Baby Bag

როგორ ვასწავლოთ ბავშვს ბრაზის გამოხატვა უხეშობის გარეშე?

როგორ ვასწავლოთ ბავშვს ბრაზის გამოხატვა უხეშობის გარეშე?
გაბრაზებული პატარები ხშირად დაგროვილ აგრესიას ძალადობრივი ფორმებით გამოხატავენ, ისინი თავიანთ მეგობრებს, თანატოლებს და მშობლებს კბენით, ყვირილით, მუჯლუგუნების კვრით ან მსუბუქი საგნების სროლით ფიზიკურად უსწორდებიან. ბრაზის მსგავსი ფორმებით გამოხატვა მშობლებს სერიოზულ საფიქრალს ​უჩენს.

პატარებისთვის აგრესიის, რისხვის, აპათიის ან შიშის შეგრძნებები ძალიან ნაცნობია, თუმცა მათ საკუთარი ემოციების და განცდების გადმოსაცემად არასაკმარისი ლექსიკური მარაგი აქვთ. სწორედ ამიტომ ბავშვები დაგროვილ ბრაზს საკმაოდ უხეში ფორმებით გამოხატავენ. მშობლების ერთ-ერთი უმთავრესი მოვალეობაა საკუთარ შვილებს ემოციების სწორად გაგებასა და მართვაში დაეხმარონ. თუ ბავშვი საკუთარ განცდებს სწორად აღიქვამს და სრულყოფილად გააანალიზებს, ის ბრაზის გამოხატვის ნაკლებად აგრესიულ ფორმებს ადვილად გამოძებნის, რათა სხვებს ფიზიკური ტკივილი ან შეუარცხყოფა არ მიაყენოს.

გაბრაზება ნორმალური მოვლენაა

ბავშვებმა აუცილებლად უნდა იცოდნენ, რომ გაბრაზება ნორმალური მოვლენაა. ადამიანები ძალიან ხშირად განიცდიან შიშს, რისხვას, სევდას და ამაში ცუდი არაფერია. აუცილებლად უთხარით თქვენს შვილს, რომ საკუთარი განცდების არ უნდა ეშინოდეს, აუხსენით, რომ გუნება-განწყობის ცვლილებამ სხვების მიმართ აგრესიულად არ უნდა განაწყოს. ნუ წაუკითხავთ პატარებს მორალს. მათთან საუბრისას პრიმიტიული ფრაზებით შემოიფარგლეთ. თუ ბავშვის საქციელი მოსაწონია, უთხარით, რომ მისი ქცევა კარგია, ხოლო თუ ის სხვების მიმართ აგრესიას ავლენს, უთხარით, რომ ეს არ არის კარგი. ბავშვებს ზედმეტი ახსნა-განმარტების მოსმენა არ ხიბლავთ, მათ მარტივი ფრაზები ბევრად უკეთ ესმით. თუ აღმოაჩენთ, რომ თქვენი შვილი თავის ძმას კბენს ან სხვა სახის ფიზიკურ შეურაცხყოფას აყენებს, შემდეგი ფრაზით შემოიფარგლეთ: „სწორია, რომ შენს ძმაზე ბრაზდები, მაგრამ მისი კბენა არ არის კარგი საქციელი.“ ბავშვი თქვენს ნათქვამ სიტყვას აუცილებლად დაიმახსოვრებს.

შესთავაზეთ ბავშვს ჯანსაღი ალტერნატივა

კარგი მასწავლებელი ბავშვს დერეფანში სირბილს შემდეგი სიტყვების თქმით უკრძალავს: „მოდი, ყველამ ერთად მშვიდად ვისეირნოთ.“ თუ ბავშვს ეტყვით, რომ მან სირბილი დაუყოვნებლივ უნდა შეწყვიტოს, ის თქვენს მოსმენას არ მოისურვებს. მიმართვის კატეგორიული ტონი ბავშვებში გაღიზიანებას იწვევს. ამა თუ იმ ქცევის აკრძალვის ნაცვლად პატარას უფრო ჯანსაღი ალტერნატივა უნდა შესთავაზოთ.

თუ გაბრაზებულ ბავშვს ეტყვით, რომ თავის ძმას არ დაარტყას, ის ვერაფერს გაიგებს. ბავშვი დაიბნევა და საკუთარი ემოციების მართვა უფრო გაუჭირდება, რადგან დაგროვილი ბრაზის გამოხატვის ერთადერთ საშუალებას წაართმევთ. აუცილებლად შესთავაზეთ ბავშვს აგრესიული ქცევის ჯანსაღი ალტერნატივა. პატარას ემოციების მართვაში ადვილად დაეხმარებით თუ შემდეგ რეკომენდაციებს მისცემთ:

  • ემოციები ვერბალურად გამოხატოს
  • რჩევისთვის უფროსს მიმართოს
  • დასამშვიდებლად სუნთქვითი ვარჯიშები შეასრულოს
  • მოთმინების გამომუშავების მიზნით იცეკვოს, იმღეროს, დაითვალოს მის ირგვლივ არსებული საგნები

გაბრაზებული ბავშვების დასამშვიდებლად სპეციალური აპლიკაციები არსებობს, რომლებიც პატარებს მხიარული სიმღერების დახმარებით ემოციების მართვას ასწავლის. მშობლებს ინტერნეტში მარტივად შეუძლიათ მსგავსი აპლიკაციების მოძიება.

