Baby Bag

თუ ქალს ნათესავი ჰყავდა ძუძუს ან საკვერცხის სიმსივნით დაავადებული, აუცილებლად უნდა ჩაიტაროს გამოკვლევები - ინტერვიუ ონკო-გინეკოლოგ არჩილ შარაშენიძესთან

თუ ქალს ნათესავი ჰყავდა ძუძუს ან საკვერცხის სიმსივნით დაავადებული, აუცილებლად უნდა ჩაიტაროს გამოკვლევები - ინტერვიუ ონკო-გინეკოლოგ არჩილ შარაშენიძესთან
რა უნდა მოვიმოქმედოთ ონკო-გინეკოლოგიური დაავადებების პრევენციისთვის და არის თუა არა დღეს სიმსივნე განაჩენი ამ და სხვა აქტაულურ საკითხებზე ​Moms.ge-ს ონკო-გინეკოლოგი არჩილ შარაშენიძე ესაუბრა.

- ბატონო არჩილ, საქართველოში ონკო-გინეკოლოგიური დაავადებებიდან ყველაზე მეტად რომელია გავრცელებული და  რა იწვევს?

- ყველაზე მეტადაა გავრცელებული საშვილოსნოს ყელის კიბო, რომელიც გამოწვეულია პაპილომავირუსით. ეს ვირუსი არის რამდენიმე ფაქტორისა და მიზეზის ზემოქმედების შედეგი. პირველი მიზეზი შეიძლება იყოს ის, რომ არ ხდება თავის დაცვა - პრევენცია. მეორე - რეპროდუქციულ ასაკში ქალბატონები არ იკეთებენ პაპილომავირუსზე აცრას. აცრა არის თავის დაზღვევის საშუალება, რათა ქალბატონებმა თავიდან აირიდონ ორგანიზმის დაავადება. როდესაც არც პრევენციას მიმართავენ და ვაქცინაციასაც უარყოფენ, იზრდება საშვილოსნოს ყელის დაავადების რისკი.

