როგორ გადავაჩვიოთ ბავშვი საფენს, რა ხერხებით არის შესაძლებელი, რომ მივაჩვიოთ ქოთანზე დასმას და რა ასაკიდან უნდა მივიჩნიოთ პრობლემად შარდის ან განავლის შეუკავებლობა? - ამ საკითხებზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა პედიატრი, ბავშვთა ნეფროლოგი ქეთევან ქვათაძე.
- ქალბატონო ქეთევან, მშობლებისთვის პრობლემას წარმოადგენს პატარას საფენისგან გადაჩვევა. რა ასაკიდან უნდა დავსვათ ბავშვი ქოთანზე?
- ყველა ბავშვის განვითარება ინდივიდუალურია. ამის გათვალისწინებით განსხვავდება საფენის გახდის და ტუალეტის უნარ-ჩვევების შესწავლის ასაკი. ზოგიერთი კვლევით დასტურდება, რომ ბავშვების უმეტესობა ტუალეტის უნარ-ჩვევების შესწავლისთვის მზად არის 18-24 თვის ასაკისთვის. მიუხედავად ამისა, ასაკი არ არის ერთადერთი გასათვალისწინებელი ფაქტორი.
- რა უნდა გაითვალისწინოს მშობელმა იმ დროს, როცა ქოთანზე დასმას გადაწყვეტს?
- წარმოგიდგენთ რამდენიმე ზოგად რჩევას და მითითებას, რომელიც შეიძლება გამოიყენოს ან გაითვალისწინოს მშობელმა.
პირველ რიგში, უნდა მოიმარაგოთ: კომფორტული დასაჯდომი ქოთანი და ტუალეტზე დასამაგრებელი რბილი ადაპტერი, დასადგომი სკამი ხელების დასაბანად, ილუსტრირებული წიგნი ან ვიდეორგოლები, სადაც არის გზამკვლევი ტუალეტის ტრენინგის შესახებ, პამპერსი ტრუსები, რამდენიმე ცალი ნაჭრის საცვალი, მატრასის დამცავი პამპერსი საფენი და წამახალისებელი სტიკერები.
ნაბიჯი პირველი:
ყურადღების მიპყრობა - ბავშვი მხოლოდ პამპერსით ან საცვლით ქოთანზე დასვით და წაუკითხეთ წიგნი ან აყურებინეთ ვიდეორგოლი, სადაც ტუალეტის ტრენინგის შესახებ არის მოთხრობილი.
ნაბიჯი მეორე:
შეარჩიეთ „კარგი დრო“ - სასურველია, იყოს თბილი ამინდები, რომ იოლად შეძლოთ ხშირად გამოცვლა. ოჯახის წევრები, რომლებიც ამ პროცესში მონაწილეობენ უნდა იყვნენ მაქსიმალურად ორიენტირებულები. არ დაამთხვიოთ მოგზაურობას ან საცხოვრებელი სახლის ცვლილებას.
ნაბიჯი მესამე:
დააწესეთ რუტინა - ბავშვი ქოთანზე ერთი და იმავე დროს დასვით, მაგალითად, სადილის ან ბანაობის შემდეგ, ძილის წინ. თავდაპირველად შესაძლებელია დაჯდეს ჩაცმული ან საფენით.
გახადე პერსონალური - შეეცადეთ პირადი პასუხისმგებლობა აუმაღლოთ. ქოთანში ან საფენში მოთავსებული ფეკალიები თქვენი დახმარებით გადააგდებინეთ ტუალეტში.
ნაბიჯი მეექვსე:
წაახალისეთ - მოტივაციის ამაღლებისთვის აუცილებელია წახალისება. ტუალეტის ჩვევებთან დაკავშირებით, ყოველი ახალი წინ გადადგმული ნაბიჯისთვის დააჯილდოვეთ, მაგალითად, აწარმოეთ დღიური, კალენდარი, სადაც ყოველდღიურად წებოვან ილუსტრირებულ სტიკერებს ბავშვი თავად ჩააკრავს.
