Baby Bag

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

რა არის ტიკი, როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება და როგორ დავეხმაროთ ბავშვებს მის დაძლევაში?- ​MomsEdu.ge-ს ამ და სხვა კითხვებს ფსიქოლოგმა მარიამ ბასოშვილმა უპასუხა.

- პირველ რიგში განგვიმარტეთ რა არი ტიკი?

- ტიკი ეს არის კუნთების უნებლიე, სწრაფი მოძრაობა, რომელიც ვლინდება სხეულის სხვადასხვა ნაწილში წინასწარი განზრახვის გარეშე და იწოდება როგორც, ტიკური აშლილობა. არსებობს მოტორული დარვევები, რომლებიც ძალიან ჰგავს ტიკებს მაგალითად, კუნთების უეცარი შეკრთომა ან დაკლაკნილი ჭიისებრი მოძრაობები, თუმცა ეს ტიკი არ არის და აუცილებელია სწორი დიაგნოსტირება.

- როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება?

- არსებობს მარტივი და რთული ტიკები, მოტორული და ვოკალური. მარტივი მოტორული ტიკები ხასიათდება კუნთების სწრაფი, ხანმოკლე მოძრაობებით, მაგალითად, თვალების ხამხამი, წარბების აწევა ან სხვა სახის ჟესტები, რომელსაც შინაარსი არ გააჩნია და კონტექსტს არ შეესაბამება, ასევე მხრების მოძრაობები.

რთული მოტორული ტიკები არის უფრო ნელი უნებლიე მოძრაობები ვიდრე მარტივი მოტორული ტიკები. ხასიათდება საგნების ხელით მოსინჯვით, ფეხების ბაკუნით, უკუღმა სიარულით ან ცეკვით,ხტუნვითი მოძრაობებით.ხელებისა და ფეხების ქნევა, ასევე უხამსი ჟესტები მიეკუთვნება რთულ მოტორულ ტიკებს.

მარტივი ვოკალური ტიკები ეს არის - ჩახველება, სრუტუნი, ბურტყუნი.

რთულ ვოკალურ ტიკებს მიეკუთვნება სიტყვების ან მთელი ფრაზების უნებლიე წამოყვირება. შესაძლოა იყოს უხამსი და სოციალურად მიუღებელი სიტყვები.

- ვინ აფასებს ბავშვს და რა ასაკში შეიძლება გამომჟავნდეს ტიკები?

- დიაგნოსტიკურ სახელმძღვანელოებში, როგორც ზემოთ ვახსენე, დიაგნოზი იწოდება, როგორც ტიკური აშლილობა, ხოლო არის თუ არა გარდამავალი ტიკური აშლილობა, ქრონიკული თუ კომბინირებული, დაზუსტებული თუ დაუზუსტებელი ამას განსაზღვრავს ფსიქიატრი ან ნეიროფსიქოლოგი, შესაძლოა,  ნევროლოგის შეფასებაც გახდეს საჭირო.

გარდამავალი ტიკური აშლილობა იწყება ადრეულ ბავშვობაში. მარტივი ტიკები რამდენიმე კვირა ან თვე გრძელდება და სხვა სირთულეები თან არ ახლავს. ეს მდგომარება 3-4 ჯერ უფრო ხშირია ბიჭებში, ვიდრე გოგონებში. ადრეულ ბავშვობაში ბავშვებისთვის რაიმეს დასწავლის ერთ-ერთი გზა მიმბაძველობაა. ამ დროს ტიკის ათვისება უფრო მარტივად ხდება.

გარდამავალი ტიკური აშლილობის დროს ერთი ტიკი შესაძლოა, შეიცვალოს და ჩანაცვლდეს მეორე ტიკით, მაგალითად, ჩახველება სრუტუნით ან პირიქით. ქრონიკული ტიკური აშლილობისას კი ტიკი არ იცვლება ასე მარტივად.

- რა არის ტიკის გამომჟღავნების მიზეზი, რამ შეიძლება გაამწვავოს ტიკი?

- სტრესულ სიტუაციაში ბავშვებს ხშირად ეწყებათ თვალების ხამხამი, ფეხების ბაკუნი, მხრების აჩეჩვა, ჩახველება. მაგალითად, ბავშვებს თუ უწევთ აუდიტორიის წინაშე გამოსვლა ნერვიულობის ფონზე შეიძლება დაიწყოს უნებლიე ჩახველება, მხრების ჩეჩვა - ეს ყველაფერი არის ტიკი, თუმცა უმრავლეს შემთხვევაში უკვალოდ, ყოველგვარი ჩარევის გარეშე ქრება.

ტიკის სიხშირე მატულობს სტრესის ფონზე, დაღლილობისას, ხოლო მისი სიხშირე მცირდება ფიზიკური ან გონებრივი აქტივობებისას, ასევე ძილში.

- როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში, რა რჩევებს მისცემთ მშობლებს?

- ტიკები, როგორც წესი, ბავშვებისთვის კომპლექსად იქცევ ადა გავლენას ახდენს მათ თვითშეფასებაზე. აუცილებელია, რომ მასწავლებელმა, ასევე ბავშვებმა იცოდნენ ტიკის შესახებ და თანაკლასელი არ გახდეს სოციუმის მხრიდან ბულინგის მსხვერპლი. გარშემომყოფებს, მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს.

