Baby Bag

ოჯახის როლი მომავალი თაობის აღზრდაში

ოჯახის როლი მომავალი თაობის აღზრდაში

ოჯახი და ოჯახური აღზრდა ადამიანის სოციალიზაციის მიკროფაქტორთა სიაში უპირველესია და ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანია. იგი მომავალი თაობის სოციალიზაციის ყველაზე მძლავრი ინსტიტუტია, სადაც ხდება მოზარდი თაობის ჩამოყალიბება.

ოჯახი ვალდებულია, ბავშვს მთელი ცხოვრების გზაზე „სამყოფი“ აღზრდა მისცეს. ოჯახის პასუხისმგებლობა ჯერ კიდევ ბავშვის მუცლად ყოფნის პერიოდიდან იწყება და ცხოვრების ბოლომდე გრძელდება. სკოლამდე მთელი პასუხისმგებლობა ოჯახს ეკისრება, თუმცა სკოლის პერიოდში და შემდგომაც ეს ფუნქცია სრულიადაც არ კნინდება, პირიქით, კიდევ უფრო იზრდება. ასე რომ, როგორც უკვე აღვნიშნე, ოჯახი ბავშვისთვის ყველაზე პირველი და უმთავრესი სკოლაა. ცხადია ყველა მშობლის სურვილია, აღვზარდოთ ჯანსაღი შვილები-ჯანსაღი სხეულით, ჯანსაღი ფსიქიკით და ჯანსაღი ურთიერთობებით, რაც დღეისდღეობით საკმაოდ გართულებულია, თუმცა მშობლებს ვურჩევდი, სერიოზულად მოეკიდონ შვილების აზრებს და გრძნობებს, დაინტერესდნენ მათი საქმიანობით, იდეებით, პრობლემებით, აჩვენონ, რომ მათთვის მნიშვნელოვანია ყველაფერი, რასაც ისინი ფიქრობენ და აკეთებენ, წაახალისონ, ხაზი გაუსვან იმას, რაც კარგად გამოსდის და არა იმას, რაც არ გამოსდის, ასწავლონ ბავშვს ზრუნვა, ზრუნვა მშობლებსა და ერთმანეთზე, ასწავლონ თანაგრძნობა, დაეხმარონ იმაში, რომ გაუგონ ადამიანებს და გაუჩნდეთ მათი დახმარების სურვილი, შეეცადონ, ბავშვმა თავი იგრძნოს საჭირო და მნიშვნელოვან პიროვნებად. თუ ადრეული ასაკიდან დავაკისრებთ მისი უნარების შესაბამის მოვალეობებს, ამით საკუთარი ძალების რწმენასაც განუმტკიცებთ და ხელს შევუწყობთ მასში პასუხისმგებლობის გრძნობის განვითარებას და რაც ყველაზე მთავარია ეცადონ, ხშირად აგრძნობინონ შვილს, რომ უყვართ და პატივს სცემენ მის პიროვნებას. რა თქმა უნდა, ეს ყველაფერი არ არის საკმარისი აღზრდისთვის, მაგრამ ზემოთ ჩამოთვლილი დებულებები დაეხმარება მშობლებს შვილებთან ჯანსაღი ურთიერთობის და კომუნიკაციის დამყარებაში, რაც ჩემთვის ყველაზე მთავარია, რადგანაც მშობლებთან გაუცხოვება ბავშვის არასწორი აღზრდის ერთ-ერთი ყველაზე ღრმა საფუძველია, რადგანაც მშობლებთან გაუცხოვებული ბავშვი მარტივად ექცევა სხვა ადამიანთა გავლენის ქვეშ, ეს გავლენა კი შეიძლება დადებითიც იყოს და უფრო მეტ შემთხვევაში უარყოფითიც.

