Baby Bag

„შემეცნებითი პროცესების გაშლა ვერ მოხდება, თუ ბავშვს მნიშვნელოვან უფროსებთან ინტერაქცია არ აქვს,“- ნეიროფსიქოლოგი თამარ გაგოშიძე

„შემეცნებითი პროცესების გაშლა ვერ მოხდება, თუ ბავშვს მნიშვნელოვან უფროსებთან ინტერაქცია არ აქვს,“- ნეიროფსიქოლოგი თამარ გაგოშიძე

ნეიროფსიქოლოგმა თამარ გაგოშიძემ ბავშვის განვითარებისთვის ჯანსაღი მიჯაჭვულობის მნიშვნელობაზე ისაუბრა:

„მიჯაჭვულობა უბრალოდ ის კი არ არის, რომ უბრალოდ მიწეპებული ხარ შენს გადამრჩენ დედიკოსა და მამიკოზე. მასთან რეციპროკული ურთიერთობა გასწავლის ნელ-ნელა შენი აფექტის რეგულაციას. ამ უსაფრთხო მიჯაჭვულობის საფუძველზე რეგულირდება ორგანიზმის ბიოლოგიური და ქცევითი სისტემები, ძლიერდება პოზიტიური ემოციები. ბავშვი სწავლობს, როგორ გაარჩიოს ერთმანეთისგან უსიამოვნო და სასიამოვნო გამოცდილება, როგორ მიხვდეს, რომ ჯილდო მოჰყვება ქცევას. ბავშვის კოგნიტური განვითარება თავისთავად არ ხდება. შემეცნებითი პროცესების გაშლა ვერ მოხდება, თუ მნიშვნელოვან უფროსებთან ინტერაქცია არ არის.“

თამარ გაგოშიძემ მეტყველების განვითარებისთვის აუცილებელ წინაპირობებზე ისაუბრა:

„მეტყველების განვითარებამდე მარჯვენა ჰემისფეროს გააქტიურება ძალიან მნიშვნელოვანია. ბავშვი მარცვლებს ათი ან ზოგი რვა თვიდანაც იძახის. სიტყვის გამეორება, თქმა, სხვა ადამიანისთვის გაგებინება, მარცხენა ჰემიფეროს აქტიურ განვითარებასთან არის დაკავშირებული 1 წლის მერე. მანამდე ბავშვს ინტერაქცია აქვს გარემოსთან, ვითარდება მისი მეტყველებამდელი ინტელექტი. მას დამოკიდებულებებიც მშვენივრად უვითარდება. სიამოვნება-უსიამოვნების გარჩევა შეუძლია ბავშვს. 1-2 წლის განმავლობაში ხდება ჩვენს ემოციებზე პასუხისმგებელი სისტემის განვითარება.“

„დასწავლის პროცესს ხელს უწყობს პოზიტიური ემოციური ფონი, კორტიზოლის ნორმალური დონე. როდესაც შფოთვის დონე მაღალი გვაქვს, დასწავლას ეს ხელს ვერ უწყობს ვერანაირად. ახლის სწავლით მიღებული სიამოვნება იწვევს დაჯილდოვებაზე ორიენტირებული სისტემის აქტივაციას თავის ტვინში. რატომ არის კარგი სკოლა, კარგი საბავშვო ბაღი ზეიმი ბავშვისთვის?! ბავშვს კორტიზოლის დონე აქვს დაბალი, შფოთვა აქვს დაბალი, არ ეშინია შეცდომის დაშვების, წარუმატებლობის, უსაფრთხოდ გრძნობს თავს, მისთვის სწავლა და დასწავლაც კი არის ზეიმი. ბავშვს ჯერ აფექტური რეაგირება აქვს გარემოზე და შემდეგ ითვისებს ენობრივ კომპეტენციებს. ემოციური რეგულაცია ვითარდება გარედან შიგნით. დედა როდესაც გშია გაჭმევს, გცივა - გაცმევს, გარედან ხდება შენი აფექტის რეგულირება. როგორც კი მშობელზე ასეთი დამოკიდებულება აღარ მაქვს, თვითონაც შემიძლია ჩემი მოთხოვნების დაკმაყოფილება,“- აღნიშნა თამარ გაგოშიძემ.

წყარო:​ კოალიცია ბავშვთა ადრეული განვითარებისთვის

შეიძლება დაინტერესდეთ

„თუ დაღლილობა გაწუხებს, მაშინ ეს ვიდეო ზეპირად უნდა ისწავლო,“ - გიორგი ღოღობერიძის საინტერესო რჩევები

ექიმმა გიორგი ღოღობერიძემ დაღლილობის შესახებ ისაუბრა და იმ ადამიანებს, რომლებსაც უენერგიობა აწუხებთ საინტერესო რჩევები მისცა:

„შეიძლება შენც გაწუხებდეს დაღლილობის განცდა. დილით რომ გაიღვიძებ, ენერგია არ გაქვს. თითქოს ყველაფერი კარგადაა, მაგრამ ენერგია არ გაქვს. არ იცი რა გჭირს, სულ დაღლილად გრძნობ თავს. სწორედ ამ დროს უნდა ნახო ეს ვიდეო. ეს ის არის, რაც შენ აუცილებლად უნდა იცოდე.“

