„ცხვირის ლორწოვანი უნდა იყოს სველი, ეს არის აპრიორი. სიმშრალესთან საბრძოლველად ხშირად უნდა დავიტენიანოთ ცხვირი,“ - ქეთევან გოცაძე

„სისხლის მცირე რაოდენობით დაკარგვა ანემიასა და მასთან დაკავშირებულ პრობლემებს იწვევს, დროის მცირე მონაკვეთში დიდი დანაკარგისას, შესაძლოა, სწრაფი სიკვდილი განვითარდეს“ - როგორ აჩერებენ სისხლდენას ციროზებისა და კუჭის კიბოების დროს?

​MOMSEDU.GE-ს კითხვებს მედიცინის მეცნიერებათა დოქტორი, „ნიუ ჰოსპიტალსის“ დიაგნოსტიკური და ინტერვენციული რადიოლოგიის სამსახურის ხელმძღვანელი, თსსუ-ის პროფესორი მალხაზ მიზანდარი პასუხობს:

- რას ნიშნავს სისხლდენა ციროზებისა და კუჭის კიბოების დროს და რა სიმპტომები ახასიათებს?

მალხაზ მიზანდარი: „ციროზის დროს სისხლდენა საყლაპავის ვენებიდან ხდება. კარის ვენის სისტემა ღვიძლს სისხლით ამარაგებს, ციროზის დროს ხდება მთელი ღვიძლის ქსოვილის გამკვრივება და გაუხეშება, რის გამოც კარის ვენით სისხლის შედინება ღვიძლში მკვეთრად ფერხდება და ხდება წნევის მომატება ამ სისხლძარღვის სისტემაში. ორგანიზმი ეძებს შემოვლით გზებს ამ შეფერხების დაძლევისათვის და შემოვლითი გზებიდან ერთ-ერთია საყლაპავის ვენები. საქმე იმაშია, რომ საყლაპავის ვენები დაკავშირებულია კუჭის ვენებთან, საიდანაც ჩვეულებრივ, სისხლი კარის ვენაში უნდა მიდიოდეს, მაგრამ ამ სისტემაში წნევის მატება იწვევს რევერსულ დენას, ანუ პირიქით - კარის ვენიდან კუჭის ვენების გავლით საყლაპავის ვენებში, რაც ამ სისტემის გადაბერვას იწვევს, რაც საყლაპავის ვენების სუსტი კედლების გამო ადვილად იწვევს ძლიერ სისხლდენას. მით უმეტეს, რომ ადამიანები უხეშ საკვებს ხშირად მივირთმევთ.

კუჭის კიბოს დროს ხდება სიმსივნური პროცესის მიერ არტერიის კედლების დაზიანება, რაც ამ მაღალი წნევის სისხლძარღვიდან შესაძლოა მნიშვნელოვანი სისხლდენის საწინდარი გახდეს.

რაც შეეხება სისხლდენის სიმპტომებს, ეს დამოკიდებულია ამ პრობლემის ინტენსივობაზე. ქრონიკული მცირე დანაკარგის შემთხვევაში ეს პათოლოგია შესაძლოა შეუმჩნევლად მიმდინარეობდეს; კლინიკურად საბოლოოდ გამოიხატება სისუსტით, ოფლიანობით, ვლინდება ანემია (ჰემოგლობინის დაცემა) თუკი სისხლდენა ძლიერია (შესაძლოა როგორც ციროზის, ასევე სიმსივნეების დროს) ასეთ შემთხვევებში ვითარდება უეცარი სისუსტე და კოლაფსი (არტერიული წნევის სწრაფი დაცემა), აღინიშნება აგრეთვე მელენა (შავი განავალი) ან სისხლიანი ღებინება.“

- ვის შეიძლება აწუხებდეს სისხლდენა კუჭ-ნაწლავის ტრაქტიდან?