ოჯახის როლის მნიშვნელობაში ისიც კი გვარწმუნებს, რომ მისი როლის უგულებელყოფა თვით სპარტის დესპოტურმა სკოლამაც კი ვერ შეძლო. დიახ, სწორედ ოჯახში სწავლობს ბავშვი ფუნდამენტურ ღირებულებებს, ბავშვი ოჯახში ვითარდება, იზრდება და საზოგადოების წევრად ყალიბდება. სწორედ ოჯახში, ამ პატარა ორგანიზმში უყალიბდება ბავშვს ზრდილობა, ზნეობა, ეტიკეტი და კარგი ქცევა. ოჯახში სწავლობენ უფროსებისადმი პატივისცემას, პატარებისადმი გულისხმიერებას, მეგობრებისადმი გულითად და ჰუმანურ მოპყრობას. თუ ადამიანი ოჯახში სათნოებას არის მოკლებული და არ იღებს შესაბამის აღზრდას, საზოგადოებას პრობლემებს უქმნის. მგრძნობიარე და სხვების პატივისმცემელი ადამიანი მხოლოდ ჰარმონიულ, სიყვარულითა და ზრუნვით სავსე ოჯახურ გარემოში შეიძლება აღიზარდოს. ბავშვის აღზრდაზე მნიშვნელოვან გავლენას ახდენს მშობლების როლი და მათი დამოკიდებულება. ასეთ გარემოში აღზრდილი თაობები არიან გაწონასწორებული და საზოგადოებისათვის სასარგებლო. არაჯანსაღ ოჯახში აღზრდილი ბავშვი კი შესაძლოა სოციალიზაციის მსხვერპლიც კი გახდეს, რაც, სამწუხაროდ, არც თუ ისე იშვიათია, ამას, რა თქმა უნდა, მრავალი ფაქტორი განაპირობებს, მაგრამ ერთ-ერთი მიზეზი შემდეგია: დღევანდელი თანამედროვე ოჯახი ჩართულია საზოგადოებრივი ცხოვრების მრავალ სფეროში. სამწუხაროდ, ოჯახის შიდა ფსიქოლოგიურ კლიმატზე მოქმედებს როგორც პოლიტიკური, ისე სოციალურ-ეკონომიკური ფაქტორები, თავისუფალი დროის უქონლობა, მუდმივი აუცილებლობა დამატებითი შემოსავლის ძიებისა, დაძაბულობა და სტრესი. ფსიქოლოგიური გადატვირთვა გამოიხატება იმაში, რომ მშობლები ხშირად არიან გაღიზიანებული, დაღლილი და ზოგჯერ უარყოფითი ემოციების მსხვერპლნი არიან ბავშვები. ამგვარად, ბავშვების განწყობა, ხასიათი მთლიანად დამოკიდებული ხდება მშობლების განწყობაზე და ხასიათზე, რაც საბოლოო ჯამში ცუდად აისახება ბავშვის ფსიქოლოგიაზე და მის ურთიერთობებზე მშობლებთან, მეგობრებთან და ა.შ.

აგრეთვე, დედ-მამას შორის ურთიერთობა და მათი ზნეობრივი დონე ისეთი ფაქტია, რომელიც ყველაზე მეტად მოქმედებს მოზარდის ჩამოყალიბებაში. იმ შემთხვევაში, თუ მშობლები თავიანთი საქციელით ბავშვის გონებაში ტოვებენ კვალს, როგორც უპასუხისმგებლო ადამიანები, მატყუარები, მოზარდის ცნობიერებიდან ამ კვალის ამოშლა ძალიან ძნელია, ხშირ შემთხვევაში კი სრულიად შეუძლებელიც კი. ამის გამო მშობელი ვალდებულია, იმ უსაზღვრო სითბოსა და სიყვარულთან ერთად ბავშვს კარგი ადამიანობის მაგალითიც უჩვენოს, რადგან მშობელი შვილისთვის გარკვეულ ასაკამდე ავტორიტეტია და ბაძავს მის ყველა ქმედებას, ასე რომ, თავად მშობელმა უნდა გადაწყვიტოს საკუთარი შვილის ცხოვრებაში, იგი გმირი იქნება თუ ანტაგონისტი.

ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია ბავშვის ასაკობრივი თავისებურებების გათვალისწინება, რადგან სწორედ ამაზეა დამოკიდებული ბავშვის ფიზიკური, გონებრივი და სოციო-ვოლიტური განვითარება, ოჯახური აღზრდაც სწორედ ამ ყველაფერს უნდა შევუფარდოთ და გავითვალისწინოთ თითოეული ასაკის შემთხვევაში ბავშვის/მოზარდის შინაგან სამყაროში მიმდინარე პროცესები. აქ კი უკვე მშობლის განათლების მნიშვნელობა იწევს წინა პლანზე, რადგანაც ხშირად მშობლებს არ ესმით მათი შვილის ქცევის მიზეზი, ამისი პასუხი კი მარტივია - მისი ასაკობრივი თავისებურებები.

