Baby Bag

​კინო სასკოლო რესურსისთვის - რჩევები მასწავლებლებს

​კინო სასკოლო რესურსისთვის - რჩევები მასწავლებლებს

მასწავლებლებს, უპირველესად კი სამოქალაქო განათლების პედაგოგებს გიზიარებთ ფილმებს, რომლებშიც არსებითადაა მოხაზული მოზარდების პრობლემატიკასა და მასთან მჭიდროდ გადაჯაჭვული საყოველთაო მნიშვნელობის მქონე თემების რეფლექსიები. ყველა დასახელებული კინოსურათის პროტაგონისტი ბავშვი ან მოზარდია, შესაბამისად, წინამდებარე ფილმები მასწავლებლებს, როგორც კლასგარეშე დავალებებისთვის გამოგვადგება, ასევე, საკუთრივ საგაკვეთილო პროცესში შეგვიძლია ამა თუ იმ ფილმიდან, განსახილველ თემასთან შესაბამისი მონაკვეთების ჩვენება. გამართული ორიენტირებისთვის ყველა მათგანს მცირე სინოფსისი წავუმძღვარე. ჩამონათვალი ქრონოლოგიური სიზუსტითაა დალაგებული. ამავდროულად, ყველა დასახელებული ფილმი ცალსახად მაღალმხატვრული ღირებულებისაა და თითოეული მათგანი, საკვლევ თემატიკას გამორჩეული შემოქმედებითი პასუხისმგებლობითა და აკადემიური ინტერესით მიემართება.

ჩარლი ჩაპლინი: The Kid - ბავშვი. 1921. ჩარლი ჩაპლინის თვითმყოფადი ენა, რომელიც კომედიის მხატვრული ხერხებით ჟონგლიორობს და მაყურებლის თვალსა და გულს უმცირესს დროში ატყვევებს, კომედიური სიმსუბუქის მიღმა, ამავდროულად უაღრესად პოლიტიკური მნიშვნელობის მატარებელია და მუდმივად რეფლექსირებს უმნიშვნელოვანეს სოციალურსა და კულტურულ პრობლემატიკაზე. ხსენებული ფილმი, ამერიკაში, დიდი დეპრესიის ჟამს უსახლკარო კაცისა და მიუსაფარი ბავშვის დრამატულ ურთიერთობაზე, სიყვარულის, ემპათიისა და ერთადობის სასიცოცხლო მნიშვნელობაზე მოგვითხრობს (კინემატოგრაფში ასახულ ბავშვ პერსონაჟებზე ნინი შველიძის შესანიშნავ ​ესეს გიზიარებთ). 

ჟან ვიგო: Zero for Conduct - ნული ყოფაქცევისათვის. 1933. კინოსურათი სკოლა-პანსიონის ტიპის დაწესებულებაზე მოგვითხრობს, რომელშიც უმკაცრესი, ავტორიტარული ტიპის დისციპლინა სუფევს. დაუმორჩილებლობის სურვილს ატანილი ბავშვები, გადაწყვეტენ მჩაგვრელ დღის წესრიგს აუჯანყდნენ და ამისთვის, სხვადასხვა ექსპრესიულ წინააღმდეგობის ხერხებს მიმართავენ. ფილმის კინოეკრანებზე გამოსვლამ, კონსერვატიულად განწყობილ გაბატონებულ კლასში დიდი ვნებათაღელვა გამოიწვია.

ვიტორიო დე სიკა: Bicycle Thieves - ველოსიპედის ქურდები. 1948. თამამად შეგვიძლია ვთქვათ, რომ ველოსიპედის ქურდები ხელოვნების ყველა მოყვარულისათვის აუცილებლად სანახავი ფილმია. ნამუშევარში პროტაგონისტებად იტალიელი მამა-შვილი გვევლინებიან, რომლებზეც მეორე მსოფლიო ომის შემდგომი დეპრესიის სიმძიმე, მთელი თავისი სისავსით აღბეჭდილა. ფილმი მრავალშრიანი დრამატურგიული წიაღსვლებით წარმოგვიდგება, ერთი მხრივ, კინოსურათი თვითგადარჩენის გზაზე წამოჭრილ მორალურ დილემებს აღწერს, მეორე მხრივ, ამგვარი მძიმე სოციალური ვითარების ფონზე, მამა-შვილის ამაღელვებელ და სამუდამოდ დასამახსოვრებელ ისტორიაზე მოგვითხრობს.

რობერტო როსელინი: Germany, Year Zero - გერმანია, ნულოვანი წელი. 1948. რობერტო როსელინი, ვიტორიო დე სიკასთან ერთად იტალიური ნეორეალიზმის სულისჩამდგმელია, იტალიელი რეჟისორები გამორჩეული ოსტატობით აღწერენ, ევროპაში, (უმეტესად იტალიაში), მეორე მსოფლიო ომის შემდგომ ჩამოვარდნილ უკიდურეს ძნელბედობას, მძიმე ეკონომიკურ მდგომარეობასა და მომეტებულ კრიმინოგენურ სიტუაციას. ფილმის 'გერმანია, ნულოვანი წელი' სიუჟეტი გერმანიაში, 12 წლის ედმუნდის გარშემო ტრიალებს, სიდუხჭირეში ჩავარდნილი ოჯახის გამოსაკვებად ბიჭი ყველა შესაძლო ხერხს მიმართავს. ედმუნდის მძიმე ფსიქოსოციალური მდგომარეობა, მორალური დილემები, ბურუსით მოცული მომავალი, თანადროული გერმანული საზოგადოების კოლექტიური განწყობების შუქზე ვლინდება და ნათლად ჩანს, რომ ნაციზმის, უკიდურესი ბოროტების მემკვიდრეობისგან განთავისუფლება მსხვერპლად ახალი თაობის სიცოცხლეს მოითხოვს.

