Baby Bag

„მამაკაცის ფაქტორით გამოწვეული უნაყოფობა თავისი პროცენტული მაჩვენებლით თითქმის უტოლდება ქალისმიერი ფაქტორით გამოწვეულ უნაყოფობას და საშუალოდ 40%-ს შეადგენს“

„მამაკაცის ფაქტორით გამოწვეული უნაყოფობა თავისი პროცენტული მაჩვენებლით თითქმის უტოლდება ქალისმიერი ფაქტორით გამოწვეულ უნაყოფობას და საშუალოდ 40%-ს შეადგენს“
როდის ვსაუბრობთ მამაკაცისმიერი ფაქტორით გამოწვეულ უნაყოფობაზე, რა არის მიზეზები და ექვემდებარება თუ არა მკურნალობას? - ამ და სხვა საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს, საერთაშორისო რეკომენდაციებზე დაყრდნობით ესაუბრა რეპროდუქტოლოგი, მეან-გინეკოლოგი, თსუ-ის დოქტორანტი, ლელა ირემაძე.

- ქალბატონო ლელა, რამდენად მაღალია მამაკაცთა უშვილობის მაჩვენებელი?

- უნაყოფობის გამომწვევ მიზეზებს შორის, მამაკაცის ფაქტორი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი და წამყვანი გახლავთ, უფრო მეტიც, თავისი პროცენტული მაჩვენებლით თითქმის უტოლდება ქალისმიერი ფაქტორით გამოწვეულ უნაყოფობას და საშუალოდ 40%-ს შეადგენს.

დღეისათვის, მსოფლიოში ყოველი მე-7 რეპროდუქციული წყვილი უნაყოფოა, 2-3 წლის წინ ეს მაჩვენებელი 10-დან 1-ს შეადგენდა. აღნიშნული მიუთიუთებს პროცესის ზრდაზე. ხეშლემწყობ მიზეზებს შორის, მძიმე ეკოლოგიური ვითარება და არახელსაყრელი სოციალური ფაქტორები მოიაზრება. ამ მხრივ, ჩვენი ქვეყანაც არ არის გამონაკლისი.

- ძირითადად რა არის მამაკაცის უშვილობის მიზეზი?

- მამაკაცის უნაყოფობა არის მამაკაცის მიზეზით ქალის დაორსულების შეუძლებლობა. გამომწვევი მიზეზი მრავალია, მათ შორის წამყვანი გახლავთ:

  • იდიოპათიური;
  • გენეტიკური;
  • ენდოკრინული;
  • ვარიკოცელე;
  • იმუნოლოგიური;
  • შარდ-სასქესო სისტემის ინფექციები;
  • შარდ-სასქესო ორგანოების თანდაყოლილი ან შეძენილი პათოლოგიები და სხვა.
იდიოპათიური ანუ გაურკვეველი გენეზის ფაქტორი - ყველაზე ფართოდ გვხვდება სხვა მიზეზებს შორის და შემთხვევათა 40-50%-ს შეადგენს. ამ შემთხვევაში, გარდა სპერმოგრამისა, სხვა სისტემებში დარღვევა პრაქტიკულად არ არსებობს.

გენეტიკური ფაქტორი - მამაკაცისმიერი უნაყოფობის გამომწვევი მიზეზების შემთხვევაში 20-30-%-ში გვხვდება, იგი გულისხმობს ქრომოსომულ დარღვევას (რაოდენობრივი, სტრუქტურული), მონოგენური დაავადებების (ცისტური ფობროზი) არსებობას, მიტოქონდრიულ მუტაციებს, გენეტიკურად განპირობებულ ენდოკრინულ დარღვევებს.

ენდოკრინული ფაქტორი - მნიშვნელოვანი მიზეზია სხვა ფაქტორებს შორის, გვხდება 25-30%-ში. ენდოკრინული დარღვევებიდან ხშირია - ჰიპერპოლაქტინემია, ჰიპო/ჰიპერთირეოზი, ინსულინრეზისტენტობა ასოცირებული ჭარბ წონასთან/სიმსუქნესთან და სხვა.

ვარიკოცელე - ზოგად პოპულაციაში გვხვდება მამაკაცთა 15-16%-ში, ხოლო უნაყოფო მამაკაცების 30-35%-ში. უნაყოფობის შემთხვევაში ვარიკოცელეს მკურნალობის სტრატეგია (მედიკამენტური, ქირურგიული) დამოკიდებულია მის ხარისხზე და პაციენტის ჩივილებზე (ტკივილი, დისკომფორტი სათესლე ჯირკვლების პროექციაზე). მსუბუქი ხარისხის და/ან ასიმპტომური ვარიკოცელე არ საჭიროებს მკურნალობას.

