Baby Bag

რას მოიცავს მენსტრუალური ციკლის დარღვევა და რა შეიძლება იყოს მიზეზი?

რას მოიცავს მენსტრუალური ციკლის დარღვევა და რა შეიძლება იყოს მიზეზი?
რას მოიცავს მენსტრუალური ციკლის დარღვევა და რა შეიძლება იყოს მიზეზი? ამ საკითხებზე ​MomsEdu.ge-სთან მეან-გინეკოლოგმა, რეპროდუქტოლოგმა დიანა ჭანუყვაძემ ისაუბრა.
- რა არის მენსტრუალური ციკლი?
- Მენსტრუალური ციკლი - ეს არის ქალის ორგანიზმში მიმდინარე რთული ფიზიოლოგიური პროცესი. Პირველი მენსტრუაცია ანუ მენარხე იწყება 11-13 წლის ასაკში. შემთხვევათა 5-12%-ში ეს ხდება 11 წლამდე, ხოლო 15-16 წლის შემდეგ მენსტრუაციის დაწყების შემთხვევაში,  ვსაუბრობთ დაგვიანებულ მენარხეზე. Ნორმალური მენსტრუალური ციკლი მოიცავს 21-35 დღეს, Საშუალოდ 28 დღე, Სისხლიანი გამონადენი გრძელდება 3-7 დღე, სისხლის დანაკარგის რაოდენობა - 50-150 მლ.
Რას მოიცავს მენსტრუალური ციკლის დარღვევა?
  • ციკლი, რომელიც იწყება 21 დღეზე ნაკლები და 35 დღეზე მეტი ინტერვალით;
  • Მენსტრუალური გამონადენის გახანგრძლივება 7 დღეზე მეტ ხანს;
  • Წელიწადში სამი ან მეტი ციკლის გამოტოვება;
  • Მენსტრუალური გამონადენი, რომელიც უფრო ჭარბია ან მცირე, ვიდრე ჩვეულებრივ შემთხვევებში;
  • Მენსტრუაცია, რომელსაც ახლავს ძლიერი ტკივილი, სპაზმი, გულისრევა, ღებინება;
  • სისხლიანი გამონადენი Მენსტრუაციათა შორის, მენოპაუზის და სქესობრივი ურთიერთობის შემდეგ.
მენსტრუალური ციკლის დარღვევის ტიპები:

