როგორ აღვზარდოთ თავდაჯერებული ბავშვი?

​აკადემიკოსმა შალვა ამონაშვილმა ბავშვის სწორი აღზრდის პრინციპებსა და მისი პიროვნების ჩამოყალიბებაში მშობლის შეუცვლელ როლზე ისაუბრა. მან აღნიშნა, რომ მშობლებს ბავშვის აღზრდაზე დიდი საქმე ამქვეყნად არ აქვთ:

„იმაზე დიდი საქმე, რაც ბავშვის აღზრდაა, მგონი, ჩვენ ამქვეყანაზე არ გვაქვს. ბავშვს როდესაც ვზრდით, გულს ვდებთ მასში, სიყვარულს ვდებთ, ჩვენს გამოცდილებას, ცოდნას, მონდომებას. თუკი რამე გვაქვს, მისთვის გვინდა ხოლმე, რომ გავიღოთ, არამარტო სულიერი, არამედ მატერიალურიც. თუ ქვეყანას კარგ ბავშვს გაუზრდი, ბედნიერი დედა ხარ მაშინ. „დედა ნახე, მამა ნახე, შვილი ისე გამონახეო,“ - ​ეს სწორედ ჩვენი, მშობლების ღირსებაზე მიუთითებს. ამრიგად ბევრი უნდა ვიფიქროთ ბავშვების აღზრდაზე, რა გვინდა მათგან, რა გვინდა გამოვიყვანოთ ისინი. რაც მთავარია კაცად კაციო, როგორც ილია იტყოდა ხოლმე.“

შალვა ამონაშვილის თქმით, ბავშვთან ერთად მაგიდაზე ჯდომისას, მას თანასწორად უნდა აღვიქვამდეთ და მასთან სერიოზული საუბარი უნდა შეგვეძლოს:

„ბავშვები ხშირად გვიერთდებიან მაგიდასთან, სუფრასთან. ხანდახან ჩვენც ვიწვევთ ხოლმე. ქართული სუფრა, თუ წესებით წარიმართება, აღმზრდელობითია. ხშირად ჩვენ ვარღვევთ ხოლმე ამ წესებს და ღრეობაში გადადის ხოლმე სუფრა. თუ მაგიდა კეთილშობილურია, ადამიანები საუბრობენ, ცხოვრების ამბებს ეხებიან, რაღაც სიბრძნეზე ლაპარაკობენ, წარსულს იხსენებენ, მომავალს გეგმავენ, არ გაგვიკვირდეს, რომ აქ შემოგვიერთდეს ექვსი წლის ბავშვი და რაღაც თავისი კითხვა დასვას. ჩვენ პრინციპი გვაქვს, რომ ბავშვი უნდა მივიღოთ, როგორც თანატოლი. თუ ის სუფრაზე მოიწვიეთ, მაგიდის წევრია. რატომ გინდათ ის მეორეხარისხოვნად მიიჩნიოთ?! ბავშვს უნდა თქვენი ტოლი იყოს. ზოგჯერ ბავშვი ისეთ კითხვას დაგვიყენებს, ჩიხში მოგვაქცევს ხოლმე. ამან არ უნდა გაგვაბრაზოს ჩვენ. მადლობა უნდა ვუთხრათ ბავშვს, სერიოზულად დაველაპარაკოთ, ავუხსნათ, ვუპასუხოთ . ​ახლანდელი ბავშვები არ გეგონოს 30-50-60-იანი წლების ბავშვები. ისინი სხვა ბავშვები არიან. მათ თავიანთი სხვანაირი გონებრივი აქტივობა, სითამამე აქვთ, ნუ წაართმევთ ამ სითამამეს. “

შალვა ამონაშვილმა აღნიშნა, რომ ბავშვის მხრიდან მიუღებელი ქცევის გამოვლენის შემთხვევაში, მშობელი მას უნდა გაესაუბროს, რათა მიღებული წესების შესახებ სათანადო ინფორმაცია მიაწოდოს:

