Baby Bag

,,როდესაც ბავშვი ბრაზობს, შესაძლოა, ამის მიღმა ძალიან ბევრი ემოცია იმალებოდეს"

,,როდესაც ბავშვი ბრაზობს, შესაძლოა, ამის მიღმა ძალიან ბევრი ემოცია იმალებოდეს"

რას გამოხატავს ბავშვი გაბრაზებით და როგორ უნდა მიხვდეს მშობელი, რაც განიცდის ამ დროს მისი შვილი - ამის შესახებ ფსიქოლოგმა, ხათუნა დოლიძემ ისაუბრა.

,,როდესაც ბავშვი ბრაზობს, შესაძლოა, ამის მიღმა ძალიან ბევრი ემოცია იმალებოდეს. მაგალითად, შესაძლოა, ის გვეუბნება, რომ აკლია უსაფრთხოების განცდა  და უფროსებისგან სურს, მოაქციონ გარკვეულ ჩარჩოებში... ან იმედგაცრუებულია, დაღლილია და ა.შ. ბრაზი არის ადაპტაციური ემოცია, რომელიც ადამიანს ეხმარება, რომ საფრთხე აღიქვას. ერთი შეხედვით, ის თითქოს ადვილი გამოსახატავია, მაგრამ რეალურად სიბრაზის დროს ვართ სუსტები და მოწყვლადები. პატარები ამ დროს განსაკუთრებით იმპულსურები არიან, რადგან განვითარების პროცესში იმყოფებიან, ჯერ არ აქვთ გამომუშავებული თვითკონტროლი. 

მცირე ასაკის ბავშვებს შეუძლიათ, ისწავლონ ბრაზის მართვა, მაგრამ ამისთვის მათ სჭირდებათ თანმიმდევრული მიდგომა და მოთმინება. როდესაც ის ბრაზს განიცდის, შიშის განცდაც ეუფლება. ის ფიზიოლოგიური ცვლილებები, რაც ამ დროს მის ორგანიზმში მიმდინარეობს, გონებას იმდენაც მოიცავს, რომ ბავშვებს უძნელდებათ გონივრულად მოქმედება. იმის გაგება, რომ ბრაზი არის სხეულის განგაში, რომელიც რაღაცას გატყობინებს, უკვე ეხმარება ბავშვს იმაში, რომ გაუმკლავდეს განცდებსა და ემოციებს. მათ უმეტესობას სჭირდება უფროსების დახმარება, რათა მართოს ბრაზი და დაარეგულიროს ნერვული სისტემა. უფროსის მხრიდან მნიშვნელოვანია იმის ძიება, თუ რა ამშვიდებს და რა აღადგენს ბავშვის ემოციურ ბალანსს. პატარებისთვის  პირველი დახმარება გახლავთ მშობლის მხრიდან სიმშვიდის შენარჩუნება. როდესაც ბავშვი ბრაზობს და ხედავს მშობელს, რომელმაც ასევე დაკარგა კონტროლი, ეს კიდევ უფრო ზრდის შიშს. ბრაზის მართვის სწავლების საუკეთესო იარაღი არის ემპათიით მოსმენა. ამით არა მხოლოდ ემოციურ მხარდაჭერას აღმოვუჩენთ ბავშებს, არამედ ვუმტკიცებთ რწმენას, რომ უარყოფით ემოციებთან გამკლავება შესაძლებელია. 

გაზარდეთ ბავშვების ემოციების ცოდნა, ესაუბრეთ ემოციებზე, ასწავლეთ სიტყვები ემოციების გამოსახატავად. როდესაც სიტყვებით იწყებ ემოციების გამოხატვას, იქ უკვე გრძნობების ქმედებით გამოხატვა აღარ გჭირდება. ბავშვმა უნდა ისწავლოს, რომ ბრაზი ნიშანია, რათა დაფიქრდე, შეჩერდე, დაამშვიდო შენი თავი და იფიქრო გამოსავალზე", - ამბობს ხათუნა დოლიძე.


