგმა ეს ტექნიკა პირველად ამერიკის შეერთებილ შტატებში გააცნო ადამიანებს და გამოიყენა თავის თერაპიაში. როგორც შემოქმედებითი, აქტიური სასწავლო სტრატეგია ეხმარებოდა სტუდენტებს დასავლური ფილოსოფიის, ჯგუფური პროცესების, იუნგისეული თერაპიის და საკუთარი თავის შეცნობაში,
ბავშვებისთვის მანდალას გამოყენების უპირატესობა მდგომარეობს შემდეგში:
მანდალა ეხმარება ბავშვებს საკუთარი თავის შემოქმედებითი გზით გამოხატვაში, ამასთან ერთად მას დამამშვიდებელი ეფექტიც აქვს. აძლევს ბავშვებს სივრცეს თავიანთი გრძნობებისა და ფიქრებისთვის, საშუალებას გამოხატონ ქვეცნობიერი პროცესები უსაფრთხო სივრცეში, გაფერადება და მანდალაზე ფოკუსირება ამშვიდებს. მისი შექმნა ეხმარება ნეგატიური ფიქრებისაგან თავის დაღწევაში, ასევე ეხმარება კუნთებს რელაქსაციისთვის, ორგანიზმს სისხლის მიმოქცევაში.
ზრდის კონცენტრაციის უნარს
ამცირებს იმპულსურ ქცევას
ასტიმულირებს კრეატიულობას
ეხმარება შფოთვითი აშლილობის მქონე ადამიანებს
სუნთქვითი ვარჯიშები
ამ აქტივობას ქვია „ოკეანის სუნთქვა“, სთხოვეთ ბავშვს მოთავსდეს კომფორტულ პოზიციაში, შემდეგ ნელა და ღრმად ჩაისუნთქოს ცხვირით ჰაერი და პირის ღრუდან ისე გამოუშვას, თითქოს სანთელს აქრობდეს, ან წარმოიდგინოს, რომ ხელში ყვავილი უჭირავს, მაგალითად ბაბუაწვერა, და სული ისე შეუბეროს, რომ შეძლოს მისი ბუსუსების ჰაერში გაფანტვა.
კარგი სარელაქსაციო პრაქტიკაა ასევე საპნის ბუშტების გაბერვაც, რომელიც ბავშვებს ასე ძალიან უყვართ.
მადლიერების ყულაბა
მადლიერების ყულაბა არის სახალისო, შემოქმედებითი, ხელმისაწვდომი გზა ბავშვებისთვის, რომ ისწავლონ თუ რა არის მადლიერება, რაც ამასთანავე არის დღის ბედნიერად დაწყების გარანტი. ეს ტრადიცია თქვენს შვილს მისცემს საშუალებას დღე წარმატებულად დაიწყოს. ამ აქტივობით თითოეულ ბავშვს შეუძლია შექმნას სპეციალური ყულაბა, სადაც ისინი შეინახავენ სამადლობელო სიტყვებს.
თავდაპირველად დაეხმარეთ ბავშვს დეკორატიულად მორთონ თავიანთი ქილა, ამისთვის შეგიძლიათ გამოიყენოთ ბაფთები, ლენტები, სტიკერები და ა.შ ამის შემდეგ დროა მოვამზადოთ 3 სამადლობელი წინადადება. ბავშვებს შეუძლიათ ეს სიტყვები გამზადებულ შაბლონზე დაწერონ, რომელსაც ექნება დაახლოებით ასეთი შინაარსი:
3 ადამიანი, რომელიც მე მაბედნიერებს...
დღეს თავი ბედნიერად ვიგრძენი, როცა
ის, რაც მე ღიმილს მგვრის არის..
დაასრულებინეთ ეს წინადადებები ან მიეცით უფლება თავად მოიფიქროს, მაგალითად:
„მადლობელი ვარ, რომ მყავს კატა, რადგან ის ჩემს დღეებს მიხალისებს“
„მადლობელი ვარ, რომ სადილზე ჩემი საყვარელი პიცა მქონდა“
„მადლობელი ვარ ბაბუას, რადგან ის ყოველთვის ჩემთანაა რთულ მომენტებში“
ამის შემდეგ შეგიძლიათ განიხილოთ თითოეული წინადადება და სთხოვოთ ბავშვს ყოველ დღე ჩაყაროს ფურცლები ყულაბაში, რადგან ეს აქტივობა გახდეს ცხოვრებისეული რუტინის ნაწილი.