ამენორეა - არის მენსტრუალური ციკლის შეწყვეტა 90 დღეზე მეტი ხანგრძლივობით, მენარხის არარსებობა 15-16 წლისთვის.
 ამენორეა ფიზიოლოგიურია ორსულობის, ლაქტაციის და მენოპაუზის დროს;
ოლიგომენორეა - არის არარეგულარული მენსტრუალური ციკლი, როდესაც ციკლებს შორის ინტერვალი 35 დღეზე მეტია, ან ქალბატონს აქვს წელიწადში 6-8 ციკლი;
დისმენორეა - არის მტკივნეული მენსტრუაცია. Მცირე დისკომფორტი ციკლის დროს ნორმად შეიძლება ჩაითვალოს.
Საშვილოსნოდან პათოლოგიური სისხლდენა - 
პოლიმენორეა - ჭარბი, გახანგრძლივებული მენსტრუაცია რეგულარული და არარეგულარული მენსტრუალური ციკლის დროს.
რა შეიძლება იყოს Მენსტრუალური ციკლის დარღვევის მიზეზი?
- Მენსტრუალური ციკლის დარღვევის მრავალი მიზეზი არსებობს. ეს შეიძლება იყოს როგორც სტრესი, ასევე სამედიცინო დარღვევებით გამოწვეული.
Სამედიცინო დარღვევებს მიეკუთვნება:
  • ენდომეტრიოზი: ენდომეტრიოზი არის პათოლოგია, რომლის დროსაც ენდომეტრიუმის მსგავსი ქსოვილი იზრდება სხვა ორგანოებში: საკვერცხეებში, საშვილოსნოს მილებზე, მცირე მენჯის სხვა ორგანოებზე. იშვიათად ვითარდება ფილტვების, თვალის, თავის ტვინის ენდომეტრიოზი. ენდომეტრიოზს ახასიათებს მტკივნეული მენსტრუაცია, მენსტრუალური სისხლდენის დარღვევა (მაგალითად, ყავისფერი გამონადენი ციკლამდე და ციკლის შემდეგ);
  • მცირე მენჯის ანთებითი დაავადებები: გამოწვეულია სქესობრივი გზით გადამდები ინფექციებით. ძირითადი კლინიკური ნიშნებია - ჭარბი, უსიამოვნო გამონადენი საშოდან, მენსტრუალური ციკლის დარღვევა და ტკივილი მცირე მენჯის არეში;
  • პოლიცისტოზური საკვერცხეების სინდრომი - ამ სინდრომის ძირითადი 3 კრიტერიუმია: 
1) მენსტრუალური ციკლის დარღვევა/ანოვულაცია; 
2) ანდროგენების, ანუ მამაკაცის ჰორმონების მატება/ჰიპერანდროგენიზმის ნიშნები, როგორებიცაა: პათოლოგიური თმიანობა, აკნე;
 3) ულტრაბგერითი კვლევით საკვერცხეების მოცულობის მატება და მათში მრავლობითი ფოლიკულების არსებობა. ამ სინდრომის დროს ხშირია ჭარბი წონა და ინსულინრეზისტენტობა.
  • საკვერცხეების ნაადრევი განლევა - პათოლოგია ვლინდება ახალგაზრდა ქალებში საკვერცხეებში ფოლიკულების რაოდენობის შემცირებით და ჰორმონალური დარღვევებით, რომელიც შეიძლება იყოს როგორც გენეტიკურად განპირობებული, ასევე საკვერცხეებზე ჩატარებული ოპერაციების, ქიმიო და სხივური თერაპიების შემდეგ;
  • ჰიპერპროლაქტინემია - პროლაქტინი ეს არის ჰორმონი, რომელიც გამომუშავდება თავის ტვინში - ადენოჰიპოფიზში. მისი მაღალი მაჩვენებელი ფიზიოლოგიურია ორსულობის და ლაქტაციის პერიოდში. სხვა შემთხვევებში მისი მაღალი დონე იწვევს მენსტუალური ციკლის დარღვევას და ზოგჯერ ამენორეას;
  • ფარისებრი ჯირკვლის ფუნქციის დარღვევები - მისი ფუნქციის დაქვეითება ან გაძლიერება (ჰიპოთირეოზი, ჰიპერთირეოზი);
  • საშვილოსნოს ფიბროიდები: 
Საშვილოსნოს მიომა - განსაკუთრებით სუბმუკოზური მდებარეობით (ენდომეტრიუმში ჩაზრდით);
 საშვილოსნოს ღრუს პოლიპები, რომელიც ხშირად იწვევს სისხლდენას ან ჭარბ მესტრუაციას.
  • საშვილოსნოს, საშვილოსნოს ყელის, საკვერცხეების ავთვისებიანი სიმსივნეები;
  • ჭარბი მენსტრუაცია ასევე ვითარდება ზოგიერთი ჰემატოლოგიური პათოლოგიების დროს.
ცხოვრების წესი და მენსტრუალური ციკლის დარღვევა:
ყოველდღიურ ცხოვრებაში ცვლილებებმა და გარემო ფაქტორებმა შეიძლება გავლენა მოახდინოს მენსტრუალურ ციკლზე. ასეთებია მაგალითად:
  • სტრესი
  • წონის მნიშვნელოვანი მატება ან დაკლება
  • ინტენსიური ვარჯიში, რომელიც იწვევს სხეულის ცხიმის შემცირებას (მორბენალები, მოცეკვავეები, ტანმოვარჯიშეები)
  • ვირუსული ინფექცია ან სხვა დაავადებები
  • ალკოჰოლის, ნიკოტინის, ტოქსიური ნივთიერებების ჭარბად მოხმარება
მენსტრუალური ციკლის დარღვევის სხვა მიზეზები:
მედიკამენტები: ჩასახვის საწინააღმდეგო აბები (არასწორად მიღება, აბის გამოტოვება. მათი მიღების დროს შეიძლება იყოს მენსტრუალური გამონადენის შემცირება ან ციკლის გამოტოვებაც), სტეროიდები, ანტიკოაგულანტები, ანტიდეპრესანტები;
იატროგენული მიზეზი: Ზოგიერთი არაადეკვატური ოპერაციული ჩარევა ქალის სასქესო ორგანოებზე;
ორსულობის დარღვევები: ორსულობის შეწყვეტა ან საშვილოსნოს გარე ორსულობა.
მენსტრუალური ციკლის დარღვევის დიაგნოსტირება და მკურნალობა
მენსტრუალური ციკლის დარღვევის მიზეზი ხშირად შეიძლება იყოს რამდენიმე ერთდროულად, ამიტომ მკურნალობის სწორი ტაქტიკის შერჩევისთვის აუცილებელია მიზეზის დადგენა.
Მნიშვნელოვანია პაციენტის სრულყოფილი ანამნეზის შეკრება: კვების რეჟიმი და ცხოვრების წესი, სხეულის მასის ინდექსი, გადატანილი და ქრონიკული დაავადებების არსებობა. უნდა განისაზღვროს ჰორმონალური და ინფექციური სტატუსი. ინსტრუმენტული მეთოდებიდან საჭიროა ჩატარდეს ულტრაბგერითი გამოკვლევა მცირე მენჯის ღრუს ორგანეობის, ფარისებრი ჯირკვლის, სარძევე ჯირკვლების, თირკმლეზედა ჯირკვლების გამოკველევის მიზნით. ზოგიერთ შემთხვევებში გვესაჭიროება მაგნიტურ-რეზონანსული ტომოგრაფიის ჩატარება, მცირე მენჯის და თავის თვინის ორგანული პათოლოგიის გამოსარიცხად (ჰიპოფიზის ადენომა და სხვა კეროვანი დაზიანება).

