დღეს სამშაბათია და მედიაპორტალი MomsEdu.ge ტრადიციულ რუბრიკას - ენდოკრინოლოგის რეკომენდაციებს წარმოგიდგენთ. ამჯერად ენდოკრინოლოგი თინათინ კაჭარავა ბოლო დროის ერთ-ერთ ყველაზე პოპულარულ დიეტაზე, კეტოგენურ დიეტაზე მოგაწვდით კომპეტენტურ ინფორმაციას. რას გულისხმობს კეტოგენური დიეტა, რა დადებითი და უარყოფითი მხარეები აქვს მას და რეკომენდებულია თუ არა ამ რეჟიმის დაცვა ყველასთვის, - სწორედ ამ საკითხებს შეიტყობთ დღევანდელი სტატიიდან.
კეტოგენური დიეტა ბოლო დროს დიდი პოპულარობით სარგებლობს მთელს მსოფლიოში. ბევრი ადამიანი მას თვითნებურადაც კი მიმართავს. უნდა აღინიშნოს, რომ ინფორმირებულობა ამ საკითხზე საკმაოდ მწირია და კეტოგენური დიეტის მიმდევართა უმეტესობამ არ იცის, რომ ამ რეჟიმით შესაძლოა, ზიანიც კი მიადგეს ორგანიზმს.
კეტოგენური, იგივე კეტოდიეტა - გულისხმობს საკვებ რაციონში ნახშირწყლების მინიმუმამდე შემცირებას: 70% მოდის ცხიმებზე, 25% ეთმობა ცილებს, ხოლო დანარჩენი 5% კი უკავია ნახშირწყლებს.
ცნობილია, რომ ჩვენი ორგანიზმი ენერგიის ძირითად წყაროდ იყენებს ნახშირწყლებს, ხოლო კეტოგენური რეჟიმის დროს ენერგიის ძირითადი წყარო ხდება ცხიმი, კონკრეტულად კი ცხიმის წვისგან მიღებული კეტონური სხეულები. თუმცა რაოდენ მომხიბვლელადაც არ უნდა გამოიყურებოდეს ეს ტერმინი, კეტოდიეტას თან ახლავს არაერთი გვერდითი მოვლენა.
განვიხილოთ კეტოგენური კვების რაციონი: ამ დროს რაციონი გაჯერებულია ძირითადად ცხიმოვანი საკვებით.
კეტოგენური დიეტის დროს დაშვებულია:
რძის პროდუქტები ცხიმის მაღალი შემცველობით,
კვერცხი,
ნებისმიერი ხორცეული,
თევზი და ზღვის პროდუქტები,
მწვანე ბოსტნეული, რომელიც შეიცავს დიდი რაოდენობით უჯრედისს,
სოკო,
თხილეული,
მცენარეული ზეთი,
ნაღების კარაქი,
ხილიდან - კენკროვნები და ავოკადო.
რაციონის მთავარი პრინციპი კი არის პროცენტული ბალანსის დაცვა - 70% ცხიმი, 25% ცილა და 5% ნახშირწყლები. აქვე აღვნიშნავ, რომ კალორაჟის კონტროლი კეტოდიეტის დროსაც ისევე აუცილებელია, როგორც ნებისმიერ სხვა შემთხვევაში.
შევეხოთ კეტოგენური დიეტის დადებით მხარეებს: ყველაზე ხშირად რასაც ამ დროს პაციენტები აღნიშნავენ არის ის, რომ მათ პრაქტიკულად არ შივდებათ. ამ ტიპის რეჟიმის დროს რეგულირდება ჰორმონ ინსულინის დონე. ინსულინი არის ანაბოლური (მაშენებელი) ჰორმონი, რომელიც იწვევს მადის გაძლიერებას, შესაბამისად, ამ ტიპის კვების დროს ხდება მადის დაქვეითება, წონაში კლება კი მიმდინარეობს ცხიმების ხარჯზე და თან ნაკლებად ხდება კუნთური მასის შემცირება. აქვე განვაგრძოთ მისი უარყოფითი მხარეების ჩამოთვლა: კეტოგენურ კვებას შეუძლია ორგანიზმში გამოიწვიოს ყაბზობა (შეკრულობა), სიმძიმე კუჭ-ნაწლავის არეში, გულისრევის შეგრძნება, კუნთების ტკივილი, საერთო სისუსტე რომელიც მიკრო, მაკრო ელემენტებისა და ვიტამინების დეფიციტის ფონზე შეიძლება განვითარდეს. კეტო მიმდევართა უმეტესობა ამ რეჟიმზე გადასვლიდან დაახლოებით ერთ კვირაში აღნიშნავს ძლიერ სისუსტეს, თავბრუსხვევას, არტერიული წნევის დაქვეითებას და კუნთების ტკივილს, რასაც „კეტო ფლუ“ (კეტო გაციება) ეწოდება. როგორც წესი, ეს ჩივილები რამდენიმე დღეში ქრება. ასევე რადგან აღნიშნული კვების რეჟიმის დროს უფრო მეტი დატვირთვით უწევთ მუშაობა ღვიძლს და თირკმლებს, შესაძლებელია, მოხდეს მათი ფუნქციის დარღვევა. გვერდით მოვლენას მიეკუთვნება ორგანიზმში ე.წ „ცუდი“ ქოლესტერინის მატება.
კეტო რეჟიმის დაცვა არ შეიძლება ორსულებისთვის და ლაქტაციაში მყოფი ქალებისთვის. ასევე აკრძლულია ნებისმიერი ქრონიკული დაავადების მქონე ადამიანისთვის (დიაბეტი, გულის უკმარისობა და ა.შ). მისი დაცვა კატეგორიულად აკრძალულია ბავშვთა და მოზარდთა ასაკში.