„დაღლილობის მიზეზი შეიძლება იყოს ის, რომ პაციენტს ჰქონდეს რაღაც აუტოიმუნური დაავადება: ცელიაკია, გაფანტული სკლეროზი და ა.შ. დაღლილობის კიდევ ერთი მიზეზი შეიძლება იყოს ანემია. როდესაც გაქვს ანემია, ორგანიზმს ჟანგბადი აკლია. ანემიის მქონე პაციენტებს აქვთ ფერმკრთალი კანი, სისუსტე, დაღლილობა, თავბრუ ეხვევათ. ეს ტიპური ანემიაა. თუ დილით იღვიძებ და ენერგია არ გაქვს, ხომ არ სჯობს ჩააბარო სისხლის ანალიზი და გაიგო, ხომ არ გაქვს ანემია. არამარტო რკინის ნაკლებობა, არამედ მისი სიჭარბეც შეიძლება იყოს დაღლილობის მიზეზი. დაღლილობის მიზეზი შეიძლება იყოს სიმსივნე. სიმსივნე, როგორც წესი, თავიდან არაფრით არ ვლინდება. პაციენტს შეიძლება ჰქონდეს მხოლოდ დაღლილობა, წონაში კლება, ცხელება. დაღლილობას იწვევს ალკოჰოლიც. სხეულს უჭირს გლუკოზის წარმოქმნა და გაქვს დაღლილობის განცდა.“

„დაღლილობის გამომწვევია დეპრესიაც, შაქრიანი დიაბეტიც. შაქრიანი დიაბეტი არის ჩუმი მტერი. დაღლილობის განცდა ადამიანს აქვს ჰიპოთირეოზის დროს, ამ დროს შეიძლება ჰქონდეს მშრალი კანიც, წონაში მატება, კუნთების სისუსტე და შეკრულობა. დაღლილობას იწვევს ადისონის დაავადებაც, თუმცა ასეთი პაციენტი ბევრი არ მყავს. ასევე ძალიან ვერაგი დაავადებაა ფიბრომიალგია. ამ დროს ადამიანს სხეულის სხვადასხვა უბანში აქვს ტკივილი, ყველგან ტკივა, ამინდზე, ტემპერატურაზე, შეხებაზე მგრძნობიარეა. ახალგაზრდებს ვთხოვ, რომ ფრთხილად იყვნენ აივ ინფექციასთანაც. შეიძლება აივ ინფექციის დროს ერთადერთი ნიშანი იყოს დაღლილობა და გადიდებული ლიმფური კვანძები. დაღლილობის გამომწვევი შესაძლოა იყოს ინფექციებიც, მათ შორის ინფექციური მონონუკლეოზი ( ასეთი პაციენტები საქართველოში ბევრი არიან), ასევე ჩვენი მთავარი პრობლემა, ტუბერკულოზიც.“

„დაღლილობას იწვევს ლეიკემია და ლიმფომა. როდესაც ვიღაცას აქვს დაღლილობის განცდა, ისინი ყოველთვის უნდა შემოწმდნენ ლეიკემია-ლიმფომაზე. ამ დაავადებებს ახლავს კლასიკური ჩივილი: მუდმივად დაღლილობის განცდა. ამასთანავე, თუ ვინმეს აქვს ჰეპატიტი, მას შეიძლება ჰქონდეს დაღლილობის განცდა. დაღლილობის წინაპირობა შესაძლოა იყოს პარკინსონის დაავადება. უენერგიობას იწვევს ძილის დარღვევები, ზედაპირული ძილი. თუ ხვრინავ, მით უმეტეს. ის იწვევს დილის საათებში გამოხატულად დაღლილობის განცდას. თუ შენ სვამ მედიკამენტებს არითმიების წინააღმდეგ, წნევის წინააღმდეგ, ასევე ანტიბიოტიკებს, თუ ხარ ქიმიოთერაპიაზე ან რადიოთერაპიაზე, ესეც იწვევს დაღლილობის განცდას. დაღლილობის გამომწვევია გაღიზიანებული ნაწლავის სინდრომიც. ფიქრი, რომ „არაუშავს, დაღლილი ვარ, ალბათ, ვიტამინები მაკლია,“ ეს სწორი მიდგომა არ არის. თუ შენ გაქვს დაღლილობის განცდა, მიმართე ექიმს. ჩაიტარე სისხლის ანალიზი ანემიაზე, ფარისებრი ჯირკვლის ჰორმონების ტესტირება, ასევე ღვიძლის დაავადებებზე, სიმსივნეებზე. ექიმს მიანდე ეს საქმე და იოლად დადგინება ყველაფერი,“- აღნიშნა გიორგი ღოღობერიძემ.

წყარო: ​Usmle მოსამზადებელი ცენტრი

წაიკითხეთ სრულად