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

შეიძლება დაინტერესდეთ

როდის უნდა მიმართოს ქალმა გინეკოლოგს მშობიარობის შემდგომ?

როდის უნდა მიმართოს ქალმა გინეკოლოგს მშობიარობის შემდგომ?

დღეს ხუთშაბათია და მედიაპორტალი MomsEdu.ge ტრადიციულ რუბრიკას - მეან-გინეკოლოგის რეკომენდაციებს წარმოგიდგენთ. როდის უნდა მიმართოს ქალმა გინეკოლოგს მშობიარობის შემდგომ? - დღეს მეან-გინეკოლოგი და ქირურგი ეკა ბუკია ამ თემაზე მოგაწვდით კომპეტენტურ ინფორმაციას.

მშობიარობის შემდგომ პერიოდად ითვლება 40 დღე მშობიარობიდან. თუ მშობიარობამ ჩაიარა გართულებების გარეშე სასურველია, მშობიარობიდან 6-8 კვირაში ქალმა ჩაიტაროს პირველი გინეკოლოგიური გასინჯვა. ამავე დროის განმავლობაში უნდა მოხდეს შეკავება სქესობრივი ცხოვრებისგან, ვინაიდან შესაძლოა, ადგილი ჰქონდეს სხვადასხვა გართულებებს.

თუ ქალი თავს კარგად გრძნობს, ექიმს უნდა მიმართოს მას შემდეგ, რაც დასრულდება მშობიარობის შემდგომი სისხლიანი გამონადენი (ლოქიები), რომელიც დაახლოებით 40 დღე გრძელდება.

რას მოიცავს გინეკოლოგთან ვიზიტი?