სხვა მიზეზებს შორის მნიშვნელოვანია - ჭარბი ალკოჰოლის, თამბაქოს, ნარკოტიკული საშუალებების მოხმარება, ფიზიკური/სპორტული ზედატვირთვა, დღე-ღამური ბიორიტმის (ძილ-ღვიძილის საათები) დარღვევა, ანამნეზში ჩატარებული ქიმიოთერაპია და სხვა.

- რა კვლევებია საჭირო მამაკაცის შემთხვევაში?

- პირველი რიგის კვლევა გახლავთ სპერმოგრამა (სპერმოგრამა - ეაკულატის (სათესლე სითხის) გამოკვლევაა), რომლის ჩატარებას, მიღებული შედეგის სწორად შეფასებას დიდი მნიშვნელობა აქვს.

ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის მიერ მოწოდებული ბოლო რეკომენდაციის მიხედვით, ნორმალური სპერმოგრამის პარამეტრებია:

- საჭიროა თუ არა ანალიზისთვის სპეციალური მომზადება?



- დიახ,  საჭიროა სპეციალური მომზადება. ამ შემთხვევაში მამაკაცმა სქესობრივი ცხოვრებისა და მასტურბაციისგან <2 და >5 დღის განმავლობაში თავი უნდა შეიკავოს. ამ პერიოდში რეკომენდებულია შეიზღუდოს ჭარბი ალკოჰოლი, სპეციფიკური მედიკამენტები.

სპერმოგრამის შედეგის მიხედვით განისაზღვრება სხვა დამატებითი კვლევების საჭიროება, როგორებიცაა: სათესლე ჯირკვლების ულტრასონოგრაფია, ჰორმონული ანალიზები, კარიოტიპირება, შარდ-სასქესო სისტემის ინფექციები და სხვა.

- შესაძლებელია თუ არა მკურნალობა და რამდენად ეფექტურია?

- მკურნალობის მენეჯმენტი (მედიკამენტური, ქირურგიული) დამოკიდებულია უნაყოფობის გამომწვევ მიზეზებზე, ამდენად,  გადამწყვეტი მნიშვნელობა ენიჭება პაციენტის სწორ და დროულ დიაგნოსტიკას. ხშირად მსუბუქი დარღვევების დროული გასწორების შემდეგ, მოკლე დროში, წყვილი ბუნებრივი გზით იღებს ორსულობას. საჭიროების შემთხვევაში მოწოდებულია ინ ვიტრო განაყოფიერება (IVF/ICSI), როდესაც სახეზეა: საშუალო ან მძიმე დარღევა სპერმოგრამაში, ობსტრუქციული ან არაობსტრუქციული აზოოსპერმია, ანამნეზი წარუმატებელი მედიკამენტური თერაპია, წარუმატებელი საშვილოსნოსშიდა ინსემინაციები და სხვა.

დღეისათვის, რეპროდუქტოლოგიის განვითარებამ პრაქტიკულად გადაწყვიტა წყვილის უნაყოფობის პრობლემა. თითქმის არ არსებობს გამოუვალი მდგომარეობები, მათ შორის მამაკაცთა უნაყოფობის თვალსაზრისით. მძიმე დარღვევების არსებობისას ინ ვიტრო (IVF/ICSI) განაყოფიერების ტექნოლოგიის გზით შესაძლებელია წყვილმა იყოლიოს საკუთრი გენეტიკური შვილი.

პროგნოზი განისაზღვრება რამდენიმე მნიშვნელოვანი ფაქტორით, მათ შორის წამყვანია:

სპერმოგრამის დარღვევის ტიპი (მსუბუქი, საშუალო, მძიმე); უნაყოფობის ხანგრძლივობა); უნაყოფობის ტიპი (პირველადი, მეორადი); პარტნიორის (ქალი) ასაკი, მისი ფერტილიზაციის სტატუსი.

ექიმის მიერ პროგნოზის სწორად განსაზღვრას დიდი მნიშვნელობა ენიჭება წყვილის წარმატებაში.

ამჟამად მამაკაცის უნაყოფობის ნებისმიერ შემთხვევაში არსებობს გამოსავალი, მაშინაც კი, როდესაც საქმე გვაქვს აზოოსპერმიასთან (ობსტრუქციული (ეაკულატში სპერმატოზოიდები არ არსებობა). დამხმარე ქირურგიული ტექნოლოგიის გზით შესაძლებელია სათესლე ჯირკვლებიდან ან მისი დანამატიდან სპერმატოზოიდების ან მისი წარმომქმნელი უჯრედების აღება და გამოყენება, ინ ვიტრო განაყოფიერებითვის (IVF/ICSI). არაობსტრუქციული აზოოსპერმიის შემთხვევაში რეკომენდებულია სპერმ-დონაცია და ინ ვიტრო განაყოფიერება (IVF/ICSI).

