Baby Bag

რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება? - თემაზე ქცევითი თერაპევტი საუბრობს

რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება? - თემაზე ქცევითი თერაპევტი საუბრობს

რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება? - ამ საკითხზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა პრაქტიკოსი ქცევითი თერაპევტი, სუპერვაიზერი, ფსიქოლოგიის მაგისტრი მაკო გაგნიძე.

- როდესაც ბავშვი გამუდმებით უხეშობს, რა შეიძლება იყოს მიზეზი?

ზოგადად ქცევა არის ინდივიდის მიზანმიმართულად განხორციელებული აქტივობა, რომელსაც გააჩნია მიზანი და ფუნქცია. როდესაც პრობლემურ ქცევასთან გვაქვს საქმე, ამ შემთხვევაში, ბავშვის გამუდმებულ უხეშობასთან და ხშირად მეორდება შემანარჩუნებელი შედეგი, ანუ განმტკიცება, გამორიცხულია ამ ქცევას არ ჰქონდეს წინაპირობა. ქცევათმეცნიერება (ბიჰევიორიზმი) ყველაზე ეფექტურად გვეხმარება ქცევის მართვაში, ხოლო ქცევის მომავალში გამოვლენას და დასწავლას განაპირობებს შედეგები, რომლებიც მოსდევს მას. ანუ შედეგი, რომელიც იწვევს ქცევის გამოვლენის ზრდას. თუკი ბავშვი უხეშობით, ფიზიკური აგრესიით, ყვირილით არასასურველი ქცევით აღწევს სასურველს მაგალითად:

  1. სასიამოვნო სტიმულის მიღება - მაღაზიაში უნდოდა კანფეტი, არ ყიდულობდნენ, მან იყვირა/იუხეშა/იბილწსიტყვავა: მიიღო სასურველი და უყიდეს;
  2. არასასიამოვნოს თავიდან არიდება - არ უნდა დაყრილი სათამაშოების ალაგება. იყვირა/იუხეშა/იბილწსიტყვავა: დავალება არ შეასრულა, ოღონდ დამშვიდებულიყო და ამ დავალების შესრულება აღარ მოსთხოვეს.

შესაძლოა და ხშირია ეს იყოს ყურადღების მიღებისთვის გამოვლენილი ქცევა ან სხვისი ყურადღების თავიდან აცილებისთვის. იმისათვის, რომ გავიგოთ ქცევის ფუნქცია და შედეგის მასზე ზემოქმედება, სპეციალისტები პრობლემური ქცევის დროს ვაგროვებთ და მშობელსაც ვთხოვთ ABC (Antecedent-Behavior-Consequence - წინაპირობა, ქცევა, შედეგი) მონაცემების შეგროვებას და შემდგომ ამ მონცემების ნიადაგზე გარკვეული სტრატეგიების დასახვას.

ქცევას თუ არ ექნება ის შედეგი, რისთვისაც ხორციელდება, ადრე თუ გვიან ჩაქრება და საბოლოოდ გაქრება. შესაძლოა, გარკვეული პერიოდი ქცევისაფეთქება გამოიწვიოს, მაგრამ საბოლოოდ, მაინც გაქრება. თუმცა, უნდა გავითვალისწინოთ ინდივიდუალიზმი, რომელიც ასევე გააჩნია ქცევას. ძველი და ჩვევაში გადასული ქცევის გაქრობა რთულია, ახლის გაცილებით მარტივი. შესაბამისად, მშობელი უნდა ეცადოს გაარკვიოს რა არის წინაპირობა აღნიშნული ქცევების და რა მოყვება, რა ინარჩუნებს მათ. თუკი თავად ვერ ახერხებს და უჭირს გამკლავება, მაშინ უნდა მიმართოს სპეციალისტს. მოდით, კიდევ ერთხელ ჩამოვთვალოთ რა შეიძლება იყოს აღნიშნული ქცევის განხორციელების მიზეზები: 

1. სასურველის მიღება;

2. იმპულსურობა;

3. ყურადღების მიპყრობა;

4. არახელსაყრელი გარემო;

5. იმიტირება (მიბაძვა) ოჯახის წევრის, მულტფილმის გმირის და ა.შ.;

6. თავდაცვა;

7. უნარების ნაკლებობა ( არ იცის როგორ მოითხოვოს რაიმე ან ლექსიკური მარაგი არ აქვს);

8. სტრესი (ოჯახის სირთულეები);

9. ემოციური ფონი (იმედგაცრუება, ყურადღების ნაკლებობა);

10. ფიზიოლოგიური მდგომარეობა, რუტინის დარღვევა, უძილობა, შიმშილი.

- რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება?

- იმ მომენტში არ ამახვილებთ ყურადღებას, არ ეჩხუბებით, არ ავლენთ საპასუხო აგრესიას, არ იცინით, არ ახალისებთ. როდესაც ქცევის გამოვლენა დასრულდება, ვასწავლით გამოხატვის სწორ ფორმას (სასურველის მოთხოვნის, არასასურველის თავიდან არიდების და ა.შ). ეს იმ შემთხვევაში თუკი ბავშვს მიმართული მეტყველება ესმის და თუ არა, მაშინ სხვა სტრატეგიების გამოყენება შეგვიძლია, მაგალითად, ალტერნატიული კომუნიკაცია, ჟესტით მოთხოვნა და ა.შ

- რამდენად ეფექტურია, რომ ასეთ დავაიგნოროთ?