- რა სიმპტომები ახასიათებს საშვილოსნოს ყელის სიმსივნეს?
- პირველ რიგში, რაც უნდა იცოდნენ ქალბატონებმა, არის ის, რომ სიმსივნის საწყისი ეტაპის შემთხვევაში, სიმპტომები ყველაზე ნაკლებად იჩენს თავს. როდესაც სიმპტომები ჩნდება, პროცესი უკვე შორს არის წასული. ყველაზე მთავარი სიმპტომი არის სქესობრივი კავშირის შემდგომი სისხლდენა. ეს არის ერთ-ერთი პირველი ნიშანი, რატომაც შეიძლება, ქალმა მიაკითხოს გინეკოლოგს. მეორე - რეგულარულ მენსტრუალურ ციკლს შორის სისხლიანი გამონადენი, ამ შემთხვევაშიც უნდა მიაკითხოს ექიმს, რადგან დიდი რისკია, რომ საშვილოსნოს ყელის პრობლემასთან გვქონდეს საქმე.
- რა სიხშირით უნდა გაიკეთოს ქალმა პაპ-ტესტის ანალიზი?
- პაპ-ტესტის ანალიზი ყველა ქალმა უნდა გაიკეთოს აუცილებლად. 6 თვეში ერთხელ ქალბატონებმა, რომლებიც ცხოვრობენ სქესობრივი ცხოვრებით, უნდა ჩაიტარონ პაპ-ტესტი. თუ ქალბატონს მენსტრუალური ციკლი აქვს მოწესრიგებული და მას საშვილოსნოში არანაირი პრობლემა არ აქვს, ეს ნიშნავს, რომ გინეკოლოგიურად ჯანმრთელია, ეს კი არის ჯანმრთელობის ინდიკატორი. ასევე სასურველი და მიზანშეწოლილია ვაქცინაცია.
- საკვერცხის კიბოს სიმპტომებზეც რომ გვესაუბროთ. რა არის საკვერცხის კიბოს განვითარების რისკ-ფაქტორები?
- ძალიან ხშირად საკვერცხის სიმსივნის დიაგნოზის დასმა ხდება იმ დროს, როდესაც უკვე ასციტთან გვაქვს საქმე, ანუ მუცელში არის სითხე, ან გაუვალობის ნიშნები აქვს პაციენტს, უკვე წონაში კლებას იწყებს. პროცესი არის შორსწასული, ძირითადად მესამე-მეოთხე სტადიის პაციენტები. საკვერცხის სიმსივნის დადგენა ძალიან რთულია, სწორედ ამიტომ არის ის ვერაგული. რისკ-ფაქტორებს რაც შეეხება, პირველ რიგში, ეს არის გენეტიკა. თუ ქალბატონს პირველი ან მეორე რიგის ნათესავი ჰყავდა ძუძუს, საკვერცხის ან კოლო-რეკტალური სიმსივნით დაავადებული, აუცილებლად უნდა გადაემოწმოს და ჩაიტაროს გამოკვლევები.
- ვისაც გენეტიკური განწყობა აღენიშნება სიმსივნეების მიმართ, რა რეკომენდაციებს მისცემთ მათ?
- გენეტიკური განწყობის თვალსაზრისით, სხვადასხვა სიმსივნეზე სხვადასხვა რეკომენდაციას მივცემდი. საკვერცხეზე რომ ვისაუბროთ, თუ თქვენ, ქალბატონო, ბრძანდებით 30 წლის და თქვენი პირველი ან მეორე რიგის ნათესავს ჰქონდა სიმსივნე ძუძუს, პანკრეასის, საკვერცხის - აუცილებლად მიბრძანდით გინეკოლოგთან, რათა დაადგინოთ, გექნებათ თუ არა რამდენიმე წლის შემდეგ სიმსივნე. საშვილოსნოს ტანის სიმსივნეს რაც შეეხება, თუ თქვენს რომელიმე მშობელს ჰქონდა სწორი ნაწლავის, კუჭის სიმსივნე, თქვენც ძალიან დიდ რისკ-ჯგუფში შედიხართ. თქვენც უნდა ჩაიტაროთ გენეტიკური კვლევა და დაადგინოთ, არის თუ არა მომატებული რისკი. 40-დან 45 წლის ასაკამდე უნდა ამოიკვეთოთ საშვილოსნო, რათა შემდგომში არ გაუარესდეს და გართულდეს.
- რა უნდა მოვიმოქმედოთ ონკო-გინეკოლოგიური დაავადებების პრევენციისთვის?
- უპირველეს ყოვლისა, ჯანმრთელი ცხოვრების წესი. აუცილებელია ჯანსაღი კვება, ალკოჰოლის შემცირება, თამბაქოსგან თავის შეკავება და მთავარი - სკრინინგი. სხვადასხვა ასაკში ხვადასხვა რისკია სიმსივნის წარმოშობის.
- რამდენად ხშირად სარგებლობს მოსახლეობა სკრინინგით, თუ გაქვთ ამის შესახებ ინფორმაცია?
- მომართვიანობას რაც შეეხება, ქალბატონი რომ მივიდეს გინეკოლოგთან და ყოველ 6 თვეში ჩაიტაროს მინიმუმ ექოსკოპია, ამის კულტურა ნაკლებადაა განვითარებული.
- ამბობენ, რომ კიბო დღეს განაჩენი არ არის, მაგრამ ხშირად საპირისპიროს ვაწყდებით. რა მდგომარეობა გვაქვს ამ მხრივ განვითარებულ ქვეყნებთან შედარებით?
- კიბო განაჩენი ნამდვილად არ არის. ბევრი რამ დამოკიდებულია იმაზე, თუ რამდენად ყურადღებიანია პაციენტი საკუთარი თავის მიმართ. პირველივე ეჭვების შემთხვევაში, ის უნდა მივიდეს ექიმთან და ჩაიტაროს კონსულტაცია. რომც არ იყოს რაიმე სიმპტომი, 6 თვეში ერთხელ მან უნდა გაიაროს კონსულტაცია ექიმთან, წელიწადში ერთხელ მაინც.
თუ პაციენტს დაემართა სიმსივნე, ეს არ არის ისეთი პრობლემა, რომელსაც ექიმები ვერ ვუმკლავდებით. პირველ რიგში აუცილებელია დროული ჩარევა. ჩვენთან დიაგნოსტირების და შემგომი მკურნალობის თავლსაზრისითაც საკმაოდ კარგი მდგომარეობაა. ხდება კონკრეტული შემთხვევის კრიტიკულად განხილვა და იმ გადაწყვეტილების ერთობლივად მიღება, რაც პაციენტისთვის ცალსახად მნიშვნელოვანი და სასიცოცხლოდ აუცილებელია.
- რა სიახლეები დაინერგა ონკო-გინეკოლოგიაში, რომლის შესახებაც ფართო საზოგადოებამ არ იცის?

- მედიცინის განვითარებასთან ერთად, საკვერცხის სიმსივნის შემთხვევაში, ქირურგია უკანა პლანზე გადადის ნელ-ნელა. საკვერცხის სიმსივნის ოპერაციები შეიძლება შემცირდეს. ამას უკვე დრო აჩვენებს. ეს არის ბოლო სიახლეები, რაც ხდება არა მარტო საქართველოს, არამედ მსოფლიოს მასშტაბით.