სატიაჯიტ რაი: Pather Panchali - გზის სიმღერა. 1955. 'გზის სიმღერა' დიდი ინდოელი რეჟისორის შესანიშნავი ტრილოგიის პირველი ფილმია. ტრილოგია, ინდოელ ბიჭ, აპუს შესახებ მოგვითხრობს. ხსენებული ფილმი, ინდოეთის ერთ-ერთ სოფელში აპუსა და მისი ოჯახის გარშემო ტრიალებს. კინოსურათში ნათლადაა აღწერილი ინდოეთის მძიმე ეკონომიკური ყოფა, გაუსაძლისი სიღარიბე და უპერსპექტივობა. ამგვარი მძიმე ვითარებისგან გადარჩენის ერთადერთ გზად, თანაგანცდა, ნების ოპტიმიზმი და ბავშვური, უშუალო სიხალასეა წარმოდგენილი. 'გზის სიმღერა' ვიზუალურად მომნუსხველი და ემოციურად ამაღელვებელი ისტორიაა პატარა ბიჭზე, რომელიც დიდ პრობლემებს შესჭიდებია.

ნიკოლას რეი: Rebel Without a Cause - მეამბოხე მიზეზის გარეშე. 1955. შესანიშნავი ფილმი მოზარდების წინააღმდეგობასა და დაბეტონებული კულტურისა თუ გაქვავებული ბურჟუაზიული ეთოსის დამთრგუნველი ბუნების შესახებ. ამასთან, ნამუშევარი კრიტიკულად რეფლექსირებს: მომეტებული მასკულინობისა და თინეიჯერებში მზა სააზროვნო თუ სამოქმედო კოდების შესახებ.

ფრანსუა ტრიუფო: The 400 Blows - 400 დარტყმა. 1959. „400 დარტყმა“ ფრანგული „ახალი ტალღის“ ერთ-ერთი სულისჩამდგმელი ფილმია, რომელიც მოზარდობის სირთულეებზე რეფლექსირებადი უმნიშვნელოვანესი კინოდოკუმენტია. ფილმი, მძაფრი ვიზუალური ექსპრესიულობით მოგვითხრობს მოზარდზე, რომელიც უყურადღებო მშობლებისა და ცივი, გახევებული გარემოს ფონზე, ნაადრევ ეგზისტენციალურ კრიზისს განიცდის, მძიმე გარემოული ფაქტორების ნიადაგზე ტოვებს ოჯახს, გარბის სახლიდან, რაც კინემატოგრაფის ისტორიაში ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი დასასრულის მომასწავებელი ხდება.

მილოშ ფორმანი: Black Peter (Černý Petr) - შავი პიტერი. 1964. ისტორია პიტერზე, რომელიც საცხოვრებელ გარემოში ორმაგი ზეწოლის ქვეშაა მოქცეული; ერთი მხრივ, მას ავტორიტარული მისწრაფებების მქონე მამის ბორკილქვეშ ცხოვრება უწევს, მეორე მხრივ, შემოსაზღვრული ავტონომიურობის პირობებში ცდილობს თვითრეფლექსიას. ფინალურ სცენაში, პეტრეს, ეუბნება მამა, რომ სანამ მას არ ეცოდინება როგორ მოიქცეს, იქამდე იგი გადაწყვეტს მის ნაცვლად, ეს ფრაზა ტოტალიტარიზმის მანიფესტაციას, ცალკეულის ზოგადით, 'დიდი მამის' წესით განკარგვის სურვილს გამოხატავს.

კენ ლოუჩი: Kes - კესი. 1969. კენ ლოუჩის უხვსა და მნიშვნელოვან შემოქმედებაში „კესი“ ალბათ საუკეთესო ფილმია. ნარატივი მოზარდი ბიჭის გარშემო ვითარდება. რომელიც დროდადრო პერიფერიაში არსებულ სრულ უპერსპექტივობასა და ემოციურ გამოთიშულობაში გადაიზრდება. აპათიისაგან ერთადერთ ხსნად, ბიჭს შევარდენის გაწვრთნა ესახება. მოზარდისთვის ფრინველთან ურთიერთობა და ზრუნვა, სულგამყინავი გარმოსგან თვითდაღწევის გარდა, მნიშვნელოვანი ემოციური დატვირთვის მატარებელია.

მიქელანჯელო ანტონიონი: Zabriskie Point - ზაბრისკი პოინტი. 1970. ფილმი მოსწავლეების არა, თუმცა სტუდენტების შესახებ მოგვითხრობს, რომელიც 1968 წლის სექსუალური რევოლუციისა და სტუდენტური ჯანყების შესახებ მნიშვნელოვანი კინოდოკუმენტია და ამ კონტექსტში ნამდვილად გამოდგება. გასათვალისწინებელია, რომ ფილმის შუაში დაახლოებით 10 წუთი საკმაოდ ღია სექსუალურ სცენებს ეთმობა, თუმცა, ვფიქრობ, მეათე კლასიდან ამ ფილმის ჩვენება პრობლემას არ წარმოადგენს. ამავდროულად ფილმი რეფლექსირებს ბუნებისა და კულტურის გახლეჩილობაზე, ბატონობის მიერ ინსტრუმენტალიზებულ პოლიციაზე, რომელიც ძალადობრივ, სადამსჯელო მანქანადაა გადაქცეული. ასევე ძალიან მნიშვნელოვანია ფილმის დასასრული (რომელიც ნაწილობრივ გოდართანაცაა გადაძახილი), რომელშიც წინააღმდეგობის უწყვეტობის გამომხატველი, ამქვეყნიური უკეთურების სიმბოლური ნგრევის დასამახსოვრებელი მიზანსცენა თამაშდება.