„თუ რაღაც უზრდელობა მოხდება ბავშვის მხრიდან, საღამოს მშობელმა უნდა უჩურჩულოს: „შვილო, იქნებ სხვა დროს მაგიდასთან ასე მოიქცე. ჩვენი მაგიდის წესი ასეთია და ისეთია.“ ბავშვი, ალბათ, ამას გამოასწორებს. თუ ბავშვი მაგიდასთან მოიწვიეთ, ის ამ მაგიდის წევრია. იმან მარტო კი არ უნდა გისმინოთ პირდაღებულმა, ის გისმენთ, თქვენთან ერთად აზროვნებს, თავის დონეზე თავისი კითხვები უჩნდება. ​ძალიან სერიოზულად უნდა მოუსმინოს ბავშვს სტუმარმაც და მშობელმაც. ასეთია ჰუმანური პედაგოგიკა. ავტორიტარული იტყოდა, აბა ახლა აქედან აიბარგე, ვინ გეკითხება შენ ამდენს რომ ლაპარაკობო. ბავშვიც აიბარგებოდა, წავიდოდა. ეს არის ბავშვი მტრად გაზარდეო, რომ ამბობენ. ასე გაზრდილი ბავშვი ამ უხეშ ფორმებს რომ მიიღებს, რას დაგვიბრუნებს მერე, იმავეს, არა?!“

შალვა ამონაშვილმა მშობლებს ურჩია სიტყვა „დასჯა“ აღზრდის მთავარ ცნებად აღარ გამოიყენონ:

„მშობლებს ვურჩევ, რომ ​სიტყვა „დასჯა“ არ გაიხადონ, როგორც აღზრდის მთავარი ცნება. გამოაგდეთ ეს ყველაფერი. დასჯა კი არ უნდა, წახალისება უნდა ბავშვს. ეს უფრო ვიფიქროთ, როგორ მივიყვანოთ ბავშვი რაღაცის გაგებამდე. ამაზე მეტი ვიფიქროთ, რომ კარგი პედაგოგიკა მოვნახოთ, თორემ დასჯის პედაგოგიკის გამონახვას დიდი ძებნა არ უნდა. შედეგებიც ძალიან ნაკლები აქვს ამას. გვეშინია, რომ თუ ბავშვი სიკეთეში გავზარდეთ და მოხვდება ბოროტებაში, ხომ არ დამარცხდება. თეორიულად დავუშვათ, რომ ბავშვი მოხვდება გარემოში, სადაც ბევრი ბოროტებაა, იმან ფეხი წამოკრა რაღაცას, გული ეტკინა. აქედან ის დასკვნა გამოვიტანოთ, რომ ჩვენ ეს უკვე ოჯახში უნდა ვუჩვენოთ ბავშვს?! ღალატი უნდა ვუჩვენოთ, ორპირობა, ძალადობა და უხეშობა, რომ ამ გამოცდილებით გაუძლებს ბაზარსაც და ქუჩასაც?! ჩვენი აღმზრდელობითი ამოცანაა, მივცეთ ბავშვს ყველაფერი საუკეთესო. ნათქვამია: ჩაიდინე სიკეთე და მოხდეს, რაც მოხდებაო. ჩვენ უნდა მივცეთ ბავშვს სიყვარული სუფთა, დანდობა სუფთა, შენდობა გულწრფელი. ყველაფერი უნდა მივცეთ რაც შეიძლება დახვეწილი. თუ ამას მივცემთ, ეს ისეთი სიძლიერეა ადამიანის სულისა, რომ ასეთი სულის ადამიანი ყველაფერს გაუძლებს. თქვენ გგონიათ, ბოროტი უფრო გაუძლებს ბოროტებას?! სიკეთე უფრო გამძლეა, მაგრამ ჩვენ ამას არ ვენდობით ხშირად.“

„არ დაივიწყო შენი ბავშვობა, სულ გაიყოლე თან. ბავშვობა ჩვენი ფესვებია. იქიდან ვიწოვთ ჩვენ სიხალისეს, რომანტიკას, სიყვარულს. გავიხსენებთ ბებიას და სიკეთე გვიჩნდება, პაპას გავიხსენებთ და სიბრძნე მოგვინდება, ჩვენს ცელქობას გავიხსენებთ და გაგვეცინება. ​ეს ჩვენი ფესვები სულ თან უნდა ვატაროთ ჩვენც. რამდენჯერაც ხშირად გავიხსნებთ, იმდენჯერ ცხოვრება გაგვიადვილდება. ჩვენი ბავშვობა ჩვენი ცხოვრების გაადვილებაა. მე ჩემი ბავშვობა თან დამაქვს. ახლაც ჩემი ბავშვობითა და ჩემი ასაკით ერთად გელაპარაკეთ,” - აღნიშნულ საკითხებზე შალვა ამონაშვილმა „ამონაშვილის აკადემიის“ პირდაპირ ეთერში ისაუბრა.

წყარო: ​„ამონაშვილის აკადემია“