Baby Bag

„ასეთ პირობებში ბავშვი მატყუარა არ გაიზრდება...“ - შალვა ამონაშვილის რეკომენდაციები მშობლებს

აკადემიკოსმა შალვა ამონაშვილმა ბავშვებში ტყუილის თქმისკენ მიდრეკილების მიზეზებზე ისაუბრა და მშობლებს საინტერესო რჩევები მისცა:

„ბევრი მშობელი ჩივის ხოლმე, რომ ბავშვი ტყუის და მართალს არ მეუბნებაო. როდესაც ბავშვი მართალს არ ამბობს, მიზეზი აქვს ამას. მას არ უნდა, რომ დედა ან მამა გააღიზიანოს. მშობლებმა რაღაც აუკრძალეს და იმან გააკეთა. ბავშვმა იცის, თუ გაამხელს, შეიძლება დასაჯონ, გაუწყრნენ. აქედან ორი გამოსავალია. ერთი, რომ ვიცი ბავშვი მატყუებს და ხმას ვიმაღლებ: „როგორ ბედავ, შვილო, ჩემთან ტყუილს?“ ვამხელ ბავშვს, კედელთან მივაყენებ: „განა ეს შენ არ გააკეთე?“ მერე ბავშვი იტყვის სიმართლეს და ატირდება. ამით ჩვენ თითქოს აღზრდა მოვახდინეთ, მაგრამ ეს არ არის აღზრდის წესი. ბავშვმა კი იტირა, მაგრამ წყენა რომ დარჩა გულში?! მან იტირა, მაგრამ ეს ტყუილი არსად წასულა, რადგან ის ელოდება, რომ ხვალაც თუ რაიმე მართალს ეტყვის დედას ან მამას, იგივე მოხდება. ამიტომ ეს ტყუილი რჩება და გადადის ჩვევაში.

ბავშვს და ჩვენც გვაქვს საიდუმლო განცდა ჩვენში. ამას ჰქვია სინდისი. სინდისი თანდაყოლილი განცდაა. სინდისმა ყოველთვის იცის, რა უნდა გავაკეთო და რა არ გავაკეთო. ბავშვმაც იცის, რომ ეს ცუდია და ეს კარგია, მაგრამ ცუდს მიეტანება, იმიტომ, რომ იქ მეტი ხალისია, აქ კი ყველაფერი მწყობრშია. ბავშვს თავი მოვაჩვენოთ, ვითამაშოთ, რომ ვითომ დავიჯერეთ მისი ნათქვამი. ჩემი გამომეტყველება ბავშვს თითქოს არწმუნებს, რომ ეს ასეა. ბავშვი თავის თავში გრძნობს, რომ მე შეცდომაში შემიყვანა. მას სინდისი ნელ-ნელა ქენჯნას დაუწყებს. ის გრძნობს, რომ დედა ან მამა მიხვდა რაღაცას, მაგრამ ის მხილებული არ არის. მხილებული რომ არ არის, გულში იტანჯება ბავშვი. ეს არის დაწყებული სამი წლიდან, ძალიან მცირედ, მაგრამ 6-7 წლის ბავშვი ძალიან განიცდის ტყუილს. ზოგჯერ მოგადგება და გეტყვის: „დედა, მე ტყუილი გითხარი შენ.“ ეს იმიტომ, რომ დედამ არ დასაჯა ბავშვი, მიიღო შვილი ისეთი, როგორიც არის. მაშინ მადლობას ვეტყვით, არაფერიაო, ვეტყვით.

ბევრი იკითხავს: „როგორ? მატყუარა გავზარდო ჩემი შვილი?“ ეს იქნება მაშინ, როდესაც მე არ დავუფასე ბავშვს მართლის თქმა. რაღაც დროს ხომ იქნება ბავშვი მართალი? უნდა გამიკვირდეს, გამიხარდეს. განა ერთხელ ან ორჯერ? სამჯერ, თხუთმეტჯერ... ძილის წინ უნდა ვუთხრა მადლობა: „შვილო, შენ როგორი მართალი ბიჭი ყოფილხარ! რა გოგო მყოლიხარ, ასეთი გამბედავი! ძალიან მახარებ ასეთი ქცევით!“ იმ ერთ გმირობას ისე დავუფასებ ბავშვს, რომ ეს უფრო მეტი იყოს მისთვის, ვიდრე ტყუილის თქმა. ასეთ პირობებში ბავშვი მატყუარა არ გამეზრდება.

დასჯის პირობებში ბავშვი უფრო ძლიერი მატყუარა იქნება. რაც უფრო მეტია დასჯა, უფრო მეტად ხელოვნურად უნდა მოგატყუოს. როდესაც ის დაინახავს, რომ მის მიერ ჩადენილ საქციელს სასჯელები არ მოჰყვება, ბავშვს არ დასჭირდება ტყუილი. ტყუილი არ ჩნდება იმ ოჯახში, სადაც მშობლები ბავშვს უგებენ. იქ ბავშვს არ აქვს მიზეზი, რომ მოგვატყუოს ჩვენ. ხომ გაქვს დედის გული? თვითონ მიხვდები, რის გამო რას ამბობს ბავშვი. ის მიზეზი თუ მოუხსენი, აღარ დასჭირდება მას ტყუილი, უბრალოდ იფანტაზიორებს,”- მოცემულ საკითხზე შალვა ამონაშვილმა საქართველოს პირველ არხზე „ტელესკოლის“ ეთერში ისაუბრა.