ვიზიტი მოიცავს გასინჯვას გინეკოლოგიურ სავარძელზე. ფიზიოლოგიური მშობიარობის შემთხვევაში გინეკოლოგი შეაფასებს ნაკერების შეხორცების სრულფასოვნებას (რა თქმა უნდა, თუ იყო ჭრილობა, ჩახევა), შეაფასებს საშვილოსნოს ყელს, მოხდა თუ არა საშვილოსნოს ყელის ფორმირება.

ასევე საჭიროა გინეკოლოგიური ულტრაბგერითი კვლევის ჩატარება.

გარდა ამისა შეგიძლიათ დაუსვათ თქვენთვის საინტერესო კითხვები კონტრაცეფციის მეთოდებთან დაკავშირებით და შეარჩიოთ თქვენთვის კომფორტული კონტრაცეფციის სახე.

რაც შეეხება საკეისრო კვეთის შემდგომ ვიზიტს, სამშობიაროდან გაწერის შემდეგ 1 კვირაში უნდა მიაკითხოთ გინეკოლოგს, ვინაიდან საშვილოსნოზე არსებული ნაკერების გამო საშვილოსნო შედარებით ნელა უბრუნდება ნორმალურ მდგომარეობას ფიზიოლოგიურ მშობიარობასთან შედარებით. ამ შემთხვევაშიც საჭირო იქნება ექოსკოპიური კვლევის ჩატარება. შეფასდება პოსტოპერაციული ნაკერი კანზე.

თუმცა არსებობს ისეთი შემთხვევები ფიზიოლოგიური მშობიარობის და საკეისრო კვეთის შემდგომ, როდესაც ქალმა დაუყოვნებლივ უნდა მიმართოს გინეკოლოგს.

თუ ქალს აქვს შემდეგი ჩივილები, აუცილებელია რაც შეიძლება მალე ვიზიტი ექიმთან:

  • ტკივილი მუცლის ქვედა არეში
  • ტემპერატურის მატება
  • სასქესო გზებიდან არასასიამოვნო სუნის მქონე გამონადენი
  • სისხლდენა
  • პოსტოპერაციული ჭრილობის-საკეისრო კვეთის და ასევე შორისის მიდამოში ჭრილობის ინფიცირების შემთხვევაში


​მშობიარობიდან რამდენ ხანში აღდგება მენსტრუალური ციკლი?

ეს ძალიან ხშირად დამოკიდებულია იმაზე, კვებავთ თუ არა თქვენს ბავშვს ძუძუთი. ასევე ორსულობის შემდეგ შესაძლოა, იყოს ცვლილებები მენსტრუალური ციკლის მიმდინარეობაში.

თუ არ გყავთ ბავშვი ძუძუთი კვებაზე, მაშინ თქვენი მენსტრუალური ციკლი აღდგება მშობიარობიდან 6-8 კვირაში. ძუძუთი კვების დროსაც მენსტრუაციის აღდგენა ინდივიდუალურია. შესაძლოა, ციკლი არ აღდგეს ძუძუთი კვების მთელი პერიოდის განმავლობაში. ზოგიერთ შემთხვევაში კი შესაძლოა ციკლის აღდგენა 2 თვეში, ძუძუთი კვების მიუხედავად.

​თუ მშობიარობიდან მალევე აღგიდგათ მენსტრუალური ციკლი და იმშობიარეთ ფიზიოლოგიურად (და არა საკეისრო კვეთით), შესაძლოა, თქვენმა გინეკოლოგმა გირჩიოთ ტამპონის გამოყენებისგან თავის შეკავება, ვინაიდან თქვენი ორგანიზმი მაინც განიცდის აღდგენით პროცესებს და ტამპონი გამოიწვევს ტრავმირებას და ზედმეტ გაღიზიანებას.

​რატომ არ ხდება მეძუძურ დედებში მენსტრულური ციკლის სწრაფი აღდგენა?

