Baby Bag

„შემეცნებითი პროცესების გაშლა ვერ მოხდება, თუ ბავშვს მნიშვნელოვან უფროსებთან ინტერაქცია არ აქვს,“- ნეიროფსიქოლოგი თამარ გაგოშიძე

„შემეცნებითი პროცესების გაშლა ვერ მოხდება, თუ ბავშვს მნიშვნელოვან უფროსებთან ინტერაქცია არ აქვს,“- ნეიროფსიქოლოგი თამარ გაგოშიძე

ნეიროფსიქოლოგმა თამარ გაგოშიძემ ბავშვის განვითარებისთვის ჯანსაღი მიჯაჭვულობის მნიშვნელობაზე ისაუბრა:

„მიჯაჭვულობა უბრალოდ ის კი არ არის, რომ უბრალოდ მიწეპებული ხარ შენს გადამრჩენ დედიკოსა და მამიკოზე. მასთან რეციპროკული ურთიერთობა გასწავლის ნელ-ნელა შენი აფექტის რეგულაციას. ამ უსაფრთხო მიჯაჭვულობის საფუძველზე რეგულირდება ორგანიზმის ბიოლოგიური და ქცევითი სისტემები, ძლიერდება პოზიტიური ემოციები. ბავშვი სწავლობს, როგორ გაარჩიოს ერთმანეთისგან უსიამოვნო და სასიამოვნო გამოცდილება, როგორ მიხვდეს, რომ ჯილდო მოჰყვება ქცევას. ბავშვის კოგნიტური განვითარება თავისთავად არ ხდება. შემეცნებითი პროცესების გაშლა ვერ მოხდება, თუ მნიშვნელოვან უფროსებთან ინტერაქცია არ არის.“

თამარ გაგოშიძემ მეტყველების განვითარებისთვის აუცილებელ წინაპირობებზე ისაუბრა:

„მეტყველების განვითარებამდე მარჯვენა ჰემისფეროს გააქტიურება ძალიან მნიშვნელოვანია. ბავშვი მარცვლებს ათი ან ზოგი რვა თვიდანაც იძახის. სიტყვის გამეორება, თქმა, სხვა ადამიანისთვის გაგებინება, მარცხენა ჰემიფეროს აქტიურ განვითარებასთან არის დაკავშირებული 1 წლის მერე. მანამდე ბავშვს ინტერაქცია აქვს გარემოსთან, ვითარდება მისი მეტყველებამდელი ინტელექტი. მას დამოკიდებულებებიც მშვენივრად უვითარდება. სიამოვნება-უსიამოვნების გარჩევა შეუძლია ბავშვს. 1-2 წლის განმავლობაში ხდება ჩვენს ემოციებზე პასუხისმგებელი სისტემის განვითარება.“

„დასწავლის პროცესს ხელს უწყობს პოზიტიური ემოციური ფონი, კორტიზოლის ნორმალური დონე. როდესაც შფოთვის დონე მაღალი გვაქვს, დასწავლას ეს ხელს ვერ უწყობს ვერანაირად. ახლის სწავლით მიღებული სიამოვნება იწვევს დაჯილდოვებაზე ორიენტირებული სისტემის აქტივაციას თავის ტვინში. რატომ არის კარგი სკოლა, კარგი საბავშვო ბაღი ზეიმი ბავშვისთვის?! ბავშვს კორტიზოლის დონე აქვს დაბალი, შფოთვა აქვს დაბალი, არ ეშინია შეცდომის დაშვების, წარუმატებლობის, უსაფრთხოდ გრძნობს თავს, მისთვის სწავლა და დასწავლაც კი არის ზეიმი. ბავშვს ჯერ აფექტური რეაგირება აქვს გარემოზე და შემდეგ ითვისებს ენობრივ კომპეტენციებს. ემოციური რეგულაცია ვითარდება გარედან შიგნით. დედა როდესაც გშია გაჭმევს, გცივა - გაცმევს, გარედან ხდება შენი აფექტის რეგულირება. როგორც კი მშობელზე ასეთი დამოკიდებულება აღარ მაქვს, თვითონაც შემიძლია ჩემი მოთხოვნების დაკმაყოფილება,“- აღნიშნა თამარ გაგოშიძემ.

