მედიაპორტალი MomsEdu.ge ტრადიციულ რუბრიკას - ენდოკრინოლოგის რეკომენდაციებს წარმოგიდგენთ. ამჯერად ენდოკრინოლოგი თინათინ კაჭარავა ბოლო დროს აქტუალურ თემაზე - ინტერვალურ შიმშილზე მოგაწვდით კომპეტენტურ ინფორმაციას. რა არის „ინტერვალური შიმშილი“, რას გულისხმობს კვების ეს ტიპი, რა დადებითი და უარყოფითი მხარეები აქვს მას და რეკომენდებულია თუ არა აღნიშნული კვების რეჟიმის დაცვა ყველასთვის, - სწორედ ამ საკითხებს შეიტყობთ დღევანდელი სტატიიდან.
„ინტერვალური შიმშილი“ ეს არის კვების ტიპი, რომელიც ყოველდღიურად უფრო და უფრო დიდი პოპულარობით სარგებლობს. ინტერვალური კვების სხვადასხვა სახეობა არსებობს, მაგრამ ჩვენ ამჯერად მის ყველაზე გავრცელებულ ვარიანტზე - 16-საათიან შიმშილზე ვისაუბრებთ. უფრო გასაგებად რომ ვთქვათ, ამ მეთოდის დროს ადამიანი დღისით 8 საათის განმავლობაში იკვებება, ხოლო შემდეგ 16 საათის განმავლობაში არაფერს არ მიირთმევს. ამ დროს ჩვენს ორგანიზმში ხდება ჰორმონალური ბალანსის აღდგენა, რითაც თავის მხრივ, ჩქარდება მეტაბოლიზმი და შენახული ცხიმი უფრო ხელმისაწვდომი ხდება გასახარჯად. დეტალურად: ორგანიზმში მატულობს ზრდის ჰორმონის დონე, რაც ხელს უწყობს ცხიმის წვას და კუნთური მასის მატებას. ორგანიზმში იკლებს ჰორმონ ინსულინის დონეც (ინსულინი აძლიერებს მადას და არის მაშენებელი ჰორმონი) და რეგულირდება მის მიმართ მგრძნობელობა, რაც თავის მხრივ ხელს უწყობს მეტაბოლიზმის მოწესრიგებას. „ინტერვალური შიმშილის“ დადებითი მხარეებია:
წონაში კლება, განსაკუთრებით, მუცლის არეში
ინსულინის მიმართ მგრძნობელობის აღდგენა
იმუნიტეტის ამაღლება
„ცუდი“ ქოლესტერინის დონის შემცირება
ანტი კანცეროგენული (კიბოს საწინააღმდეგო) პროცესების გააქტიურება
აღსანიშნავია ისიც, რომ კვების ასეთი რეჟიმის დროს იზრდება ადამიანის სიცოცხლის ხანგრძლივობაც.
რაც შეეხება უარყოფით მხარეებს, თუ კვებისთვის გამოყოფილ პერიოდში რაციონი მდიდარი არ არის ვიტამინებით და მინერალებით, შეიძლება, ამან ადამიანის ორგანიზმის გამოფიტვაც კი გამოიწვიოს. ამიტომ ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ იმ 8 საათის განმავლობაში კვება იყოს ჯერადი, დაბალანსებული, მრავალფეროვანი და სასურველია, წახემსებების გარეშე. დაბალანსებული კვება თავის მხრივ რას გულისხმობს, მკითხველისთვის ჩვენი ყოველკვირეული რუბრიკის წინა თემაში უკვე დეტალურად განვმარტეთ. უნდა გვახსოვდეს, რომ დაბალანსებული კვება რეკომენდებულია ასევე დაკლებული კილოგრამების შესანარჩუნებლადაც, რადგან დაკლებული კილოგრამების ხელახლა დაბრუნების რისკს მინიმუმამდე ჯანსაღი ცხოვრების წესი ამცირებს.
თუმცა ორგანიზმში მიმდინარე დადებითი ცვლილებების მიუხედავად, „ინტერვალური შიმშილის“ კვების ტიპი არ არის ყველასთვის განკუთვნილი. მისი დაცვა არ არის რეკომენდებული ქალებისთვის, რომლებიც გეგმავენ ორსულობას, ან არიან ორსულად ან იმყოფებიან ლაქტაციის პერიოდში. ასევე არ არის რეკომენდებული იმ პაციენტებისთვის, რომელთაც ანამნეზში აქვს კვებითი დარღვევების რომელიმე ტიპი (ანორექსია, გადაჭარბებული კვება ან ბულიმია, ნევროზი) ან მათ, ვისაც დიაგნოსტირებული აქვთ შაქრიანი დიაბეტი. „ინტერვალური შიმშილს“ რეჟიმს უნდა მოერიდონ ასევე დაბალი წნევის მატარებლები და კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის გამოხატული დაავადებების მქონე ადამიანები. მაგალითად, თუ ამ კვების რეჟიმის დაცვის დროს წარმოიქმნა განსაკუთრებული დისკომფორტი კუჭ-ნაწლავის ტრაქტში, როგორიცაა: გულისრევა, შებერილობა, კუჭის ტკივილი, ტკივილის შეგრძნება ნაღვლის ბუშტის საპროექციო არეში, რეკომენდებულია „ინტერვალური შიმშილის“ შეწყვეტა. გარდა ამისა, უკუჩვენებად ითვლება ბავშვთა და მოზარდთა ასაკი.