მამაკაცის უნაყოფობის შემთხვევაში ასევე კეთდება საშვილოსნოსშიდა ინსემინაცია (საშვილოსნოსშიდა ინსემინაცია გულისხმობს ქალის საშვილოსნოში სპერმის ხელოვნურად შეყვანას), თუ არის შემდეგი ჩვენება:

  • გაურკვეველი გენეზის უნაყოფობა;
  • მსუბუქი დარღვევა სპერმოგრამაში;
  • გაიშვიათებული სქესობრივი კავშირი;
  • პოტენციის დაქვეითება.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგუფ​ი“)

„ძირითადად, ქალს ბრალდება, როდესაც ნაყოფი მამრობითი სქესის არ არის. ამ დროს ქალი არაფერ შუ...
​გენეტიკოსმა მაკა ჭიპაშვილმა „სხვა შუადღეში“ იმ სტერეოტიპულ დამოკიდებულებებსა და მოსაზრებებზე ისაუბრა, რომელიც საზოგადოებაში ნაყოფის სქესთან დაკავშირებით არსებობს:„ბავშვის სქესი მხოლოდ მამაკაცზეა დამო...
„სტატისტიკის თანახმად, აქტიური სექსუალური ცხოვრების პირობებში ქალების 85% პირველი ერთი წლი...
როდის ვსაუბრობთ უნაყოფობაზე და რა შეიძლება იყოს ძირითადი გამომწვევი მიზეზები? - ამ და სხვა საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს რეპროდუქტოლოგი, მეან-გინეკოლოგი ლელა ირემაძე ესაუბრა.  ​-...

შეიძლება დაინტერესდეთ

„ქართველებს გვახასიათებდა უფროსების პატივისცემა. ხელიდან არ გაუშვათ ეს ტრადიცია“ - შალვა ამონაშვილი

„ქართველებს გვახასიათებდა უფროსების პატივისცემა. ხელიდან არ გაუშვათ ეს ტრადიცია“ - შალვა ამონაშვილი

აკადემიკოსმა შალვა ამონაშვილმა ოჯახური ურთიერთობების მნიშვნელობისა და ოჯახში არსებული პრობლემების მოგვარების ეფექტიანი გზების შესახებ ისაუბრა. მისი თქმით, ბავშვის გაჩენისას ცოლ-ქმარს შორის გართულებული ურთიერთობის გაუმჯობესება მოთმინებით უნდა მოხდეს:

„როდესაც ბავშვი ჩნდება სახლში, დედა, რა თქმა უნდა, მთლიანად ბავშვზეა გადაგებული. ამას ძალიან დიდი დრო მიაქვს. ამას ვლაპარაკობ მამებისთვის. ქალს ამ დროს იმის ქალობა არ შეუძლია გასწიოს, რაც ჩვეულებრივ მდგომარეობაში. უნდა აცალოთ, ერთი ცხრა თვე კიდევ უნდა აცალოთ, რომ ბავშვი წამოჩიტდეს, ქალიც გამოვიდეს მდგომარეობიდან. აცადეთ, ​მოეფერეთ თქვენს საყვარელ ცოლს, იმან ბავშვი გაგიჩინათ. თუ ასე მოხდება, მაშინ ქმარსა და ცოლს შორის გაუგებრობა არ უნდა აღმოცენდეს. ბავშვი გაგიჩნდათ, ანგელოზი მოგივიდათ, ორივემ მთელი ყურადღება მიმართეთ ამ ბავშვზე. თუ უფროსი შვილი გყავთ, ისიც ჩართეთ ამ საქმეში. გაიაროს ერთმა წელმა, ყველაფერი ჩვეულებრივ კალაპოტში ჩადგება.“

შალვა ამონაშვილმა ტრადიციული ქართული ოჯახების შესახებ ისაუბრა, სადაც ოჯახში სამი თაობა ერთად ცხოვრობს. მისი თქმით, ამ ტრადიციას უნდა გავუფრთხილდეთ და ურთიერთპატივისცემა შევინარჩუნოთ:

„როდესაც ოჯახში სამი თაობაა, საქართველოში ხშირად არის ასე. ჩვენ ეს უნდა გვიხაროდეს, ასეთი ცხოვრება უნდა შევინარჩუნოთ. რა ხდება ამ ტრადიციულ ცხოვრებაში? უნდა ვისწავლოთ ერთმანეთის პატივისცემა. დედამ პატივი სცეს შვილს, ბებიამ შვილსა და შვილიშვილს, შვილიშვილმა დედას და ბებიას. ჩვენს ​შვილებს უნდა დავანახვოთ უფრო და უფრო მეტი ნიმუში იმისა, როგორ ვცეთ პატივი უფროსებს. ქართველებს გვახასიათებდა უფროსების პატივისცემა. ხელიდან არ გაუშვათ ეს იშვიათი ტრადიცია. უფროსი რომ შემოდის და ფეხზე აუდგები, ეს ძალიან დიდი თვისებაა. თუ ასეთი ოჯახი გყავთ, შეინარჩუნეთ და გაუფრთხილდით.“

