Baby Bag

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

რა არის ტიკი, როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება და როგორ დავეხმაროთ ბავშვებს მის დაძლევაში?- ​MomsEdu.ge-ს ამ და სხვა კითხვებს ფსიქოლოგმა მარიამ ბასოშვილმა უპასუხა.

- პირველ რიგში განგვიმარტეთ რა არი ტიკი?

- ტიკი ეს არის კუნთების უნებლიე, სწრაფი მოძრაობა, რომელიც ვლინდება სხეულის სხვადასხვა ნაწილში წინასწარი განზრახვის გარეშე და იწოდება როგორც, ტიკური აშლილობა. არსებობს მოტორული დარვევები, რომლებიც ძალიან ჰგავს ტიკებს მაგალითად, კუნთების უეცარი შეკრთომა ან დაკლაკნილი ჭიისებრი მოძრაობები, თუმცა ეს ტიკი არ არის და აუცილებელია სწორი დიაგნოსტირება.

- როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება?

- არსებობს მარტივი და რთული ტიკები, მოტორული და ვოკალური. მარტივი მოტორული ტიკები ხასიათდება კუნთების სწრაფი, ხანმოკლე მოძრაობებით, მაგალითად, თვალების ხამხამი, წარბების აწევა ან სხვა სახის ჟესტები, რომელსაც შინაარსი არ გააჩნია და კონტექსტს არ შეესაბამება, ასევე მხრების მოძრაობები.

რთული მოტორული ტიკები არის უფრო ნელი უნებლიე მოძრაობები ვიდრე მარტივი მოტორული ტიკები. ხასიათდება საგნების ხელით მოსინჯვით, ფეხების ბაკუნით, უკუღმა სიარულით ან ცეკვით,ხტუნვითი მოძრაობებით.ხელებისა და ფეხების ქნევა, ასევე უხამსი ჟესტები მიეკუთვნება რთულ მოტორულ ტიკებს.

მარტივი ვოკალური ტიკები ეს არის - ჩახველება, სრუტუნი, ბურტყუნი.

რთულ ვოკალურ ტიკებს მიეკუთვნება სიტყვების ან მთელი ფრაზების უნებლიე წამოყვირება. შესაძლოა იყოს უხამსი და სოციალურად მიუღებელი სიტყვები.

- ვინ აფასებს ბავშვს და რა ასაკში შეიძლება გამომჟავნდეს ტიკები?

- დიაგნოსტიკურ სახელმძღვანელოებში, როგორც ზემოთ ვახსენე, დიაგნოზი იწოდება, როგორც ტიკური აშლილობა, ხოლო არის თუ არა გარდამავალი ტიკური აშლილობა, ქრონიკული თუ კომბინირებული, დაზუსტებული თუ დაუზუსტებელი ამას განსაზღვრავს ფსიქიატრი ან ნეიროფსიქოლოგი, შესაძლოა,  ნევროლოგის შეფასებაც გახდეს საჭირო.

გარდამავალი ტიკური აშლილობა იწყება ადრეულ ბავშვობაში. მარტივი ტიკები რამდენიმე კვირა ან თვე გრძელდება და სხვა სირთულეები თან არ ახლავს. ეს მდგომარება 3-4 ჯერ უფრო ხშირია ბიჭებში, ვიდრე გოგონებში. ადრეულ ბავშვობაში ბავშვებისთვის რაიმეს დასწავლის ერთ-ერთი გზა მიმბაძველობაა. ამ დროს ტიკის ათვისება უფრო მარტივად ხდება.

გარდამავალი ტიკური აშლილობის დროს ერთი ტიკი შესაძლოა, შეიცვალოს და ჩანაცვლდეს მეორე ტიკით, მაგალითად, ჩახველება სრუტუნით ან პირიქით. ქრონიკული ტიკური აშლილობისას კი ტიკი არ იცვლება ასე მარტივად.

- რა არის ტიკის გამომჟღავნების მიზეზი, რამ შეიძლება გაამწვავოს ტიკი?

