Baby Bag

რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება? - თემაზე ქცევითი თერაპევტი საუბრობს

რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება? - თემაზე ქცევითი თერაპევტი საუბრობს

რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება? - ამ საკითხზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა პრაქტიკოსი ქცევითი თერაპევტი, სუპერვაიზერი, ფსიქოლოგიის მაგისტრი მაკო გაგნიძე.

- როდესაც ბავშვი გამუდმებით უხეშობს, რა შეიძლება იყოს მიზეზი?

ზოგადად ქცევა არის ინდივიდის მიზანმიმართულად განხორციელებული აქტივობა, რომელსაც გააჩნია მიზანი და ფუნქცია. როდესაც პრობლემურ ქცევასთან გვაქვს საქმე, ამ შემთხვევაში, ბავშვის გამუდმებულ უხეშობასთან და ხშირად მეორდება შემანარჩუნებელი შედეგი, ანუ განმტკიცება, გამორიცხულია ამ ქცევას არ ჰქონდეს წინაპირობა. ქცევათმეცნიერება (ბიჰევიორიზმი) ყველაზე ეფექტურად გვეხმარება ქცევის მართვაში, ხოლო ქცევის მომავალში გამოვლენას და დასწავლას განაპირობებს შედეგები, რომლებიც მოსდევს მას. ანუ შედეგი, რომელიც იწვევს ქცევის გამოვლენის ზრდას. თუკი ბავშვი უხეშობით, ფიზიკური აგრესიით, ყვირილით არასასურველი ქცევით აღწევს სასურველს მაგალითად:

  1. სასიამოვნო სტიმულის მიღება - მაღაზიაში უნდოდა კანფეტი, არ ყიდულობდნენ, მან იყვირა/იუხეშა/იბილწსიტყვავა: მიიღო სასურველი და უყიდეს;
  2. არასასიამოვნოს თავიდან არიდება - არ უნდა დაყრილი სათამაშოების ალაგება. იყვირა/იუხეშა/იბილწსიტყვავა: დავალება არ შეასრულა, ოღონდ დამშვიდებულიყო და ამ დავალების შესრულება აღარ მოსთხოვეს.

შესაძლოა და ხშირია ეს იყოს ყურადღების მიღებისთვის გამოვლენილი ქცევა ან სხვისი ყურადღების თავიდან აცილებისთვის. იმისათვის, რომ გავიგოთ ქცევის ფუნქცია და შედეგის მასზე ზემოქმედება, სპეციალისტები პრობლემური ქცევის დროს ვაგროვებთ და მშობელსაც ვთხოვთ ABC (Antecedent-Behavior-Consequence - წინაპირობა, ქცევა, შედეგი) მონაცემების შეგროვებას და შემდგომ ამ მონცემების ნიადაგზე გარკვეული სტრატეგიების დასახვას.

ქცევას თუ არ ექნება ის შედეგი, რისთვისაც ხორციელდება, ადრე თუ გვიან ჩაქრება და საბოლოოდ გაქრება. შესაძლოა, გარკვეული პერიოდი ქცევისაფეთქება გამოიწვიოს, მაგრამ საბოლოოდ, მაინც გაქრება. თუმცა, უნდა გავითვალისწინოთ ინდივიდუალიზმი, რომელიც ასევე გააჩნია ქცევას. ძველი და ჩვევაში გადასული ქცევის გაქრობა რთულია, ახლის გაცილებით მარტივი. შესაბამისად, მშობელი უნდა ეცადოს გაარკვიოს რა არის წინაპირობა აღნიშნული ქცევების და რა მოყვება, რა ინარჩუნებს მათ. თუკი თავად ვერ ახერხებს და უჭირს გამკლავება, მაშინ უნდა მიმართოს სპეციალისტს. მოდით, კიდევ ერთხელ ჩამოვთვალოთ რა შეიძლება იყოს აღნიშნული ქცევის განხორციელების მიზეზები: 

1. სასურველის მიღება;

2. იმპულსურობა;

3. ყურადღების მიპყრობა;

4. არახელსაყრელი გარემო;

5. იმიტირება (მიბაძვა) ოჯახის წევრის, მულტფილმის გმირის და ა.შ.;

6. თავდაცვა;

7. უნარების ნაკლებობა ( არ იცის როგორ მოითხოვოს რაიმე ან ლექსიკური მარაგი არ აქვს);

8. სტრესი (ოჯახის სირთულეები);

9. ემოციური ფონი (იმედგაცრუება, ყურადღების ნაკლებობა);

10. ფიზიოლოგიური მდგომარეობა, რუტინის დარღვევა, უძილობა, შიმშილი.

- რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება?

- იმ მომენტში არ ამახვილებთ ყურადღებას, არ ეჩხუბებით, არ ავლენთ საპასუხო აგრესიას, არ იცინით, არ ახალისებთ. როდესაც ქცევის გამოვლენა დასრულდება, ვასწავლით გამოხატვის სწორ ფორმას (სასურველის მოთხოვნის, არასასურველის თავიდან არიდების და ა.შ). ეს იმ შემთხვევაში თუკი ბავშვს მიმართული მეტყველება ესმის და თუ არა, მაშინ სხვა სტრატეგიების გამოყენება შეგვიძლია, მაგალითად, ალტერნატიული კომუნიკაცია, ჟესტით მოთხოვნა და ა.შ

- რამდენად ეფექტურია, რომ ასეთ დავაიგნოროთ?

რაც შეეხება იგნორს, აღნიშნული სტრატეგია ქცევის გამოყენებით ანალიზში ნამდვილად არსებობს და ჰქვია დაგეგმილი იგნორი, თუმცა, ეს ძალიან დიდი სიფრთხილით უნდა გამოვიყენოთ და მხოლოდ გარკვეულ სიტუაციებში, ისიც სპეციალისტთან შეთანხმებით. უნდა აღვნიშნოთ, რომ ამ დროს ვაიგნორებთ ინდივიდის ქცევას და არა თავად ინდივიდს.

როცა ბავშვი ხდება აგრესიული, ვიწყებთ ძიებას, გვიჩნდება კითხვას რატომ? მშობელმა ყველა გარემოში უნდა გააანალიზოს აღნიშნული ქცევა და თუ ვერ იგებს მიზეზს, მიმართოს სპეცილისტს. მნიშვნელოვანია ერთი აღზრდის სტილი ოჯახში, არასწორია, როდესაც ოჯახის ერთი ან რამოდენიმე წევრი რაღაცას უკრძალავს და სხვები ნებას რთავენ.

- მშობლის მხრიდან, რა სახის კომუნიკაციამ შეიძლება გაამწვავოს მდგომარეობა?

მშობლის მხრიდან აგრესიაზე აგრესიით პასუხმა ერთმნიშვნელოვნად შესაძლოა გაამწვავოს მდგომარეობა.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

შეიძლება დაინტერესდეთ

ბავშვის მოვლის 5 კანონი ევგენი კომაროვსკისგან, რომელიც ბებიებს ნაკლებად მოსწონთ

ბავშვის მოვლის 5 კანონი ევგენი კომაროვსკისგან, რომელიც ბებიებს ნაკლებად მოსწონთ

ბებიები და დედები ბავშვის აღზრდის საკითხებს განსხვავებულად უდგებიან. მათ პატარების მოვლის თავისებური მეთოდები აქვთ. ბებიები დედებს ხშირად აკრიტიკებენ, როდესაც ხედავენ, რომ ისინი თანამედროვე პედიატრების რჩევებს იზიარებენ. ალბათ, არაერთხელ გსმენიათ შემდეგი გამოთქმა: „ჩვენ სხვა წესები გვქონდა, მაგრამ ჯანმრთელი შვილები გავზარდეთ!“ ექიმი კომაროვსკი ხშირად ისეთ რეკომენდაციებს გვაძლევს, რომლებიც უფროს თაობას არ მოსწონს. ბებიები თვლიან, რომ ყველასთვის ცნობილი პედიატრი მათთვის გასაოცარ რჩევებს იძლევა. ჩვენს სტატიაში ექიმი კომაროვსკის იმ რეკომენდაციებს გაგაცნობთ, რომლებიც ბებიებს ნაკლებად მოსწონთ.

1. ბავშვი არ უნდა შეფუთოთ

ექიმი კომაროვსკი მშობლებს ხშირად ურჩევს, რომ ბავშვებს მეტისმეტად თბილად არ ჩააცვან. პედიატრის რჩევით, უმჯობესია, თუ ბავშვი შენობაში ქუდს არასდროს დაიხურავს, არ ჩაიცვამს წინდებს და თბილ ტანსაცმელს. თუ თქვენი შვილი სეირნობიდან სახლში თბილი ხელებით ბრუნდება, ეს სიხარულის მიზეზს ნამდვილად არ გაძლევთ. ექიმი კომაროვსკი ბავშვის გაციების მიზეზად ცივ ამინდში გაოფლიანებას და ზედმეტად თბილად ჩაცმას ასახელებს. ბებიებს კი მტკიცედ სწამთ, რომ ბავშვის ავადმყოფობა სიცივემ გამოიწვია. უფროსი თაობის წარმომადგენლები ხშირად მშობლებისგან მალულად ბავშვებს დამატებით აცმევენ ტანსაცმელს, რაც ცნობილი პედიატრისთვის მოსაწონი ქცევა ნამდვილად არ არის.

