Baby Bag

„არ გადაუზარდოთ ბავშვს სიფრთხილე შიშში! შიში მხოლოდ დამცირებაა, ვამცირებთ იმას, ვისაც ვაშინებთ,“- შალვა ამონაშვილი

„არ გადაუზარდოთ ბავშვს სიფრთხილე შიშში! შიში მხოლოდ დამცირებაა, ვამცირებთ იმას, ვისაც ვაშინებთ,“- შალვა ამონაშვილი

აკადემიკოსმა შალვა ამონაშვილმა ბავშვებში შიშის ფენომენის აღმოცენების შესახებ ისაუბრა და აღნიშნა, რომ შიში არ არის ადამიანის თანდაყოლილი თვისება, ის შეძენილია:

„შიში თანდაყოლილი თვისება არ არის. ადამიანი არ იბადება შიშით. ის იბადება სიფრთხილის განცდით. ფრთხილი უნდა იყო, ცხოვრებას ითვისებ, ბევრი რამ შენთვის გაურკვეველია, ბილიკი არ გაქვს გაკვეთილი. სიფრთხილე გვმართებს ყოველთვის. ეს არ ნიშნავს იმას, რომ ვშფოთავდეთ და გვეშინოდეს. შიში ჩვენი სისუსტეა. ​თანდაყოლილი სიფრთხილე უნდა ვზარდოთ ჩვენში და ბავშვშიც უნდა ვზარდოთ. იქამდე კი არა, როგორც მოთხრობებშია აღწერილი, გაგანია სიცხეში წვიმის შიშით კაცი რომ ქოლგით გამოდის. ასეთი შფოთვა და შიში უგუნურებამდე მიგვიყვანს.“

შალვა ამონაშვილის თქმით, შიში ვერ გვიხსნის განსაცდელისგან და უმჯობესია, ფრთხილები ვიყოთ, ვიდრე გვეშინოდეს:

„ნათქვამია: „შიში ვერ იხსნის სიკვდილსაო.“​ სიფრთხილე გვმართებს და არა შიში. სიფრთხილე ბავშვშიც უნდა აღვზარდოთ და ჩვენს თავშიც. ხომ არ ხდება ისე, ჩემო ძვირფასო მშობლებო, რომ თვითონ ვზრდით ჩვენს ბავშვებში შიშს?! ეს სიფრთხილე შეიძლება შიშში გადაიზარდოს, თუ ბავშვს სწორ გზაზე არ დავაყენებთ. როდესაც პატარა ბავშვს ვეუბნებით: „გაუშვი, ხელი არ ახლო, იქ არ მიხვიდე,“ ეს სიფრთხილეს ართმევს ბავშვს და მის ნაცვლად შიშს ნერგავს. სიფრთხილეს არავინ არ ზრდის ჩემში, მარტო მეუბნებიან, რომ ცუდი ამბავი მოხდება.“

„არ გადაუზარდოთ ბავშვს სიფრთხილე შიშში. ჩვენ არაფრის არ უნდა გვეშინოდეს. სიკვდილი ერთია, ყველას მოგადგებათ, თუმცა ყველას გისურვებთ ძალიან დიდხანს სიცოცხლეს. მოგვადგება სიკვდილი კარს და შიში გვიხსნის?! იქნებ ცნობისმოყვარეობით უნდა მივიღოთ ყველაფერი, რომ ვნახოთ: აბა ეს რაღა ყოფილა?! ჩვენი ბავშვები გმირებად უნდა გავზარდოთ. ჩვენ თვითონ გმირები უნდა ვიყოთ. შიში მხოლოდ დამცირებაა. ჩვენ თვითონ ვმცირდებით და იმათაც ვამცირებთ, ვისაც ვაშინებთ. ​შევეშველოთ ბავშვს, რომ თანდაყოლილი სიფრთხილე არ გადაეზარდოს შიშში. სიფრთხილე, გონივრული ქცევები, წინდახედულება, ეს ყოველთვის უნდა აღვზარდოთ ბავშვში. ბავშვს უნდა ვუთხრათ: „ნუ გეშინია, შვილო, მიდი! მე შენთან ვარ მშველელი!“ როდესაც ბავშვი გრძნობს, რომ აქვს მხარდაჭერა, მასში შიში არ აღმოცენდება,“ - აღნიშნა შალვა ამონაშვილმა.