პიტერ ბოგდანოვიჩი: The Last Picture Show - უკანასკნელი კინოსეანსი. 1971. 'უკანასკნელი კინოსეანსი' ამერიკელი თინეიჯერებისთვის დამახასიათებელი ცხოვრების ამაღელვებელი კინორეფლექსიაა, ფილმი სიღრმისეულ დონეზე იკვლევს ჰუბერტატის პერიოდისთვის ნიშანდობლივ საკითხებსა და მის შიდაარსზე მნიშვნელოვანი ზეგავლენის მქონე გარემოულ ფაქტორებს.

პიტერ ბოგდანოვიჩი: Mask – ნიღაბი. 1985. ფილმის ცენტრალური ფიგურა 16 წლის რონი დენისია. ბიჭს უიშვიათესი სასიკვდილო დაავადება სჭირს, რომელიც თავის ძვლების გაუჩერებელ ზრდასა და სახის ძვლების დეფორმაციას იწვევს. კარგი ფილმია, სწორ აქცენტებზე აგებული, ყოველგვარი უტრირებისა და ზედმეტი მოჩუქურთმებების გარეშეა ნაჩვენები; პროტაგონისტის, ოჯახის წევრებსა თუ უცხო ადამიანებთან ურთიერთობა. აქცენტირებულია მშობლებისა და ოჯახის (ამ შემთხვევაში, დედა, ბაბუა, ბებია და დედის მეგობარი 'ბაიკერები') მნიშვნელობა - დაავადების თანმხვედრ ფსიქოლოგიურ სირთულეებთან გამკლავებისას.

ვიმ ვენდერსი: Alice in the Cities - ალისეა ქალაქებში. 1974. ჟურნალისტისა და მასთან შემთხვევით შემხვედრი ბავშვის მოგზაურობა, ფილმი, ყოველგვარი ზედმეტი ემოციური და ვიზუალური ხრიკების გარეშე, მინიმალისტური გამოსახვის ფორმებით გვიყვება ძალიან საინტერესო ამბავს, ჟურნალისტზე, ვისთვისაც უცხო ბავშვთან თანყოფნა და ურთიერთზრუნვა, თვითრეფლექსიის მნიშვნელოვან ფუნქციას კისრულობს და ალისეაზე, რომლისთვისაც უფროსი მეგობრის შეძენა ეგზისტენციალური მნიშვნელობის მატარებელია. დაბოლოს, ფილმი ეჭვქვეშ აყენებს ურთიერთობებზე 'ეიჯისტურ' მზერას, რის მიხედვითაც მეგობრობის დროს გარკვეული ასაკობრივი სხვაობა სოციალურ დევიაციად განიხილება.

ჯონ ჰიუზი The Breakfast Club - კლუბი საუზმე. 1985. ძალიან სახალისო ისტორია ხუთ განსხვავებულ, სკოლაში არასასწავლო საათებში დასჯილ მოზარდზე. კომედიური ელემენტებით ნაკვები კინოსურათი განსხვავებების მიღმა მყოფ მსგავსებებს აღწერს და მეგობრობისას ვიზუალური სხვაობების მეასეხარისხოვნებაზე მიუთითებს. ამავდროულად, ფილმი 80-იანი წლების ამერიკელ თინეიჯერებზე დაკვირვებისა და შესწავლის კარგი საშუალებაა. ასევე შეგიძლიათ ნახოთ ამავე ავტორის ნამუშევარი: Sixteen Candles.

რობ რაინერი Stand by Me - დარჩი ჩემთან. 1986. მოზარდების მეგობრობის შესახებ: ძალიან სასიამოვნო და ჩამთრევი სათავგადასავლო ფილმია. კინოსურათში, გარდაცვლილი მეგობრის საძებნელად პროტაგონისტთან ერთად ორი მეგობარი მიემართება. სტივენ კინგის ნოველაზე დაფუძნებული ამბავი ბავშვობის სირთულეებზე, მშობლებთან დაპირისპირებულობასა და ბავშვობაში განცდილი საფუძველმდებარე განცდების მნიშვნელობაზე მოგვითხრობს.

ლუი მალი: Au revoir les enfants - მშვიდობით ბავშვებო. 1987. კინონამუშევარი მეორე მსოფლიო ომის პერიოდში, ერთ-ერთ კათოლიკურ კოლეჯში ებრაელი და ფრანგი ბავშვის მეგობრობის შესახებ მოგვითხრობს. ფილმი მორალური დილემების, უსამართლობის წინააღმდეგ ბრძოლისა და ემპათიის მნიშვნელობაზე გადაღებული ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი კინოსურათია.

ტეო ანგელოპულოსი Landscape in the Mist - პეიზაჟი ნისლში. 1988. დიდებული ფილმი მოზარდი გოგონასა და მისი პატარა ძმის შესახებ. ემოციურად ძალიან მძიმე ელემენტების შემცველი კინოსურათი, რომელიც კინემატოგრაფიული ესთეტიკის მწვერვალზე იმყოფება და სოციალური მნიშვნელობის მხრივ, განუმეორებელი ნამუშევარია. „ერთგვარი ბავშვური ოდისეა, სადაც ბერძენი ავტორის პოეტური შესაძლებლობები ჰომეროსის შესაძლებლობებს უტოლდება“ (გიორგი ჯავახიშვილი). ძალიან ამაღელვებელია ობოლი და-ძმის ისტორია, რომლებიც დაკარგულ მამას ეძებენ, გზად კი უამრავ ხიფათს აწყდებიან. გარდა ბიოგრაფიული განზომილებისა, ამავდროულად, დაკარგული მამის ძიება ზედმიწევნით სიმბოლური მნიშვნელობის მატარებელია.

