Baby Bag

„მამაკაცის ფაქტორით გამოწვეული უნაყოფობა თავისი პროცენტული მაჩვენებლით თითქმის უტოლდება ქალისმიერი ფაქტორით გამოწვეულ უნაყოფობას და საშუალოდ 40%-ს შეადგენს“

„მამაკაცის ფაქტორით გამოწვეული უნაყოფობა თავისი პროცენტული მაჩვენებლით თითქმის უტოლდება ქალისმიერი ფაქტორით გამოწვეულ უნაყოფობას და საშუალოდ 40%-ს შეადგენს“
როდის ვსაუბრობთ მამაკაცისმიერი ფაქტორით გამოწვეულ უნაყოფობაზე, რა არის მიზეზები და ექვემდებარება თუ არა მკურნალობას? - ამ და სხვა საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს, საერთაშორისო რეკომენდაციებზე დაყრდნობით ესაუბრა რეპროდუქტოლოგი, მეან-გინეკოლოგი, თსუ-ის დოქტორანტი, ლელა ირემაძე.

- ქალბატონო ლელა, რამდენად მაღალია მამაკაცთა უშვილობის მაჩვენებელი?

- უნაყოფობის გამომწვევ მიზეზებს შორის, მამაკაცის ფაქტორი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი და წამყვანი გახლავთ, უფრო მეტიც, თავისი პროცენტული მაჩვენებლით თითქმის უტოლდება ქალისმიერი ფაქტორით გამოწვეულ უნაყოფობას და საშუალოდ 40%-ს შეადგენს.

დღეისათვის, მსოფლიოში ყოველი მე-7 რეპროდუქციული წყვილი უნაყოფოა, 2-3 წლის წინ ეს მაჩვენებელი 10-დან 1-ს შეადგენდა. აღნიშნული მიუთიუთებს პროცესის ზრდაზე. ხეშლემწყობ მიზეზებს შორის, მძიმე ეკოლოგიური ვითარება და არახელსაყრელი სოციალური ფაქტორები მოიაზრება. ამ მხრივ, ჩვენი ქვეყანაც არ არის გამონაკლისი.

- ძირითადად რა არის მამაკაცის უშვილობის მიზეზი?

- მამაკაცის უნაყოფობა არის მამაკაცის მიზეზით ქალის დაორსულების შეუძლებლობა. გამომწვევი მიზეზი მრავალია, მათ შორის წამყვანი გახლავთ:

  • იდიოპათიური;
  • გენეტიკური;
  • ენდოკრინული;
  • ვარიკოცელე;
  • იმუნოლოგიური;
  • შარდ-სასქესო სისტემის ინფექციები;
  • შარდ-სასქესო ორგანოების თანდაყოლილი ან შეძენილი პათოლოგიები და სხვა.
იდიოპათიური ანუ გაურკვეველი გენეზის ფაქტორი - ყველაზე ფართოდ გვხვდება სხვა მიზეზებს შორის და შემთხვევათა 40-50%-ს შეადგენს. ამ შემთხვევაში, გარდა სპერმოგრამისა, სხვა სისტემებში დარღვევა პრაქტიკულად არ არსებობს.

გენეტიკური ფაქტორი - მამაკაცისმიერი უნაყოფობის გამომწვევი მიზეზების შემთხვევაში 20-30-%-ში გვხვდება, იგი გულისხმობს ქრომოსომულ დარღვევას (რაოდენობრივი, სტრუქტურული), მონოგენური დაავადებების (ცისტური ფობროზი) არსებობას, მიტოქონდრიულ მუტაციებს, გენეტიკურად განპირობებულ ენდოკრინულ დარღვევებს.

ენდოკრინული ფაქტორი - მნიშვნელოვანი მიზეზია სხვა ფაქტორებს შორის, გვხდება 25-30%-ში. ენდოკრინული დარღვევებიდან ხშირია - ჰიპერპოლაქტინემია, ჰიპო/ჰიპერთირეოზი, ინსულინრეზისტენტობა ასოცირებული ჭარბ წონასთან/სიმსუქნესთან და სხვა.