ესაუბრა თამუნა კიკალიშვილი

შეიძლება დაინტერესდეთ

რა შემთხვევაში შეიძლება გახდეს კბილის პასტა ბავშვების გონებრივი ჩამორჩენის მიზეზი და შეიძლება თუ არა კბილის პასტის ხარისხის და უსაფრთხოების დადგენა ტუბზე დატანილი ფერების მიხედვით?

რა შემთხვევაში შეიძლება გახდეს კბილის პასტა ბავშვების გონებრივი ჩამორჩენის მიზეზი და შეიძლება თუ არა კბილის პასტის ხარისხის და უსაფრთხოების დადგენა ტუბზე დატანილი ფერების მიხედვით?

„ზოგიერთ კბილის პასტაში შედის ფტორი, რომლის გადაჭარბებულმა რაოდენობამ შესაძლოა ბავშვებში გამოიწვიოს გონებრივი ჩამორჩენა, იმ შემთხვევაშიც კი, თუ ბავშვი მუცლად ყოფნის დროს იღებს დედის მეშვეობით (თუ დედა ფტორიან პასტას დიდი რაოდენობით იყენებს). ერთი მხრივ, ფტორი აუცილებელია კბილისთვის და მეორე მხრივ, ამ საშიშროების წინაშე გვაყენებს“ - აღნიშნულის შესახებ ჰარვარდის მეცნიერმა ფილიპ გრანდჟანმა გადაცემაში „საიმედო რეკომენდაციები“ განაცხადა. 

„ჩვენ დიდი ხნის განმავლობაში ვეჭვობდით, რომ ფტორი შეიძლებოდა დამაზიანებელი ყოფილიყო ორგანიზმისთვის. უახლეს კვლევებში შევაჯამეთ ორსულებისა და ბავშვების მონაცემები. დადგინდა, რომ ბავშვები, რომლებიც ადრეული განვითარების ეტაპზე, ანუ მუცლად ყოფნის დროს დედისგან ბევრ ფტორს იღებდნენ, შემდგომში შეფერხება აქვთ ტვინის ფუნქციებში, კერძოდ IQ - ში. ფტორს ძირითადად სასმელი წყლიდან ვიღებთ, თუმცა როცა ამას ემატება კბილის პასტიდან მიღებული ფტორი, უკვე სარისკოა. რა თქმა უნდა, ფტორი კარიესის განვითარებას უშლის ხელს და ის აუცილებელია კბილებისთვის, თუმცა, ძალიან ცოტა რაოდენობით და მხოლოდ კბილების ზედაპირზე (არა ორგანიზმში). ჩვენი რეკომენდაციაა, რომ ჯაგრისზე დაიტანოთ ძალიან ცოტა კბილის პასტა, დაახლოებით ბრინჯის მარცვლის ზომის და გახეხვის შემდეგ სრულად გამოირეცხოთ პირის ღრუდან. ბავშვები კბილის ხეხვის დროს ყლაპავენ კბილის პასტას. კვლევების თანახმად, ასეთი ბავშვების ორგანიზმში ფტორის გადაჭარბებული რაოდენობა დაფიქსირდა, რომელიც შემდგომში ცირკულაციის შედეგად ხვდება ტვინში და იწვევს მის დაზიანებას“ - დასძინა ფილიპ გრანდჟანმა. 

როგორც გადაცემაში აღნიშნეს, აფთიაქებისა და მაღაზიის დახლებზე უამრავი ბრენდის კბილის პასტაა წარმოდგენილი, სხვადასხვა სარეკლამო წარწერა გვიჩენს კითხვას - პირის ღრუს მოვლის როგორ საშუალებებზე უნდა გავაკეთოთ არჩევანი, მაქსიმალური ეფექტის მისაღებად და ხომ არ არის რომელიმე პროდუქტი ჯანმრთელობისთვის საშიში?

,,ინტერნეტ სივრცეში გვხვდება უამრავი ვიდეო, სადაც კბილის პასტების ტუბზე დატანილი ფერადი ზოლების მიხედვით, უსაფრთხო და საფრთხის შემცველი პროდუქტების ერთმანეთისგან გარჩევას გვასწავლიან. სინამდვილეში ფერად ზოლებს სულ სხვა დანიშნულება აქვს და საერთოდ არ აქვს კავშირი კბილის პასტის შემადგენლობასთან. ეს ნიშნულები გამოიყენება მხოლოდ იმისთვის, რომ ქარხანაში გაიზომოს თუ რა სიგრძის ტუბი უნდა მოჭრას და შესაბამისად, ის აპარატი, რომელიც ამას აკეთებს ამ ნიშნულით ხვდება რა სიგრძეზე უნდა მოჭრას. მე პაციენტებს ყოველთვის ვთხოვ, რომ ამის მიხედვით არასდროს შეარჩიონ კბილის პასტა“ - აღნიშნა ქირურგმა, პარადონტოლოგმა თეა ნაცვლიშვილმა. 

