დღეს სამშაბათია და მედიაპორტალი MomsEdu.ge ტრადიციულ რუბრიკას - ენდოკრინოლოგის რეკომენდაციებს წარმოგიდგენთ. ამჯერად ენდოკრინოლოგი თინათინ კაჭარავა ბოლო დროის ერთ-ერთ ყველაზე პოპულარულ დიეტაზე, კეტოგენურ დიეტაზე მოგაწვდით კომპეტენტურ ინფორმაციას. რას გულისხმობს კეტოგენური დიეტა, რა დადებითი და უარყოფითი მხარეები აქვს მას და რეკომენდებულია თუ არა ამ რეჟიმის დაცვა ყველასთვის, - სწორედ ამ საკითხებს შეიტყობთ დღევანდელი სტატიიდან.
კეტოგენური დიეტა ბოლო დროს დიდი პოპულარობით სარგებლობს მთელს მსოფლიოში. ბევრი ადამიანი მას თვითნებურადაც კი მიმართავს. უნდა აღინიშნოს, რომ ინფორმირებულობა ამ საკითხზე საკმაოდ მწირია და კეტოგენური დიეტის მიმდევართა უმეტესობამ არ იცის, რომ ამ რეჟიმით შესაძლოა, ზიანიც კი მიადგეს ორგანიზმს.
კეტოგენური, იგივე კეტოდიეტა - გულისხმობს საკვებ რაციონში ნახშირწყლების მინიმუმამდე შემცირებას: 70% მოდის ცხიმებზე, 25% ეთმობა ცილებს, ხოლო დანარჩენი 5% კი უკავია ნახშირწყლებს.
ცნობილია, რომ ჩვენი ორგანიზმი ენერგიის ძირითად წყაროდ იყენებს ნახშირწყლებს, ხოლო კეტოგენური რეჟიმის დროს ენერგიის ძირითადი წყარო ხდება ცხიმი, კონკრეტულად კი ცხიმის წვისგან მიღებული კეტონური სხეულები. თუმცა რაოდენ მომხიბვლელადაც არ უნდა გამოიყურებოდეს ეს ტერმინი, კეტოდიეტას თან ახლავს არაერთი გვერდითი მოვლენა.
განვიხილოთ კეტოგენური კვების რაციონი: ამ დროს რაციონი გაჯერებულია ძირითადად ცხიმოვანი საკვებით.
კეტოგენური დიეტის დროს დაშვებულია:
რძის პროდუქტები ცხიმის მაღალი შემცველობით,
კვერცხი,
ნებისმიერი ხორცეული,
თევზი და ზღვის პროდუქტები,
მწვანე ბოსტნეული, რომელიც შეიცავს დიდი რაოდენობით უჯრედისს,
სოკო,
თხილეული,
მცენარეული ზეთი,
ნაღების კარაქი,
ხილიდან - კენკროვნები და ავოკადო.
რაციონის მთავარი პრინციპი კი არის პროცენტული ბალანსის დაცვა - 70% ცხიმი, 25% ცილა და 5% ნახშირწყლები. აქვე აღვნიშნავ, რომ კალორაჟის კონტროლი კეტოდიეტის დროსაც ისევე აუცილებელია, როგორც ნებისმიერ სხვა შემთხვევაში.
შევეხოთ კეტოგენური დიეტის დადებით მხარეებს: ყველაზე ხშირად რასაც ამ დროს პაციენტები აღნიშნავენ არის ის, რომ მათ პრაქტიკულად არ შივდებათ. ამ ტიპის რეჟიმის დროს რეგულირდება ჰორმონ ინსულინის დონე. ინსულინი არის ანაბოლური (მაშენებელი) ჰორმონი, რომელიც იწვევს მადის გაძლიერებას, შესაბამისად, ამ ტიპის კვების დროს ხდება მადის დაქვეითება, წონაში კლება კი მიმდინარეობს ცხიმების ხარჯზე და თან ნაკლებად ხდება კუნთური მასის შემცირება. აქვე განვაგრძოთ მისი უარყოფითი მხარეების ჩამოთვლა: კეტოგენურ კვებას შეუძლია ორგანიზმში გამოიწვიოს ყაბზობა (შეკრულობა), სიმძიმე კუჭ-ნაწლავის არეში, გულისრევის შეგრძნება, კუნთების ტკივილი, საერთო სისუსტე რომელიც მიკრო, მაკრო ელემენტებისა და ვიტამინების დეფიციტის ფონზე შეიძლება განვითარდეს. კეტო მიმდევართა უმეტესობა ამ რეჟიმზე გადასვლიდან დაახლოებით ერთ კვირაში აღნიშნავს ძლიერ სისუსტეს, თავბრუსხვევას, არტერიული წნევის დაქვეითებას და კუნთების ტკივილს, რასაც „კეტო ფლუ“ (კეტო გაციება) ეწოდება. როგორც წესი, ეს ჩივილები რამდენიმე დღეში ქრება. ასევე რადგან აღნიშნული კვების რეჟიმის დროს უფრო მეტი დატვირთვით უწევთ მუშაობა ღვიძლს და თირკმლებს, შესაძლებელია, მოხდეს მათი ფუნქციის დარღვევა. გვერდით მოვლენას მიეკუთვნება ორგანიზმში ე.წ „ცუდი“ ქოლესტერინის მატება.
