Baby Bag

​რა ფსიქოლოგიური ზიანი შეიძლება მიაყენოს ბავშვს ადრეულ ასაკში წონაზე ყურადღების გამახვილებამ?

​რა ფსიქოლოგიური ზიანი შეიძლება მიაყენოს ბავშვს ადრეულ ასაკში წონაზე ყურადღების გამახვილებამ?

რა ფსიქოლოგიური ზიანი შეიძლება მიაყენოს ბავშვს ადრეულ ასაკში წონაზე ყურადღების გამახვილებამ? - ამ თემაზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ფსიქოლოგი, ბავშვთა ადრეული განვითარების სპეციალისტი, მარი ჯოხარიძე.

- ხშირად, როდესაც ბავშვს ჭარბი წონა აქვს ან პირიქით, ძალიან გამხდარია, მშობლები წონაზე უმახვილებენ ყურადღებას. რა ფსიქოლოგიური ზიანი შეიძლება მიაყენოს ბავშვს ადრეულ ასაკში?

მშობლები შვილებს ხშირად აკრიტიკებენ იმ მოტივით, რომ მათთვის საუკეთესო სურთ, უმახვილებენ ყურადღებას იმაზე, რაც მათი აზრით შესაცვლელი, გამოსასწორებელია. ერთი შეხედვით ,,უწყინარ შენიშვნას” ძალიან დიდი ზოგავლენის მოხდენა შეუძლია ბავშვი ქცევაზე და მომავალში, ზრდასრულობისას, მის თვითშეფასებაზე. დააკვირდით ბავშვებს, როცა რამეს წარმატებით აკეთებენ, ყოველთვის მშობლის რეაქციას აკვირდებიან. ყველაზე მეტად მათგან უხარიათ შექება და ყველაზე მეტად მათ კრიტიკას განიციდან.

- შესაძლოა თუ არა, ადრეულ ასაკში, წონასთან დაკავშირებით მშობლის მიერ არასწორად გაკეთებულმა კომენტარმა, თინეიჯერობის ან მოზრდილ ასაკში კვებითი ქცევის დარღვევა გამოიწვიოს?

რაც შეეხება კვებით აშლილობას, ბულემია, ანორექსია, უკონტროლო კვება (binge eating disorder), მათი გამომწვევი მიზეზი კომპლექსურია. ძირითათად თინეიჯერობისას ვლინდება ან მოგვიანებით, თუმცა, ადრეულ ასაკში სწორად მიწოდებული ინფორმაცია, საკუთარი თავის მიმართ ჯანსაღი დამოკიდებულების ჩამოყალიბება მომავალში ბევრ მსგავს პრობლემას აგავარიდებს თავიდან.

- როგორ უნდა მივაწოდოთ ბავშვს ინფორმაცია ისე, რომ არ დავაზიანოთ მისი ფსიქიკა?

  • წონაზე საუბრისას წაახალისეთ თქვენი შვილი რომ გაგიზიაროთ თავისი აზრები, გრძნობები სხეულის შესახებ;
  • აუხსენით რომ ადამიანების სხვადასხვა ფორმის და ზომის არიან და ეს განსხვავება ნორმალურია, თქვენ კი ძალიან გიყვართ და გეყვარებათ, როგორი წონა და ფორმაც არ უნდა ქონდეს მის სხეულს;
  • არ გააკეთოთ უარყოფითი კომენტარები არც თქვენი შვილის, არც საკუთარი და არც სხვა ადამიანის წონაზე;
  • აუხსენით ბავშვს რომ თუ მის წონაზე საუბრობთ ეს ხდება იმიტომ, რომ გინდათ ჯანმრთელი გაიზარდოს და არა იმიტომ, რომ გინდათ სხვანაირად გამოიყურებოდეს;
  • ესაუბრეთ იმაზე თუ რა საოცარი რამეების გაკეთება შეუძლია სხეულს განურჩევლად ფორმებისა და ზომებისა.

გააკეთეთ აქცენტი იმაზე თუ რა შეუძლია გააკეთოს ბავშვმა საკუთარი ჯანმრთელობისთვის, ისაუბრეთ ჯანსაღი კვების და ფიზიკური აქტივობის მნიშვნელობაზე.

არასდროს უთხრათ ბავშვს რომ რამის ჩაცმა ან კეთება არ შეიძლება წონის გამო.

თუ მშობელი თავადაც ცდილობს წონის მომატება ან დაკლებას უნდა აუხსნას ბავშვს, რომ ამას აკეთებს ჯანმრთელობის, ენერგიის გაუმჯობესებისთვის და მოერიდოს საუბარს დიეტაზე და იმაზე თუ როგორ გამოიყურება.

არ გააკრიტიკოთ ბავშვი მისი კვებითი ჩვევების გამო. ,,ძალიან ბევრს ჭამ“, ან ,,საერთოდ არაფერს ჭამ“, განსაკუთრებით სხვა ადამიანების წინაშე. ამის ნაცვლად ეცადეთ, რომ მისცეთ მაგალითი და ერთად შეიძინოთ ახალი სასარგებლო კვებითი ჩვევები. შეგიძლიათ ერთად მოიძიოთ ინფორმაცია იმ საკვებზე და ფიზიკურ აქტივობებზე, რაც თავს უფრო ჯანმრთელად და აქტიურად გაგრძნობინებთ.