ბოლოს კი, ტრადიციულად ჩვენს მკითხველს ისევ შევახსენებ, რომ კვების ნებისმიერი ტიპის დროს მხოლოდ რაციონს არ ენიჭება უპირატესობა, აუცილებელია კალორაჟის და კვების ჯერადობის კონტროლი. კვლავ გავუსვათ ხაზი იმას, რომ ყველა ორგანიზმი არის ინდივიდუალური და არ არსებობს ყველასთვის მორგებული არც კვების ტიპი და არც კვების რაციონი.
„პირდაპირ ეცე და გლანდები ამოჭრა, ეს არ არის გამოსავალი, იმიტომ, რომ გლანდებს თავისი ფუნქცია აქვს,“ - ოტორინოლარინგოლოგი მიშა ხუჯაძე
ოტორინოლარინგოლოგმა მიშა ხუჯაძემ მწვავე და ქრონიკული ტონზილიტის მკურნალობის მეთოდების შესახებ ისაუბრა. მან ის შემთხვევები აღწერა, რომლის დროსაც ოპერაციის საჭიროება დგება:
„საქართველოში კი არის გავრცელებული, რომ შემოხვალ თუ არა, ყველა ოპერაციას გიკეთებს, თუმცა ეს ასე არ არის. საზღვარგარეთ ძალიან შემცირდა ტონზილიტის ოპერაცია. საქართველოს მოსახლეობისთვის მენტალურად რვაჯერ ბავშვი რომ ავად არის, ეს არ არის გამოსავალი. ამერიკაში რვაჯერ თუ არ გაქვს ანგინა, ოპერაციას არ გიკეთებენ. მე უფრო ევროპულ გაიდლაინებს ვენდობი და როდესაც ოპერაცია კეთდება, ეს ეყრდნობა იმას, ევროპული გაიდლაინით რა არის მოწოდებული. ეს არის სამი ანგინა წელიწადში ორი წლის მანძილზე ან 5-6 ანგინა წელიწადში, ჩემთვის ეს საკმარისია.“
მიშა ხუჯაძის თქმით, გარკვეულ შემთხვევებში ქირურგიულ ჩარევაზე უარის თქმა საფრთხის შემცველია:
„როდესაც არის რაღაც გართულებები კარდიოლოგიური, სისხლძარღვთა სისტემასთან დაკავშირებით, რევმატიული პრობლემები, რასაკვირველია, აქ საკითხი არ დგას მედიკამენტოზურ მკურნალობაზე. აქ უკვე საკითხი მიდის ქირურგიაზე. შეიძლება ისეთი ზიანი მივაყენოთ ორგანიზმს, რომ პაციენტი სერიოზულ დაავადებებს შეეჯახოს იმის გამო, რომ ჩვენ არ გავბედეთ ქირურგიული ჩარევა. მწვავე ტონზილიტი გამოიხატება სიცხეში, ყელის ტკივილში, ზოგად სისუსტეში და ა.შ. ქრონიკული ანთება, შესაძლოა, ძალიან ნელა, შეუმჩნევლად მიდიოდეს და აზიანებდეს ისეთ სისტემებს, როგორიცაა: გულ-სისხლძარღვთა სისტემა, თირკმლები, შეიძლება გამოიწვიოს სახსრების ანთებები. წლების მანძილზე ის ნელ-ნელა ღრღნის ორგანიზმს.“
მიშა ხუჯაძემ აღნიშნა, რომ ქირურგიული ჩარევის გადაწყვეტილება ექიმმა მხოლოდ საფუძვლიანი მიზეზის ქონის შემთხვევაში უნდა მიიღოს:
„უპირველეს ყოვლისა, რასაკვირველია, პირდაპირ ეცე და გლანდები ამოჭრა, ეს არ არის გამოსავალი, იმიტომ, რომ გლანდებს თავისი ფუნქცია აქვს. თან ოპერაცია მაინც ოპერაციაა, არავის არ სიამოვნებს, არც ქირურგს და არც პაციენტს. კარგი ექიმი არის ის, ვინც იცის, როგორ გააკეთოს ოპერაცია და ძალიან კარგი ექიმი არის ის, ვინც იცის, როდის არ გააკეთოს ოპერაცია. გავრცელებულია აზრი, რომ მოზრდილ ასაკში გლანდის ოპერაცია არ კეთდება. ეს არის აბსურდი. მე გამიკეთებია 70 წლის ქალბატონისთვის ოპერაცია. როდესაც საჭიროა, ოპერაცია უნდა გაკეთდეს. ასაკს მნიშვნელობა არ აქვს.“
„გლანდები საჭიროა, თუმცა გლანდების ფუნქციას ასრულებს ასევე ელენთა და კიდევ სხვა პატარ-პატარა ლიმფოიდური ქსოვილები, რომლებიც მთელს ხახაშია მიმოფანტული. არ არის სასიცოცხლო მნიშვნელობის ორგანო გლანდი, თუმცა, რასაკვირველია, თავის ფუნქციას ასრულებს. როდესაც გლანდი არის ცუდი, ის უკვე არაფერს არ ასრულებს, ის აფუჭებს. ეს საზღვარი უნდა გავიგოთ, როდის არის გლანდი საოპერაციო. ის მოსაზრება, რომ პირში შევა ჰაერი, გლანდი დაიჭერს, ეს აბსურდია. თუმცა, ლიმფოციტებისა და იმ პატარა უჯრედების შექმნაში, რომლებიც იჭერენ და ებრძვიან ჩვენს მტერ პატარა მიკრონაწილაკებს, ძალიან დიდი როლი მიუძღვის გლანდებს,“ - აღნიშნულ საკითხზე მიშა ხუჯაძემ ტელეკომპანია „პულსის“ ეთერში ისაუბრა.
