COVID-19 და კვლევები - ამ თემაზე ექიმი ზაზა თელია წერს. გთავაზობთ მის ნათქვამს სიტყვა-სიტყვით:
„როგორც მკურნალობის, ასევე გამოკვლევების კუთხით, COVID-19-თან დაკავშირებით, სამწუხაროდ, არ ხდება სამეცნიერო მტკიცებულებების გათვალისწინება.
სამწუხაროდ, უსიმპტომო პაციენტებთან ან მსუბუქი სიმპტომების შემთხვევაში უხშირესად ხდება გულმკერდის კომპიუტერული ტომოგრაფიის ჩატარება, რომლის დასხივების ხარისხი ანუ რადიაციული დოზა=7mSv გახლავთ ბუნებრივი დასხივების 2-წლიანი პერიოდის ტოლფასი (ანუ დასხივება, რასაც ადამიანი 2 წლის განმავლობაში ბუნებრივად იღებს). ხშირად კი COVID-19-ის დროს კტ-ს რამდენიმეჯერ უკეთებენ პაციენტებს - 2-ჯერ, 3-ჯერ, 4-ჯერ.
პოტენციურად კომპიუტერული ტომოგრაფიის ჩატარებით გამოწვეული ჯანმრთელობის პოტენციური საფრთხეები თავს მომავალში იჩენს.
კოქრეინის სისტემური მიმოხილვით დადგინდა, რომ გულმკერდის კომპიუტერული ტომოგრაფია არ არის ეფექტური გამოკვლევის საშუალება COVID-19 დიფერენცირებისათვის სხვა რესპირატორულ დაავადებებთან.
Fleischner Society - COVID-19-ის დროს გულმკერდის (ფილტვების) გამოსახვის პროტოკოლი
პაციენტები COVID-19-ის მსუბუქი სიმპტომებით (Patients with mild features of COVID-19)
გულმკერდის გამოსახვა (Imaging - რენტგენოგრაფია, კომპიუტერული ტომოგრაფია) რეკომენდებულია მხოლოდ პაციენტებში COVID-19-ის პროგრესირების რისკ-ფაქტორებით.
გამოსახვა არ არის რეკომენდებული ასიმპტომურ პაციენტებში ან მსუბუქად მიმდინარე COVID-19-ის დროს თუ ამ პაციენტებს არ აქვთ დაავადების პროგრესირების რისკები.
პაციენტები საშუალოდან-მძიმე ფორმის COVID-19-ით (Patients with moderate-to-severe features of COVID-19)
გამოსახვა მიზანშეწონილია COVID-19-ის ლაბორატორიული პასუხის გარეშე ან იმის მიუხედავად ხელმისაწვდომია თუ არა ვირუსზე ტესტირება - იმ პაციენტებში, რომლებსაც აქვთ საშუალოდან - მძიმე ფორმის სიმპტომები, რომლებიც მიუთითებს COVID-19-ზე და ინფექციის არსებობის პრე-ტესტური შესაძლებლობა (pre-test probability of infection)
გამოჯანმრთელებული პაციენტები (Patients recovered from COVID-19)
გამოსახვა რეკომენდებულია იმ პაციენტებში, რომლებსაც ჰქონდათ ჯანმრთელობის მნიშვნელოვანი ფუნქციური გაუარესება ინფექციის დროს და/ან ჰიპოქსია (სუნთქვის გაძნელება) მას შემდეგ, რაც ისინი გამოჯანმრთელდნენ.
სხვა სცენარი (Other scenarios)
ყოველდღიური გულმკერდის რენტგენოგრაფია არ არის რეკომენდებული სტაბილურ, ინტუბირებულ (აპარატზე მყოფ) პაციენტებში COVID-19-ით“, - წერს ექიმი ზაზა თელია.
„მოვარიდოთ ბავშვები ჯგუფ-ჯგუფად თამაშს, ცოტა უნდა გავძლოთ,“ - პედიატრი თემურ მიქელაძე
პედიატრი თემურ მიქელაძე ტელეკომპანია რუსთავი 2-ის ეთერში მშობლებს პანდემიის დროს ბავშვების ჯანმრთელობაზე ზრუნვის წესებს აცნობს. მისი თქმით, აუცილებელია, რომ ბავშვები სუფთა ჰაერზე გავიდნენ, თუმცა გარკვეული წესების დაცვით:
„რა თქმა უნდა, ჩვენ შეგვიძლია ბავშვი გავიყვანოთ სუფთა ჰაერზე, მაგრამ ეს უნდა გავაკეთოთ გარკვეული დროებით. მე ორი დღის წინ მომიწია რუსთაველზე გავლა საქმესთან დაკავშირებით. იქ იყო ყველა ასაკის ბავშვი სხვადასხვა აქტივობით დაკავებული. იღებდნენ ქუჩაში მომზადებულ პოპკორნებს, ნაყინს და ა.შ. ასეთი აქტივობებით თუ გავიყვანთ ბავშვებს ჰაერზე, ჩვენ აუცილებლად ხელს შევუწყობთ ინფექციის ფართომასშტაბიან გავრცელებას. მესმის ონლაინ გაკვეთილებია, ეკრანდამოკიდებულებაა, დიდი სტრესია ეს როგორც ბავშვისთვის, ისე მშობლისთვის. მეტ-ნაკლებად დღევანდელი ეპიდემიოლოგიური ვითარება გვაძლევს იმის შესაძლებლობას, რომ ნახევარი საათით მაინც გავიყვანოთ ბავშვები ეზოში, რეკრეაციულ სივრცეში.“
თემურ მიქელაძის თქმით, ბავშვებმა ჯგუფ-ჯგუფად არ უნდა ითამაშონ:
„ პირველ რიგში, მოვარიდოთ ბავშვები ერთმანეთს, რომ ჯგუფ-ჯგუფად არ ითამაშონ. ცოტა უნდა გავძლოთ. მე ვიმედოვნებ, რომ ადრეული ზაფხულის პერიოდში, ივნისის თვიდან ყველაფერი უნდა გაუმჯობესდეს.“
„ჩემი რეკომენდაცია არის ფიზიკური აქტივობა, სწორი კვება და ჯანსაღი ცხოვრების წესი. ამ წესებს იცავს, ალბათ, მოსახლეობის 10-15 %. სხვა იმუნომოდულაციური საშუალებები პედიატრიულ პრაქტიკაში პრაქტიკულად არ არსებობს. ამიტომ ეს ტყუილი და ზედმეტი ხარჯია. სჯობს ისევ სწორი კვება და ფიზიკური აქტივობა, რომ ბავშვს გაუუმჯობესდეს იმუნიტეტი. მთავარია, არ ავყვეთ პანიკას, ბავშვებიც დავამშვიდოთ. ბავშვებს უნდა მოვუყვეთ თავგადასავლები, კურიოზები. მშობლები, ბებიები და ბაბუები ამით უნდა დავკავდეთ. პანიკისგან გათავისუფლება, სწორი კვება, ფიზიკური აქტივობა ხელს შეუწყობს ბავშვის იმუნობიოლოგიური აქტივობის გაუმჯობესებას,“ - აცხადებს თემურ მიქელაძე.