დღეს სამშაბათია და მედიაპორტალი MomsEdu.ge ტრადიციულ რუბრიკას - ენდოკრინოლოგის რეკომენდაციებს წარმოგიდგენთ. ამჯერად ენდოკრინოლოგი თინათინ კაჭარავა ბოლო დროის ერთ-ერთ ყველაზე პოპულარულ დიეტაზე, კეტოგენურ დიეტაზე მოგაწვდით კომპეტენტურ ინფორმაციას. რას გულისხმობს კეტოგენური დიეტა, რა დადებითი და უარყოფითი მხარეები აქვს მას და რეკომენდებულია თუ არა ამ რეჟიმის დაცვა ყველასთვის, - სწორედ ამ საკითხებს შეიტყობთ დღევანდელი სტატიიდან.
კეტოგენური დიეტა ბოლო დროს დიდი პოპულარობით სარგებლობს მთელს მსოფლიოში. ბევრი ადამიანი მას თვითნებურადაც კი მიმართავს. უნდა აღინიშნოს, რომ ინფორმირებულობა ამ საკითხზე საკმაოდ მწირია და კეტოგენური დიეტის მიმდევართა უმეტესობამ არ იცის, რომ ამ რეჟიმით შესაძლოა, ზიანიც კი მიადგეს ორგანიზმს.
კეტოგენური, იგივე კეტოდიეტა - გულისხმობს საკვებ რაციონში ნახშირწყლების მინიმუმამდე შემცირებას: 70% მოდის ცხიმებზე, 25% ეთმობა ცილებს, ხოლო დანარჩენი 5% კი უკავია ნახშირწყლებს.
ცნობილია, რომ ჩვენი ორგანიზმი ენერგიის ძირითად წყაროდ იყენებს ნახშირწყლებს, ხოლო კეტოგენური რეჟიმის დროს ენერგიის ძირითადი წყარო ხდება ცხიმი, კონკრეტულად კი ცხიმის წვისგან მიღებული კეტონური სხეულები. თუმცა რაოდენ მომხიბვლელადაც არ უნდა გამოიყურებოდეს ეს ტერმინი, კეტოდიეტას თან ახლავს არაერთი გვერდითი მოვლენა.
განვიხილოთ კეტოგენური კვების რაციონი: ამ დროს რაციონი გაჯერებულია ძირითადად ცხიმოვანი საკვებით.
კეტოგენური დიეტის დროს დაშვებულია:
რძის პროდუქტები ცხიმის მაღალი შემცველობით,
კვერცხი,
ნებისმიერი ხორცეული,
თევზი და ზღვის პროდუქტები,
მწვანე ბოსტნეული, რომელიც შეიცავს დიდი რაოდენობით უჯრედისს,
სოკო,
თხილეული,
მცენარეული ზეთი,
ნაღების კარაქი,
ხილიდან - კენკროვნები და ავოკადო.
რაციონის მთავარი პრინციპი კი არის პროცენტული ბალანსის დაცვა - 70% ცხიმი, 25% ცილა და 5% ნახშირწყლები. აქვე აღვნიშნავ, რომ კალორაჟის კონტროლი კეტოდიეტის დროსაც ისევე აუცილებელია, როგორც ნებისმიერ სხვა შემთხვევაში.
შევეხოთ კეტოგენური დიეტის დადებით მხარეებს: ყველაზე ხშირად რასაც ამ დროს პაციენტები აღნიშნავენ არის ის, რომ მათ პრაქტიკულად არ შივდებათ. ამ ტიპის რეჟიმის დროს რეგულირდება ჰორმონ ინსულინის დონე. ინსულინი არის ანაბოლური (მაშენებელი) ჰორმონი, რომელიც იწვევს მადის გაძლიერებას, შესაბამისად, ამ ტიპის კვების დროს ხდება მადის დაქვეითება, წონაში კლება კი მიმდინარეობს ცხიმების ხარჯზე და თან ნაკლებად ხდება კუნთური მასის შემცირება. აქვე განვაგრძოთ მისი უარყოფითი მხარეების ჩამოთვლა: კეტოგენურ კვებას შეუძლია ორგანიზმში გამოიწვიოს ყაბზობა (შეკრულობა), სიმძიმე კუჭ-ნაწლავის არეში, გულისრევის შეგრძნება, კუნთების ტკივილი, საერთო სისუსტე რომელიც მიკრო, მაკრო ელემენტებისა და ვიტამინების დეფიციტის ფონზე შეიძლება განვითარდეს. კეტო მიმდევართა უმეტესობა ამ რეჟიმზე გადასვლიდან დაახლოებით ერთ კვირაში აღნიშნავს ძლიერ სისუსტეს, თავბრუსხვევას, არტერიული წნევის დაქვეითებას და კუნთების ტკივილს, რასაც „კეტო ფლუ“ (კეტო გაციება) ეწოდება. როგორც წესი, ეს ჩივილები რამდენიმე დღეში ქრება. ასევე რადგან აღნიშნული კვების რეჟიმის დროს უფრო მეტი დატვირთვით უწევთ მუშაობა ღვიძლს და თირკმლებს, შესაძლებელია, მოხდეს მათი ფუნქციის დარღვევა. გვერდით მოვლენას მიეკუთვნება ორგანიზმში ე.წ „ცუდი“ ქოლესტერინის მატება.