ბავშვს ემპათიის უნარი განუვითარეთ

ბავშვს სხვების განცდებისა და ემოციების გაზიარება ადრეული ასაკიდანვე უნდა ასწავლოთ. თუ ხედავთ, რომ თქვენი შვილი თავის თანატოლს კბენს, ხელით ეხება ან ხმამაღლა უყვირის, აუცილებლად ესაუბრეთ მას ემპათიის შესახებ. როდესაც ბავშვი დამშვიდდება, აუხსენით მას, თუ როგორი ტკივილი მიაყენა თავის მეგობარს, როდესაც მწარედ უკბინა. უთხარით, რომ თავისი თანატოლის ადგილას საკუთარი თავი წარმოიდგინოს და დაფიქრდეს, მოეწონებოდა თუ არა მის მიმართ მსგავსი აგრესიის გამოვლენა. ბავშვი საკუთარი ქცევის შედეგების გაანალიზებას უნდა მიეჩვიოს და სხვა ადამიანების განცდებს პატივი სცეს.

ბავშვის აგრესიულ ქცევას ყოველთვის აქვს გარკვეული მიზეზი. მშობელმა უნდა გაარკვიოს, რა აწუხებს პატარას, ხომ არ ეძინება, ხომ არ გადაიღალა ან შია. შესაძლოა აგრესიული ქცევის მოტივი ეჭვიანობა ან შიშის განცდაც იყოს. ბავშვმა უნდა იგრძნოს, რომ მშობელი მისი განცდებითა და ემოციებით ინტერესდება, რომ ის მშობლის სიყვარულის მთავარი ობიექტია. თუ ბავშვისადმი სათანადო მზრუნველობას გამოიჩენთ, ის სხვებზე ზრუნვას გაცილებით მარტივად ისწავლის. 

ავტორი: ია ნაროუშვილი 

შეიძლება დაინტერესდეთ

როგორ უნდა მოიქცეს მშობელი, როდესაც ხედავს, რომ ბავშვს აქვს დიდი პოტენციალი, რომელსაც სათანადოდ არ იყენებს - ფსიქოლოგი ბარბარე ჭკუასელი

ფსიქოლოგმა ბარბარე ჭკუასელმა ბავშვის ცხოვრებაში მშობლის ჩარევის შედეგებზე ისაუბრა და მშობლებს საინტერესო რჩევები მისცა:

„დღეს აღარ გვაქვს დავა იმაზე, რომ ბავშვზე ძალადობა წარმოუდგენელია და მის სურვილს პატივი უნდა ვცეთ. იმაზეც არ გვაქვს დავა, რომ მშობლები გადავიდნენ აღზრდის ჰუმანურ სტილზე, ბავშვების სურვილებს პატივი სცეს და ზოგჯერ გამოვიდა ისე, რომ შედეგიც ცუდი მივიღეთ და ზოგჯერ თერაპიაზე მშობლების დაცვა გვიწევს ხოლმე. საზღვრები იმდენად აირია, რომ ბავშვი ფიქრობს, ის არის წამყვანი ოჯახში და როგორც თვითონ უნდა, ისე ხდება ყველაფერი. არცერთ პოლუსზე ყოფნა არ არის მომგებიანი. აუცილებლად პატივი უნდა ვცეთ ბავშვის სურვილებს, მაგრამ უნდა ვიყოთ მისი მხარდამჭერი და მიმართულების მიმცემი.

მშობელმა მხარი უნდა დაუჭიროს ბავშვს და სწორი მიმართულება მისცეს. თქვენ ზრდასრულ ასაკში თქვენი პერსპექტივით როგორც ხედავთ ვითარებას, მაგალითისთვის, თქვენი 11 წლის შვილი ამ პერსპექტივით ვერ ხედავს. მიუხედავად იმისა, რომ მას შეიძლება ძალიან კარგად გამოსდის კალათბურთი, სხვა ინტერესებიც აქვს ცხოვრებაში. წარმოიდგინეთ, რომ თქვენ მიეძალეთ და მის ცხოვრებაში დარჩა გაკვეთილები და სპორტი, როგორ ფიქრობთ, არის იმის შანსი, რომ მას გაუჩნდეს პროტესტის განცდა კალათბურთთან დაკავშირებით, რომელიც მას ძალიან კარგად გამოსდის?!

მე მაქვს გამოცდილება სპორტსმენებთან მუშაობის. გარდა იმისა, რომ მათ იმ კონკრეტულ სპორტში ძალიან დიდი უნარ-ჩვევები სჭირდებათ, მათ ფსიქო-ემოციურ მდგომარეობას აქვს გადამწყვეტი მნიშვნელობა. მყოლია სხვადასხვა სპორტის სახეობის სპორტმენი და ყოველთვის რაზეც ვმუშობ არის მათი გამბედაობა, თვითშეფასება, შეჯიბრის პერიოდში სიმშვიდის შენარჩუნება. ადამიანები, რომლებიც „გადარჩნენ“ ერთეულები არიან და იცით რამდენი ვერ „გადარჩა?“ თუ თქვენი შვილი წარმატებულია კალათბურთში და გინდათ, რომ მას მხარი დაუჭიროთ, აუცილებლად თანამშრომლობაა საჭირო არა იმ კონკრეტულ სიტუაციაში, როდესაც 11 საათზე არ სძინავს ღამით შეჯიბრის წინ, არამედ შეთანხმება გქონდეთ რაღაც საკითხებთან დაკავშირებით,“- მოცემულ საკითხზე ბარბარე ჭკუასელმა ტელეკომპანია „იმედის“ გადაცემაში „იმედის დილა“ ისაუბრა.

წყარო: ​„იმედის დილა“

წაიკითხეთ სრულად