წყარო:​ „ამონაშვილის აკადემია“

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგუფი“)

„ბავშვს ენდეთ მაშინ, როდესაც ის გატყუებთ, არასდროს არ ამხილოთ ტყუილებში,“ - შალვა ამონაშვი...
​აკადემიკოსმა შალვა ამონაშვილმა მშობლებს შვილებისადმი ნდობის გამოჩენისკენ მოუწოდა და ურჩია, რომ ბავშვს მაშინ ენდონ, როდესაც ის ცრუობს:„ერთი მეთოდი არის ნდობა თქვენი შვილების მიმართ. ​ბავშვს ენდეთ...

შეიძლება დაინტერესდეთ

რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება? - თემაზე ქცევითი თერაპევტი საუბრობს

რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება? - თემაზე ქცევითი თერაპევტი საუბრობს

რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება? - ამ საკითხზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა პრაქტიკოსი ქცევითი თერაპევტი, სუპერვაიზერი, ფსიქოლოგიის მაგისტრი მაკო გაგნიძე.

- როდესაც ბავშვი გამუდმებით უხეშობს, რა შეიძლება იყოს მიზეზი?

ზოგადად ქცევა არის ინდივიდის მიზანმიმართულად განხორციელებული აქტივობა, რომელსაც გააჩნია მიზანი და ფუნქცია. როდესაც პრობლემურ ქცევასთან გვაქვს საქმე, ამ შემთხვევაში, ბავშვის გამუდმებულ უხეშობასთან და ხშირად მეორდება შემანარჩუნებელი შედეგი, ანუ განმტკიცება, გამორიცხულია ამ ქცევას არ ჰქონდეს წინაპირობა. ქცევათმეცნიერება (ბიჰევიორიზმი) ყველაზე ეფექტურად გვეხმარება ქცევის მართვაში, ხოლო ქცევის მომავალში გამოვლენას და დასწავლას განაპირობებს შედეგები, რომლებიც მოსდევს მას. ანუ შედეგი, რომელიც იწვევს ქცევის გამოვლენის ზრდას. თუკი ბავშვი უხეშობით, ფიზიკური აგრესიით, ყვირილით არასასურველი ქცევით აღწევს სასურველს მაგალითად:

  1. სასიამოვნო სტიმულის მიღება - მაღაზიაში უნდოდა კანფეტი, არ ყიდულობდნენ, მან იყვირა/იუხეშა/იბილწსიტყვავა: მიიღო სასურველი და უყიდეს;
  2. არასასიამოვნოს თავიდან არიდება - არ უნდა დაყრილი სათამაშოების ალაგება. იყვირა/იუხეშა/იბილწსიტყვავა: დავალება არ შეასრულა, ოღონდ დამშვიდებულიყო და ამ დავალების შესრულება აღარ მოსთხოვეს.

შესაძლოა და ხშირია ეს იყოს ყურადღების მიღებისთვის გამოვლენილი ქცევა ან სხვისი ყურადღების თავიდან აცილებისთვის. იმისათვის, რომ გავიგოთ ქცევის ფუნქცია და შედეგის მასზე ზემოქმედება, სპეციალისტები პრობლემური ქცევის დროს ვაგროვებთ და მშობელსაც ვთხოვთ ABC (Antecedent-Behavior-Consequence - წინაპირობა, ქცევა, შედეგი) მონაცემების შეგროვებას და შემდგომ ამ მონცემების ნიადაგზე გარკვეული სტრატეგიების დასახვას.