ისაო ტაკაჰატა: Grave of the Fireflies - ციცინათელების სასაფლაო, 1988. ანიმე მეორე მსოფლიო ომის დროს იაპონიაში მიმდინარე მძიმე სოციალურ ვითარებაზე მოგვითხრობს, სიუჟეტი ობლად დარჩენილი და-ძმის გარშემო ტრიალებს. ძალიან მძიმე ისტორიაა, რომელიც მუდმივად აქცენტირებს თანაგრძნობისა და მხარდაჭერის მნიშვნელობაზე, განსაკუთრებით ამგვარი ძნელბედობის ჟამს.

პიტერ უირი: Dead Poets Society - მკვდარი პოეტების საზოგადოება. 1989. შეუძლებელია ფილმს 'მკვდარი პოეტების საზოგადოება' უყურო და სამუდამოდ არ დაგამახსოვრდეს ჯონ კიტინგი, პურიტანული კოლეჯის გამორჩეულად ქარიზმატული მასწავლებელი. სიუჟეტური ქარგა ბიჭებისთვის განკუთვნილ კონსერვატიული ტიპის სასწავლებელში მიმდინარეობს, რომელშიც ქცევისა და სწავლის სემანტიკა მკაცრად იერარქიულსა და ეჭვშეუვალ დოგმატიკაზე ფუძნდება. კიტინგი, მოსწავლეებს: დაბეტონებული, ინდოქტრინაციის ელფერგადაკრული განათლების მიცემის ნაცვლად, აქ და ახლა, შემოქმედებითი აზროვნებისა და ძირეული სურვილების ერთგულებისაკენ უბიძგებს. ლათინური აფორიზმი 'Carpe diem' ფილმის ლაიტმოტივია და კაპიტალისტურ, ავტომატიზებულ სიცოცხლეში 'თამაშის ხელოვნების' გადამრჩენელ მნიშვნელობაზე მიუთითებს.

რიჩარდ ლინქლეიტერი: Dazed and Confსused. 1993. საკმაოდ კარგი ფილმია, რომელიც 70-80იანი წლების ამერიკელ მაღალკლასელებზე მოგვითხრობს, ჰიპებსა და მსგავს თემატიკაზე მიმართულ გაკვეთილებში გამოსადეგი კინოსურათია.

რიჩარდ ლინქლეიტერი: Boyhood – ბავშვობა. 2014. ძალიან საინტერესო პროექტი, რომელიც წლების განმავლობაში იქმნებოდა (ფილმს 12 წელი იღებდნენ და მსახიობიც მისსავე განსახიერებულ პერსონაჟთან ერთად იზრდებოდა) და პროტაგონისტთა ასაკობრივ ზრდას კინემატოგრაფზე ასახავდა. ფილმი ორგანულად იკვლევს თინეიჯერულ გამოწვევებსა და ბავშვების ცხოვრებაზე ემოციური თუ ფიზიკური ფაქტორების ცვალებადობის გარდამტეხ მნიშვნელობას.

ძმები დარდენები: Rosetta – როზეტა. 1999. სოციალური კინოს მნიშვნელოვანი ნიმუში 17 წლის მოზარდ გოგოზე, რომელიც მძიმე სოციალურ წნეხს სხვადასხვა გზებით ებრძვის. პროტაგონისტზე მუდმივად მიპყრობილი კამერა, მაყურებლებს ამაღელვებელი ისტორიის თანაზიარად გვამყოფებს.

ძმები დარდენები: The Kid with a Bike - ბიჭი ველოსიპედით. 2011. მოკლედ რომ ვთქვათ, ულამაზესი და ემოციურად დახუნძლული ფილმი, უსახლკარო მოზარდ ბიჭსა და მასზე მზრუნველი, უცნობი ზრდასრული ქალის შესახებ. მნიშვნელოვანი სოციალური ხაზგასმებით; მამისაგან მიტოვებული ბავშვისა და ქურდობის, როგორც ტოტალური უპერსპექტივობის ალტერნატივის შესახებ.

ჰაიაო მიაძაკი: Nausicaä of the Valley of the Wind - ნაუსიკა ქარების ველიდან. 1984. ძალიან კარგი, მაგიური ნამუშევარი, გლობალურ დათბობაზე, მის თანმდევ ეკოლოგიურ კატასტროფებსა და ცხოველებთან მის თანადროულ მოპყრობაზე. თანაც, ბავშვებისთვის მარტივი და სასიამოვნო საყურებელია.

ჰაიაო მიაძაკი: Princess Mononoke - პრინცესა მონონოკე. 1997. ფილმი მოხერხებული და სიღრმისეული მეტაფორაა - ბუნების უკიდეგანო დამორჩილებასა და მის თანხმლებ მანკიერ გამოცდილებებზე. ერთი მხრივ, რეჟისორი გვატყობინებს, რომ ბუნების რესურსების გამოყენება სიცოცხლისთვის აუცილებელი პირობაა, მეორე მხრივ კი, ბუნების აღრიცხვა–დამორჩილებისას მასთან ზომიერი მოპყრობის აუცილებლობაზე მიგვითითებს.

