Baby Bag

„სტრესულ და ცუდ ქცევას შორის განსხვავება უნდა დავინახოთ,“ - ნეიროფსიქოლოგი ნინო მარგველაშვილი

„სტრესულ და ცუდ ქცევას შორის განსხვავება უნდა დავინახოთ,“ - ნეიროფსიქოლოგი ნინო მარგველაშვილი

ნეიროფსიქოლოგმა ნინო მარგველაშვილმა სტრესულ და ცუდ ქცევას შორის არსებულ განსხვავებებზე ისაუბრა. მან აღნიშნა, რომ ამ ორ ქცევას შორის სხვაობის დანახვა უნდა შეგვეძლოს:

​სტრესულ და ცუდ ქცევას შორის განსხვავება უნდა დავინახოთ. შენ რომ იქცევი ასე, ეს არის სტრესული ქცევა, რაც იმას ნიშნავს, რომ შენს ორგანიზმში ფიზიოლოგიურ დონეზე არის დისბალანსი. თუ გაქვს ალერგია, ასთმა, კოვიდი, ან უბრალოდ სახლში კონფლიქტი გაქვს, ეს გახარჯვინებს უამრავ ენერგიას, რომ ამ სტრესს გაუმკლავდე. რესურსი აღარ გრჩება იმისთვის, რომ იფიქრო მომავალზე. შენ არ გაქვს რესურსი, რომ როდესაც ბავშვი გეუბნება: „დედა, ძალიან მეწყინა რაღაც,“ მოუსმინო. პირდაპირ გადადიხარ იმაზე, რომ მოაგვარო ეს პრობლემა. ჩვენს ემოციებს არ სჭირდება მოგვარება. მას უბრალოდ დასრულება სჭირდება. არავის უნდა, რომ სულ მშვიდად ვიყოთ. სიახლეები, აღმოჩენები, რაღაცის შექმნა გვჭირდება. სტრესი აუცილებელია, სტრესი ყველგან მყოფია. თუ ჭარბი სტრესის ქვეშ ხარ, მუდმივად გეცლება ენერგია, რომ სადღაც რაღაცები დააბალანსოს. შენ აღარ გაქვს იმის შესაძლებლობა, რომ ის აკეთო, რაც გულწრფელად გინდა.“

ნინო მარგველაშვილის თქმით, თუ ვხედავთ, რომ ბავშვი ცუდად იქცევა, პრობლემის მოსაგვარებლად რამდენიმე ნაბიჯი უნდა გადავდგათ:

„სულ არის ხუთი ნაბიჯი. პირველი არის ის, რომ ​ცუდ ქცევას შეხედო, დააკვირდე და დასვა შეკითხვები. ახლებურად უნდა შეხედო. ეს არის ცუდი ქცევა, ჩემი შვილი არის გაწონასწორებულ მდგომარეობაში და განზრახ არჩევანი გააკეთა, რომ ასე მოქცეულიყო. შენთვის ეთქვა ცუდი რამ. უნდა ნახო, განზრახ გააკეთა ეს თუ ბოლომდე ვერ აცნობიერებდა რას შვრებოდა.“

„მეორე საფეხურია, რომ ​შევამჩნიოთ, რის გამო იქცევა ასე, რა მოხდა. ეს უამრავ სფეროში უნდა იპოვო: როგორ ეძინა ბავშვს? იქ ხმაური იყო, მამას ელოდებოდა, მამა არ მოვიდა, სკოლაში გაკვეთილზე მასწავლებელმა რაღაცაზე გაიცინა. ამას აკვირდები, რომ გაიგო, რა სტრესორებია. შემდეგ ცდილობ, რომ ეს სტრესორები შეამცირო. თუ იცი, რომ შენი შვილი ხმაურზე რეაგირებს, მგრძნობიარეა და ენერგიას აცლის, შეგვიძლია ვიყიდოთ ყურსასმენები, რომელიც ახშობს ხმაურს. ისეთ დროს არ ჩართო გამწოვი, როდესაც ბავშვი მეცადინეობს,“ - აღნიშნულ საკითხებზე ნინო მარგველაშვილმა ტელეკომპანია „იმედის“ გადაცემაში „იმედის დღე“ ისაუბრა.

წყარო:​ „იმედის დღე“

არ დაგავიწყდეთ !!!

დაემატეთ ჯგუფში საბავშვო რეცეპტები

„როდესაც ბავშვი სტრესშია, საუბარი ნაკლებად მუშაობს, მოსმენის უნარი არ აქვს ამ დროს ბავშვს...
​​ნეიროფსიქოლოგი ნინო მარგველაშვილი „იმედის დღეში“ პოლ მაკლინის მიერ შექმნილ ტვინის მოდელს განიხილავს, რომლის მიხედვითაც ადამიანს სამი განსხვავებული ტვინი აქვს:„ადამიანებს აქვთ სამი განსხვავებულ...

შეიძლება დაინტერესდეთ

როდესაც ბავშვები შიშვლები დადიან ყველას თვალწინ და ამის გამო სირცხვილის, მორიდების გრძნობა არ აქვთ - არის თუ არა ეს პრობლემა, რა შეიძლება იყოს მიზეზი?

როდესაც ბავშვები შიშვლები დადიან ყველას თვალწინ და ამის გამო სირცხვილის, მორიდების გრძნობა არ აქვთ - არის თუ არა ეს პრობლემა, რა შეიძლება იყოს მიზეზი?

როდესაც ბავშვები (ბაღის და სკოლის დაწყებითი კლასის) შიშვლები დადიან ყველას თვალწინ და ამის გამო სირცხვილის, მორიდების გრძნობა არ აქვთ. არის თუ არა ეს პრობლემა, რა შეიძლება იყოს მიზეზი? - ამ საკითხზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა პრაქტიკოსი ქცევითი თერაპევტი, სუპერვაიზერი, ფსიქოლოგიის მაგისტრი მაკო გაგნიძე.

