Baby Bag

​როგორ უნდა მიხვდეს მშობელი, რომ მისი შვილი ბულინგის მსხვერპლია და რა ზომებს უნდა მიმართოს?

​როგორ უნდა მიხვდეს მშობელი, რომ მისი შვილი ბულინგის მსხვერპლია და რა ზომებს უნდა მიმართოს?

როგორ უნდა მიხვდეს მშობელი, რომ მისი შვილი ბულინგის მსხვერპლია და რა ზომებს უნდა მიმართოს? - ამ და სხვა თემებზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ფსიქოლოგი ნინო ფირცხალაიშვილი.

- ქალბატონო ნინო, ზოგადად, რა არის ბულინგი და რემდენად საშიშია ბავშვებისთვის?

- ბულინგი ინგლისური სიტყვაა, მას ქართული შესატყვისი არ აქვს და ნიშნავს დაცინვას, აბუჩად აგდებას, დაშინებას, ჩაგვრას და ა.შ. იგი წარმოადგენს ხანგრძლივად განხორციელებულ ფიზიკურ და ფსიქოლოგიურ ძალადობას ინდივიდის ან ჯგუფის მხრიდან ინდივიდის მიმართ, რომელსაც მოცემულ სიტუაციაში არ შეუძლია თავის დაცვა.