ჰაიაო მიაძაკი: Spirited Away. 2001. სულ ცოტა ხნის წინ დავრწმუნდი, რომ კარგი ანიმე სრულყოფილი კინემატოგრაფიული ღირსების მატარებელია. ჰაიაო მიაძაკი კი ნამდვილი ოსტატი და ჟანრის ავანგარდში მყოფი ფიგურაა. ეს მართლაც ლეგენდარული ფილმი სიღრმისეულად იკვლევს ყოფიერების უმნიშვნელოვანესს შრეებს. კინოსურათში მომხმარებლობის, სამყაროსა და ბუნებასთან მიმართების საკითხები, ბავშვების თვალთახედვითა და მათთან ძირეულ მიმართებაშია განხილული.

გას ვან სენტი: Elephant – სპილო. 2003. გას ვან სენტის სპილო მნიშვნელოვანი ფილმია, სკოლებში ე.წ. 'შუთინგის' პრობლემის ანალიზისათვის (გას ვან სენტის სპილოზე იხილეთ ლევან აბდუშელიშვილის საინტერესო ​რეცენზია)

შონ ბეიკერი: The Florida Project - პროექტი ფლორიდა. 2017. საკმაოდ ძლიერი ფილმია ამერიკაში ჩაგრული სოციალური კლასისა და მის გარშემო მიმდინარე მძიმე სოციო-ეკონომიკური პერიპეტიების შესახებ. მოქმედება მცირეწლოვანი ბავშვების გარშემო ტრიალებს, მათი საკმაოდ მძიმე ყოველდღიურობა; გართობის, ნაყინის ბავშვური რიტუალურობით მირთმევისა და სხვა ვიზუალურად დასამახსოვრებელი დეტალების მეშვეობით მსუბუქდება. იაფფასიანი მოტელის გარშემო განვითარებული ისტორია სადა და უტყუარი სახითაა აღწერილი. 'პროექტი ფლორიდა' ბავშვების ოცნებებისა და მასთან დაპირისპირებული მტკივნეული რეალობის შესანიშნავი კინორეფლექსიაა. ბავშვების პერსპექტივით დანახული რეალობის ფონზე, ხელის გულზე იშლება ამერიკული სახელმწიფოსაგან მივიწყებული, მარგინალიზებული კლასი, რომელიც გადარჩენის ყოველწამიერ ჯაფაშია ჩართული. დასასრულიც სიმბოლური და ორაზროვანია, ერთი მხრივ, ეკლიანი რეალობისგან გაქცევა წრფელი მეგობრობის შუქზე ილანდება, მეორე მხრივ, გაქცევის ვექტორები დისნეილენდის, როგორც 'ამერიკული ოცნების' – იდეოლოგიური ხაფანგის გამომსახველ, ფაქტობრივი ძეგლისკენაა მიმართული.

და ბოლოს, მოსწავლეებთან საკომუნიკაციო ენის გაშუალება-გაბუნებრივებისთვის, ყველას გამოგვადგება ის ფილმები თუ სერიალები, რომლებსაც მოზარდები ხშირად უყურებენ. მაგ: Toy Story, Harry Potter, E.T. the Extra-Terrestri (თუმცა, ეს აღარც იმდენად). სერიალები: Stranger Things, Sex Education, The End of the F***ing World. ასევე, მარველისა და დისის კომიქსების კინოეკრანიზაციები. ხსენებული პოპულარული პროექტების ყურებით, გარდა მისი მაყურებელი ბავშვების ინტერესებისა და გემოვნების გაცნობისა, ამავდროულად ვეცნობით: იმ სააზროვნო და კულტურულ კოდებს, რომლებიც ახალი (მილენიალების შემდგომი თაობების) თაობის რაღაცაგვარ ფორმირებაში მონაწილეობენ. 

ავტორი: ავთანდილ ძამაშვილი 

შეიძლება დაინტერესდეთ

გამჭოლი უნარებისა და ღირებულებების კომპონენტებზე ორიენტირებული პედაგოგი ვარ და წარმოგიდგენთ ინფორმაციას, რომელიც შეეხება კომპლექსურ დავალებას

გამჭოლი უნარებისა და ღირებულებების კომპონენტებზე ორიენტირებული პედაგოგი ვარ და წარმოგიდგენთ ინფორმაციას, რომელიც შეეხება კომპლექსურ დავალებას

სსიპ ზესტაფონის მუნიციპალიტეტის სოფელ კვალითის საჯარო სკოლა მესამე თაობის ეროვნულ სასწავლო გეგმაზე დაყრდნობით ახორციელებს საქმიანობას. პირადად, მე, თეა კელენჯერიძე როგორც კვალითის საჯარო სკოლა ისტორიის მასწავლებელი, გამჭოლი უნარებისა და ღირებულებების კომპონენტებზე ორიენტირებული პედაგოგი ვარ და წარმოგიდგენთ ინფორმაციას, რომელიც შეეხება მე-7 კლასში განხორციელებულ კომპლექსურ დავალებას.

სწავლებისას განსაკუთრებული ყურადღება მივაქციე სასწავლო ცნებების დაძლევის საკითხებს, გამჭოლი უნარების განვითარებას. ჩემი პრაქტიკის კრიტიკული ანალიზის საფუძველზე შემიძლია ვთქვა, რომ გამჭოლი კომპეტენციები განვითარებულია ასაკის შესაბამისად (ანალიზში ჩართული იყო კათედრის წევრებიც).