​როგორც წესი, მეძუძური დედების უმრავლეობას მალე არ აღუდგება მენსტრუალური ციკლი. ეს გამოწვეულია ჰორმონული ცვლილებებით, კერძოდ, კი - პროლაქტინის მაღალი დონე აუცილებელია რძის წარმოქმნისთვის. ამავდროულად პროლაქტინის მაღალი დონე იწვევს რეპროდუქციული ჰორმონების დაქვეითებას, შესაბამისად, არ ხდება ოვულაცია. ამ პროცესის გამო არ ხდება ციკლის არდგენა.

​ახდენს თუ არა მესტრუაციული ციკლის არსებობა ზეგავლენას დედის რძეზე?

​როდესაც აღდგება ციკლი, შესაძლოა, შეამჩნიოთ ცვლილებები გამოყოფილი რძის რაოდნენობაში და ბავშვის რეაქციაზე ამ დროს გამოყოფილი რძის მიმართ. ჰორმონული ცვლილებები გამოიწვევენ რძის შემადგენლობის ცვლილებას და ბავშისთვის რძეს შესაძლოა, ჰქონდეს შეცვლილი გემო. თუმცა ზემოთ აღნიშული ცვლილებები მინიმალურია და არ უნდა მოახდინოს ზეგავლენა ძუძუთი კვების პროცესზე.

​შესაძლოა თუ არა ძუძუთი კვებისას დაორსულება?

​ექსკლუზიურად ძუძუთი კვება განიხილება როგორც ჩასახვის საწინააღმდეგო ბუნებრივი თავდაცვა. ექსკლუზიური ძუძუთი კვება ნიშავს იმას, რომ თქვენი ახალშობილი იღებს მხოლოდ თქვენს რძეს და არა დამატებით ხელოვნურ საკვებს.

​ძუძთი კვება ამცირებს დაორსულების ალბათობას, თუმცა არ არის აბსოლუტური გარანტი იმისა, რომ არ დაორსულდებით.

​თუ მეძუძური დედა ხართ, და მაინც აღგიდგათ მენსტრუალური ციკლი, თქვენ აღარ ხართ დაცული დაორსულებისგან. ასევე რთულია პროგნოზების გაკეთება დანამდვილებით დაორსულდებით თუ არა ციკლის აღდგენამდე, ვინაიდან შესაძლოა, ციკლის აღდგენამდე მოხდეს ოვულაცია და მიიღოთ ორსულობა.

​როგორ დავიცვათ თავი ორსულობისგან მეძუძურობის პერიოდში?

​ორსულობისგან თავის დასაცავად მეძუძურ დედებში უსაფრთხოა ე.წ „სპირალის გამოყენება“. ასევე არსებობს ჩასახვის საწინააღმდეგო კონტრეცეპტივები, რომელთა მიღება უსაფრთხოა ძუძუთი კვების დროს.

​რა განსხვავებები შეიძლება იყოს მენსტრუალურ ციკლში ორსულობამდე და მშობიარობის შემდეგ?

​მენსტრუალური ციკლის აღდგენისას შესაძლოა იყოს შემდეგი ცვლილებები:
  • სპაზმურად მტკივნეული მენსტრუაცია
  • ჭარბი მენატრუაცია
  • მენსტრუაცია კოლტებით
  • მცირე რაოდენობის სისხლიანი გამონადენი
  • ადრინდელთან შედარებით გახანგრძლივებული ან პირიქით შემცირებული მენსტრუაცია (საუბარია დღეების რაოდენობაზე)
  • პირველ დღეებში შესაძლოა, ციკლი იყოს საკმაოდ ჭარბი, რაც გამოწვეულია ენდომეტრიუმის გასქელებით, რომელიც ბოლომდე უნდა ჩამოიფცქვნას. შემდგომში ამ რაოდენობამ უნდა იკლოს.
  • იშვიათ შემთხვევებში, როდესაც არ ხდება ციკლის ჭარბი რაოდენობის შემცირება, ეს განპირობებულია ფარისებრი ჯირკვლის პათოლოგიითა და ადენომიოზის არსებობით.

გისურვებთ ჯანმრთელობას!

წაიკითხეთ სრულად