Baby Bag

რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება? - თემაზე ქცევითი თერაპევტი საუბრობს

რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება? - თემაზე ქცევითი თერაპევტი საუბრობს

რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება? - ამ საკითხზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა პრაქტიკოსი ქცევითი თერაპევტი, სუპერვაიზერი, ფსიქოლოგიის მაგისტრი მაკო გაგნიძე.

- როდესაც ბავშვი გამუდმებით უხეშობს, რა შეიძლება იყოს მიზეზი?

ზოგადად ქცევა არის ინდივიდის მიზანმიმართულად განხორციელებული აქტივობა, რომელსაც გააჩნია მიზანი და ფუნქცია. როდესაც პრობლემურ ქცევასთან გვაქვს საქმე, ამ შემთხვევაში, ბავშვის გამუდმებულ უხეშობასთან და ხშირად მეორდება შემანარჩუნებელი შედეგი, ანუ განმტკიცება, გამორიცხულია ამ ქცევას არ ჰქონდეს წინაპირობა. ქცევათმეცნიერება (ბიჰევიორიზმი) ყველაზე ეფექტურად გვეხმარება ქცევის მართვაში, ხოლო ქცევის მომავალში გამოვლენას და დასწავლას განაპირობებს შედეგები, რომლებიც მოსდევს მას. ანუ შედეგი, რომელიც იწვევს ქცევის გამოვლენის ზრდას. თუკი ბავშვი უხეშობით, ფიზიკური აგრესიით, ყვირილით არასასურველი ქცევით აღწევს სასურველს მაგალითად:

  1. სასიამოვნო სტიმულის მიღება - მაღაზიაში უნდოდა კანფეტი, არ ყიდულობდნენ, მან იყვირა/იუხეშა/იბილწსიტყვავა: მიიღო სასურველი და უყიდეს;
  2. არასასიამოვნოს თავიდან არიდება - არ უნდა დაყრილი სათამაშოების ალაგება. იყვირა/იუხეშა/იბილწსიტყვავა: დავალება არ შეასრულა, ოღონდ დამშვიდებულიყო და ამ დავალების შესრულება აღარ მოსთხოვეს.

შესაძლოა და ხშირია ეს იყოს ყურადღების მიღებისთვის გამოვლენილი ქცევა ან სხვისი ყურადღების თავიდან აცილებისთვის. იმისათვის, რომ გავიგოთ ქცევის ფუნქცია და შედეგის მასზე ზემოქმედება, სპეციალისტები პრობლემური ქცევის დროს ვაგროვებთ და მშობელსაც ვთხოვთ ABC (Antecedent-Behavior-Consequence - წინაპირობა, ქცევა, შედეგი) მონაცემების შეგროვებას და შემდგომ ამ მონცემების ნიადაგზე გარკვეული სტრატეგიების დასახვას.

ქცევას თუ არ ექნება ის შედეგი, რისთვისაც ხორციელდება, ადრე თუ გვიან ჩაქრება და საბოლოოდ გაქრება. შესაძლოა, გარკვეული პერიოდი ქცევისაფეთქება გამოიწვიოს, მაგრამ საბოლოოდ, მაინც გაქრება. თუმცა, უნდა გავითვალისწინოთ ინდივიდუალიზმი, რომელიც ასევე გააჩნია ქცევას. ძველი და ჩვევაში გადასული ქცევის გაქრობა რთულია, ახლის გაცილებით მარტივი. შესაბამისად, მშობელი უნდა ეცადოს გაარკვიოს რა არის წინაპირობა აღნიშნული ქცევების და რა მოყვება, რა ინარჩუნებს მათ. თუკი თავად ვერ ახერხებს და უჭირს გამკლავება, მაშინ უნდა მიმართოს სპეციალისტს. მოდით, კიდევ ერთხელ ჩამოვთვალოთ რა შეიძლება იყოს აღნიშნული ქცევის განხორციელების მიზეზები: 

1. სასურველის მიღება;

2. იმპულსურობა;

3. ყურადღების მიპყრობა;

4. არახელსაყრელი გარემო;

5. იმიტირება (მიბაძვა) ოჯახის წევრის, მულტფილმის გმირის და ა.შ.;

6. თავდაცვა;

7. უნარების ნაკლებობა ( არ იცის როგორ მოითხოვოს რაიმე ან ლექსიკური მარაგი არ აქვს);

8. სტრესი (ოჯახის სირთულეები);

9. ემოციური ფონი (იმედგაცრუება, ყურადღების ნაკლებობა);

10. ფიზიოლოგიური მდგომარეობა, რუტინის დარღვევა, უძილობა, შიმშილი.

- რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება?

- იმ მომენტში არ ამახვილებთ ყურადღებას, არ ეჩხუბებით, არ ავლენთ საპასუხო აგრესიას, არ იცინით, არ ახალისებთ. როდესაც ქცევის გამოვლენა დასრულდება, ვასწავლით გამოხატვის სწორ ფორმას (სასურველის მოთხოვნის, არასასურველის თავიდან არიდების და ა.შ). ეს იმ შემთხვევაში თუკი ბავშვს მიმართული მეტყველება ესმის და თუ არა, მაშინ სხვა სტრატეგიების გამოყენება შეგვიძლია, მაგალითად, ალტერნატიული კომუნიკაცია, ჟესტით მოთხოვნა და ა.შ

- რამდენად ეფექტურია, რომ ასეთ დავაიგნოროთ?