  • ზოგადი განათლების რეფორმის ფარგლებში, მესამე თაობის ეროვნული სასწავლო გეგმა მოსწავლეზე ორიენტირებულია , ბავშვები პრაქტიკულად ასრულებენ მათთვის უკვე ძალიან საყვარელ კომპლექსურ დავალებებს.
  • , ,,შექმენი მოთხრობა’’, ,,შექმენი სტატია“ და ა.შ. ცხოვრებისეულ კონტექსტებთან

დაკავშირებული შემოქმედებითი კომპლექსური დავალებები საუკეთესო

ასპარეზს წარმოადგენს მოზარდთა შინაგანი ძალების ზრდა-განვითარებისთვის.

  • ,,მასწავლებელი მეგზურია, ხოლო მოსწავლე – მოგზაური ცოდნისსამყაროში.”
  • იმისათვის, რომ ზოგადი განათლების ეროვნულ მიზნებს მივაღწიო,

მოსწავლეებს განუვითარო გამჭოლი კომპეტენციები,კრიტიკული აზროვნებავგეგმავ კომპლექსური

დავალებებს .კომპლექსური დავალების შესრულების დროს: მოსწავლეაქტიურია, ჩართულია ძიებაში, შემოქმედებით პროცესში, წინარე ცოდნაზედაყრდნობით ახდენს ახალი ცოდნის კონსტრუირებას,რაც უვითარებთ გამჭოლ

  • უნარებს და ღირებულებებს.

სსიპ ზესტაფონის მუნიციპალიტეტის სოფელ კვა;ლითის საჯარო სკოლა მესამეთაობის ეროვნულ სასწავლო გეგმაზე დაყრდნობით ახორციელებს საქმიანობას. პირადად, როგორც ისტორიის მასწავლებელი, გამჭოლი უნარებისა დაღირებულებების კომპონენტებზე ორიენტირებული პედაგოგი ვარ დაწარმოგიდგენთ ინფორმაციას, რომელიც შეეხება მე-7 კლასში განხორციელებულკომპლექსურ დავალებას. სწავლებისას განსაკუთრებული ყურადღება მივაქციესასწავლო ცნებების დაძლევის საკითხებს ,გამჭოლი უნარების განვითარებას.ჩემიპრაქტიკის კრიტიკული ანალიზის საფუძველზე შემიძლია ვთქვა, რომ გამჭოლი

კომპეტენციები განვითარებულია ასაკის შესაბამისად

არმოგიდგენთ მე -7 კლასში საგან ისტორიაში განხორციელებულ კომპლექსურ დავალებას.

კომპლექსური დავალება

თემა:პრეისტორია/ქვის ხანა

კომპლექსური დავალების პირობად ავირჩიე წაიკითხეთ მოთხრობა ,,ამბავი პაკო გამომგონებლისა’’, რომლის მთავარი გმირი, თქვენი თანატოლია; გაეცანი დამატებით მასალებს და დაწერეთ ამბავი/მოთხრობა, რომელშიც აღწერილი

იქნება ქვის ხანის ადამიანის ცხოვრება;

ამბავის/მოთხრობის წერისას ხაზგასმით წარმოაჩინე :

  • რა ტიპის წყაროებიდან გვაქვს ინფორმაცია ქვის ხანის შესახებ და რატომ
  • შეიძლება იყოს სანდო ეს წყაროები პრეისტორიული პერიოდის
  • შესასწავლად?(წყარო მ.წ 2, 3)
  • რა გავლენას ახდენდა ბუნებრივი გარემო და მოვლენები ქვის ხანის
  • ადამიანზე? (სივრცე მ.წ 1)
  • როგორი იყო პირველყოფილი საზოგადოების ცხოვრების წესი, კულტურა,
  • სოციალური ფენები, წარმოდგენები და ინტერესები. (საზოგადოება.მ.წ 1)
  • მოსწავლეებს გავაცანი სამიზნე ცნება და მასთან დაკავშირებული მკვიდრი
  • წარმოდგენები

კომპლექსური დავალების შეფასების კრიტერიუმები

  • რა ტიპის წყაროებიდან გვაქვს ინფორმაცია ქვის ხანის შესახებ და რატომ შეიძლება იყოს სანდო ეს წყაროები პრესიტორიული პერიოდის შესასწავლად?(წყარომ.წ 2,3)
  • რა გავლენასახდენდა ბუნებრივი გარემო დამოვლენები ქვის ხანის ადამიანზე? (სივრცე მ.წ 1)
  • როგორი იყო პირველყოფილი საზოგადოების ცხოვრების წესი, კულტურა, სოციალური ფენები, წარმოდგენები და ინტერესები. (საზოგადოება.მ.წ 1)

კომპლექსური დავალების პირობა ბარტებიტ გავაცანი მსობლებს.

სამიზნე ცნებები

  • წყარო შედეგები: საბაზო საფეხური: 1, 2, 5, 6
  • საზოგადოება შედეგები: საბაზო საფეხური: 7.8.10,11,12
  • სივრცე შედეგები: საბაზო საფეხური: 3, 9

საკვანძო შეკითხვა / შეკითხვები

  • როგორ წარმოვაჩინოთ ამბავში/მოთხრობაში რა ინფორმაციას გვაწვდის
  • არქეოლოგიური გათხრების შედეგად მიკვლეული მასალები პალეოლითის ხანის

ადამიანების ყოფაზე და მათი განსახლების არეალზე

ქვეცნებები:

  • პირველყოფილი ადამიანი, გვაროვნული თემი, მატრიარქატი,
  • პატრიარქატი, პირველყოფილი ადამიანის ნამოსახლარი; არქეოლოგიური
  • გათხრები, არტეფაქტები;

კოპლექსურ დავალებებზე მუშაობა ორ ეტაპიანია თითოეული ეტაპი

შედგებოდა ნაბიჯებისაგან შესაბამისი აქტივობებით

პირველ ეტაპზე გავაცანი

I ეტაპი: კომპლექსური დავალების ფორმა

  • ნაბიჯი 1. როგორ უნდა წარმოვაჩინო საკუთარი ცოდნა შესასწავლ საკითხთან დაკავშირებით?
  • რესურსი/აქტივობა:

მოსწავლეებს ,როგორ უნდა დაეწერათ ამბავი,მივუთითე წაეკითხათ მოთხრობა,მოთხრობები.ვესტუმრეთ სკოლის ბიბლიოთეკას და გავეცანით მოთხრობებს.