კეტო რეჟიმის დაცვა არ შეიძლება ორსულებისთვის და ლაქტაციაში მყოფი ქალებისთვის. ასევე აკრძლულია ნებისმიერი ქრონიკული დაავადების მქონე ადამიანისთვის (დიაბეტი, გულის უკმარისობა და ა.შ). მისი დაცვა კატეგორიულად აკრძალულია ბავშვთა და მოზარდთა ასაკში.
ბოლოს კი, ტრადიციულად ჩვენს მკითხველს ისევ შევახსენებ, რომ კვების ნებისმიერი ტიპის დროს მხოლოდ რაციონს არ ენიჭება უპირატესობა, აუცილებელია კალორაჟის და კვების ჯერადობის კონტროლი. კვლავ გავუსვათ ხაზი იმას, რომ ყველა ორგანიზმი არის ინდივიდუალური და არ არსებობს ყველასთვის მორგებული არც კვების ტიპი და არც კვების რაციონი.
„სწრაფად შემცირებული არტერიული წნევა ხშირად ბევრად უფრო სახიფათო აღმოჩნდება, ვიდრე მაღალი არტერიული წნევა,“ - ზურაბ ფაღავა
კარდიოლოგმა ზურაბ ფაღავამ არტერიული წნევის რეგულირებისთვის წყლის სათანადო რაოდენობით მიღებაზე ისაუბრა. მან აღნიშნა, რომ წყალი ადამიანს არ ასუქებს და მისი მიღებისგან თავი არ უნდა შევიკავოთ:
„ახალგაზრდა ქალბატონები წყალს არ სვამენ იმის შიშით, რომ გასუქდებიან. ეს არ მოხდება. წყალი ადამიანს არ ასუქებს. წყალი ადამიანს ამძიმებს. სასწორზე რომ დადგებით ერთი ლიტრი წყლის მიღების შემდეგ, ერთი კილოგრამით მეტი იქნებით. წყალი ცხიმად არ გარდაიქმნება. 24 საათის განმავლობაში, როდესაც თირკმელი კარგად მუშაობს, თქვენ დარჩებით იმავე წონაზე.“
ზურაბ ფაღავას თქმით, დაბალი არტერიული წნევის მიზეზი შეიძლება იყოს წყლის არასათანადო რაოდენობით მიღება:
„როდესაც წნევა არის 90:60, ეს ისეთივე ჯანმრთელი ადამიანია, როგორც ადამიანი, რომელსაც აქვს წნევა 110 :70. მეორეა, როდესაც ვითარდება ისეთი სიტუაცია, როდესაც წნევა ხდება არასაკმარისი იმისთვის, რომ სისხლით მომარაგდეს სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანი ორგანოები: თავის ტვინი, გული, თირკმელები. ამას, რა თქმა უნდა, ყურადღების მიქცევა უნდა. ამას შეიძლება ჰქონდეს შედარებით მარტივი მიზეზი, ეს არის წყლის არასათანადო რაოდენობით მიღება. თუ დაიწყებთ ნორმალურად წყლის მიღებას, ყველაფერი გაივლის. შეიძლება ამას ჰქონდეს უფრო სერიოზული მიზეზი. ამის მიზეზი შეიძლება იყოს თირკმელზედა ჯირკვლის უკმარისობა, გულის სერიოზული დაავადება.“
„როდესაც სიმპტომები არის იმის, რომ ორგანოებს აკლია ჟანგბადი, ეს ვლინდება თავბრუსხვევაში, არის დაბურული ცნობიერება, ამ დროს უნდა მიმართოთ ექიმს. კოფეინი ნერვული სისტემის სტიმულატორია, ის უკეთესად გაგხდით, მაგრამ შემდეგ ხდება საპირისპირო. გაჩნდება მიჩვევა კოფეინის მიმართ. სწრაფად შემცირებული არტერიული წნევა ხშირად ბევრად უფრო სახიფათო აღმოჩნდება, ვიდრე მაღალი არტერიული წნევა. როდესაც წნევის მომატების შემთხვევაში იწყება პანიკური რეაქცია, პაციენტი იღებს წამლებს წნევის დასაქვეითებლად, არ ქვეითდება წნევა, ის კიდევ ღებულობს წამლებს. არ ელოდება წამლის ეფექტს. საბოლოოდ წნევა ვარდება. ეს დავარდნილი წნევა შეიძლება გახდეს იშემიური ინსულტის მიზეზი, მაშინ, როდესაც ის წნევა, რის გამოც ის ამას აკეთებდა, თავისთავად გადაივლიდა რაღაც დროის განმავლობაში,“ - აღნიშნულ საკითხებზე ზურაბ ფაღავამ ტელეკომპანია „იმედის“ გადაცემაში „ანატომია“ ისაუბრა.