2. ორპირი ნუ შეგაშინებთ

წყალი და მზე უფროსი თაობის წარმომადგენლებს ადამიანის მეგობრებად მიაჩიათ, თუმცა ჰაერი მათ ნაწილს ძალიან აშინებს. ბებიებს ორპირ ქარში ბავშვის გაჩერების წარმოდგენაც კი არ სურთ. ისინი თვლიან, რომ ამ შემთხვევაში ბავშვი სწრაფად გაცივდება, მას ტემპერატურა აუწევს, ყელი ეტკინება და ა.შ. ბებიები არ ეთანხმებიან ევგენი კომაროვსკის გამუდმებულ მოწოდებას სახლის განიავების შესახებ, როდესაც ბავშვი ავადმყოფობს. ცნობილ პედიატრს ორპირი ბავშვის ჯანმრთელობისთვის საფრთხის შემცველად არ მიაჩნია.

3. თბილი საფენების და შინაურული სამკურნალო საშუალებების გამოყენებას არ გირჩევთ

ექიმი კომაროვსკი აღნიშნავს, რომ ბებიები ხშირად ჩქარობენ, როდესაც ბავშვის იმუნიტეტის ამაღლების მიზნით შინაურული მეთოდების გამოყენებას იწყებენ. თუ ბავშვი ცივდება ისინი თბილ საფენებს, ინგალაციას, ჯანჯაფილის ჩაის და სხვა სამკურნალო საშუალებებს იყენებენ. უფროსი თაობის წარმომადგენლებს ძალიან ეშინიათ, რომ ექიმთან ვიზიტამდე ბავშვის მდგომარეობა უსწრაფესად გაუარესდება, რის გამოც ისინი მოქმედებას სწრაფად იწყებენ. ისინი ბავშვის წინდებს ალოეს წვენში ავლებენ, ძმარს იყენებენ ან სხვა მეთოდების გამოყენებით ცდილობენ პატარების გამოჯანმრთელებას. ექიმი კომაროვსკი მსგავსი მეთოდების გამოყენებას რეკომენდაციას არ უწევს.

4. არ დაუგდოთ ბავშვს ტემპერატურა

უფროსი თაობის წარმომადგენლები ტემპერატურის მატებისთანავე ბავშვს წამალს აძლევდნენ, როდესაც ტემპერატურა დაიწევდა, მშვიდდებოდნენ, რადგან თვლიდნენ, რომ პრობლემა მოგვარდა. ევგენი კომაროვსკის თქმით, ტემპერატურის მატებისას ორგანიზმში ისეთი ნივთიერებები გამომუშავდება, რომელიც ვირუსებს ებრძვის. ექიმი კომაროვსკის რეკომენდაციით, თუ ბავშვს ნერვული დაავადებები არ აწუხებს და ტემპერატურის ატანა შეუძლია, 38,5 გრადუსამდე მას სიცხის დამწევი არ უნდა მისცეთ. ექიმი კომაროვსკი ბავშვის ძმრითა და სპირტით დაზელვასაც ეწინააღმდეგება. ის არც პარაცეტამოლის გამოყენებას უჭერს მხარს.

5. ბავშვს საკვები არასდროს დააძალოთ

ექიმი კომაროვსკი აცხადებს, რომ თუ ბავშვს მადა არ აქვს, მას ბლინები, წვნიანი ან პიურე ძალით არ უნდა აჭამოთ. იმისთვის, რომ ბავშვმა კვება დაიწყოს, მას ინტენსიური ფიზიკური დატვირთვა და ხემსის აკრძალვა ესაჭიროება. ევგენი კომაროვსკი თვლის, რომ შეუძლოდ მყოფი ბავშვისთვის საკვების დაძალება მიუღებელია. პედიატრი აღნიშნავს, რომ მოავადე პატარებს სითხეების და მსუბუქი საკვების მიღებაც აკმაყოფილებთ. როგორც წესი, უფროსი თაობის წარმომადგენლები მის ხედვას არ იზიარებენ.

მომზადებულია ​Letidor.ru - ს მიხედვით

წაიკითხეთ სრულად