წაიკითხეს ამბავი „პაკო გამოგონებლისა’’, მოსწავლეებს დავუსვი ცოდნის კონსტრუირებაზე

ორიენტირებული შეკითხვები,რაც საშუალებას მისცემდა წიგნიერების კომპეტენციის განვითარებას.

  • როგორ დავწეროთ ამბავი“?
  • რა შემთხვევაში გამოგივა ამბავი საინტერესო? უნდა ჰქონდეს თუ არა ამბავს დასაწყისი, განვითარება და დასასრული?
  • როგორ დავწეროთ კარგი ამბავი?
  • რანაბიჯები უნდა გადავდგათ ამბავის /მოთხრობის შესაქმნელად? (იდეის გაჩენა, პერსონაჟის შერჩევა და სხვა..)
  • როგორ გამოვკვეთოთ ამბავის/მოთხრობის ძირითადი მახასიათებლები?
  • II ეტაპი: კომპლექსური დავალების შინაარსი

მეორე ეტაპზემოსწავლეებს გავაცანი ინტერნეტრესურსები
ლასკოს გამოქვაბული საფრანგეთში;
ალტამირა-ქართული დოკუმენტური ფილმი.
პირველყოფილი საზოგადოება

  • ცოდნის კონსტრუირირებაზე დაკავშირებული კითხვებით, მოსწავლეებმა შეძლეს
  • თუ როგორ გადმოეცათ მითითებული რესურსების გამოყენებით
  • პირველყოფილი საზოგადოების ცხოვრების წესი მათ მიერ შექმნილ

ამბავში?მოსწავლეებს განუვითარდათ ციფრული კომპეტენცია

  • ნაბიჯი 2.რა გავლენასახდენდა ბუნებრივი გარემო დამოვლენები ქვის ხანის ადამიანზე? (სივრცე მ.წ 1)
  • რესურსი/აქტივობა:
  • გამოფენა - “ქვის ხანის საქართველო“; =chrome.
  • რუკაზე მუშაობა - ჰომინინების გადაადგილების მარშრუტი;
  • სად არის აღმოჩენილი პირველყოფილი ადამიანის ნამოსახლარი და რა გახდა მიზეზი იმისა, რომ მან დატოვა ეს ტერიტორია და ახალი საცხოვრებელი გარემოს ძებნა დაიწყო?
  • რუკის დახმარებით ისაუბრე -როგორ მოხვდა ზეზვა და მზიას წინაპარი კავკასიაში;
  • როგორ ახდენდა გავლენას ბუნებრივი გარემო ქვის ხანის ადამიანის ცხოვრებაზე?
  • როგორ უმკლავდება ყოველდღიურ პრობლემებს?
  • როგორ გადმოვცე კომპლექსურ დავალებაში ბუნებრივი გარემოს გავლენა პირველყოფილი ადამიანის საცხოვრებელზე?
  • ნაბიჯი 3.როგორი იყო პირველყოფილი საზოგადოების ცხოვრების წესი, კულტურა, სოციალური ფენები, წარმოდგენები და ინტერესები?(საზოგადოება მ.წ 1)
  • ანიმაციური ფილმი;
  • შებრუნებული საკლასო ოთახი; მასწავლებელი მოსწავლეებს სთხოვს სახლში ნახონ ძალიან სახალისო ანიმაციური ფილმი და ყურების დროს დროს გააკეთონ მცირე ჩანაწერები.
  • რესურსების გაცნობისშემდეგ მოსწავლეებს დავუსვი ცოდნის კონსტრუირებასთან დაკავშირებული

კითხვები.მოსწავლეებთან გამოვიყენე შებრუნებული საკლასო ოთახის მეთოდი

და მიუთითე ენახათ ანიმაციური ფილმი პირველყოფილი ადამიანის შესახებ.

დავსვი ცოდნის კონსტრუირებაზე ორიენტირებული კითხვები.

  • რა საქმიანობას ეწევა პირველყოფილი ადამიანი?
  • ანიმაციური ფილმის მიხედვით, როგორ მიაგნო პალეოლითის ხანისადამიანმა ცეცხლს?თქვენკიდევ რა ვერსიები იცით-ცეცხლის აღმოჩენის შესახებ?
  • როგორ ნადირობდა პირველყოფილი ადამიანი?
  • როგორ გადმოვცემითითებული რესურსების გამოყენებითპირველყოფილი საზოგადოების ცხოვრების წესი, კულტურა, სოციალური ფენები, წარმოდგენების და ინტერესები ჩემს მიერ შექმნილამბავში?
  • მოსწავლეებმა შექმნეს პროდუქტი ამბავი/მოთხრობა. წიგნებად აკინძეს ნაშრომი. 
  • მოთხრობებში აღწერეს მოგზაურობის თითოეული დღე და თავგადასავალი პრეისტორიულ ეპოქაში
  • მათთვის პირველი დაწერილიმოთხრობა გამომცემლობა ;ნორჩი ისტორიკოსების რედაქტორობით გამოსცეს. მოთხრობები ნახატებით გააფორმეს.ხელით შექმნეს პირველყოფილი საზოგადოები იარაღები,გამოქვაბულები,საკუთარი ფანტაზიები ,წარმოსახვითი პირველყოფილი სამყარო გადმოსცეს ხელით ნაკეთებ მაკეტებში. განუვითარდათ სოციალური და სამოქალაქო კომპეტენცია.