კიდევ ერთი პრობლემა, რომელიც ცუდ გავლენას ახდენს მოზარდის შემდგომ სოციალურ განვითარებაზე არის მშობელთა ჰიპერმზრუნველობა, მისი გახანგრძლივებული „ბავშვურობა“, ცხოვრების სირთულეებისადმი მოუმზადებლობა, დამოუკიდებლად პრობლემების გადაჭრის უუნარობა, რის შედეგადაც ის ადვილად ექცევა უფრო გამოცდილი მეგობრების გავლენის ქვეშ და არ შესწევს უნარი თავად მიიღოს მნიშვნელოვანი გადაწყვეტილებები, გაუმკლავდეს ცხოვრების სირთულეებსა და გამოწვევებს, მოახდინოს საკუთარი შესაძლებლობების რეალიზება, რამაც საბოლოო ჯამში უკვე ზრდასრულ ასაკში მისი ლუმპენობაც კი შეიძლება გამოიწვიოს.

საბოლოოდ, ზემოთ აღნიშნული საკითხები ოჯახისა და ოჯახური აღზრდის შესახებ, რა თქმა უნდა, არასრულია და ეს საკითხი ამოუწურავია. მე შევეხე ყველაზე საინტერესო რამდენიმე საკითხს და ვეცადე წარმომედგინა მათი დადებითი და უარყოფითი მხარეები, შევეცადე წარმომედგინა ოჯახის უდიდესი მნიშვნელობა ბავშვის მომავალი სოციალური განვითარების კუთხით. ასე რომ, კიდევ ერთხელ შევაჯამებ და ვიტყვი, რომ ოჯახი შესაძლოა იყოს საუკეთესო და სახიფათო გარემო ბავშვის სოციალიზაციის პროცესში, რაც ყველა მშობელმა უნდა გაიაზროს საკუთარ შვილთან ურთიერთობის პროცესში.

ავტორი: ლიკა ბაბლუანი

შეიძლება დაინტერესდეთ

მასწავლებლის ხელფასის მატების საკითხს გვინდა, შემდეგი წლიდან გადავხედოთ

მასწავლებლის ხელფასის მატების საკითხს გვინდა, შემდეგი წლიდან გადავხედოთ

მასწავლებლის ეროვნული დღე არ არის მხოლოდ ერთი დღე, ეს არის იმ პოლიტიკის დასაწყისი, რომელიც ჩვენს ხელისუფლებას გვინდა, ვაჩვენოთ პედაგოგების პროფესიული თუ სხვა განვითარების ნაწილში, – ამის შესახებ განათლებისა და მეცნიერების მინისტრმა, გიორგი ამილახვარმა საქართველოს პირველი არხის გადაცემაში „გადაწყვეტილება“ განაცხადა.

„სკოლის ერთ-ერთი მთავარი ღერძი, მოსწავლესთან ერთად, არის მასწავლებელი. ჩვენ არ გავურბივართ გამოწვევებზე თუ პრობლემებზე საუბარს, პრობლემების აღიარება შეგვიძლია და ეს არის დასაწყისი, რომ ამ პრობლემების მოგვარება დავიწყოთ. ვისურვებდით უკეთეს აკადემიურ შედეგებს, რაც დღეს სკოლაში გვაქვს. ჩვენ თუ არ დავიწყებთ ფიქრს მასწავლებლის ირგვლივ არსებულ გამოწვევებზე და ამ პრობლემებს არ გადავწყვეტთ, მაშინ ძალიან გართულდება იმ შედეგების მიღება, რაც ყველას ასე ძალიან გვინდა“, – განაცხადა ამილახვარმა.

მისი თქმით, მასწავლებლის სტატუსის ამაღლება, თავისი შინაარსიდან და მიზნებიდან გამომდინარე, უნდა ნიშნავდეს, რომ მასწავლებლის კვალიფიკაცია იზრდება, ანუ უკეთესი მასწავლებელი ხდება, მას შესაბამისად განესაზღვრება სტატუსის სახელფასო დანამატი, სხვადასხვა სტატუსის მასწავლებლებს განსხვავებული ხელფასები აქვთ.