წყარო:​ კოალიცია ბავშვთა ადრეული განვითარებისთვის

შეიძლება დაინტერესდეთ

მეცნიერების მტკიცებით, კრეატიული ადამიანები მოუწესრიგებელ სახლებში ცხოვრობენ

მეცნიერების მტკიცებით, კრეატიული ადამიანები მოუწესრიგებელ სახლებში ცხოვრობენ

მცირეწლოვანი ბავშვების მშობლებს სტუმრების მიღება ნაკლებად სიამოვნებთ, რადგან სახლში არსებული უწესრიგობის გამო თავს უხერხულად და დარცხვენილად ​გრძნობენ. გასარეცხი ტანსაცმლით სავსე კალათა, ჟურნალის მაგიდაზე მოფენილი ფურცლები და სათამაშოები, იატაკზე მიმოფანტული ასაწყობი კუბები და წიგნები, რომლებსაც წიგნების თაროს გარდა სახლის ნებისმიერ კუთხეში გადააწყდებით - აღნიშნული სურათი ნებისმიერი მცირეწლოვანი ბავშვის მშობლისთვის ნაცნობია. არ აქვს მნიშვნელობა, სახლის დალაგებას დიდ დროს უთმობთ თუ ცოტას, თუ მცირეწლოვანი შვილები და შინაური ცხოველები გყავთ, უწესრიგობას ვერსად გაექცევით.

დედები, რომლებიც ამჩნევენ, რომ მათ სახლში სრული ქაოსი სუფევს, ხშირად ისტრესებიან, ისინი წესრიგის დამყარებას ცდილობენ, ბავშვებს უბრაზდებიან და მათგან საკუთარი სათამაშო სივრცის მილაგებას მოითხოვენ. დღის ბოლოს მშობლებს მოთმინების ძაფი უწყდებათ და საკუთარ ემოციებს ვეღარ აკონტროლებენ.

სახლში გამეფებული უწესრიგობა ზოგიერთ მშობელს იმდენად სტრესავს, რომ მათ საკუთარი შვილების არსებობაც კი ავიწყდებათ. ისინი ვეღარ აცნობიერებენ, რომ ბავშვი მათ ცხოვრებაში უმთავრესი ბედნიერებაა და აღარც ის ახსენდებათ, რომ შვილებს მშობლების მხარდაჭერა ძალიან სჭირდებათ. ამ ყოველივეს გაცნობიერება მშობლების სასოწარკვეთილების მიზეზი ხდება. ბავშვებზე უმიზეზოდ გაბრაზების შემდეგ ისინი მათ წინაშე თავს დამნაშავედ გრძნობენ.

დედებმა მოუწესრიგებელი სახლის გამო მღელვარება დროულად უნდა შეწყვიტონ. თუ მცირეწლოვანი ბავშვების მშობლებს სახლში ესტუმრებით, მათი გაგება უნდა შეძლოთ. თუ ისინი სახლში არსებული უწესრიგობის გამო მოგიბოდიშებენ, აუცილებლად დაამშვიდეთ და უთხარით, რომ საგანგაშო არაფერია.

დედებო, თქვენ საბოდიშო ნამდვილად არაფერი გაქვთ! მომდევნო ჯერზე, როდესაც მოუწესრიგებელ სახლში სტუმრის მიღება მოგიწევთ, არაფერზე ინერვიულოთ. სახლში არსებული ქაოსი ნეგატიური მოვლენა სულაც არ არის.

რაზე მიგვანიშნებს სახლში არსებული უწესრიგობა?

• მოუწესრიგებელ სახლში ბედნიერი ბავშვები ცხოვრობენ - ისინი საკუთარი სათამაშოებით ერთობიან, წარმოსახვას ივითარებენ და თავისუფალი აქტივობებით არიან დაკავებულები. ამ გზით პატარები სამყაროს შეიმეცნებენ, ახალ აღმოჩენებს აკეთებენ, აზროვნების უნარს ივითარებენ და რაც მთავარია, ამ ყველაფერს უდიდესი სიამოვნებით აკეთებენ.