რაც შეეხება იგნორს, აღნიშნული სტრატეგია ქცევის გამოყენებით ანალიზში ნამდვილად არსებობს და ჰქვია დაგეგმილი იგნორი, თუმცა, ეს ძალიან დიდი სიფრთხილით უნდა გამოვიყენოთ და მხოლოდ გარკვეულ სიტუაციებში, ისიც სპეციალისტთან შეთანხმებით. უნდა აღვნიშნოთ, რომ ამ დროს ვაიგნორებთ ინდივიდის ქცევას და არა თავად ინდივიდს.

როცა ბავშვი ხდება აგრესიული, ვიწყებთ ძიებას, გვიჩნდება კითხვას რატომ? მშობელმა ყველა გარემოში უნდა გააანალიზოს აღნიშნული ქცევა და თუ ვერ იგებს მიზეზს, მიმართოს სპეცილისტს. მნიშვნელოვანია ერთი აღზრდის სტილი ოჯახში, არასწორია, როდესაც ოჯახის ერთი ან რამოდენიმე წევრი რაღაცას უკრძალავს და სხვები ნებას რთავენ.

- მშობლის მხრიდან, რა სახის კომუნიკაციამ შეიძლება გაამწვავოს მდგომარეობა?

მშობლის მხრიდან აგრესიაზე აგრესიით პასუხმა ერთმნიშვნელოვნად შესაძლოა გაამწვავოს მდგომარეობა.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

შეიძლება დაინტერესდეთ

ფილტვების მარტივი სავარჯიშო თაბახის ფურცლის გამოყენებით - რეანიმატოლოგ არჩილ მარშანიას რჩევები

ფილტვების მარტივი სავარჯიშო თაბახის ფურცლის გამოყენებით - რეანიმატოლოგ არჩილ მარშანიას რჩევები

​რეანიმატოლოგ-ანესთეზიოლოგი არჩილ მარშანია ტელეკომპანია ფორმულას გადაცემაში „დილა ფორმულაზე“ ფილტვის დაზიანების შემთხვევაში სუნთქვითი ვარჯიშების მნიშვნელობაზე საუბრობს:

„სუნთქვითი ვარჯიშისთვის შეიძლება უბრალოდ თაბახის ფურცელი ავიღოთ, მაღლა ავწიოთ და როგორც სანთელს ვუბერავთ, შევუბეროთ სული. ვეცადოთ, რომ ფურცელი რაც შეიძლება დიდხანს ავწიოთ მაღლა. შემდეგ ვარჯიშს უფრო ვართულებთ. ფურცელი უნდა გავწიოთ ცოტა უფრო წინ. თუ ვარჯიშის შესრულება გვიჭირს, ფურცელი ახლოს უნდა მოვიტანოთ. ​თუ რესპირატორული სიმპტომები უფრო გამოხატულია, ხველაა, ტემპერატურაა და ფიქრობთ, რომ ფილტვი დაზიანებულია, ამ ვარჯიშს ვაკეთებთ საათში ერთხელ, თუ არა - დღეში რამდენჯერმე.“

​არჩილ მარშანია კოვიდ-19-ით თავადაც იყო ინფიცირებული. მისი თქმით, მას ყნოსვა და გემო 100 %-ით ჰქონდა დაკარგული:

„მე ყნოსვის და გემოს დაკარგვა გამომივლინდა სიმპტომების დაწყებიდან მეოთხე-მეხუთე დღეს. მქონდა ყნოსვის და გემოს 100 %-იანი დაკარგვა. ორივე სამ-ოთხ დღეში აღდგა თავისით. სხვადასხვა არომატებს ვცდიდი, აჯიკაც ვცადე. ამ დროს არ უნდა გამოვიყენოთ მძაფრი სუნის მქონე ქიმიური საშუალებები. მსუბუქ და ასიმპტომურ კოვიდს არ სჭირდება არც გამოკვლევები და არც მკურნალობა. ერთადერთი მედიკამენტი, რომელიც მივიღე, იყო იბუპროფენი. მქონდა ცხელება და კუნთების ტკივილი. ​მაქვს ქრონიკული სინუსიტი და ვიყენებდი ცხვირის სპრეის. სხვა არანაირი მედიკამენტი არ მიმიღია. მე არც ანალიზები ჩამიტარებია. თუ რამის გადამოწმება გსურთ, ანალიზით არაფერი შავდება. ხშირად საუბრობენ კომპიუტერულ ტომოგრაფიაზე. კომპიუტერული ტომოგრაფია არაფრის მომცემია მსუბუქ პაციენტებში. ის საჭიროა ჰოსპიტალში გადაყვანილი მძიმე პაციენტებისთვის, როდესაც ეჭვი გვაქვს თრომბოემბოლიაზე ან მძიმე ბაქტერიულ გართულებებზე.“

„რამდენიმედღიანი მაღალი ცხელება არ არის იმის ნიშანი, რომ გამოკვლევები გჭირდებათ. თუ არის ცხელება და რაიმე თანდართული დაავადება, ამის მიხედვით ექიმმა უნდა გადაწყვიტოს რა ანალიზები გჭირდებათ. მხოლოდ ცხელება რაიმეს ნიშანი არ არის. ვირუსულ ინფექციებს ზოგადად ახასიათებს ცხელება. ​38,5 ცხელებაზე მაღლა თუ არ არის ტემპერატურა, მედიკამენტიც არ გვჭირდება. ესეც ინდივიდუალურია, რა თქმა უნდა. თუ სერიოზული დისკომფორტი გაქვთ, თავი არ უნდა დაიტანჯოთ და მიიღოთ მედიკამენტი,“ - აცხადებს არჩილ მარშანია.

წყარო: ​დილა ფორმულაზე

წაიკითხეთ სრულად