Baby Bag

რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება? - თემაზე ქცევითი თერაპევტი საუბრობს

რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება? - თემაზე ქცევითი თერაპევტი საუბრობს

რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება? - ამ საკითხზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა პრაქტიკოსი ქცევითი თერაპევტი, სუპერვაიზერი, ფსიქოლოგიის მაგისტრი მაკო გაგნიძე.

- როდესაც ბავშვი გამუდმებით უხეშობს, რა შეიძლება იყოს მიზეზი?

ზოგადად ქცევა არის ინდივიდის მიზანმიმართულად განხორციელებული აქტივობა, რომელსაც გააჩნია მიზანი და ფუნქცია. როდესაც პრობლემურ ქცევასთან გვაქვს საქმე, ამ შემთხვევაში, ბავშვის გამუდმებულ უხეშობასთან და ხშირად მეორდება შემანარჩუნებელი შედეგი, ანუ განმტკიცება, გამორიცხულია ამ ქცევას არ ჰქონდეს წინაპირობა. ქცევათმეცნიერება (ბიჰევიორიზმი) ყველაზე ეფექტურად გვეხმარება ქცევის მართვაში, ხოლო ქცევის მომავალში გამოვლენას და დასწავლას განაპირობებს შედეგები, რომლებიც მოსდევს მას. ანუ შედეგი, რომელიც იწვევს ქცევის გამოვლენის ზრდას. თუკი ბავშვი უხეშობით, ფიზიკური აგრესიით, ყვირილით არასასურველი ქცევით აღწევს სასურველს მაგალითად:

  1. სასიამოვნო სტიმულის მიღება - მაღაზიაში უნდოდა კანფეტი, არ ყიდულობდნენ, მან იყვირა/იუხეშა/იბილწსიტყვავა: მიიღო სასურველი და უყიდეს;
  2. არასასიამოვნოს თავიდან არიდება - არ უნდა დაყრილი სათამაშოების ალაგება. იყვირა/იუხეშა/იბილწსიტყვავა: დავალება არ შეასრულა, ოღონდ დამშვიდებულიყო და ამ დავალების შესრულება აღარ მოსთხოვეს.

შესაძლოა და ხშირია ეს იყოს ყურადღების მიღებისთვის გამოვლენილი ქცევა ან სხვისი ყურადღების თავიდან აცილებისთვის. იმისათვის, რომ გავიგოთ ქცევის ფუნქცია და შედეგის მასზე ზემოქმედება, სპეციალისტები პრობლემური ქცევის დროს ვაგროვებთ და მშობელსაც ვთხოვთ ABC (Antecedent-Behavior-Consequence - წინაპირობა, ქცევა, შედეგი) მონაცემების შეგროვებას და შემდგომ ამ მონცემების ნიადაგზე გარკვეული სტრატეგიების დასახვას.

ქცევას თუ არ ექნება ის შედეგი, რისთვისაც ხორციელდება, ადრე თუ გვიან ჩაქრება და საბოლოოდ გაქრება. შესაძლოა, გარკვეული პერიოდი ქცევისაფეთქება გამოიწვიოს, მაგრამ საბოლოოდ, მაინც გაქრება. თუმცა, უნდა გავითვალისწინოთ ინდივიდუალიზმი, რომელიც ასევე გააჩნია ქცევას. ძველი და ჩვევაში გადასული ქცევის გაქრობა რთულია, ახლის გაცილებით მარტივი. შესაბამისად, მშობელი უნდა ეცადოს გაარკვიოს რა არის წინაპირობა აღნიშნული ქცევების და რა მოყვება, რა ინარჩუნებს მათ. თუკი თავად ვერ ახერხებს და უჭირს გამკლავება, მაშინ უნდა მიმართოს სპეციალისტს. მოდით, კიდევ ერთხელ ჩამოვთვალოთ რა შეიძლება იყოს აღნიშნული ქცევის განხორციელების მიზეზები: 

1. სასურველის მიღება;

2. იმპულსურობა;

3. ყურადღების მიპყრობა;

4. არახელსაყრელი გარემო;

5. იმიტირება (მიბაძვა) ოჯახის წევრის, მულტფილმის გმირის და ა.შ.;

6. თავდაცვა;

7. უნარების ნაკლებობა ( არ იცის როგორ მოითხოვოს რაიმე ან ლექსიკური მარაგი არ აქვს);

8. სტრესი (ოჯახის სირთულეები);

9. ემოციური ფონი (იმედგაცრუება, ყურადღების ნაკლებობა);

10. ფიზიოლოგიური მდგომარეობა, რუტინის დარღვევა, უძილობა, შიმშილი.

- რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება?

- იმ მომენტში არ ამახვილებთ ყურადღებას, არ ეჩხუბებით, არ ავლენთ საპასუხო აგრესიას, არ იცინით, არ ახალისებთ. როდესაც ქცევის გამოვლენა დასრულდება, ვასწავლით გამოხატვის სწორ ფორმას (სასურველის მოთხოვნის, არასასურველის თავიდან არიდების და ა.შ). ეს იმ შემთხვევაში თუკი ბავშვს მიმართული მეტყველება ესმის და თუ არა, მაშინ სხვა სტრატეგიების გამოყენება შეგვიძლია, მაგალითად, ალტერნატიული კომუნიკაცია, ჟესტით მოთხოვნა და ა.შ

- რამდენად ეფექტურია, რომ ასეთ დავაიგნოროთ?

