Baby Bag

რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება? - თემაზე ქცევითი თერაპევტი საუბრობს

რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება? - თემაზე ქცევითი თერაპევტი საუბრობს

რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება? - ამ საკითხზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა პრაქტიკოსი ქცევითი თერაპევტი, სუპერვაიზერი, ფსიქოლოგიის მაგისტრი მაკო გაგნიძე.

- როდესაც ბავშვი გამუდმებით უხეშობს, რა შეიძლება იყოს მიზეზი?

ზოგადად ქცევა არის ინდივიდის მიზანმიმართულად განხორციელებული აქტივობა, რომელსაც გააჩნია მიზანი და ფუნქცია. როდესაც პრობლემურ ქცევასთან გვაქვს საქმე, ამ შემთხვევაში, ბავშვის გამუდმებულ უხეშობასთან და ხშირად მეორდება შემანარჩუნებელი შედეგი, ანუ განმტკიცება, გამორიცხულია ამ ქცევას არ ჰქონდეს წინაპირობა. ქცევათმეცნიერება (ბიჰევიორიზმი) ყველაზე ეფექტურად გვეხმარება ქცევის მართვაში, ხოლო ქცევის მომავალში გამოვლენას და დასწავლას განაპირობებს შედეგები, რომლებიც მოსდევს მას. ანუ შედეგი, რომელიც იწვევს ქცევის გამოვლენის ზრდას. თუკი ბავშვი უხეშობით, ფიზიკური აგრესიით, ყვირილით არასასურველი ქცევით აღწევს სასურველს მაგალითად:

  1. სასიამოვნო სტიმულის მიღება - მაღაზიაში უნდოდა კანფეტი, არ ყიდულობდნენ, მან იყვირა/იუხეშა/იბილწსიტყვავა: მიიღო სასურველი და უყიდეს;
  2. არასასიამოვნოს თავიდან არიდება - არ უნდა დაყრილი სათამაშოების ალაგება. იყვირა/იუხეშა/იბილწსიტყვავა: დავალება არ შეასრულა, ოღონდ დამშვიდებულიყო და ამ დავალების შესრულება აღარ მოსთხოვეს.

შესაძლოა და ხშირია ეს იყოს ყურადღების მიღებისთვის გამოვლენილი ქცევა ან სხვისი ყურადღების თავიდან აცილებისთვის. იმისათვის, რომ გავიგოთ ქცევის ფუნქცია და შედეგის მასზე ზემოქმედება, სპეციალისტები პრობლემური ქცევის დროს ვაგროვებთ და მშობელსაც ვთხოვთ ABC (Antecedent-Behavior-Consequence - წინაპირობა, ქცევა, შედეგი) მონაცემების შეგროვებას და შემდგომ ამ მონცემების ნიადაგზე გარკვეული სტრატეგიების დასახვას.

ქცევას თუ არ ექნება ის შედეგი, რისთვისაც ხორციელდება, ადრე თუ გვიან ჩაქრება და საბოლოოდ გაქრება. შესაძლოა, გარკვეული პერიოდი ქცევისაფეთქება გამოიწვიოს, მაგრამ საბოლოოდ, მაინც გაქრება. თუმცა, უნდა გავითვალისწინოთ ინდივიდუალიზმი, რომელიც ასევე გააჩნია ქცევას. ძველი და ჩვევაში გადასული ქცევის გაქრობა რთულია, ახლის გაცილებით მარტივი. შესაბამისად, მშობელი უნდა ეცადოს გაარკვიოს რა არის წინაპირობა აღნიშნული ქცევების და რა მოყვება, რა ინარჩუნებს მათ. თუკი თავად ვერ ახერხებს და უჭირს გამკლავება, მაშინ უნდა მიმართოს სპეციალისტს. მოდით, კიდევ ერთხელ ჩამოვთვალოთ რა შეიძლება იყოს აღნიშნული ქცევის განხორციელების მიზეზები: 

1. სასურველის მიღება;

2. იმპულსურობა;

3. ყურადღების მიპყრობა;

4. არახელსაყრელი გარემო;

5. იმიტირება (მიბაძვა) ოჯახის წევრის, მულტფილმის გმირის და ა.შ.;

6. თავდაცვა;

7. უნარების ნაკლებობა ( არ იცის როგორ მოითხოვოს რაიმე ან ლექსიკური მარაგი არ აქვს);

8. სტრესი (ოჯახის სირთულეები);

9. ემოციური ფონი (იმედგაცრუება, ყურადღების ნაკლებობა);

10. ფიზიოლოგიური მდგომარეობა, რუტინის დარღვევა, უძილობა, შიმშილი.

- რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება?

- იმ მომენტში არ ამახვილებთ ყურადღებას, არ ეჩხუბებით, არ ავლენთ საპასუხო აგრესიას, არ იცინით, არ ახალისებთ. როდესაც ქცევის გამოვლენა დასრულდება, ვასწავლით გამოხატვის სწორ ფორმას (სასურველის მოთხოვნის, არასასურველის თავიდან არიდების და ა.შ). ეს იმ შემთხვევაში თუკი ბავშვს მიმართული მეტყველება ესმის და თუ არა, მაშინ სხვა სტრატეგიების გამოყენება შეგვიძლია, მაგალითად, ალტერნატიული კომუნიკაცია, ჟესტით მოთხოვნა და ა.შ

- რამდენად ეფექტურია, რომ ასეთ დავაიგნოროთ?