წყარო: ,,​რჩევები მშობლებს"

შეიძლება დაინტერესდეთ

„ის, რასაც ჩვენ ბავშვებში ვეძახით აგრესიას, რეალურად სულ სხვა რამეა,“ - ნევროლოგი თამარ ედიბერიძე

„ის, რასაც ჩვენ ბავშვებში ვეძახით აგრესიას, რეალურად სულ სხვა რამეა,“ - ნევროლოგი თამარ ედიბერიძე

​​ნევროლოგმა თამარ ედიბერიძემ ბავშვებში აგრესიული ქცევის გამოვლენის პრობლემაზე ისაუბრა და აღნიშნა, რომ ბავშვებთან დაკავშირებით ტერმინების გამოყენებისას სიფრთხილე გვმართებს:

„ცოტა ფრთხილად უნდა შევარჩიოთ ტერმინები, განსაკუთრებით, როდესაც ბავშვებზეა საუბარი. აგრესია იმ ფორმით, რაც ეს მოზრდილებისთვის არის დამახასიათებელი: განზრახ სხვისი ნივთის, სხვისი სიცოცხლის, ჯანმრთელობის ხელყოფა და დაზიანება, ბავშვებისთვის, როგორც წესი, დამახასიათებელი არ არის. ის, რასაც ჩვენ ბავშვებში ვეძახით აგრესიას, რეალურად სულ სხვა რამეა. ეს არის თვითდამკვიდრების მცდელობები ჩვენთვის მიუღებელი ფორმით.“

თამარ ედიბერიძის თქმით, ზოგჯერ ბავშვისთვის აგრესიული ქცევა თავის გამოხატვის ერთადერთი ფორმაა:

„ბავშვისთვის ითვლება, რომ ეს ერთადერთი ფორმაა გამოხატვის. მან სხვა უკეთესი იმ წუთში ვერაფერი ვერ მოიფიქრა. ბავშვმა გვესროლა რაღაც, დაგვიყვირა რაღაც, გაგვიტეხა, დაგვიხია წიგნი, ​თანატოლთან ვერ გაიყო სათამაშო, მოუქნია ხელი და ჩაარტყა. ამას ჩვენ ვაკრავთ იარლიყს, რომ ეს არის აგრესია. მერე ჩვენი რეაქციაც ამაზე გამოიხატება იმით, რომ ვფიქრობთ: როგორ უნდა მივუდგეთ აგრესიულ ადამიანს? აქ ვუშვებთ შეცდომას. ეს უკვე ისეთი ჩიხია, ერთბაშად მატარებელი რომ ასცდება თავის რელსებს, იმის უკან დაბრუნებას უფრო მეტი ძალისხმევა სჭირდება, ვიდრე თავის დროზე რომ სწორი მიმართულება აგვეღო.“

თამარ ედიბერიძემ აღნიშნა, რომ ბავშვებს თვითდამკვიდრება ძალიან უჭირთ:

„ბავშვებს ძალიან უჭირთ თვითდამკვიდრება. მოზრდილები ელემენტარულად ფიზიკურად დიდები ვართ. მშობლის მოტივაცია ყოველთვის კეთილშობილურია, ყოველთვის გვინდა საუკეთესო ჩვენი შვილებისთვის. უნდა მივეჩვიოთ იმას, რომ ამ გზაზე შეცდომებს ვუშვებთ. მოზრდილები ვუშვებთ უფრო მეტ შეცდომებს, ვიდრე პატარა ბავშვები. ბავშვის ბიოლოგიური საათი მის გონებასაც არ ეკითხება ხანდახან რაღაცას. თუ პირველი რამოდენიმე წელიწადი გამოგვეპარა და არ ვისწავლეთ ერთმანეთის მოსმენა, ​თუ ახალშობილობიდან არ ვისწავლეთ ჩვენი შვილების მოსმენა, ძალიან ძნელია ამაზე მუშაობა დავიწყოთ სასკოლო ასაკში.“

„ფსიქოლოგიურად ათი წლიდან იწყება ძალიან რთული პერიოდი. ოჯახისთვის ეს დამაიმედებელი არ იქნება, იმიტომ, რომ პრობლემებმა შეიძლება მოიმატოს ამ ასაკიდან. როდესაც პატარა ბავშვს ჭკუას ვასწავლით, ან თუნდაც რჩევას ვაძლევთ, ტონი ამ შემთხვევაში გვაქვს ძალიან იმპერატიული. რის უფლებასაც მოზრდილ ადამიანთან არ მივცემთ ჩვენს თავს, დაუდევრად ვაძლევთ თავს ამის უფლებას ბავშვთან. ხმის ტემბრზე მუშაობაც კი არის ამ თვალსაზრისით აქტუალური. ბრძანების კილოთი კი არა, რჩევის ტონით ველაპარაკოთ. ლაპარაკისას ბავშვებს უნდა ვუყუროთ თვალებში, რაც უფრო პატარაა, მით უფრო,“ - აღნიშნულ საკითხებზე თამარ ედიბერიძემ საქართველოს პირველი არხის გადაცემაში „პირადი ექიმი - მარი მალაზონია“ ისაუბრა.

წყარო: ​„პირადი ექიმი - მარი მალაზონია“

წაიკითხეთ სრულად