თუ ბავშვთან რომელიმე თემაზე საუბრის დაწყება გიჭირთ, ამის გამო თავი არ აარიდოთ. თუ მშობელი რომელიმე თემას თავს არიდებს, შეიძლება ბავშვმა ჩათვალოს რომ რამე სამარცხვინო და უხერხულია ამაში. მოიძიეთ ინფორმაცია, მომეზადეთ ამ თემისთვის, თუ საჭირო გახდა ჰკითხეთ სპეციალისტს. ბავშვები ინფორმაციას მაინც მიიღებენ, რისთვისაც მიღების უამრავი წყარო არსებობს, თუმცა ყველა მათგანი არაა უსაფრთხო. უმჯობესია მისთვის მგრძნობიარე საკითხებზე უსაფრთხო, სანდო გარემოში მიიღოს სწორი ინფორმაცია იმ ადამიანებისგან, ვისაც მასზე დიდი გავლენა აქვს.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

შეიძლება დაინტერესდეთ

გრიპის ვაქცინისგან მიღებული სარგებელი პოტენციურ რისკებს მნიშვნელოვნად აღემატება

გრიპის ვაქცინისგან მიღებული სარგებელი პოტენციურ რისკებს მნიშვნელოვნად აღემატება
გრიპის ვაქცინის შესახებ უამრავი დეზინფორმაცია და მითი ვრცელდება. მშობლები განსაკუთრებით ღელავენ, როდესაც მცირეწლოვანი ბავშვის აცრაზე წასაყვანად ემზადებიან. ერთ-ერთი მცდარი მოსაზრების თანახმად, აღნიშნული ვაქცინა თავად არის გრიპის გამომწვევი, რაც სიმართლეს არ შეესაბამება. ვაქცინის დამზადებისას ცოცხალი ვირუსები არ გამოიყენება, რის გამოც შეუძლებელია, რომ ის გრიპის გამომწვევ მიზეზად მოგვევლინოს.