უცხოეთში ათასზე მეტი სამეცნიერო ნაშრომია გამოქვეყნებული ჩაგვრის პრობლემასთან დაკავშირებით. მრავალმა კვლევამ აჩვენა, რომ ბულინგი/ჩაგვრა გავრცელებულია თითქმის ყველა ქვეყანაში. უნდა აღინიშნოს, რომ ბულინგი არ წარმოადგენს წარმავალ პრობლემას, ბევრი ბავშვისთვის ის ხდება მრავალწლიანი ტანჯვის მიზეზი. ბავშვი, რომელიც ბულინგის/ჩაგვრის მსხვერპლია, შეიძლება ხანგრძლივი დროის განმავლობაში ვერ განიკურნოს ფიზიკური დაზიანებებისგან ან განიცდიდეს მუდმივ შიშს, შფოთვას, თავს დამცირებულად ან დათრგუნულად გრძნობდეს, დაუქვეითდეს თვითშეფასება. შესაძლოა, ბავშვი ხშირად აგვიანებდეს გაკვეთილებზე ან აცდენდეს სკოლას. გაუარესდეს მისი სასწავლო წარმატება. ასეთი ბავშვები თავს არიდებენ სკოლაში ჩატარებულ ღონისძიებებში მონაწილეობას, კარგავენ მეგობრებს.
- ვის აზიანებს ბულინგი? სჭირდება თუ არა დახმარება ბულინგის გამტარებელს?
- ერთ-ერთი მკვლევარი როლანდი, ბულინგთან დაკავშირებით აღწერს „ბულინგ-სტრუქტურას“ - სოციალურ სისტემას, რომელიც მოიცავს: მჩაგვრელს (ბულინგის გამტარებელს), მსხვერპლს და დამკვირვებელს (პერიფერიულ მსხვერპლს). ბულინგი აზიანებს მასში მონაწილე ყველა პიროვნებას, როგორც ბულინგის გამტარებელს, ასევე მსხვერპლს და დამკვირვებელს, რაც უარყოფითად აისახება მათი ცხოვრების ხარისხზე. მრავალმა კვლევამ აჩვენა, რომ ის მოსწავლეები, რომლებიც ახორციელებენ ბულინგს/ჩაგვრას, შემთხვევათა 95%-ში თავად არიან ბულინგის მსხვერპლნი. მკვლევარების განსაკუთრებულ ყურადღებას იპყრობს იმ ბავშვების პოზიცია, რომლებიც არ იყვნენ დაცინვის უშუალო მსხვერპლი. აღმოჩნდა, რომ მათი თვითშეფასება მნიშვნელოვნად ქვეითდება.
საინტერესოა ვიცოდეთ, რა მიზეზი უდევს საფუძვლად ბულინგის გამტარებელი ადამიანის ქცევას. მიზეზი შეიძლება მრავალი არსებობდეს. მაგალითად, პიროვნული თავისებურებები, ჯანმრთელობასთან დაკავშირებული პრობლემები, ყურადღების ცენტრში ყოფნის სურვილი, საკუთარი უპირატესობის დემონსტრირების მძაფრი მოთხოვნილება, თანატოლთა წრეში ადგილის დამკვიდრების მცდელობა, დაბალი სოციალური სტატუსი, ოჯახის დაბალი კომპესანტორული პირობები და ა.შ. ამ მიზეზების არსებობა გვაძლევს საშუალებას ვიფიქროთ, რომ ბულინგის გამტარებელი საჭიროებს სპეციალისტის დახმარებას. ამასთანავე, საჭიროა ისეთი გარემოს შექმნა, სადაც მჩაგვრელი შეძლებს სოციალურად მისაღები ფორმით მოახერხოს საკუთარი პიროვნების წარმოჩენა, შესაძლებლობების გამოვლენა და ა.შ.
- როგორ უნდა მიხვდეს მშობელი, რომ მისი შვილი ბულინგის მსხვერპლია?
- რიგ შემთხვევაში, ბულინგის მსხვერპლი ბავშვები მალავენ პრობლემას. ამიტომ მშობლები ყურადღებით უნდა იყვნენ მცირედი ცვლილებების მიმართაც კი. ბულინგის არსებობაზე შესაძლოა მიანიშნებდეს, რამდენიმე ფაქტორი:
  • ბავშვი ხდება ჩაკეტილი, თავს არიდებს სოციალურ ურთიერთობებს, კომუნიკაციას წყვეტს მეგობრებთან ან ოჯახის წევრებთან;
  • დაქვეითებულია გუნება-განწყობა;
  • მომატებულია შფოთვა და დაძაბულობა;
  • ბავშვს სხეულზე აღენიშნება ფიზიკური დაზიანებები;
  • ბავშვის პირადი ნივთები ხშირად იკარგება ან არის დაზიანებული;
  • ბავშვი თავს არიდებს სკოლას ან სასკოლო ღონისძიებებს;
  • მოულოდნელად უარესდება აკადემიური მოსწრება;
  • იცვლება კვებასთან ან ძილთან დაკავშირებული ჩვევები და სხვა.
- რა ზომებს უნდა მიმართოს მშობელმა თუ გაიგო, რომ მის შვილს აბულინგებენ?
- თუ არსებობს მცირედი ალბათობა იმისა, რომ ბავშვი ბულინგის მსხვერპლია, პირველ რიგში, მშობელი უნდა დაელაპარაკოს მას. მნიშვნელოვანია, ამ დროს მშობელი იყოს კარგი მსმენელი და გამოიჩინოს მოთმინება. ბავშვმა უნდა დაინახოს, რომ მისი გრძნობები მშობლისთვის მნიშვნელოვანია. მშობელი უნდა ფლობდეს დეტალურ ინფორმაციას: სად, როდის, რა სიხშირით და ვის მიერ ხორციელდება ჩაგვრა, რა სახის არის განხორციელებული ქმედებები, დადგინდეს შემსწრე პირების ვინაობა, რა შედეგი გამოიწვია მომხდარმა ფაქტმა და ა.შ. მშობელმა სიტუაციის მოგვარება არ აიღოს მხოლოდ საკუთარ თავზე, ბავშვთან ერთად იმსჯელოს პრობლემის მოგვარების გზებზე. მნიშვნელოვანია, ბავშვს ჰქონდეს განცდა, რომ თავად წყვეტს ამ პრობლემას, ის არ უნდა იქნეს წახალისებული თავდაცვის მიზნით ძალადობრივი მეთოდების გამოყენებაზე. თუ ჩაგვრა ხორციელდება სკოლის სივრცეში, მშობელმა უნდა მიმართოს სკოლის დირექტორს, ადმინისტრაციას, კლასის დამრიგებელს, ფსიქოლოგს, რათა ერთობლივი ძალისხმევით აღმოიფხვრას ჩაგვრის შემთხვევა. თუ ბავშვის მიმართ განხორციელებული ქმედება მოიცავს დანაშაულის ნიშნებს (ფიზიკური ძალადობა, მუქარა, გამოძალვა და სხვა), მშობელმა უნდა მიმართოს სამართალდამცავ ორგანოებს.
- ბულინგის შემთხვევები ხშირად სკოლაში ხდება. როგორ უნდა ჩაერიოს მასწავლებელი თუკი შეამჩნია ბულინგის ნიშნები?
- ბულინგის თითოეული შემთხვევა ძალზედ გასნხვავებულია. თუმცა, არსებობს საკითხები, რომელიც თანაბრად აქტუალურია ყველა სკოლისთვის. დიდი მნიშვნელობა ენიჭება ადრეულ ინტერვენციას, რაც გულისხმობს ფსიქოგანათლებას, როგორც მოსწავლეების, ასევე მასწვლებლებისა და მშობლების კომპეტენციის ამაღლებას ბულინგის თემასთან დაკავშირებით. ბულინგის საწინააღმდეგო პროგრამის შემუშავებას და ჩართვას სასწავლო გეგმაში, მოსწავლეებისთვის სოციალური უნარ-ჩვევების განვითარებას, მშობლებთან აქტიურ თანამშრომლობას.
ბულინგის ნიშნების არსებობის შემთხვევაში მნიშვნელოვანია, მასწავლებელმა ბავშვებს გაუზიაროს ბულინგის საწინააღმდეგო ალგორითმი: არ აჰყვნენ და მხარი არ დაუჭირონ მჩაგვრელს, რაც მჩაგვრელს განაიარაღებს. ბულინგის მსხვერპლს აგრძნობინონ, რომ ის მარტო არ არის და მას ჰყავს მხარდამჭერები. ბულინგის არსებობის შემთხვევაში აუცილებელია, ბავშვების მხრიდან მოხდეს შეტყობინება პასუხისმგებელ პირთან. ყველასთვის უნდა იყოს ნათელი, რომ ბულინგის დამალვის ან მოთმენის მიზეზი არ არსებობს.
- როდის უნდა მივმართოთ სპეციალისტს?
- ნებისმიერ შემთხვევაში მნიშვნელოვანია სპეციალისტის ჩართულობა, მით უფრო, თუ ადამიანი ხედავს, რომ თავად ვერ უმკლავდება პრობლემას.
ესაუბრა მარიამ ჩოქური