ვარიკოცელე - ზოგად პოპულაციაში გვხვდება მამაკაცთა 15-16%-ში, ხოლო უნაყოფო მამაკაცების 30-35%-ში. უნაყოფობის შემთხვევაში ვარიკოცელეს მკურნალობის სტრატეგია (მედიკამენტური, ქირურგიული) დამოკიდებულია მის ხარისხზე და პაციენტის ჩივილებზე (ტკივილი, დისკომფორტი სათესლე ჯირკვლების პროექციაზე). მსუბუქი ხარისხის და/ან ასიმპტომური ვარიკოცელე არ საჭიროებს მკურნალობას.

სხვა მიზეზებს შორის მნიშვნელოვანია - ჭარბი ალკოჰოლის, თამბაქოს, ნარკოტიკული საშუალებების მოხმარება, ფიზიკური/სპორტული ზედატვირთვა, დღე-ღამური ბიორიტმის (ძილ-ღვიძილის საათები) დარღვევა, ანამნეზში ჩატარებული ქიმიოთერაპია და სხვა.

- რა კვლევებია საჭირო მამაკაცის შემთხვევაში?

- პირველი რიგის კვლევა გახლავთ სპერმოგრამა (სპერმოგრამა - ეაკულატის (სათესლე სითხის) გამოკვლევაა), რომლის ჩატარებას, მიღებული შედეგის სწორად შეფასებას დიდი მნიშვნელობა აქვს.

ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის მიერ მოწოდებული ბოლო რეკომენდაციის მიხედვით, ნორმალური სპერმოგრამის პარამეტრებია:

- საჭიროა თუ არა ანალიზისთვის სპეციალური მომზადება?



- დიახ,  საჭიროა სპეციალური მომზადება. ამ შემთხვევაში მამაკაცმა სქესობრივი ცხოვრებისა და მასტურბაციისგან <2 და >5 დღის განმავლობაში თავი უნდა შეიკავოს. ამ პერიოდში რეკომენდებულია შეიზღუდოს ჭარბი ალკოჰოლი, სპეციფიკური მედიკამენტები.

სპერმოგრამის შედეგის მიხედვით განისაზღვრება სხვა დამატებითი კვლევების საჭიროება, როგორებიცაა: სათესლე ჯირკვლების ულტრასონოგრაფია, ჰორმონული ანალიზები, კარიოტიპირება, შარდ-სასქესო სისტემის ინფექციები და სხვა.

- შესაძლებელია თუ არა მკურნალობა და რამდენად ეფექტურია?

- მკურნალობის მენეჯმენტი (მედიკამენტური, ქირურგიული) დამოკიდებულია უნაყოფობის გამომწვევ მიზეზებზე, ამდენად,  გადამწყვეტი მნიშვნელობა ენიჭება პაციენტის სწორ და დროულ დიაგნოსტიკას. ხშირად მსუბუქი დარღვევების დროული გასწორების შემდეგ, მოკლე დროში, წყვილი ბუნებრივი გზით იღებს ორსულობას. საჭიროების შემთხვევაში მოწოდებულია ინ ვიტრო განაყოფიერება (IVF/ICSI), როდესაც სახეზეა: საშუალო ან მძიმე დარღევა სპერმოგრამაში, ობსტრუქციული ან არაობსტრუქციული აზოოსპერმია, ანამნეზი წარუმატებელი მედიკამენტური თერაპია, წარუმატებელი საშვილოსნოსშიდა ინსემინაციები და სხვა.

დღეისათვის, რეპროდუქტოლოგიის განვითარებამ პრაქტიკულად გადაწყვიტა წყვილის უნაყოფობის პრობლემა. თითქმის არ არსებობს გამოუვალი მდგომარეობები, მათ შორის მამაკაცთა უნაყოფობის თვალსაზრისით. მძიმე დარღვევების არსებობისას ინ ვიტრო (IVF/ICSI) განაყოფიერების ტექნოლოგიის გზით შესაძლებელია წყვილმა იყოლიოს საკუთრი გენეტიკური შვილი.

პროგნოზი განისაზღვრება რამდენიმე მნიშვნელოვანი ფაქტორით, მათ შორის წამყვანია:

სპერმოგრამის დარღვევის ტიპი (მსუბუქი, საშუალო, მძიმე); უნაყოფობის ხანგრძლივობა); უნაყოფობის ტიპი (პირველადი, მეორადი); პარტნიორის (ქალი) ასაკი, მისი ფერტილიზაციის სტატუსი.

