​რისთვის გვჭირდება თუთია და რა როლი აქვს მას იმუნური სისტემის ფუნქციონირებაში

​რისთვის გვჭირდება თუთია და რა როლი აქვს მას იმუნური სისტემის ფუნქციონირებაში, - ამ თემაზე პედიატრი თამარ ობგაიძე ​წერს. გთავაზობთ მის ნათქვამს სიტყვა-სიტყვით:

„ეს მიკროელემენტი მონაწილეობს:
​

• 300-მდე ფერმენტის სინთეზში, რომელთა არსებობა ორგანიზმში მიმდინარე ნივთიერებათა ცვლისათვის აუცილებელია;

• მის გარეშე წარმოუდგენელია იმუნური სისტემის ფუნქციონირება. ეს მიკროელემენტი მაკროფაგების, T და B ლიმფოციტების აქტივობას უზრუნველყოფს;

• დნმ-ის და ცილების სინთეზში;
• ასტიმულირებს ბავშვის ზრდა-განვითარებას;
• ხელს უწყობს პოსტოპერაციული ჭრილობების შემცირებას და სწრაფად გამოჯანმრთელებას;
• აუმჯობესებს ტვინის ფუნქციონირებას, გონებრივ მუშაობას, მეხსიერებას;
• A ვიტამინის და ცხიმოვანი მჟავების მეტაბოლიზმში;
• ხელს უწყობს ძვლების, კანის, თმის, ფრჩხილების ჯანმრთელობას;
• აუცილებელია ყნოსვისა და გემოვნების რეცეპტორების ფუნქციონირებისათვის;
• მონაწილეობს ტესტოსტერონის და ინსულინის სინთეზში.

მიკროელემენტ თუთიას რაოდენობა ადამიანის ორგანიზმში სულ 2-3 გრამია და სწორედ ეს მცირე რაოდენობა აკეთებს იმ დიდ საქმეებს, რომელიც უკვე გითხარით.
​
​თუთიის როლის შესახებ პირველი შრომა ჯერ კიდევ 1869 წელს Raulin-მა გამოაქვეყნა, თუმცა კლინიკურად თუთიის დეფიციტი პირველად გასული საუკუნის 60-იან წლებში სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიის ქვეყნებში აღწერეს. სწორედ მაშინ გამოითქვა პირველი ვარაუდი, რომ თუთია დიდ გავლენას ახდენდა იმუნურ სისტემაზე - შესწავლილი პაციენტები თუთიის მძიმე დეფიციტით სხვადასხვა თანდართული ინფექციით დაახლოებით 25 წლის ასაკში კვდებოდნენ.
​
ჯანმოს მონაცემებით, პლანეტაზე 2 მლრდ ადამიანს აქვს თუთიის დეფიციტი.
​

როდის ვითარდება?

• კვების დეფიციტის ან საკვებიდან თუთიის ათვისების დარღვევისას
• ორგანიზზმში მძიმე მეტალების, მაგალითად, სპილენძის, ტყვიის მოხვედრისას ალკოჰოლიზმის შემთხვევაში

გამოვლინება

თუთიის დეფიციტის დროს შესაძლოა, გამოვლინდეს ხშირი ავადობა, კანის, ფრხილების პრობლემები, თმის ცვენა, მადის დაქვეითება, ღამის მხედველობის დაქვეითება, ჭრილობების გვიან შეხორცება, გახანგრძლივებული დიარეა, მამაკაცებში იმპოტენცია, ძილის დარღვევები.

საკვებიდან თუთიის 20-40% აითვისება. ამავდროულად, ცხოველური პროდუქტებიდან მისი ათვისება უფრო ადვილად ხდება, ვიდრე მცენარეულიდან.

თუთიით მდიდარი საკვები პროდუქტების სია:

• ბურღული - ქერი, ხორბალი
• კარტოფილი, მწვანე ბარდა, ბროკოლი, გოგრა, ლობიო, ოსპი, ისპანახი
• რძე და რძის პროდუქტები
• ზღვის პროდუტები - განსაკუთრებით, მოლუსკები, კიბორჩხალები, ლობსტერები
• თხილეული - განსაკუთრებით ნუში, გოგრის მშრალი თესლი
• შოკოლადის მოყვარეულებს გაგახარებთ, თუთიის ერთ-ერთი საუკეთესო წყარო შავი შოკოლადია!

ძუძუთი კვების დროს ჩვილს თუთიის დეფიციტის არ უვითარდება - დედის რძე უზრუნველყოფს ბავშვისათვის თუთიის ასაობრივად საჭირო 2 მგ. მიწოდებას. 6 თვის შემდეგ დამატებითი კვების დროული დაწყება ამ დეფიციტს გამორიცხავს.

რა რაოდენობით გვესაჭიროება თუთია?

9 წლამდე თუთიაზე მოთხოვნილება სქესის მიხედვით არ განსხვავდება. 9 წლიდან ვაჟებს უფრო დიდი რაოდენობით სჭირდებათ, ვიდრე გოგონებს, ორსულობისა და ლაქტაციის დროს ასევე საჭიროა თუთიის გაზრდილი რაოდენობა. ცხრილში მოცემულია თუთიის ასკობრივი დოზები აშშ ჯანმრთელობის ინსტიტუტის რეკომენდაციების მიხედვით,“ - წერს პედიატრი თამარ ობგაიძე.