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედები​ს ჯგუფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

ყვირილი ბავშვისთვის ისეთივე საზიანოა, როგორც ფიზიკური დასჯა

ყვირილი ბავშვისთვის ისეთივე საზიანოა, როგორც ფიზიკური დასჯა

უკანასკნელი წლების განმავლობაში ბავშვზე ნებისმიერი სახის ფიზიკური ძალადობა კატეგორიულად მიუღებელი გახდა. თანამედროვე მშობლები შვილებს ხშირად ხმამაღლა უყვირიან, მიუხედავად იმისა, რომ მათმა უდიდესმა ნაწილმა ძალიან კარგად იცის, რამდენად უსარგებლოა ბავშვთან მსგავსი მიდგომის გამოყენება. მშობლები, რომლებიც შვილებს რეგულარულად უყვირიან, დაბალი თვითშეფასების მქონე და დეპრესიულ ბავშვებს ზრდიან. ყვირილი ბავშვისთვის ისეთივე საზიანოა, როგორც ფიზიკური დასჯა. ბავშვებს, რომლებსაც ხშირად უყვირიან, შფოთვითი აშლილობა, სტრესი და დეპრესია აწუხებთ.

რამდენჯერ გიფიქრიათ ცხოვრებაში, რომ ყვირილი სწორი გადაწყვეტილება იყო, რომელიც ბავშვთან მიმართებაში მიიღეთ? როდესაც ბავშვს უყვირით, მის თვალში ავტორიტეტულ პიროვნებად არ წარმოჩინდებით. ბავშვი თქვენ სუსტ ადამიანად აღგიქვამთ და ეს მართლაც ასეა. თქვენი ყვირილი თქვენს სისუსტეზე მიანიშნებს. ის ფიზიკურ დასჯაზე მეტად ააშკარავებს იმას, რომ მშობელმა არ იცის, როგორ მოიქცეს შვილთან, როდესაც კრიზისული ვითარებაა.