უნდა გვახსოვდეს, რომ ყველა ორგანიზმი არის ინდივიდუალური და გააჩნია მისთვის დამახასიათებელი ნივთიერებათა ცვლა, ამიტომ აუცილებელია აღინიშნოს, რომ ნებისმიერი კვების ტიპის არჩევისას რეკომენდებულია ორგანიზმის ზოგადი მდგომარეობის შეფასება, რათა წონაში კლების პროცესი სწორად წარიმართოს და ამით ორგანიზმს ზიანი არ მიადგეს.
„ფარისებრი ჯირკვლის კვანძების 90% კეთილთვისებიანია, 10% შემთხვევაში ისინი შეიძლება იყვნენ ავთვისებიანი,“ - ენდოკრინოლოგი ნაია ლატარია
ენდოკრინოლოგ-ნუტრიციოლოგმა ნაია ლატარიამ ჩიყვის გამომწვევ მიზეზებსა და დაავადების მიმდინარეობის თავისებურებებზე ისაუბრა. მან აღნიშნა, რომ ჩიყვს უმეტესად უსიმპტომო მიმდინარეობა აქვს:
„ჩიყვი არის ფარისებრი ჯირკვლის მოცულობაში გაზრდა. ასევე ჩიყვი არის, თუ ნორმალური მოცულობის პირობებში ფარისებრ ჯირკვალში წარმოიქმნა კვანძოვანი ჩანართები. შეიძლება ეს კვანძები სხვადასხვა ზომის იყოს. დიფუზური და კვანძოვანი ჩიყვი ძირითად შემთხვევებში უსიმპტომოდ მიმდინარეობს. სიმპტომები გამოვლინდება იმ შემთხვევაში, თუ მოცულობაში ძალიან გაიზარდა ფარისებრი ჯირკვალი. თუ კვანძები გაიზარდა ზომაში, შეიძლება მოხრჩობის შეგრძნებამ შეაწუხოს ადამიანი, ყლაპვის გაძნელებამ. ზოგიერთ თანმხლებ დაავადებას ასევე ტკივილის სინდრომიც ახასიათებს. სხვა შემთხვევაში, როგორც წესი უსიმპტომოდ მიმდინარეობს და შემთხვევით ხდება აღმოჩენა.“
ნაია ლატარიას თქმით, კვანძოვანი წარმონაქმნები ფარისებრი ჯირკვლის ფუნქციურ ცვლილებებსაც იწვევს:
„კვანძოვან წარმონაქმნებს ფუნქციური ცვლილებაც ახლავს ფარისებრი ჯირკვლის, როდესაც ჰორმონების დონე არის შეცვლილი. სიმპტომები, როგორებიც არის უძილობა, თავის ტკივილი, საერთო სისუსტე, ადვილად დაღლა, წონაში მატება, კლება, ეს ყველაფერი უკვე ფუნქციურ დარღვევებს ახასიათებს. ფარისებრი ჯირკვლის და კვანძის წარმოქმნის ყველაზე ხშირი მიზეზი არის იოდის დეფიციტი ან აუტოიმუნური პროცესები, როდესაც ფარისებს ჯირკვალს იმუნური სისტემა ებრძვის. იოდდეფიციტით გამოწვეული ჩიყვის შემთხვევაში, ეს არ ნიშნავს იმას, რომ პაციენტს შემდგომ იოდის პრეპარატები უნდა მივცეთ და ამით დავიწყოთ მკურნალობა.“
„ფარისებრი ჯირკვლის კვანძების 90 % კეთილთვისებიანია. 10 % შემთხვევაში ისინი შეიძლება იყვნენ ავთვისებიანი. ერთ-ერთი გზა ამის დასადგენად არის ბიოფსიური კვლევა. თუ კვანძები არის კეთილთვისებიანი, მედიკამენტოზური თერაპია არ ინიშნება. ინიშნება მხოლოდ დინამიკაში დაკვირვება. თუ კვანძები არის ავთვისებიანი, მაშინ ქირურგიულად უნდა მოხდეს მათი მოშორება. ავთვისებიანი კვანძებიც ფარისებრი ჯირკვლის შემთხვევაში საიმედო პროგნოზით ხასიათდება და მკურნალობას ადვილად ექვემდებარება,“- აღნიშნულ საკითხებზე ნაია ლატარიამ ტელეკომპანია „რუსთავი 2“ - ის გადაცემაში „დილა მშვიდობისა საქართველო“ ისაუბრა.