• მოუწესრიგებელ სახლში ადამიანები ცხოვრობენ და თავს ძალიან კარგად გრძნობენ - გასარეცხი ტაფებითა და ქვაბებით სავსე სამზარეულო იმაზე მიგვანიშნებს, რომ სახლში სადილები მზადდება და სახლის ბინადრები ტკბილად მიირთმევენ, ოთახში მიმოფანტული ტანსაცმელი კი იმაზე მეტყველებს, რომ დღეს ეს ტანისამოსი ვიღაცას ეცვა. სახლში გამეფებული უწესრიგობა იმაზე მიგვანიშნებს, რომ ამ სახლში ნამდვილი ოჯახი ცხოვრობს.

• მოუწესრიგებელ სახლში ოჯახის წევრებს ერთმანეთთან მეგობრობა აკავშირებთ - ისინი თავს თავისუფლად გრძნობენ და საკუთარი პიროვნული თავისებურებების გამოხატვის არ ეშინიათ. მათ შეუძლიათ ყოველდღიურად იმ საკითხებზე იზრუნონ, რომლებიც მათთვის პრიორიტეტული და მნიშვნელოვანია, რის გამოც მათ არავინ გაკიცხავს.

• მოუწესრიგებელ სახლში დროს მნიშვნელოვან საქმეებს უთმობენ - იმის ნაცვლად, რომ მთელი დღე დალაგებასა და სახლის მოწესრიგებას დაუთმონ, ოჯახის წევრები დროის ერთად და სასიამოვნოდ გატარებას ცდილობენ. ისინი სამსახურის საქმეებსაც აგვარებენ და სერიოზული საუბრებისთვისაც იცლიან.

უახლესი კვლევებით დგინდება, რომ კრეატიული და ინტელექტუალი ადამიანები მოუწესრიგებელ სახლებში ცხოვრობენ. ბრწყინვალე გონება თქვენ ირგვლივ არსებული ფიზიკური გარემოს მოწესრიგებაში, შესაძლოა, ხელს გიშლიდეთ. ზოგიერთი თეორიის მიხედვით, ადამიანები, რომლებსაც საკუთარი ღირსების განცდა აქვთ და ინტელექტუალური უნარებითაც გამოირჩევიან, სხვების შეხედულებებს ნაკლებად აქცევენ ყურადღებას. ისინი არ ღელავენ იმაზე, თუ რას ფიქრობენ სხვები მათზე. ინტელექტუალი ადამიანები არც იმაზე დარდობენ, როგორ შეაფასებენ სტუმრები მათ სახლში არსებულ ქაოსს და უწესრიგობას. ადამიანები, რომლებსაც განსაკუთრებული გონებრივი შესაძლებლობები აქვთ, სიღრმისეულად აზროვნებენ. ისინი იდეალისტები არიან და ყოველდღიურ აქტივობებზე ფიქრთით თავს ნაკლებად იწუხებენ.

ალბერტ აინშტაინმა ფარდობითობის თეორიის ჩამოყალიბება სწორედ იმიტომ შეძლო, რომ გამუდმებით სახლის დალაგებასა და თეფშების რეცხვაზე არ ფიქრობდა. თუ სახლში ქაოსი გაქვთ, ამაში საგანგაშო არაფერია. შესაძლოა, ეს ყოველივე თქვენს ბრწყინვალე გონებრივ შესაძლებლობაზე მიგანიშნებდეთ, რომელსაც გაფრთხილება და განვითარება სჭირდება. ეცადეთ, ოჯახის წევრებთან ერთად ხშირად გაერთოთ და თქვენი შვილების მომავალი სასიამოვნო მოგონებებით გაამდიდროთ. სახლის მოწესრიგებაზე მეტისმეტი მზრუნველობა კი აუცილებელი არ არის. 

მომზადებულია cafemom.com
თარგმნა ია ნაროუშვილმა 
წაიკითხეთ სრულად