რა უარყოფით ზეგავლენას ახდენს ბავშვზე ჯანჯღარით დაძინება და როგორი უნდა იყოს ძილის წინა რუტინა, რათა ბავშვს სწორი ძილის რეჟიმი ჩამოუყალიბდეს? - ამ თემაზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ბავშვთა ნევროლოგი ნინო თარხნიშვილი.
- ქალბატონო ნინო, ხშირად მშობლები პატარებს ჯანჯღარით აძინებენ, რამდენად მიზანშეწონილია ეს ბავშვის ჯანმრთელობისთვის?
- ბავშვების ჯანჯღარით, ზედმეტი რწევით დაძინება აბსოლუტურად მიუღებელია, განსაკუთრებით ჩვილ ბავშვთა ასაკში. აღნიშნულ ასაკში კისრის კუნთები სუსტია, ხოლო თავის ტვინი მყიფე. თუ ბავშვი ძლიერად ირყევა, მყიფე ტვინი იწყებს წინ და უკან მოძრაობას თავის ქალის შიგნით, რაც იწვევს სისხლჩაქცევის განვითარებას - ეს მდგომარეობა ცნობილია ე.წ. ნანჯღრევი ბავშვის სინდრომის სახელწოდებით ( Shaken baby syndrome). სამწუხაროდ, აღნიშნული მოქმედება ხორციელდება მშობლების ან/და აღმზრდელების მიერ, როდესაც ცდილობენ მტირალი ბავშვის გაჩუმებას და რეალურად წარმოადგენს ძალადობის ფაქტს. ამ ტიპის დაზიანება ვითარდება არა მხოლოდ მიზანმიმართული ნჯღრევა-რყევით, არამედ თავის დარტყმით ან მიჯახებით რაიმე მყარ ზედაპირზე. 6 თვემდე ასაკის ბავშვებში ტიპიურად ვითარდება სუბდურული ან/და სუბარაქნოიდული ჰემატომა და ბილატერალური რეტინული ჰემორაგია, შესაძლებელია თანხლებული იყოს სხვადასხვა ლულოვანი ძვლების მოტეხილობით.
- შესაძლოა თუ არა ჯანჯღარით დაძინებამ შეაფერხოს ბავშვის სწორი განვითარება და რაიმე დაუზიანოს?
- მშობლებს და აღმზრდელებს აუცილებლად უნდა ახსოვდეთ, რომ თუნდაც მცირე რყევამ შეიძლება გამოიწვიოს თავის ტვინის შეუქცევადი დაზიანება, შესაძლებელია ფატალური გამოსავალიც - ლეტალობა საშუალოდ 20-25 %-ია. ბავშვებს შესაძლებელია განუვითარდეთ ნაწილობრივი ან სრული სიბრმავე, ლეთარგია, აგზნება, რესპირაციული პრობლემები, ცნობიერების დათრგუნვა. საბოლოო გამოსავალი დამოკიდებულია ტვინის დაზიანების ხარისხზე და შემდგომში შესაძლებელია გამოიხატოს განვითარების შეფერხება, დასწავლისა და ქცევის პრობლემები, ეპილეფსიური გულყრები, მძიმე უნარშეზღუდულობა/ცერებრული დამბლა, ჰიდროცეფალია, სმენის დაკარგვა.
სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია აღნიშნული საკითხის შესახებ ინფორმაციის ფართოდ გავრცელება, განსაკუთრებით ახალგაზრდა მშობლებმა აუცილებლად უნდა იცოდნენ ბავშვის ძლიერი რყევის რისკებისა და საფრთხის შესახებ.
- ეტლით რწევაზე რომ ვისაუბროთ...
- რაც შეეხება ძილის დროს ეტლით რწევას, მსუბუქი რწევა დასაშვებია, თუმცა აუცილებლად უნდა გვახსოვდეს რისკების შესახებ. ძილის სწორი რეჟიმის ჩამოყალიბება ძალიან მნიშვნელოვანია, განვახორციელოთ ჩვილობის ასაკიდან და შევეცადოთ მივაჩვიოთ თანდათანობით დამოუკიდებლად დაძინებას, ძილის შებრუნებას. სასურველია ძილის განრიგი იყოს რეგულარული, დავნერგოთ ე.წ. ძილის რუტინა - თანმიმდევრული მოქმედებები, ძილის წინა პერიოდში.
6 თვის ასაკიდან უნდა შევეცადოთ კვება ამოვიღოთ ძილის წინ რუტინული აქტივობებიდან;
საძინებელში უნდა იყოს ხელსაყრელი გარემო - სუსტი სინათლე, სიგრილე, სიმშვიდე;
ბავშვი დასაძინებლად უნდა დაწვეს მაშინ, როდესაც ეძინება, მაგრამ ფხიზელ მდგომარეობაში;
შევეცადოთ ბავშვმა დამოუკიდებლად დაიძინოს;
საჭიროა დილით დღის სინათლის შეღწევადობა საძინებელ ოთახში;
თუ მშობლისთვის რთულია ბავშვის ტირილისა და პროტესტის მიმართ იყოს ტოლერანტული, თანდათან უნდა შეაჩვიოს ბავშვი დამოუკიდებლად დაძინებას;
საჭიროების შემთხვევაში შესაძლებელია ფსიქოლოგის ჩართულობაც.