ნაბიჯი მეშვიდე:
საცვალი - თავდაპირველად ადაპტაციამდე გამოიყენეთ პამპერსი ტრუსი, რომელსაც დამოუკიდებლად და იოლად თავად გაიხდის და ჩაიცვამს.
ნაბიჯი მერვე:
მარცხი - ჩასველებისას არ გაუბრაზდეთ და არ დასაჯოთ, შეხვდით ამას პოზიტიურად, გამოუცვალეთ და აუხსენით, რომ შემდეგ ჯერზე უფრო მეტად ყურადღება მიაქციოს მოშარდვის ან დეფეკაციის სურვილს.
ნაბიჯი მეცხრე:
ღამე - საწოლში დაუფინეთ დამცავი პამპერსი საფენი, რომელიც მატრასს დასველებისგან დაიცავს. თუ ღამით ტუალეტის ტრენინგის მცდელობა იქნება წარუმატებელი, არ იღელვოთ, ღამით ჩასველება 5 წლის ასაკამდე პათოლოგიასთან არ ასოცირდება.
ნაბიჯი მეათე:
ჯილდო - ტუალეტის ტრენინგის ყოველი მისი წარმატება სიხარულით აღნიშნეთ. სიტყვიერად შეაქეთ და დემონსტრაციულად აღნიშნეთ.
გაითვალისწინეთ, რომ თითოეული ნაბიჯის შესრულების და ადაპტაციისთვის შესაძლოა, მოგიწიოთ რამდენჯერმე განმეორება.
აუცილებელია გაითვალისწინოთ თქვენი ბავშვის სხვადასხვა ინდივიდუალური გარემოება და დეტალური ინფორმაციისთვის შეათანხმოთ ბავშვის პირად ექიმთან.
- რა ასაკიდან არის პრობლემა, თუ ბავშვს არ ჩამოუყალიბდა ეს ჩვევა და ვერ გადაეჩვია საფენს?
- როდესაც ბავშვი 4 წელზე მეტია და არ აქვს ჩამოყალიბებული დღისით ტუალეტის ჩვევები - აქვს შარდის და განავლის შეუკავებლობა, რეკომენდებულია, კონსულტაცია ექიმთან გაიაროთ.
Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგუფი“)
„არასწორად არის მიღებული ნორმა, რომ სასკოლოდ ვემზადებით 4-5 წლის შუალედში, ჭეშმარიტი სასკოლო მზადება ხდება 0-3 წლის კატეგორიაში,“ - დიანა ტარიელაშვილი
ადრეული და სკოლამდელი ბავშვის განვითარების სპეციალისტი დიანა ტარიელაშვილი ბავშვის ადრეული განვითარების შესახებ საუბრობს. მისი თქმით, მშობლებმა შვილის სასკოლო მზადება 0-3 წლის ასაკში უნდა დაიწყონ:
„ჩვენს საზოგადოებაში არასწორად არის მიღებული, სამწუხაროდ, ნორმა, რომ ვემზადებით სასკოლოდ 4-5 წლის შუალედში. ჭეშმარიტი სასკოლო მზადება ხდება 0-3 წლის კატეგორიაში. აქ ხდება ფუნდამენტების ჩადება. აუცილებელია, ბავშვს სიყვარული წიგნებისადმი ჩავუნერგოთ მაშინ, როდესაც ის ჯერ კიდევ ხოხავს, ცოცავს ან ზის. როდესაც ბავშვი უკვე დაიწყებს სიარულს, მისი გაჩერება ერთ ადგილზე იქნება შეუძლებელი, მისი დაინტერესება სტატიკური გამოსახულებებით, გრაფიკული ნახატებით იქნება რთული.“
დიანა ტარიელაშვილი მშობლებს ურჩევს, ბავშვს წიგნები ექვსი თვის ასაკიდან აჩვენონ:
„ბავშვს ექვსი თვიდან ვაჩვენოთ წიგნები. სამ წლამდე ასაკში კონცენტრაციაზე მუშაობა ბავშვებს ძალიან უჭირთ. შევეცადოთ პირველ წიგნებში იყოს მინიმალისტური ნახატების ერთობლიობა. ვთქვათ, ფერებზეა წიგნები. წიგნში უნდა იყოს მაქსიმუმ სამი გამოსახულება ერთი ფერის. არ უნდა იყოს ძალიან ბევრი გამოსახულება, რადგან ბავშვს უჭირს რაღაც ერთზე კონცენტრირება. მერე ვზრდით, მრავალფეროვან ილუსტრაციებს ვთავაზობთ, მაგრამ თავიდან ბავშვებს უჭირთ კონცენტრაციაზე მუშაობა. ხმოვან წიგნებს რაც შეეხება, შევეცადოთ, რომ ხმოვანი წიგნები იყოს მინიმალური რაოდენობის, რადგან ბავშვი უნდა მიხვდეს, რომ წიგნი არის გამოსახულება და ტექსტი. არ უნდა ველოდო რაღაც ანიმაციებს, სიმღერებს და მუსიკას იმ წიგნიდან. უნდა ვიცოდე, რომ წიგნი არის სტატიკური გამოსახულება. წიგნში უნდა ჩავრთო ჩემი ტვინი, ჩემი აზროვნება, ჩემი შემოქმედებითობა, რომ წარმოვიდგინო ის ინფორმაცია, რასაც ვხედავ.“
დიანა ტარიელაშვილი მშობლებს ბავშვის სივრცითი უნარების გასავითარებელ პრაქტიკულ რჩევებსაც აძლევს:
„როგორ ხდება სივრცითი აზროვნების უნარის განვითარება? ვთქვათ, ბავშვი არის ექვსი თვის. ის ექვსი თვისთვის უკვე დაჯდა, დამოუკიდებლად ზის. ამ დროიდან უკვე ჩვენ მას ვთავაზობთ პირამიდას. ბავშვს ვთავაზობთ, რომ პირამიდიდან მოხსნას ერთ-ერთი რგოლი. ის ხედავს, რომ ხელის მანევრირებით ახერხებს რაღაც ღერძიდან მოხსნას და მოგვიანებით დასვას. ეს არის სივრცითი აზროვნების განვითარება. სწორი სათამაშოების შეთავაზებით ბავშვი გრძნობს, რომ ის ვითარდება.“
„წლამდე 30 წუთი საკმარისია, შემდეგ ვზრდით დროს. უკეთესი იქნება, თუ აქტიურ თამაშებს ლოგიკაზე, აზროვნებაზე, მეტყველებაზე გამოვიყენებთ დღის პირველ ნახევარში. დღის მეორე ნახევარში უფრო ვხატავთ, ვძერწავთ. მნიშვნელოვანია, რომ მშობელმა, როდესაც მიდის სათამაშოების მაღაზიაში, გაითვალისწინოს ის, რომ მისი შვილი არის ერთი წლის და რომელი სათამაშო სჭირდება მას, მიუხედავად იმისა, რომ იქ სათამაშოს, შესაძლოა, ეწეროს ექვსი წლიდან. თუ მშობელმა იცის, რომ ბავშვს სჭირდება ნატიფი მოტორიკის განვითარება, აუცილებლად სჭირდება წვრილი დეტალები. მან უნდა შეიძინოს პირამიდა, მოზაიკა, ლეგო და შესთავაზოს ბავშვს, აუცილებლად მეთვალყურეობის ქვეშ,“ - აღნიშნული საკითხების შესახებ დიანა ტარიელაშვილი ტელეკომპანია „ფორმულას“ გადაცემაში „დილა ფორმულაზე“ საუბრობს.