შალვა ამონაშვილმა აღნიშნა, რომ ოჯახის შესანარჩუნებლად აუცილებელია, რომ მის წევრებს ერთმანეთი უყვარდეთ:

„ოჯახი რომ შენარჩუნებული იყოს​, დედამთილმა რძალი შეიყვაროს, რძალმა დედამთილი შეიყვაროს, სიძემ სიდედრი შეიყვაროს. დედებად უნდა გავიხადოთ ეს ადამიანები, იმან ყველაზე ძვირფასი მოგცათ თქვენ. დედამთილმა რა მოგცათ თქვენ? შვილი მოგცათ, ხომ?! ამას გაუფრთხილდით. აღზრდის თვალსაზრისით, ბებიას შეიძლება სხვა აზრი ჰქონდეს, დედას და მამას კი სხვა. თუ თქვენ ჰუმანური პედაგოგიკა შეგიყვარდათ, ბებიას კი არ მოსწონს ეს პედაგოგიკა, არ დააძალოთ მას. მე კი მინდა, რომ ისიც ასე ექცეოდეს ბავშვს, მაგრამ არ დააძალოთ.“

შალვა ამონაშვილის თქმით, როდესაც ბებიები ბავშვის აღზრდის საკითხებს განსხვავებულად უყურებენ, მშობლები ამას გაგებით უნდა მოეკიდონ:

„თუ ბებია ზედმეტს მოითხოვს, თქვენ ბავშვებს ზედმეტად ათამამებთო, ასეთ რამეს გაიძახის, ბავშვს უთხარით: „ბებიას ისეთი კეთილი გული აქვს, რომ მთელ ჩვენ ოჯახს ჩაიტევს შიგნით, თუ ბებია გაგიბრაზდეს, ​თვალებში შეხედე და უთხარი: ბებია, შენ ხომ კეთილი გული გაქვს?! შენ ბრაზობ, მე კი მიყვარხარ.“ შეიძლება პირიქითაც იყოს. პაპას და ბებიას აზრი უფრო დახვეწილი ხდება, არ უნდათ ის შეცდომა დაუშვან, რაც თავიანთი შვილების გაზრდაში დაუშვეს. ამიტომ თავიანთი გადასახედიდან თქვენც გასწავლიან, როგორ მოექცეთ შვილებს. მოუსმინეთ ამ მოხუც ადამიანებს, ამ კეთილ ადამიანებს, იქნებ რას ამბობენ. კი ახალი თაობა ხართ, მაგრამ განა ძველი თაობა ჩამოეწერა და აღარ ვარგა?!“

„არის ქართული მშვენიერი სიტყვა: „სიამტკბილობით ცხოვრება.“ სიამტკბილობით ცხოვრება თავისით არ დამკვიდრდება ოჯახში, არამედ მაშინ, როდესაც ჩვენ შეგვიძლია​ ერთმანეთს დავუთმოთ რაღაცები. არ გავნაწყენდეთ ბებიაზე, ბებია პატარებზე, შვილები მშობლებზე, არ გავნაწყენდეთ. დათმობა ვისწავლოთ, ჩემო ძვირფასებო. როგორ გვიჭირს ეს პატარა რაღაც. დაუთმე, უთხარი: „იყოს, ბებო, შენებურად იყოს.“ გგონიათ ბავშვი დაგეღუპებათ ბებიასთან?! ავტორიტარული პედაგოგიკა ცუდია, მაგრამ განა ავტორიტარ ადამიანს ბავშვები ეჯავრება. უყვარს, მაგრამ სწამს, რომ ასეა უკეთესი. თქვენ თქვენი გააკეთეთ. გაუფრთხილდით ამ ძალიან ტკბილ ქართულ სიტყვას „სიამტკბილობა ოჯახში."  ბედნიერება გინდათ? თასზე მოგართვით ბედნიერება ამ სიტყვით. სიამტკბილობა გქონდეთ და ყველაფერი კარგად გექნებათ,“ - აღნიშნულ საკითხზე შალვა ამონაშვილმა ამონაშვილის აკადემიის პირდაპირ ეთერში ისაუბრა.

წყარო:​ ამონაშვილის აკადემია

წაიკითხეთ სრულად