რაც შეეხება იგნორს, აღნიშნული სტრატეგია ქცევის გამოყენებით ანალიზში ნამდვილად არსებობს და ჰქვია დაგეგმილი იგნორი, თუმცა, ეს ძალიან დიდი სიფრთხილით უნდა გამოვიყენოთ და მხოლოდ გარკვეულ სიტუაციებში, ისიც სპეციალისტთან შეთანხმებით. უნდა აღვნიშნოთ, რომ ამ დროს ვაიგნორებთ ინდივიდის ქცევას და არა თავად ინდივიდს.

როცა ბავშვი ხდება აგრესიული, ვიწყებთ ძიებას, გვიჩნდება კითხვას რატომ? მშობელმა ყველა გარემოში უნდა გააანალიზოს აღნიშნული ქცევა და თუ ვერ იგებს მიზეზს, მიმართოს სპეცილისტს. მნიშვნელოვანია ერთი აღზრდის სტილი ოჯახში, არასწორია, როდესაც ოჯახის ერთი ან რამოდენიმე წევრი რაღაცას უკრძალავს და სხვები ნებას რთავენ.

- მშობლის მხრიდან, რა სახის კომუნიკაციამ შეიძლება გაამწვავოს მდგომარეობა?

მშობლის მხრიდან აგრესიაზე აგრესიით პასუხმა ერთმნიშვნელოვნად შესაძლოა გაამწვავოს მდგომარეობა.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

შეიძლება დაინტერესდეთ

თუ ბავშვს ამ მეთოდებით გააკაჟებთ, დაგავიწყდებათ რა არის გრიპი და მწვავე რესპირაციული ინფექცია - ყარამან ფაღავას რეკომენდაცია

თუ ბავშვს ამ მეთოდებით გააკაჟებთ, დაგავიწყდებათ რა არის გრიპი და მწვავე რესპირაციული ინფექცია - ყარამან ფაღავას რეკომენდაცია

პედიატრმა ყარამან ფაღავამ მშობლებს ბავშვის გასაკაჟებლად საინტერესო რჩევები მისცა:

„პირველ რიგში, მინდა ვთქვა, რომ რევოლუციები არ მიყვარს. თანდათანობაა საჭირო. პირველ რიგში, საჭიროა გაკაჟება. ეს არის საუკეთესო იმუნიტეტისთვის. არის უამრავი წამალი. ზოგიერთს მეც ვნიშნავ. მკვდარი ბაქტერიებია, რომელიც ინფექციას არ იწვევს, მაგრამ იმუნიტეტს აუმჯობესებს, მაგრამ მთავარი არის ცივი წყალი. ხელ-პირი უნდა დავბანოთ ცივი წყლით ჩვილ ბავშვებსაც კი. აბაზანა 37 გრადუსიდან სამ თვეში 32 გრადუსამდე ჩავიყვანოთ. აბაზანის შემდეგ ბავშვს ცივი წყალი გადავავლოთ. ერთი-ორი წლის ასაკში შეგვიძლია ტანის დაზელვა სველი პირსახოცით. გავა კიდევ ერთი წელიწადი და უნდა დავიწყოთ ცივი შხაპი, რომელსაც 10 წამი უნდა. დაგავიწყდებათ რა არის გრიპი, დაგავიწყდებათ რა არის მწვავე რესპირაციული ინფექცია.“

„მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაცია ამბობს, რომ წელიწადში 5-6 რესპირატორული დაავადება ნორმა არისო. არა, ბატონებო. არ ვეთანხმები ამას. ეს ხშირია! ასე ხშირად გვხვდება, მაგრამ ეს ნორმა არ არის. ნორმა ის არის, ბავშვი სულ რომ არ ხდება ავად. საბავშვო ბაღებს აბრალებენ, რომ საბავშვო ბაღში მივიყვანე და დაიწყო ავად გახდომა. მართლაც ხშირად ასე ხდება, მაგრამ დაუკვირდით, განა ყველა ხდება ავად?! ზოგიერთი სულ ავად არის, ზოგიერთი კი მიუხედავად იმისა, გარეთ ქარია, გაოფლიანებულიც არის, მაგრამ არის კარგი იმუნიტეტის, კარგად გაკაჟებულია. გარკვეულწილად, ალბათ, გენეტიკასაც აქვს მნიშვნელობა. სახლში წასაღები მესიჯი შემდეგია: თუ ჩვენ ჩვენს შვილებს გავაკაჟებთ, პრობლემა ექიმთან მისასვლელი მხოლოდ ის გექნებათ ცურვაზე წაიყვანოთ ბიჭი, ფეხბურთზე თუ ჭიდაობაზე, ხოლო თუ გოგონაა, ცეკვაზე თუ მხატვრულ ტანვარჯიშზე. სხვა პრობლემები ნულამდე დავა,“-აღნიშნულ საკითხზე ყარამან ფაღავამ რადიო „ფორტუნას“ ეთერში ისაუბრა.

წყარო:​ რადიო „ფორტუნა“

წაიკითხეთ სრულად