წყარო: ​„ტელესკოლა“

შეიძლება დაინტერესდეთ

„მშობლის ისტერიკა, შიში იმის მიმართ, რომ რაღაც არ დაემართოს ბავშვს, აძლიერებს ბავშვის შიშს,“ - ლელა ტყეშელაშვილი

„მშობლის ისტერიკა, შიში იმის მიმართ, რომ რაღაც არ დაემართოს ბავშვს, აძლიერებს ბავშვის შიშს,“ - ლელა ტყეშელაშვილი

ფსიქოლოგმა ლელა ტყეშელაშვილმა ბავშვების ემოციების რეგულაციის მნიშვნელობაზე ისაუბრა. მან აღნიშნა, რომ, პირველ რიგში, ემოციების კონტროლი მშობლებმა უნდა ისწავლონ:

„ჩვენ ვრწმუნდებით, რომ მშობლებს უნდა ვასწავლოთ თავიანთი ემოციების რეგულაცია, პირველ რიგში. მშობლის ისტერიკა, შიში იმის მიმართ, რომ რაღაც არ დაემართოს ბავშვს, აძლიერებს ბავშვის შიშს. თუ ზრდასრული ადამიანი ასეთი აფორიაქებულია, ასეთი აღშფოთებულია, ე.ი. რაღაც უბედურება ხდება.“

ლელა ტყეშელაშვილის თქმით, ატირებულ ბავშვთან ახსნა-განმარტებები არაეფექტიანია:

„გვინახავს სცენა, რომ ბავშვი ტირის, მშობელი რაღაცას უხსნის, როდესაც ასეთი აღგზნებაა, ისტერიკაა, ამ დროს ახსნა-განმარტებას ბავშვი უბრალოდ ვერ გაიგებს და არ არის საჭირო. არის იგნორირების სტრატეგია, ეს მუშაობს. თუ ჩვენ არ დავუშვებთ, რომ ბავშვის ჭირვეულმა ქცევამ გამოიღოს შედეგი, როგორც ჩამოყალიბდა ეს ქცევა, ისევე ჩაქრება. რამდენი ხანიც თქვენ ჩამოუყალიბეთ ეს ქცევა და ტირილმა გამოიღო შედეგი, იმდენი ხანი დაგჭირდებათ ამის გასაქრობად.“

ლელა ტყეშელაშვილმა მშობლებს ტანტრუმსა და მელთდაუნს შორის არსებული განსხვავებების შესახებ მიაწოდა ინფორმაცია:

„ტანტრუმი ვიცით, რაც არის. არსებობს მეორე ტიპის ქცევა, რომელიც ძალიან ჰგავს ტანტრუმს, ისტერიკას და მას ეწოდება მელთდაუნი, რომელიც დამახასიათებელია ზოგიერთი ტიპის მდგომარეობისთვის. ეს გახლავთ ემოციების აფეთქება, რომელიც არის ბავშვის ემოციური მდგომარეობით გამოწვეული. ერთი არის მანიპულატორული ქცევა, ტანტრუმი, რომელიც შედეგის მოპოვებაზეა ორიენტირებული. რაც შეეხება მელთდაუნს, ეს არის მოწყვლადობა, ბავშვის ემოციურობა. როდესაც შიში აქვს რაღაც გაურკვევლის ბავშვს, ეს მთლიანად გენერირდება მის ფსიქიკაში, მისი ქცევაც ძალიან ჰგავს ტანტრუმს. განსხვავებული სტრატეგიაა ორივე შემთვევაში საჭირო.“

„ჩვენი წინაპრების მიერ მოგონილი კუთხეში დაყენება რა იყო? იყავი შენთვის და როდესაც დამშვიდდები, გამოხვალ. თუ ბავშვი შეშინებულია, ემოციურ მდგომარეობაშია, მის გვერდით უნდა იყოთ. მე მინახავს ვიდეოები, რომ ბავშვი ტირის ცხარე ცრემლებით, მამა უზის უბრალოდ გვერდით. ამ დროს შეიძლება, რომ ჩაეხუტოთ ბავშვს, როდესაც არის მელთდაუნი, ანუ მოწყვლადი ფსიქიკა. როდესაც არის ტანტრუმი, გარიდება სჯობს,“ - აღნიშნულ საკითხებზე ლელა ტყეშელაშვილმა ტელეკომპანია „იმედის“ გადაცემაში „იმედის დღე“ ისაუბრა.

წყარო: „იმედის დღე“

წაიკითხეთ სრულად