ექიმის მიერ პროგნოზის სწორად განსაზღვრას დიდი მნიშვნელობა ენიჭება წყვილის წარმატებაში.

ამჟამად მამაკაცის უნაყოფობის ნებისმიერ შემთხვევაში არსებობს გამოსავალი, მაშინაც კი, როდესაც საქმე გვაქვს აზოოსპერმიასთან (ობსტრუქციული (ეაკულატში სპერმატოზოიდები არ არსებობა). დამხმარე ქირურგიული ტექნოლოგიის გზით შესაძლებელია სათესლე ჯირკვლებიდან ან მისი დანამატიდან სპერმატოზოიდების ან მისი წარმომქმნელი უჯრედების აღება და გამოყენება, ინ ვიტრო განაყოფიერებითვის (IVF/ICSI). არაობსტრუქციული აზოოსპერმიის შემთხვევაში რეკომენდებულია სპერმ-დონაცია და ინ ვიტრო განაყოფიერება (IVF/ICSI).

მამაკაცის უნაყოფობის შემთხვევაში ასევე კეთდება საშვილოსნოსშიდა ინსემინაცია (საშვილოსნოსშიდა ინსემინაცია გულისხმობს ქალის საშვილოსნოში სპერმის ხელოვნურად შეყვანას), თუ არის შემდეგი ჩვენება:

  • გაურკვეველი გენეზის უნაყოფობა;
  • მსუბუქი დარღვევა სპერმოგრამაში;
  • გაიშვიათებული სქესობრივი კავშირი;
  • პოტენციის დაქვეითება.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგუფ​ი“)

„ძირითადად, ქალს ბრალდება, როდესაც ნაყოფი მამრობითი სქესის არ არის. ამ დროს ქალი არაფერ შუ...
​გენეტიკოსმა მაკა ჭიპაშვილმა „სხვა შუადღეში“ იმ სტერეოტიპულ დამოკიდებულებებსა და მოსაზრებებზე ისაუბრა, რომელიც საზოგადოებაში ნაყოფის სქესთან დაკავშირებით არსებობს:„ბავშვის სქესი მხოლოდ მამაკაცზეა დამო...
„სტატისტიკის თანახმად, აქტიური სექსუალური ცხოვრების პირობებში ქალების 85% პირველი ერთი წლი...
როდის ვსაუბრობთ უნაყოფობაზე და რა შეიძლება იყოს ძირითადი გამომწვევი მიზეზები? - ამ და სხვა საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს რეპროდუქტოლოგი, მეან-გინეკოლოგი ლელა ირემაძე ესაუბრა.  ​-...

შეიძლება დაინტერესდეთ

ნაწლავური კოლიკა ჩვილებში და მასთან გამკლავების გზები

ნაწლავური კოლიკა ჩვილებში და მასთან გამკლავების გზები

ნაწლავური კოლიკა ჩვილ ბავშვებსა და მათ მშობლებს ხშირად სერიოზულ დისკომფორტს უქმნის. პატარები დღის განმავლობაში ზოგჯერ 3 საათს ან მეტს ტირილში ატარებენ, ღამით ჩაძინება უჭირთ და ხშირად ჭირვეულობენ. კოლიკის სიმპტომები, როგორც წესი, დაბადებიდან 2-3 კვირაში იჩენს თავს. 6-8 კვირის ჩვილებს მდგომარეობა მეტისმეტად უმწვავდებათ, ხოლო 3-4 თვის ასაკიდან კოლიკის სიმპტომები შედარებით მსუბუქდება. კოლიკა დაავადება არ არის. არ არსებობს სპეციფიკური სადიაგნოსტიკო ტესტი, რომლის დახმარებითაც ბავშვს კოლიკის დიაგნოზს უსვამენ. ექიმები და დიეტოლოგები კოლიკის გამომწვევ მიზეზებზე საუბარს თავს არიდებენ, რადგან აღნიშნულ საკითხთან დაკავშირებით ზუსტი და უტყუარი პასუხები არ აქვთ.