პრეზენტაციის წარმოდგენისას მოსწავლე ახდენს თვითრეფლექსიას. ისმენს

  • სხვების პრეზენტაციას, აანალიზებს და საკუთარ თავს უსვამს შეკითხვას – მე

რომ თავიდან ვიწყებდე ამის კეთებას, რას შევცვლიდი, რას გავაუმჯობესებდი?

  • კომპლექსური დავალებით მოსწავლე ცოდნის სამივე კატეგორიას გადის.

მოსწავლეების მხრიდან კომპლექსური დავალების პრეზენტაციის პროეცესში მასწავლებლის მიერ დასმული შეკითხვები:

  • აღწერე, როგორ წარიმართა დავალებაზე მუშაობის პროცესი;
  • აღწერე რა პროდუქტი შექმენი;
  • რა საკითხს შეეხება შენს მიერ მომზადებული დავალება?
  • ახსენი,რისი თქმა გინდოდა მისი საშუალებით?
  • რატომ ფიქრობ, რომ შენს მიერ შექმნილი პროდუქტი კარგი ამბავია ,,ქვის ხანის ადამიანის ‘’ შესახებ?
  • შენი აზრით, ვინ უნდა დაინტერესდეს შენს მიერ შექმნილი კომპლექსური დავალებით და რატომ?
  • რა დაბრკოლებებს წაააწყდი დავალებაზე მუშაობის პროცესში?
  • რას გააკეთებდი სხვაგვარად ახლა რომ იწყებდე დავალებაზე მუშაობას?

კომპლექსურ დავალებაზე მუშაობის ანალიზი მოსწავლეების მხრიდან

პრეზენტაციის შემდეგ გაიმართა კითხვა პასუხი,მათ აღნიშნეს ,რომ მათთვის არ აღმოჩნდა ადვილი მოთხრობის დაწერა,თუმცა იყო საინტერესო,მრავალფეროვანი და მათ ეს საკითხი შეისწავლეს სიღრმისეულად

  • აღნიშნული კომპლექსური დავალების შესრულებისას გააქტიურდა კრიტიკული
  • აზროვნება, შემოქმედებითობა წიგნიერება, მედეაწიგნიერება, სოციალური და
  • სამოქალაქო კომპეტენცია.

კომპლექსური დავალების შეფასების კრიტერიუმები

  • ა) მოსწავლისთვის ნაცნობია/იოლად აღქმადია დავალების ფორმა
  • ბ) მოსწავლისთვის ნაცნობია/იოლად აღქმადია ცხოვრებისეული სფერო/კონტექსტი, რომელშიც მას ახალი ცოდნის ტრანსფერი ევალება
  • დავალების პირობა იმგვარადაა ჩამოყალიბებული, რომ მოსწავლეს მის შესასრულებლად აუცილებლად სჭირდება საკითხთან დაკავშირებული ფაქტობრივი ცოდნის შეძნა და პროცედურებზე მუშაობა
  • მკაფიოა, რა რესურსზე დაყრდნობით უნდა შეძ₾ოს მოსწავლემ კომპლექსური დავალების პირობასთან მიმართებით საგნობრივი საკითხის შესწავლა
  • შეფასების კრიტერიუმები მკაცრ კორელაციაშია სამიზნე ცნების მკვიდრ წარმოდგენებთან
  • შეფასების კრიტერიუმები ბუნებრივად ერწყმისს კომპლექსური დავალების პირობას
  • შეფასების კრიტერიუმები ფორმულირებულია იმგვარად, რომ მათი დაკმაყოფილებისთვის მოსწავლეს ფაქტობრივი და პროცედურული ცოდნა სჭირდება

სოლო ტაქსონომია

  • აზროვნება, შემოქმედებითობა წიგნიერება, მედეაწიგნიერება, სოციალური და
  • სამოქალაქო კომპეტენცია.
  • კომპლექსური დავალებები საუკეთესო
  • ასპარეზს წარმოადგენს მოზარდთა შინაგანი ძალების ზრდა-განვითარებისთვის.
  • კომპლექსური დავალებით მოსწავლე ცოდნის სამივე კატეგორიას გადის.

კომპექსური დავალების მუშაობის პროცესში გათვალისწინებული იყოს წავლა-სწავლების 5 პრინციპი

  • 1.მოსწავლეები აქტიურად ჩართული იყვნენ შემოქმედებით პროცესში
  • 2.დავალებაზე მუშაობა დავიწყეთ წინარე ცოდნის გააქტიურებით
  • 3.მოსწავლეებმა შეძლეს სხვადასხვა ინფორმაციის ერთმანეთთან დაკავშირება
  • 4.შეძლეს ინფორმაციის ნაწილებად დაყოფა
  • 5.სწავლა-სწავლების პროცესი მოიცავდა ცოდნის სამივე კატეგორიას.

წარმოგიდგენთ მოსწავლეების ნამუშევრებს, მოსწავლეებმა არამარტო დაწერეს მოთხრობა  ამბავი, არამედ საკუთარი ხელით შექმნეს პირველყოფილი საზოგადოების შრომის იარაღები, მაკეტები, საცხოვრებელი სახლები, გამოქვაბულები, თიხისჭურჭლები. მოაწყვეს პრეისტორიული ხანის ნამუშევრების მუზეუმი./გამოფენა. 

წაიკითხეთ სრულად