გარდა იმისა, რომ დიაგნოსტირება აუცილებელია, ასევე ფსიქოთერაპია ძალიან კარგი მეთოდია ტიკებთან სამუშაოდ. ზღაპრით თერაპია, არტ-ტერაპია, ფიზიკური-გონებრივი აქტივობები მკვეთრად დაეხმარება ბავშვს ტიკების დაძლევაში. ბავშვისთვის მშვიდი გარემო, ნაკლები სტრესი და მშობლების მხრიდან მხარდაჭერა ამ პროცესში ძალიან მნიშვნელოვანია.

ესაუბრა მაკა ქაფიანიძე 

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგ​უფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

„არაფერი ასაზრდოებს ბავშვის გულს ისე, როგორც დადებითი ემოციები,“ - ნუტრიციოლოგი მარი მალაზონია

„არაფერი ასაზრდოებს ბავშვის გულს ისე, როგორც დადებითი ემოციები,“ - ნუტრიციოლოგი მარი მალაზონია

ნუტრიციოლოგმა მარი მალაზონიამ 5 პუნქტი დაასახელა, რომელიც ბავშვის გულის ჯანმრთელობისთვის ძალიან სასარგებლოა:

„ეს არის ხუთი ძირითადი პუნქტი, რომელზეც მთელი მსოფლიოს ექიმები შეთანხმდნენ, განსაკუთრებით პედიატრიული საზოგადოებები, რომელთაც დიდი გამოცდილება დაუგროვდათ, თუ რა არის ბავშვის გულისთვის სასარგებლო. აღმოჩნდა, რომ ბავშვისთვის უმნიშვნელოვანესია დადებითი ემოციები. ​ყველაფერი, რაც ბავშვის განვითარებისთვის კარგია, კარგია ბავშვის გულისთვის. აღმოჩნდა, რომ არაფერი ასაზრდოებს ბავშვის გულს ისე, როგორც დადებითი ემოციები. ხშირად გვგონია, რომ თუ ბევრი სათამაშო აქვს ბავშვს, თუ მსუყედ ვცხოვრობთ, ბევრი ფული გვაქვს იმისთვის, რომ სურვილები დავუკმაყოფილოთ ბავშვებს, ეს აბედნიერებთ მათ. აღმოჩნდა, რომ ბავშვს ყველაზე მეტად აბედნიერებს და დადებითი ემოციებით ავსებს სიყვარულის განცდა, რომელსაც გარშემომყოფებისგან გრძნობს. ბავშვებს სჭირდებათ, რომ იგრძნონ ჩვენგან სიყვარული. არაფერი ავსებთ ბავშვებს დადებითი ემოციებით ისე, როგორც უფროსების მზაობა მათ მოუსმინონ. მნიშვნელოვანია, რომ ჩვენი შვილის სამზერი თვალებით ვუყუროთ სამყაროს.“

მარი მალაზონიას თქმით, ბავშვის ჯანმრთელობისთვის გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს ოჯახურ ფიზიკურ აქტივობას:

„რაც შეეხება ფიზიკურ აქტივობას, უბრალოდ ბავშვის წაქეზება ფიზიკური აქტივობისთვის არ აღმოჩნდა საკმარისი. გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს, რომ ეს აქტივობა იყოს ოჯახური. იყოს იმ ადამიანებთან ერთად, ვინც სიყვარულით და დადებითი ემოციებით ავსებს ბავშვს. ბავშვის გულის დასაცავად მნიშვნელოვანია ბავშვის ეკრანთან გატარებული დროის კონტროლი.​ ეკრანთან გატარებული დრო ბავშვის გულისთვის არის დანაღმული ველი. ჩვენ ბავშვის ჯანმრთელობისთვის ნაღმებს ვამზადებთ, როდესაც ვერ ვაკონტროლებთ დროს. ეს ნაღმები ჩვენს შვილებს აუფეთქდებათ ცხოვრების სულ სხვა ეტაპზე. ამ პუნქტში იგულისხმება, თუ რას უნდა უყურონ ბავშვებმა ეკრანზე.“

„სპორტი არის ფიზიკური აქტივობისგან განსხვავებული მდგომარეობა. თუ გადავწყვიტეთ, რომ ბავშვი ადრეული ასაკიდან რომელიმე სახეობის სპორტით დავტვირთოთ, აუცილებელია კონტროლი. კონტროლში იგულისხმება წინასწარი შეფასება, განსაკუთრებით იმ ოჯახებში სადაც არის გულთან დაკავშირებული რისკები. მნიშვნელოვანია, რომ მშობელმა ბავშვი არ აქციოს საკუთარი აუსრულებელი ოცნებების მიღწევის საშუალებად. რეალური შეფასება გულისხმობს, ვიცოდეთ, რა შეუძლია ჩვენს შვილს, რა უნდა და არ მოვახვიოთ თავს ჩვენი სურვილები,“ - აღნიშნულ საკითხზე მარი მალაზონიამ საქართველოს პირველი არხის გადაცმეაში „პირადი ექიმი-მარი მალაზონია“ ისაუბრა.

წყარო: ​„პირადი ექიმი - მარი მალაზონია“

წაიკითხეთ სრულად