მალხაზ მიზანდარი: „სისხლდენის მაღალი რისკი აქვს პაციენტს, რომელსაც აქვს ციროზი - კარის ვენაში იზრდება წნევა, ამ დროს აუცილებელია ენდოსკოპია, რათა საყლაპავი ვენების გაფართოების ხარისხი განისაზღვროს.

ასევე მაღალი რისკის ჯგუფს წარმოადგენენ კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის სიმსივნის მქონე პაციენტი, რადგან ასეთ დროს შესაძლებელია სიმსივნის პენეტრაცია (ღრმად ჩაზრდა) კუჭის ან ნაწლავის კედელში და თუკი იქვეა მაგისტრალური სისხლძარღვი, ხდება მისი სანათურის მთლიანობის დარღვევა და დაკავშირება ნაწლავის სანათურთან.“

- როგორ ხდება სისხლდენების შეჩერება?

მალხაზ მიზანდარი: „როდესაც ციროზის დროს საყლაპავ მილზეა საუბარი, პირველ რიგში, ენდოსკოპიით ჩადიან და ლიგირებას აკეთებენ; სამწუხაროდ, შესაძლოა ლიგირების ერთი და ან რამდენიმე პროცედურის შემდეგ პრობლემა განახლდეს და ასეთ შემთხვევაში შესაძლოა საყლაპავის დიდი მონაკვეთზე ერთდროული მექანიკური ზეწოლით, დიდი ზომის სპეციალური გასაბერი ზონდის (ბლეკმორის ზონდი) გამოყენება სისხლდენის სწრაფი, მაგრამ დროებითი კუპირებისათვის - ამგვარი ზონდი შესაძლოა მოთავსდეს სისხლმდენ არეში, გაიბეროს და დარჩეს იქ მხოლოდ რამდენიმე საათით. ამ შემთხვევაში ეფექტური გზა ემბოლიზაციაა.“

- რა არის ემბოლიზაცია?

მალხაზ მიზანდარი: „ემბოლიზაცია მკვებავი სისხლძარღვის დახშობის პროცედურაა. ის ხორციელდება კათეტერიზაციის ლაბორატორიაში, რენტგენოლოგიური დანადგარის - ანგიოგრაფის გამოყენებით. ამ დროს უოპერაციოდ, კანგავლითი ჩხვლეტით ხდება არტერიულ თუ ვენურ სისტემის პერიფერიულ სეგმენტში შესვლა, რის შემდეგაც სპეციალური კათეტერების საშუალებით შეგვიძლია, მოვხვდეთ დაზიანებულ სისხლძარღვში და შევწყვიტოთ მასში სისხლის მიწოდება მისი დახშობის საშუალებით.

ციროზის დროს კარის ვენის ერთ-ერთ ტოტში შეგვყავს კათეტერი, საიდანაც ვხდებით კუჭის მარცხენა ვენაში (რომელიც უშუალოდ იწვევს საყლაპავის ვენების გადაბერვას) და მასში შეგვყავს მეტალის მარყუჟები („კოილები“), რაც უზრუნველყოფს საყლაპავის ვენების სისტემაში წნევის მკვეთრ დაცემას და სისხლდენის კუპირებას.

კუჭის კიბოთი გამოწვეული სისხლდენისას არტერიული ემბოლიზაციას ვახორციელებთ პერიფერიული არტერიიდან (ბარძაყის ან სხივის არტერია) მიდგომით, რა დროსაც მიკრო კათეტერით შევდივართ კუჭის მკვებავ არტერიაში და ამ მიკრო კათეტერის საშუალებით ვაყენებთ მიკრო კოილებს, რომლებიც საიმედოდ ახშობს სისხლის ნაკადს.“

საგულისხმოა, რომ სისხლდენის პიკზე ჩატარებული ქირურგიული ჩარევა ხშირად სიკვდილით მთავრდება; ამდენად, ემბოლიზაცია ასტაბილურებს პაციენტის მდგომარეობას და ქირურგებს პირველადი კერის მოსაცილებლად მოსამზადებელ დროს აძლევს.

R.