კეტო რეჟიმის დაცვა არ შეიძლება ორსულებისთვის და ლაქტაციაში მყოფი ქალებისთვის. ასევე აკრძლულია ნებისმიერი ქრონიკული დაავადების მქონე ადამიანისთვის (დიაბეტი, გულის უკმარისობა და ა.შ). მისი დაცვა კატეგორიულად აკრძალულია ბავშვთა და მოზარდთა ასაკში.
ბოლოს კი, ტრადიციულად ჩვენს მკითხველს ისევ შევახსენებ, რომ კვების ნებისმიერი ტიპის დროს მხოლოდ რაციონს არ ენიჭება უპირატესობა, აუცილებელია კალორაჟის და კვების ჯერადობის კონტროლი. კვლავ გავუსვათ ხაზი იმას, რომ ყველა ორგანიზმი არის ინდივიდუალური და არ არსებობს ყველასთვის მორგებული არც კვების ტიპი და არც კვების რაციონი.
,,მზად უნდა ვიყოთ, რომ ხვალ და ზეგ ბავშვი უფრო მეტი თავგადასავლის ძიებას დაიწყებს" - გუგა ქაშიბაძე
,,ძალიან ბევრმა არ იცის, მაგრამ სამზარეულო არის ყველაზე სახიფათო ადგილი ჩვენს ოჯახში - ელექტროგაყვანილობა, გაზი, ცხელი სითხეები, მჭრელი საგნები და ა.შ. მით უმეტეს, ვისაც ბავშვები ჰყავს, გარემო უნდა შეაფასოთ დეტალურად", - ამის შესახებ დამწვრობის ცენტრის დირექტორმა, გუგა ქაშიბაძემ გადაცემაში ,,იმუნიტეტი" ისაუბრა.
,,ძალიან ხშირად ამბობენ მშობლები - ვერ წარმომედგინა, რომ იმ უჯრას გამოაღებდა და იმ სიმაღლეზე ავიდოდა. მზად უნდა ვიყოთ, რომ ხვალ და ზეგ ბავშვი უფრო მეტი თავგადასავლის ძიებას დაიწყებს.
მდუღარე წყლის გადასხმის შემთხვევაში, ბავშვს რაც შეიძლება სწრაფად ვხდით ტანსაცმელს და გამდინარე, ცივ წყალში ვამყოფებთ, რამდენიმე წუთის განმავლობაში. ყინული არ არის რეკომენდებული, რადგან ზედმეტად გადაციებას იწვევს. თუ კანის მთლიანობა არის დარღვეული, ანტიბაქტერიული მალამო - რომელიც ჯობს, ოჯახის აფთიაქში გვქონდეს - უნდა გამოვიყენოთ და საჭიროა ასევე სტერილური გადახვევა. ჯობს ვიზიტი ექიმთან, რადგან არაერთ რამეზეა დამოკიდებული, რამდენად სახიფათოა დამწვრობა. ჩვენ უფრო ხშირად გვაკითხავენ, როდესაც უკვე გართულებულია მდგომარეობა.
ქიმიური დამწვრობის შემთხვევაში, რაც სხვადასხვა მჟავითა და ტუტით მიღებულ დამწვრობას გულისხმობს, აუცილებელია სწრაფად რეაგირება და კლინიკაში გადაყვანა, რადგან ქიმიურ დამწვრობას ახასიათებს ნელ-ნელა მოქმედება და სიღრმეში წასვლა - ერთი შეხედვით, თითქოს არაფერია, მაგრამ თუ კლინიკას არ მიმართავთ, მეორე და მესამე დღეს მდგომარეობა იქნება გართულებული. ამ შემთხვევაში, თერმული დამწვრობისგან განსხვავებით, გამდინარე წყლის ქვეშ უფრო ხანგრძლივი დაყოვნებაა საჭირო. ვერც კი წარმოიდგენთ, როგორმა ნივთიერებებმა შეიძლება, გამოიწვიოს ქიმიური დამწვრობა - მაგალითად, ცემენტმა, ნავთმა", - განმარტავს გუგა ქაშიბაძე.