მშობლების დიდ ნაწილს ვერ წარმოუდგენია, როგორ უნდა გავიდეს დღე ისე, რომ შვილს ერთხელ მაინც არ დაუყვიროს. რა თქმა უნდა, როდესაც ცდილობთ, რომ ბავშვი მანქანებით სავსე ქუჩაზე გადასვლისგან იხსნათ, ყვირილი სავსებით მისაღებია, მაგრამ ქცევის კორექციის მიზნით ყვირილი ყოველთვის უშედეგოა. თქვენ მალევე აღმოაჩენთ, რომ შვილს ყოველდღიურად ერთსა და იმავე საკითხზე ეჩხუბებით. ამასთან, დროთა განმავლობაში თქვენ უფრო და უფრო ხმამაღლა იწყებთ ყვირილს, რადგან აღნიშნული მეთოდი არასდროს ამართლებს.

ბავშვის ქცევასა და ხასიათში რაიმეს შეცვლა თუ გსურთ, ყვირილი მიზნის მიღწევაში ვერ დაგეხმარებათ. შვილის ცხოვრებაში ცვლილებების შესატანად არაერთი სტრატეგია არსებობს, მანიაკალური ყვირილი კი საჭირო ნამდვილად არ არის. ბევრი ადამიანი ფიქრობს, რომ პოზიტიური მშობლობა სიზარმაცის გამოხატულებაა. ისინი თვლიან, რომ მშობლები, რომლებიც შვილებს არ უყვირიან, დისციპლინაზე დროსა და ენერგიას არ ხარჯავენ. ეს არასწორი შეფასებაა. თუ გსურთ, რომ ბავშვთან პოზიტიური დამოკიდებულება შეინარჩუნოთ, მას თქვენი მოლოდინები წინასწარ გააცანით. უთხარით თქვენს შვილს, რას ელით მისგან. ჩვევები, რომლებსაც თქვენი შვილი შეიძენს, თქვენ მიერ უნდა იყოს მოდელირებული. როდესაც ბავშვი თქვენს მოლოდინს ამართლებს, ის აუცილებლად უნდა შეაქოთ და წაახალისოთ. იმის ნაცვლად, რომ ბავშვს ყოველდღიურად ეჩხუბოთ მოუწესრიგებელი კარადის გამო, დილით მას მშვიდად უთხარით, რომ გსურთ, კარადა როგორმე მოაწესრიგოს. თუ ბავშვი თქვენს თხოვნას გაითვალისწინებს, ან ნაწილობრივ მაინც შეასრულებს, უთხარით, რომ არაჩვეულებრივად მოიქცა, ჩაეხუტეთ და შეაქეთ.

ბავშვმა აუცილებლად უნდა იგრძნოს, რომ მის კარგ ქცევას შექება და აღიარება მოჰყვება. როდესაც ბავშვს აქებთ, თავდაპირველად გაუღიმეთ, ხელები გაშალეთ და გაოცება გამოხატეთ მისი კარგი ქცევით. შემდეგ სიტყვიერად აუხსენით, თუ რატომ დაიმსახურა შექება. ბოლოს კი არავერბალური ფორმით გამოხატეთ აღტაცება და ბავშვს ჩაეხუტეთ.

ბავშვს კარგი ჩვევების ჩამოყალიბებაში უნდა დაეხმაროთ. იმისთვის, რომ შვილს რამე ასწავლოთ, პრაქტიკა აუცილებლად დაგჭირდებათ. თუ მოთმინებას გამოიჩენთ, ბავშვის ისტერიკები და თქვენი დეპრესიული განწყობა მალევე სამუდამოდ გაქრება. როდესაც ბავშვები უკეთესად იქცევიან, მშობლები ნაკლებად ყვირიან, როდესაც მშობლები ნაკლებად ყვირიან, ბავშვები უკეთესად იქცევიან. ეს ოქროს წესი ნებისმიერმა მშობელმა უნდა დაიმახსოვროს.

მომზადებულია ​nytimes.com-ის მიხედვით

თარგმნა ია ნაროუშვილმა

წაიკითხეთ სრულად