ქცევას თუ არ ექნება ის შედეგი, რისთვისაც ხორციელდება, ადრე თუ გვიან ჩაქრება და საბოლოოდ გაქრება. შესაძლოა, გარკვეული პერიოდი ქცევისაფეთქება გამოიწვიოს, მაგრამ საბოლოოდ, მაინც გაქრება. თუმცა, უნდა გავითვალისწინოთ ინდივიდუალიზმი, რომელიც ასევე გააჩნია ქცევას. ძველი და ჩვევაში გადასული ქცევის გაქრობა რთულია, ახლის გაცილებით მარტივი. შესაბამისად, მშობელი უნდა ეცადოს გაარკვიოს რა არის წინაპირობა აღნიშნული ქცევების და რა მოყვება, რა ინარჩუნებს მათ. თუკი თავად ვერ ახერხებს და უჭირს გამკლავება, მაშინ უნდა მიმართოს სპეციალისტს. მოდით, კიდევ ერთხელ ჩამოვთვალოთ რა შეიძლება იყოს აღნიშნული ქცევის განხორციელების მიზეზები: 

1. სასურველის მიღება;

2. იმპულსურობა;

3. ყურადღების მიპყრობა;

4. არახელსაყრელი გარემო;

5. იმიტირება (მიბაძვა) ოჯახის წევრის, მულტფილმის გმირის და ა.შ.;

6. თავდაცვა;

7. უნარების ნაკლებობა ( არ იცის როგორ მოითხოვოს რაიმე ან ლექსიკური მარაგი არ აქვს);

8. სტრესი (ოჯახის სირთულეები);

9. ემოციური ფონი (იმედგაცრუება, ყურადღების ნაკლებობა);

10. ფიზიოლოგიური მდგომარეობა, რუტინის დარღვევა, უძილობა, შიმშილი.

- რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება?

- იმ მომენტში არ ამახვილებთ ყურადღებას, არ ეჩხუბებით, არ ავლენთ საპასუხო აგრესიას, არ იცინით, არ ახალისებთ. როდესაც ქცევის გამოვლენა დასრულდება, ვასწავლით გამოხატვის სწორ ფორმას (სასურველის მოთხოვნის, არასასურველის თავიდან არიდების და ა.შ). ეს იმ შემთხვევაში თუკი ბავშვს მიმართული მეტყველება ესმის და თუ არა, მაშინ სხვა სტრატეგიების გამოყენება შეგვიძლია, მაგალითად, ალტერნატიული კომუნიკაცია, ჟესტით მოთხოვნა და ა.შ

- რამდენად ეფექტურია, რომ ასეთ დავაიგნოროთ?

რაც შეეხება იგნორს, აღნიშნული სტრატეგია ქცევის გამოყენებით ანალიზში ნამდვილად არსებობს და ჰქვია დაგეგმილი იგნორი, თუმცა, ეს ძალიან დიდი სიფრთხილით უნდა გამოვიყენოთ და მხოლოდ გარკვეულ სიტუაციებში, ისიც სპეციალისტთან შეთანხმებით. უნდა აღვნიშნოთ, რომ ამ დროს ვაიგნორებთ ინდივიდის ქცევას და არა თავად ინდივიდს.

როცა ბავშვი ხდება აგრესიული, ვიწყებთ ძიებას, გვიჩნდება კითხვას რატომ? მშობელმა ყველა გარემოში უნდა გააანალიზოს აღნიშნული ქცევა და თუ ვერ იგებს მიზეზს, მიმართოს სპეცილისტს. მნიშვნელოვანია ერთი აღზრდის სტილი ოჯახში, არასწორია, როდესაც ოჯახის ერთი ან რამოდენიმე წევრი რაღაცას უკრძალავს და სხვები ნებას რთავენ.

- მშობლის მხრიდან, რა სახის კომუნიკაციამ შეიძლება გაამწვავოს მდგომარეობა?

მშობლის მხრიდან აგრესიაზე აგრესიით პასუხმა ერთმნიშვნელოვნად შესაძლოა გაამწვავოს მდგომარეობა.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

წაიკითხეთ სრულად