ესაუბრა მარიამ ჩოქური
გააზიარეთ პოსტი
არ დაგავიწყდეთ !!!
Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგუფი“)
მოუსვენარ ბავშვებს თვითკონტროლის უნარის განვითარება სჭირდებათ. ამ მიზნის მიღწევისთვის საუკეთესო გზა თამაშია. გთავაზობთ 5 საუკეთესო თამაშს მოუსვენარი პატარებისთვის, რომელიც მათ მოზღვავებული ემოციებისგან გათავისუფლებასა და თვითკონტროლის უნარის განვითარებაში დაეხმარება.
1. ბუშტით თამაში
ბავშვის გასართობად ბუშტით თამაში ყოველთვის კარგი იდეაა. ნერვულ და ემოციურ ბავშვთან ბუშტით თამაშზე უარს ნუ იტყვით. ბავშვები გაერთობიან და ამავე დროს დამშვიდდებიან კიდეც. განსხვავებული ფორმებისა და ფერების გამო ბუშტი ბავშვის ყურადღებას იპყრობს. ბუშტით თამაში გაცილებით უფრო მშვიდი აქტივობაა, ვიდრე ბურთით თამაში. გარდა ამისა, ბუშტით თამაში სახლის პირობებშიც თავისუფლად არის შესაძლებელი. ბუშტი ჰაერში ააგდეთ და ბავშვთან ერთად დააკვირდით, რამდენი ხანი დასჭირდება მიწაზე დასაშვებად, შეეჯიბრეთ ერთმანეთს, ვინ უფრო მაღლა ააგდებს ბუშტს, ითამაშეთ ფრენბურთი ბუშტის გამოყენებით და ა.შ.
2. ხტუნვა
ხტუნვა იდეალური თამაშია მოუსვენარი ბავშვისთვის, რადგან ის ენერგიას ხარჯავს, ერთობა და არც სხვა ადამიანების სივრცეს არღვევს. გარკვეულ სივრცეზე ოთხკუთხედი მოხაზეთ, სადაც სახტუნაო სივრცე მოეწყობა. მუსიკა ჩართეთ და ბავშვს ხტუნვის საშუალება მიეცით. თოკზე სხვადასხვა ფიგურა ჩამოკიდეთ და ბავშვები მწკრივში ჩააყენეთ. ისინი ერთმანეთს უნდა შეეჯიბრონ, ვინ მისწვდება თოკს და ვინ უფრო მეტ ფიგურას ჩამოხსნის თოკიდან. თოკის სიმაღლე ეტაპობრივად გაზარდეთ.
3. საპნის ბუშტებით თამაში
საპნის ბუშტებით თამაში ბავშვების უმრავლესობას ძალიან ართობს და ამშვიდებს. შეგიძლიათ საპნის ბუშტებით ბავშვი მუსიკის ფონზე ათამაშოთ. მუსიკა ჩართეთ, ბავშვმა მუსიკის ხმაზე ბუშტები უნდა გაუშვას, ხოლო მუსიკის ყოველ შეწყვეტაზე სწრაფად გაშეშდეს, თითქოს ქანდაკებაა. მუსიკის ხელახლა აჟღერებისთანავე ბავშვმა კვლავ სწრაფად განაგრძოს თამაში.
4. კვერცხი კოვზზე
ეს საკმაოდ მარტივი თამაშია. ბავშვი კოვზს სახელურით იჭერს, კოვზზე კი მოხარშულ კვერცხს ვდებთ. უნდა განსაზღვროთ საწყისი წერტილი და დანიშნულების ადგილი, სადაც ბავშვმა კვერცხი ძირს დავარდნის გარეშე უნდა მიიტანოს. ბავშვები ერთმანეთს უნდა შეეჯიბრონ და მოახერხონ კვერცხის დაზიანების გარეშე მისი მიტანა დანიშნულების ადგილამდე.მთავარი წონასწორობა, შეუპოვრობა და მოთმინებაა. თუ კვერცხი კოვზიდან ჩამოვარდება, ბავშვი საწყის წერტილს უბრუნდება და ყველაფერს თავიდან იწყებს. შეგიძლიათ კვერცხის ნაცვლად მცირე ზომის ბურთები გამოიყენოთ.
5. დამალობანა
დამალობანა ბავშვებს თვითკონტროლსა და თვითდისციპლინას აჩვევს. როდესაც ერთი ბავშვი ითვლის, სხვები იმალებიან. დამალული ბავშვი ცდილობს არ გამოძრავდეს, ჩუმად იყოს და შეუმჩნეველი დარჩეს. მოუსვენარ ბავშვებს უჭირთ საკუთარი ქცევის გაკონტროლება და საჭიროების შემთხვევაში მშვიდად ჯდომა. დამალობა მათ ამ უნარების განვითარებაში დაეხმარება.