ბავშვების უმეტესობა გრიპის ვაქცინას კარგად იტანს, თუმცა ნაწილს გარკვეული გვერდითი ეფექტები უვითარდება. ვაქცინით გამოწვეული უსიამოვნებები, როგორც წესი, რთულად გადასატანი არ არის და მათთან გამკლავება საკმაოდ მარტივია. გრიპის ვაქცინისგან მიღებული სარგებელი მისგან გამოწვეულ უსიამოვნებებს მნიშვნელოვნად აღემატება. ეს განსაკუთრებით მცირეწლოვან ბავშვებს ეხებათ. გრიპის ვირუსით დაავადების შემთხვევაში პატარებს, შესაძლოა, ჯანმრთელობის მდგომარეობა ძალიან დაუმძიმდეთ.
გრიპის ვაქცინა გრიპის ვირუსის გავრცელებას ხელს ნამდვილად არ უწყობს. მართალია, აცრას, შესაძლოა, გარკვეული გართულებები მოჰყვეს, მაგრამ არა იმდენად სახიფათო, რომ მათ გამო ვაქცინისგან მიღებულ სარგებელზე უარი თქვათ.
გრიპის ვაქცინის გვერდითი ეფექტები
მცირეწლოვან ბავშვებს, რომლებიც ვაქცინაციას პირველად იტარებენ, შესაძლოა, შემდეგი სახის გვერდითი ეფექტები გამოუვლინდეთ:
• ტკივილი და შეშუპება ნანემსარის მიდამოებში
• ტემპერატურის მცირედი მატება
• კუნთების ტკივილი
• დაღლილობის შეგრძნება
• თავის ტკივილი
• გულისრევა
თითოეული გვერდითი ეფექტი მსუბუქი სახით ვლინდება და მხოლოდ ერთ ან ორ დღეს გრძელდება. თუ ფიქრობთ, რომ ბავშვის მდგომარეობა აცრის შემდეგ საგანგაშოდ გართულდა, პედიატრს მიმართეთ. თუ ბავშვს ვაქცინაციის შემდგომ მაღალი ტემპერატურა აქვს, ასპირინი არ უნდა მისცეთ. აღნიშნული პრეპარატის მიცემამ, შესაძლოა, რეის სინდრომი გამოიწვიოს, რომელიც სიცოცხლისთვის საშიში მდგომარეობაა (ღვიძლისა და ტვინის შეშუპება).
იშვიათ შემთხვევებში, შესაძლოა, ბავშვს ალერგიული რეაქცია განუვითარდეს, მათ შორის, სიცოცხლისთვის საშიში ანაფილაქსიური შოკი. თუ ამჩნევთ, რომ პატარას სახე უშუპდება, კანზე გამოაყარა, სუნთქვა გაურთულდა და პულსი აუჩქარდა, დაუყოვნებლივ გამოიძახეთ სასწრაფო სამედიცინო დახმარება.
გრიპის ვაქცინის ნაზალური სპრეის გვერდითი ეფექტები
ნემსის ჩხვლეტით გამოწვეული უსიამოვნებების თავიდან ასაცილებლად მშობლების ნაწილი გრიპის ვაქცინის ნაზალურ სპრეის ანიჭებს უპირატესობას. აღნიშნული ტიპის ვაქცინა ბაზარზე 2003 წლიდან გამოჩნდა და მისი გამოყენება 2-დან 49 წლამდე ასაკის ადამიანებისთვის არის რეკომენდებული. მიუხედავად იმისა, რომ ვაქცინაციის მოცემული მეთოდი საკმაოდ კომფორტულია, მას გარკვეული უკუჩვენებები აქვს. ვაქცინის ნაზალური სპრეის შესაძლო გვერდითი ეფექტებია:
• სურდო
• ყელის ტკივილი ან ხველება
• ტემპერატურის უმნიშვნელო მატება
• თავის ტკივილი
• კუნთების ტკივილი
• საერთო სისუსტე
ბავშვებში, რომლებსაც კვერცხსა და ჟელატინზე ალერგია აქვთ, გრიპის ვაქცინის გამოყენება დაუშვებელია. არასდროს მისცეთ ბავშვს (არც ზრდასრულს) ასპირინი ვაქცინაციით გამოწვეული მაღალი ტემპერატურის დასაწევად.
როგორ გავარჩიოთ სიმპტომი გვერდითი ეფექტისგან?
თუ ბავშვი ვაქცინაციის შემდეგ თავს შეუძლოდ გრძნობს, მაშინვე ნუ გადაწყვეტთ, რომ მისი ცუდად ყოფნის მიზეზი გრიპის ვაქცინაა. შესაძლოა, ეს უბრალო დამთხვევა იყოს. თუ ბავშვი საბავშვო ბაღში ან სკოლაში დადის, არ არის გამორიცხული, რომ მას ვირუსი სხვა ბავშვებისგან ვაქცინაციის ჩატარებამდე გადაედო.
ვირუსული ინფექციის სიმპტომისა და აცრის გვერდითი ეფექტის ერთმანეთისგან გასარჩევად საკუთარ თავს შემდეგი კითხვები დაუსვით:
• ჩაუტარებია თუ არა აქამდე თქვენს შვილს ვაქცინაცია? - თუ ბავშვს გრიპის ვაქცინა უკვე ჰქონდა გაკეთებული და ყველაფერმა უპრობლემოდ ჩაიარა, ე.ი. მისი ცუდად ყოფნის მიზეზი ვაქცინაცია არ არის.
• როდის გამოვლინდა შეუძლოდ ყოფნის პირველი სიმპტომი? - ვაქცინაციით გამოწვეული გვერდითი ეფექტები, როგორც წესი აცრიდან 6-12 საათის მანძილზე ვლინდება. თუ ვაქცინაციიდან 2-3 დღის შემდეგ ბავშვი თავს შეუძლოდ გრძნობს, ე.ი. მას სხვა პრობლემა აქვს, ვაქცინაცია კი მისი შეუძლოდ ყოფნის მიზეზი არ არის.
• რა სახის სიმპტომები აქვს პატარას? - ვაქცინაციით გამოწვეული გვერდითი ეფექტები მრავალგვარია. იმისთვის, რომ დაადგინოთ, ბავშვის შეუძლოდ ყოფნა რამ განაპირობა, სიმპტომებს მეტი ყურადღება მიაქციეთ. თუ ბავშვს სურდო აწუხებს, შესაძლოა, ეს გაციებით იყოს გამოწვეული და არა გრიპის ვაქცინით.
• არის თუ არა რომელიმე სხვა ბავშვი შეუძლოდ? - აუცილებლად გამოიკითხეთ აღმზრდელობით დაწესებულებაში სხვა პატარების ჯანმრთელობის მდგომარეობა, რათა ბავშვის მდგომარეობის სწორად შეფასება შეძლოთ.
• რამდენ ხანს გრძელდება ბავშვის სისუსტე? - თუ ბავშვს ავადმყოფობის სიმპტომები 2 დღეზე მეტხანს უგრძელდება და მისი მდგომარეობა მძიმდება, ე.ი. საქმე ვაქცინაციის გვერდით ეფექტთან არ გაქვთ. მსგავს შემთხვევაში აუცილებლად მიმართეთ პედიატრს.

თუ შეამჩნევთ, რომ ბავშვს გვერდითი ეფექტები აცრის ჩატარების შემდეგ ყოველწლიურად უვლინდება, მას გრიპის ვაქცინაცია არ უნდა ჩაუტარდეს. ამ შემთხვევაში მის მკურნალ ექიმს დაელაპარაკეთ, რათა ეფექტური ალტერნატივა შემოგთავაზოთ. 
მომზადებულია ​www.verywellfamily.com-ის მიხედვით
თარგმნა ია ნაროუშვილმა
წაიკითხეთ სრულად