რაც შეეხება იგნორს, აღნიშნული სტრატეგია ქცევის გამოყენებით ანალიზში ნამდვილად არსებობს და ჰქვია დაგეგმილი იგნორი, თუმცა, ეს ძალიან დიდი სიფრთხილით უნდა გამოვიყენოთ და მხოლოდ გარკვეულ სიტუაციებში, ისიც სპეციალისტთან შეთანხმებით. უნდა აღვნიშნოთ, რომ ამ დროს ვაიგნორებთ ინდივიდის ქცევას და არა თავად ინდივიდს.

როცა ბავშვი ხდება აგრესიული, ვიწყებთ ძიებას, გვიჩნდება კითხვას რატომ? მშობელმა ყველა გარემოში უნდა გააანალიზოს აღნიშნული ქცევა და თუ ვერ იგებს მიზეზს, მიმართოს სპეცილისტს. მნიშვნელოვანია ერთი აღზრდის სტილი ოჯახში, არასწორია, როდესაც ოჯახის ერთი ან რამოდენიმე წევრი რაღაცას უკრძალავს და სხვები ნებას რთავენ.

- მშობლის მხრიდან, რა სახის კომუნიკაციამ შეიძლება გაამწვავოს მდგომარეობა?

მშობლის მხრიდან აგრესიაზე აგრესიით პასუხმა ერთმნიშვნელოვნად შესაძლოა გაამწვავოს მდგომარეობა.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

შეიძლება დაინტერესდეთ

10 პროდუქტი, რომელიც აბერებს - ენდოკრინოლოგ შოთა ჯანჯღავას რეკომენდაციები

10 პროდუქტი, რომელიც აბერებს - ენდოკრინოლოგ შოთა ჯანჯღავას რეკომენდაციები

ენდოკრინოლოგმა შოთა ჯანჯღავამ ის 10 პროდუქტი დაასახელა, რომელიც დაბერების პროცესს აჩქარებს:

„უნდა გამოვყოთ რამოდენიმე პროდუქტი, რომელიც ჩვენს ჯანმრთელობაზე ძალიან ცუდ გავლენას ახდენს. პირველ რიგში, ეს არის ძეხვეული და შებოლილი პროდუქტები, რომელშიც დამატებულია ძალიან დიდი რაოდენობით ემულგატორები, რომლებიც ჩვენს ორგანიზმში მოხვედრის შემდეგ იწყებენ თავისუფალი რადიკალების ჩამოყალიბებას. თავისუფალი რადიკალები იწვევს ოქსიდაციურ სტრესს. ამ სტრესის ფონზე ჩვენი ორგანიზმი ცვლის მეტაბოლიზმს. ამის შედეგად მოსალოდნელია ადრეული დაბერების პროცესი. მეორე პროდუქტი არის მარილი, რომელიც ენდოკრინოლოგებს არ გვიყვარს. მას ორგანიზმში შემოაქვს ზედმეტი სითხე და შეშუპება თვალნათლივ არის სახეზე, რაც ხელს უწყობს დაბერების პროცესს. დღის განმავლობაში დაშვებულია 3-5 გრამი მარილის მიღება.

შემდეგი პროდუქტი არის შაქარი და ტკბილეული, რომელიც დამანგრევლად მოქმედებს ჩვენს ორგანიზმზე. შაქარი ნაწლავის მიკროფლორაზე ძალიან ცუდ ზეგავლენას ახდენს და სახეზე გვაქვს გამონაყარი, ალერგიული რეაქციებისკენ მიდრეკილება. ძალიან ცუდია შაქარი, ნამცხვარი, კანფეტები, ტკბილეული. მეოთხე პროდუქტი არის გაზირებული სასმელები, რომლებიც დიდი რაოდენობით გლუკოზას შეიცავს. გაზირების მომენტიც ცუდ გავლენას ახდენს კუჭ-ნაწლავზე. ის ცვლის ორგანიზმში მეტაბოლიზმს. მეხუთე არის ენერგეტიკული სასმელები, რომლის მიღებას კატეგორიულად არ ვეთანხმები. ის გაჯერებულია შაქრით, მასში დამატებულია მატონიზირებელი ნივთიერებები, ორგანიზმი ვერ ისვენებს, სულ გადაძაბულია და იფიტება. ეს გენეტიკურ მასალაზეც ახდენს გავლენას და დაბერების პროცესი მოდის. შემდეგი პროდუქტი არის ალკოჰოლური სასმელები. თრობა არ არის რეკომენდებული. ის ცუდ გავლენას ახდენს ჩვენს ნერვულ სისტემაზე. რამდენჯერაც არის თრობა, იმდენჯერ მცირდება ნერვული უჯრედების რაოდენობა ჩვენს ორგანიზმში. კიდევ უფრო ცუდია კოქტეილების მიღება.

ყველა ეს პროდუქტი, რომელიც ჩვენ ჩამოვთვალეთ კანზე ახდენს პირდაპირ გავლენას, იწვევს მის დანაოჭებას. ასევე ძალიან ცუდი პროდუქტია მცენარეული ცხიმები, როგორიცაა ჰიდროგენული ცხიმები, მაგალითად, მარგარინი. მსგავსი პროდუქტები ცვლის ორგანიზმში ცხიმების მეტაბოლიზმს. მეათე პროდუქტი, არის ტრანსცხიმების შემცველი პროდუქტები: ჩიფსები, კრეკერები. ჩიფსში იმდენი ცხიმია აკუმულირებული, რომ ის კატასტროფაა ორგანიზმისთვის. ბავშვებთან კატეგორიულად არ არის რეკომენდებული ჩიფსების მიცემა,“- აღნიშნულ საკითხზე შოთა ჯანჯღავამ ტელეკომპანია „რუსთავი 2“-ის გადაცემაში „დილა მშვიდობისა საქართველო“ ისაუბრა.

წყარო: ​„დილა მშვიდობისა საქართველო“

წაიკითხეთ სრულად