,,თავდაპირველად, როდესაც რაიმე ქცევაზე გვაქვს საუბარი მნიშვნელოვანია განვმარტოთ, თუ რა არის ქცევა. ქცევა არის ინდივიდის მიზანმიმართულად განხორციელებული აქტივობა, რომელსაც გააჩნია მიზანი და ფუნქცია. ასევე, უნდა გავუსვათ ხაზი, თუ რა არის და რა აღიქმება რთულ ქცევად, რომელთა რიგსაც თქვენს მიერ დასმულ შეკითხვაში მოყვანილი ქცევაც მიეკუთვნება. ამერიკის ფსიქიატრთა ასოციაციის განმარტებით რთული ქცევა არის: ,,ქცევა რომელიც საშიშია ან ხელს უშლის ადამიანს სკოლამდელ, საგანმანათლებლო ან ზრდასრულთა მომსახურების სერვისებში მონაწილეობას და ხშირად საჭიროებს სპეციალური ინტერვენციების შემუშავებას და გამოყენებას.“ აბსოლუტურად ყველა ქცევას აქვს მიზანი, ფუნქცია. აღვნიშნავ იმასაც, რომ ერთი და იგივე ქცევას შესაძლოა ჰქონდეს სხვადასხვა მიზანი, ფუნქცია. ქცევის წინაპირობები შეიძლება იყოს: იმედგაცრუება, ტკივილი, წყენა, შიში, სენსორული დეზინტეგრაცია, შფოთვა, დაღლა, შიმშილი, კომუნიკაციის სირთულე და ა.შ. “

- როდესაც ბავშვები (ბაღის და სკოლის დაწყებითი კლასის) შიშვლები დადიან ყველას თვალწინ და ამასთან მიმართებით სირცხვილის, მორიდების გრძნობა არ აქვთ. არის თუ არა ეს პრობლემა, რა შეიძლება იყოს მიზეზი?

აღნიშნული ქცევის მიზეზი და ფუნქციაც შეგვიძლია ვივარაუდოთ, რომ შესაძლოა იყოს სხვადასხვა, მაგალითად, გარემო პირობები (სიცხე, ფიზიკური დისკომფორტი) ყურადღების მიპყრობის სურვილი, არასასურველი აქტივობისგან გაქცევის მცდელობა, სექსუალური ქცევა (გახდა მასტურბაციის მიზნით) სენსორული დეზინტეგრაცია და ა.შ.

- როგორ უნდა მიუდგეს მშობელი?

- ქცევის მართვა არ არის: ყვირილი, მუქარა, სიმკაცრე ან ყველაფრის შესრულება. აღნიშნულ შემთხვევაში უნდა განისაზღვროს თუ რა არის ქცევის ფუნქცია, ასეთ დროს უნდა შეგროვდეს მონაცემი, რომელსაც ჩვენ ქცევითი თერაპევტები ABC მოდელს ვეძახით. ABC ანუ (Antecedent-Behavior-Consequence) წინაპირობა, ქცევა, შედეგი. აქედან გამომდინარე, უნდა განისაზღვროს ქცევის მიზანი, ფუნქცია და შესაბამისად განხორციელდეს მუშაობა. განვიხილოთ რამოდენიმე მაგალითი, თუკი ჩანაწერის მონაცემებით გამოვლინდა რომ მიზეზი არის სენსორული დეზინტეგრაცია (არ მოსწონს, ვერ ეგუება ტანსაცმლის სტრუქტურას) მაშინ ბავშვი უნდა შეაფასოს სენსორულმა თერაპევტმა, თუ საჭიროება მოითხოვს უნდა დაიწყოს მუშაობა ან მისცეს მშობელს რეკომენდაცია. თუკი მიზეზად გამოვლინდება ყურადღების მიპყრობა, მაგალითად, გაიხადა ტანსაცმელი და ყველა მას უყურებს, ზოგი იცინის, ზოგს უკვირს. მასწავლებელის და მომვლელის ყურადღებაც მისკენაა მიპყრობილი, როცა მანამდე ასეთ ინტერესს მის მიმართ არავინ იჩენდა, (წინაპირობა: ყურადღების მიქცევის სურვილი, ყურადღების ცენტრში ყოფნა. ქცევა: გახდა. შედეგი: მიიქცია ყურადღება, ანუ ქცევამ შედეგი გამოიღო, განმტკიცდადა განმტკიცებული ქცევის მომავალში ხშირად გამოვლენის ალბათობა ძალიან დიდია). განვმეორდები და ვიტყვი რომ გახდის ქცევას შესაძლოა ჰქონდეს ბევრი სხვადასხვა ფუნქცია, მიზანი. რამდენი ინდივიდიცაა იმდენნაირი და განსხვავებული მიზეზი არსებობს, რადგან ყველას გააჩნია ინდივიდუაური მახასიათებლები. ასეთ დროს, სპეციალისტის დაგეგმარებით უნდა გაკეთდეს ჩანაწერები, ქცევითი თერაპევტის რეკომენდაციით დაიგეგმოს სტრატეგია და დაიწყოს ქცევის ჩაქრობაზე მუშაობა. გაეცნოს მშობელს, ასევე ბაღის ან სკოლის პერსონალს, რომ ქცევის გამოვლენის შემთხვევაში ყველამ ერთნაირი მიდგომა იქონიონ. როდესაც ქცევა არ განმტკიცდება, ასე ვთქვათ არ წახალისდება ნელ-ნელა იკლებს და საბოლოოდ კი საერთოდ გაქრება.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

წაიკითხეთ სრულად