მედიცინის მუშაკებს კოლიკის გამომწვევ მიზეზებთან დაკავშირებით განსხვავებული მოსაზრებები აქვთ. მათი ნაწილი აღნიშნულ პრობლემას საჭმლის მომნელებელი სისტემის შეფერხებულ მუშაობასთან აკავშირებს. ბავშვების დიდი ნაწილი, რომლებსაც ნაწლავური კოლიკის პრობლემა აქვთ, ტირილისას ფეხებს მაღლა წევს და იქმნება შთაბეჭდილება, რომ საქმე მუცლის მწვავე ტკივილთან გვაქვს. პატარებს, რომლებსაც კოლიკა აწუხებთ, გაზების დაგროვების პრობლემა მართლაც აქვთ, თუმცა ეს შესაძლოა ხანგრძლივი და უწყვეტი ტირილით იყოს გამოწვეული და არა პირიქით. ექიმების ნაწილი კოლიკას ბავშვის ხასიათის ინდივიდუალურ თავისებურებებსა და ნერვული სისტემის პრობლემებთან აკავშირებს. როგორც წესი, კოლიკით დატანჯულ პატარებს მეტისმეტად მგრძნობიარე ბუნება აქვთ და ისინი გარემოს გამაღიზიანებლებზე მწვავედ რეაგირებენ.

ჩვილის ტირილს, შესაძლოა, სხვა უამრავი მიზეზი ჰქონდეს. ბავშვები, რომლებსაც კოლიკა აწუხებთ, ყოველდღიურად ერთსა და იმავე დროს ტირიან. ზოგიერთი ტირილს საღამოს საათებში იწყებს, ზოგი დილით, ზოგი კი ღამით. მშობლები ხშირად თავს დამნაშავედ გრძნობენ და ფიქრობენ, რომ პატარას მშვიდ და მყუდრო ატმოსფეროს ვერ უქმნიან. ისინი თვლიან, რომ ბავშვის უხასიათობასა და ტირილში ბრალი სწორედ მათ მიუძღვით, რაც არასწორია. პატარები, რომლებსაც კოლიკის დიაგნოზს უსვამენ, გაბმით და მწარედ ტირიან. მათ მიმიკებსა და მოძრაობებს კარგად თუ დააკვირდებით, იფიქრებთ, რომ მწვავე ტკივილის შემოტევა აქვთ. მშობლებს ატირებული ჩვილების დამშვიდება უჭირთ, რადგან კოლიკით გაწამებულ პატარებს მოფერება ნაკლებად სიამოვნებთ. ისინი მოფერებაზე მწვავედ რეაგირებენ და უფრო მწარედ ტირიან, რაც მშობლების სასოწარკვეთას ერთიორად ზრდის.

როგორ დავამშვიდოთ ატირებული ჩვილი?

კოლიკის გამომწვევი მიზეზების არცოდნა მის წინააღმდეგ ბრძოლას ართულებს. მედიკამენტოზური მკურნალობა, როგორც წესი, არ ამართლებს. მეტეორიზმის საწინააღმდეგო პრეპარატები, სპაზმოლიტიკები, ფერმენტები და პრობიოტიკები ჩვილ ბავშვებს მდგომარეობას ვერ უმსუბუქებს. კოლიკის სიმპტომების შემსუბუქებას მეძუძური დედები ვერც ჯანსაღი დიეტების დაცვით ახერხებენ. ხელოვნურ კვებაზე მყოფ ჩვილებს მშობლები ფორმულას ხშირად უცვლიან, რადგან თვლიან, რომ პრობლემა საკვებშია და კოლიკას ალერგიული ხასიათი აქვს, თუმცა აღნიშნულ პრობლემასთან გამკლავება არც ამ გზით ხერხდება.