„ქიმიური კბილის პასტები განსხვავებული შემადგენლობისაა, ამიტომ მათ შეძენამდე რეკომენდებულია სტომატოლოგთან კონსულტაცია, რომელიც ინდივიდუალურად თქვენი კბილებისა და ღრძილების შესაბამის პროდუქტს შეგირჩევთ. თუ პაციენტს აქვს ღრძილის ანთების მიმართ მიდრეკილება, მისთვის განკუთვნილ კბილის პასტაში უნდა შედიოდეს ან ქლორჰექსიდინი ან ეთერზეთები. ვისაც კარიესის მიმართ აქვს მიდრეკილება, მათ უნდა ჰქონდეთ ფტორირებული კბილის პასტა“ - დასძინა თეა ნაცვლიშვილმა.

ფტორი ერთ-ერთი ყველაზე ეფექტური და საყურადღებო კომპონენტია კბილის პასტების შემადგენლობაში. ის შეძლებისდაგვარად აღადგენს კბილის ემალს, უზრუნველყოფს კბილის მგრძნობელობის შემცირებას, რაც მისი დადებითი მხარეა. მგრძნობელობის გაძლიერებას კი კბილის ცვეთა განაპირობებს, გათხელებული ემალი ვეღარ იცავს კბილის დენტინს, რომელშიც ნერვული დაბოლოებების განშტოებებია და კბილები მარტივად რეაგირებს მჟავეზე, ტკბილზე, ცივსა და ცხელზე. ფტორიანი კბილის პასტა კი ემალის შევსებას უწყობს ხელს. არსებობს გასათვალისწინებელი ფაქტორი - ზედმეტი ფტორი საშიშია ჯანმრთელობისთვის!.

ზოგიერთი კბილის პასტის შემადგენლობაში შედის ნივთიერება ტრიკლოზანი, რომელიც პირის ღრუში ბაქტერიებს ანადგურებს და ეფექტურია, როგორც კარიესის, ასევე, ინფექციებისგან თავის დასაცავად. ამ დადებითი თვისებების მიუხედავად, მეცნიერების ნაწილს ტრიკლოზანის მიმართ საეჭვო დამოკიდებულება აქვს. ისინი ფიქრობენ, რომ შესაძლოა ბაქტერიების რეზისტენტობა გამოიწვიოს. გარდა ამისა, ცხოველებზე ჩატარებული ექსპერიმენტების მიხედვით დადგინდა ტრიკლოზალის უარყოფითი გავლენა ფარისებრ ჯირკვალზე, თუმცა, აღნიშნული კვლევები არ ჩატარებულა ადამიანზე, შესაბამისად, მეცნიერებს გადაჭრით უჭირთ იმის თქმა, რომ ეს ნივთიერება უარყოფით ზეგავლენას ახდენს ადამიანზე. ამიტომ, ჩვენი რეკომენდაციაა, რომ ტრიკლოზანიანი კბილის პასტები გამოიყენოთ მხოლოდ ექიმის დანიშნულებით, აუცილებლობის შემთხვევაში.

ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი ინფორმაცია, რომელიც კბილის პასტების შემადგენლობის ჩამონათვალშია, მისი აბრაზიულობის, ანუ წმენდის მაჩვენებელი ინდექსია - ეს ინფორმაცია შემადგენლობაში მითითებულია, როგორც RDA – 20, RDA – 30, RDA – 50... რაც უფრო დიდი რიცხვია მითითებული აღნიშნული აბრევიატურის გასწვრივ, მით უფრო ეფექტურად წმენდს და ათეთრებს კბილებს, თუმცა ასეთივე წარმატებით აზიანებს ემალს. ანუ, ციფრები 0-დან 70-მდე დაბალ აბრაზიულობაზე მიუთითებს, საშუალოდ ითვლება 70-დან 100-მდე, 100-ზე ზემოთ კი მაღალი მაჩვენებელია. უმჯობესია არჩევანი გააკეთოთ დაბალი აბრაზიულობის მქონე კბილის პასტაზე და გამონაკლის შემთხვევებში ან მაქსიმუმ კვირაში ორჯერ გაიხეხოთ კბილები საშუალო ან მაღალი აბრაზიულობის მქონე კბილის პასტით.

კბილის პასტა, რომელიც წყალში ძალიან ქაფდება - ასეთი კბილის პასტის გამოყენებისგან თავი უნდა შევიკავოთ - აღნიშნეს გადაცემაში ,,საიმედო რეკომენაციდები. 

წყარო:​ ,,საიმედო რეკომენდაციები''

წაიკითხეთ სრულად