რაც შეეხება იგნორს, აღნიშნული სტრატეგია ქცევის გამოყენებით ანალიზში ნამდვილად არსებობს და ჰქვია დაგეგმილი იგნორი, თუმცა, ეს ძალიან დიდი სიფრთხილით უნდა გამოვიყენოთ და მხოლოდ გარკვეულ სიტუაციებში, ისიც სპეციალისტთან შეთანხმებით. უნდა აღვნიშნოთ, რომ ამ დროს ვაიგნორებთ ინდივიდის ქცევას და არა თავად ინდივიდს.

როცა ბავშვი ხდება აგრესიული, ვიწყებთ ძიებას, გვიჩნდება კითხვას რატომ? მშობელმა ყველა გარემოში უნდა გააანალიზოს აღნიშნული ქცევა და თუ ვერ იგებს მიზეზს, მიმართოს სპეცილისტს. მნიშვნელოვანია ერთი აღზრდის სტილი ოჯახში, არასწორია, როდესაც ოჯახის ერთი ან რამოდენიმე წევრი რაღაცას უკრძალავს და სხვები ნებას რთავენ.

- მშობლის მხრიდან, რა სახის კომუნიკაციამ შეიძლება გაამწვავოს მდგომარეობა?

მშობლის მხრიდან აგრესიაზე აგრესიით პასუხმა ერთმნიშვნელოვნად შესაძლოა გაამწვავოს მდგომარეობა.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

შეიძლება დაინტერესდეთ

რომელია ბავშვის სიმაღლეში ზრდისთვის საუკეთესო პროდუქტები? - პედიატრ ნინო თოთაძის რეკომენდაციები მშობლებს

რომელია ბავშვის სიმაღლეში ზრდისთვის საუკეთესო პროდუქტები? - პედიატრ ნინო თოთაძის რეკომენდაციები მშობლებს

პედიატრმა ნინო თოთაძემ იმ პროდუქტების შესახებ ისაუბრა, რომლებიც ბავშვი სიმაღლეში ზრდას ყველაზე მეტად უწყობს ხელს. მისი თქმით, არსებობს რამოდენიმე განსაკუთრებული პროდუქტი, რომელიც უშუალო ზეგავლენას ახდენს სიმაღლეში ზრდაზე:

„თანამედროვე მიდგომით ითვლება, რომ ​არსებობს რამოდენიმე გამორჩეული პროდუქტი , რომელიც უშუალოდ მოქმედებს სიმაღლეში ზრდასთან დაკავშირებით. პირველი, ეს არის ისპანახი, რომელიც არის უმნიშვნელოვანესი პროდუქტი თავისი შემადგენლობით. დამატებითი კვების დაწყებისას ის ბავშვის კვებაში უნდა ჩაერთოს. ისპანახი არის ვიტამინებით მდიდარი და ერთ-ერთ იდეალურ პროდუქტად არის აღიარებული.“

ნინო თოთაძემ აღნიშნა, რომ სიმაღლეში ზრდისთვის ერთ-ერთი ყველაზე ეფექტიანი პროდუქტი სტაფილოა:

„უმნიშვნელოვანესია სტაფილო, რომელიც A ვიტამინით ძალიან მდიდარია. ამ შემთხვევაში არ არის აუცილებელი ვისაუბროთ, რომ მხოლოდ კოქტეილი იყოს. ​ეს შეიძლება იყოს ცოცხლად მისაღები პროდუქტიც, როგორებიცაა: სტაფილო, ისპანახი, ბროკოლი. მესამე მნიშვნელოვანი პროდუქტი არის რძე და რძის პროდუქტები, განსაკუთრებით იოგურტი. ასევე გარკვეულწილად მნიშვნელოვანია მარცვლეულიც. ძირითადად ამ პროდუქტებიდან უნდა მოხდეს ვიტამინების ათვისება. განსაკუთრებით D ვიტამინი ბავშვმა უნდა მიიღოს რძის პროდუქტებიდან.“

ნინო თოთაძემ ხაზი გაუსვა ხილისა და ბოსტნეულის მიღების აუცილებლობას ბავშვის სიმაღლეში ნორმალური ზრდისთვის:

„უმნიშვნელოვანესია სხვა ყველა ვიტამინის შემადგენლობა ხილისა და ბოსტნეულის საშუალებით მიიღოს ბავშვმა. ​ასევე მნიშვნელოვანია ბურღულეული. არ უნდა გამოგვრჩეს პროწეულიც. ეს ყველაფერი არის ზამთრის არაჩვეულებრივი ხილი. სასურველია ეს პროდუქტები ყოველდღიურად მიიღონ. ის მითი, რომ აუცილებლად მხოლოდ სტაფილოს და ჭარხლის კოქტეილი დაგვეხმარება ზრდაში, არ არის სწორი. ეს მითია. განსაკუთრებით დადებითი პროდუქტია სტაფილო. რა თქმა უნდა, ეს გამომდინარეობს, თუ რამდენად კარგ ნიადაგზეა მოყვანილი. დამერწმუნეთ, თუ მას ცოცხლადაც მივიღებთ ყოველდღიურად, ის იმავეს შეძლებს.“

„რაც შეეხება დოზირებას, უმნიშვნელოვანესია პროდუქტი არ იყოს დღეში რამდენჯერმე მიღებული. ულუფები სწორად უნდა იყოს განსაზღვრული. ​კოქტეილი უნდა იყოს 100-150 მილილიტრამდე. ამასთან, არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ კოქტეული აუცილებლად მიღების წინ უნდა იყოს დამზადებული,“ - აღნიშნულ საკითხზე ნინო თოთაძემ ტელეკომპანია „რუსთავი 2“ - ის გადაცემაში „დილა მშვიდობისა საქართველო“ ისაუბრა.

წყარო:​ „დილა მშვიდობისა საქართველო“

წაიკითხეთ სრულად