ერთადერთი მეთოდი, რომელიც ჩვილის ნაწლავური კოლიკის წინააღმდეგ ბრძოლაში მეტ-ნაკლები ეფექტურობით გამოირჩევა, ბავშვთან მეტი სიახლოვის დამყარებაა. თუ თქვენი შვილი კოლიკის გამო ხშირად ტირის და გაღიზიანებულია, მასთან მეტი დროის გატარება გმართებთ. აიყვანეთ ჩვილი ხელში, როდესაც ის მშვიდადაა. ხშირად მოეფერეთ და სიმშვიდის საათებში გვერდიდან არ მოიშოროთ. ბავშვს თქვენი სიახლოვე მეტად დაამშვიდებს და ღამის საათებში ჭირვეულობას გადაეჩვევა. პატარებს, რომლებიც დედასთან ახლოს დიდ დროს ატარებენ, ღამით ჩაძინების პრობლემა არ აქვთ და როგორც წესი, ძალიან ღრმად სძინავთ. ბუნებრივია, ჩვილი ბავშვის მშობლებს დღის განმავლობაში უამრავი საქმის გაკეთება უხდებათ და პატარასთან 24 საათიანი სიახლოვე თითქმის შეუძლებელია, თუმცა აუცილებლად ეცადეთ, ჩვილს თქვენი დროის უდიდესი ნაწილი დაუთმოთ. თუ ბავშვის ხელით ტარება გღლით, შეგიძლიათ, მის სატარებლად სპეციალური მოწყობილობები შეიძინოთ და დღის განმავლობაში პატარასთან ერთად თავისუფლად იმოძრაოთ.

პატარას ისეთი გარემო უნდა შეუქმნათ, რომ მან თავი მშვიდად და უსაფრთხოდ იგრძნოს. ჩვილებს ახალ გარემოსთან შეგუება უჭირთ. მათ მუცლად ყოფნის ბედნიერი ხანა რომ მოაგონოთ, ხშირად ჩასვით თბილ აბაზანაში, არწიეთ, ამოძრავეთ (მუცელში ყოფნისას ბავშვები ბევრს მოძრაობენ). ჩვილს ხშირად მოასმენინეთ სასიამოვნო მუსიკა.

ატირებული ჩვილის მშობლებმა სიმშვიდე აუცილებლად უნდა შეინარჩუნონ. თუ გრძნობთ, რომ ბავშვის ტირილის მოსმენა აღარ შეგიძლიათ და საკუთარ ემოციებს ვეღარ აკონტროლებთ, ბავშვი მეუღლეს დაუტოვეთ, თავად კი გაისეირნეთ. უნდა გააცნობიეროთ, რომ ჩვილის პრობლემა თქვენ არ გამოგიწვევიათ და რაც ხდება, თქვენი ბრალი არ არის. საკუთარი თავისადმი მეტი მზრუნველობა გამოიჩინეთ. ბავშვს კოლიკასთან გამკლავებაში ვერ დაეხმარებით, თუ მყარი ფსიქიკა არ გაქვთ. ატირებული ბავშვი ძლიერად არასდროს შეანჯღრიოთ, ეს მისი ჯანმრთელობისა და სიცოცხლისთვის უკიდურესად სახიფათოა. თუ თქვენი შვილის დახმარება გსურთ, პირველ რიგში, საკუთარ თავზე ზრუნვით დაიწყეთ.

როდის უნდა მიმართოთ ექიმს?

ჩვილი ბავშვი დაბადებიდან პირველი 2 თვის მანძილზე რუტინული კვლევებისთვის პედიატრთან მინიმუმ 3-ჯერ მაინც უნდა მიიყვანოთ. შეგიძლიათ, ექიმს თქვენი პრობლემის შესახებ გაესაუბროთ და მისი რჩევები მოისმინოთ. თუ პატარას ხშირი ღებინება აწუხებს და პარალელურად მწარედაც ტირის, სავარაუდოდ მას გასტროეზოფაგური რეფლუქსის დიაგნოზს დაუსვამენ, რაც ანტაციდებით მკურნალობას მარტივად ექვემდებარება. თუ ბავშვი ღია მწვანე შეფერილობის სითხეს ამოაღებინებს, ამასთან მწარედ ტირის, დაუყოვნებლივ მიმართეთ ექიმს, რადგან, შესაძლოა, საქმე სერიოზულ ნაწლავურ პრობლემასთან გქონდეთ.

პატარა, რომელიც წონაში არ იმატებს და უმადობასაც ხშირად უჩივის, ექიმს აუცილებლად უნდა აჩვენოთ, რადგან აღნიშნული სიმპტომები კოლიკასთან კავშირში არ არის. 

ავტორი: ია ნაროუშვილი 
წაიკითხეთ სრულად