„დღეს მასწავლებლების თხოვნა-მოთხოვნა, რაც მოდის, არის ის, რომ სტატუსების დანამატი გადაგვიტანეთ საბაზო ხელფასში და ეს იყოს მინიმალური, ვინაიდან ჩვენ გვინდა ეს სტაბილური გარანტია. მაშინ ასეთ კითხვას დავსვამდი: თუ სტატუსების მატების გზა არის იმისთვის, რომ ადამიანს მოემატოს ხელფასი, რა მისწრაფებაც აბსოლუტურად გასაგებია, რადგან ადამიანს უნდა მეტი ანაზღაურება და ამაში დასაძრახი არაფერია, მაგრამ ეს პირდაპირ არ პასუხობს ადამიანის კვალიფიკაციის ზრდას და არის ხერხი, საშუალება და გზა, რომ მასწავლებლებმა გაიზარდონ ხელფასი, მაშინ სამსჯელო ხომ არ გვაქვს, რომ მასწავლებლის პროფესიული განვითარების არსებული სისტემა უფრო გავაუმჯობესოთ და ცალკე ხომ არ უნდა ვისაუბროთ სახელფასო პოლიტიკაზე? ჩვენ ამისთვის მზად ვართ, ღია ვართ დიალოგისთვის და გვაინტერესებს კრიტიკოსების აზრი, რათა თქვენი ინტერესებიდან გამომდინარე მივიღოთ ის გადაწყვეტილება, რომელიც პირდაპირ პასუხობს უკეთესი ხარისხიანი განათლების უზრუნველყოფას, რაც მასწავლებლის გარეშე გამორიცხულია“, – განაცხადა ამილახვარმა.

როგორც გიორგი ამილახვარმა აღნიშნა, მას არ სურს, სტატუსის მოპოვება იქცეს საშუალებად ხელფასის მატებისთვის.

„მაშინ სტატუსის მოპოვება თავის მიზანს და შინაარსს არ ამართლებს. ხელფასების მატება ისედაც ჩვენი პასუხისმგებლობაა და საჯაროდ ვიტყვი, რაც პრემიერმაც დააანონსა მასწავლებლის ეროვნული დღის ღონისძიებაზე, რომ უკვე ბოლო რამდენიმე თვეა, აქტიურად ვმუშაობთ და შემდეგი წლიდან საგრძნობლად, გვინდა, ამ საკითხს გადავხედოთ; ისე საგრძნობლად, რომლის მსგავსიც, პრაქტიკულად, ბოლო წლებში არ მახსენდება. ახლა მთავარია, გავხსნათ დისკუსია და მივიდეთ სწორ გადაწყვეტილებამდე, როგორი სახელფასო პოლიტიკა გვინდა და როგორ უნდა დავაკავშიროთ ეს მასწავლებლის პროფესიულ განვითარებასთან“, – განაცხადა ამილახვარმა.

ამასთან, ამილახვარმა აღნიშნა, რომ დიალოგი არის ერთადერთი საფუძველი, რათა სწორი დიაგნოზი დაესვას არსებულ სისტემას და ეს დიაგნოზი განსაკუთრებით იმ ადამიანებმა დაუსვან, ვინც უშუალოდ პროცესშია ჩართული.

„მასწავლებელი როცა ამბობს, რომ მასწავლებელი დაშორდა საკლასო ოთახს და ბავშვს, ამაზე მნიშვნელოვანი საკითხი არ ვიცი, რა უნდა იყოს. სამწუხაროდ, მე მაქვს გარკვეული ინფორმაცია, რომ ე.წ. პორტფოლიოს შექმნის რაღაც ჩრდილოვანი ეკონომიკა გაჩნდა; ანუ, რეალურად, სერვისები გაჩნდა ბაზარზე და სხვადასხვა ორგანიზაცია თუ ადამიანი მასწავლებლებს, მათ შორის, საჯაროდ სთავაზობს ამ სერვისს, რაღაც მცირე საზღაურის სანაცვლოდ უმზადებენ და მერე ეს ადამიანი ნასწავლი ე.წ. პრაქტიკული კომპონენტით გადის კომისიასთან და რიგ შემთხვევებში, შეიძლება, წარმატებასაც აღწევს. ესეც წითელი შუქია ჩვენთვის, რომ აქ რაღაც ჯანსაღად ვერ მიდის პროცესი“, – განაცხადა ამილახვარმა.

წყარო: 1TV - გადაცემა ​,,გადაწყვეტილება''

წაიკითხეთ სრულად