- სტრესულ სიტუაციაში ბავშვებს ხშირად ეწყებათ თვალების ხამხამი, ფეხების ბაკუნი, მხრების აჩეჩვა, ჩახველება. მაგალითად, ბავშვებს თუ უწევთ აუდიტორიის წინაშე გამოსვლა ნერვიულობის ფონზე შეიძლება დაიწყოს უნებლიე ჩახველება, მხრების ჩეჩვა - ეს ყველაფერი არის ტიკი, თუმცა უმრავლეს შემთხვევაში უკვალოდ, ყოველგვარი ჩარევის გარეშე ქრება.

ტიკის სიხშირე მატულობს სტრესის ფონზე, დაღლილობისას, ხოლო მისი სიხშირე მცირდება ფიზიკური ან გონებრივი აქტივობებისას, ასევე ძილში.

- როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში, რა რჩევებს მისცემთ მშობლებს?

- ტიკები, როგორც წესი, ბავშვებისთვის კომპლექსად იქცევ ადა გავლენას ახდენს მათ თვითშეფასებაზე. აუცილებელია, რომ მასწავლებელმა, ასევე ბავშვებმა იცოდნენ ტიკის შესახებ და თანაკლასელი არ გახდეს სოციუმის მხრიდან ბულინგის მსხვერპლი. გარშემომყოფებს, მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს.

გარდა იმისა, რომ დიაგნოსტირება აუცილებელია, ასევე ფსიქოთერაპია ძალიან კარგი მეთოდია ტიკებთან სამუშაოდ. ზღაპრით თერაპია, არტ-ტერაპია, ფიზიკური-გონებრივი აქტივობები მკვეთრად დაეხმარება ბავშვს ტიკების დაძლევაში. ბავშვისთვის მშვიდი გარემო, ნაკლები სტრესი და მშობლების მხრიდან მხარდაჭერა ამ პროცესში ძალიან მნიშვნელოვანია.

ესაუბრა მაკა ქაფიანიძე 

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგ​უფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

უნდა ჰქონდეს თუ არა ბავშვს ჯიბის ფული? - ფსიქოლოგი ელენე ჯაფარიძე

​​ფსიქოლოგი ელენე ჯაფარიძე ბავშვებისთვის ფულთან მოპყრობის წესების სწავლების მნიშვნელობაზე საუბრობს და აღნიშნავს, რომ თუ ბავშვს არ მივცემთ თანხას, ის ვერ ისწავლის ფულთან ურთიერთობას:

„ფულთან მოპყრობას ვერ ისწავლის ბავშვი, თუ არ მიეცი ფული. ფულთან მოპყრობა ნიშნავს, რომ ​ბავშვმა აიღოს პასუხისმგებლობა თავის ფინანსურ მდგომარეობაზე, ისწავლოს მისი გახარჯვა. ბავშვის ფულთან ურთიერთობა სამ მნიშვნელოვან პრინციპს უნდა ემყარებოდეს: მან უნდა იცოდეს, რომ ამ ფულიდან აქვს უფლება რაღაცის გახარჯვის, რაღაც უნდა შეინახოს და რაღაც ქველმოქმედებისთვის გამოიყენოს. რა თქმა უნდა, ამას ბავშვი პირველივე ჯერზე ვერ ისწავლის და უცებ კარგი ეკონომისტი ვერ გამოვა. ეს ხშირად უფროსებსაც გვიჭირს. რაც უფრო მეტია შემოსავალი, მით უფრო მეტია გასავალი და დანახარჯიც. ასე იმიტომ ხდება, რომ ჩვენ გვიან ვიწყებთ ფულთან ურთიერთობას. ფსიქოლოგების ნაწილი თვლის, რომ ექვს წლამდე ასაკის ბავშვსაც კი, ფულთან ურთიერთობისას პასუხისმგებლობის გრძნობის ჩამოსაყალიბებლად, უნდა მივცეთ გარკვეული თანხა და ვასწავლოთ, რა შეუძლია მიიღოს ამ თანხით. ფულს ბავშვისთვის უნდა ჰქონდეს არსებითი მნიშვნელობა. ის უნდა ხვდებოდეს, რომ ფული მარტივად არ მოიძიება.“

ელენე ჯაფარიძის თქმით, ბავშვი​ ოჯახის ფინანსურ მდგომარეობას უნდა იცნობდეს:

„როგორ უნდა ვასწავლოთ ბავშვს ფულთან ურთიერთობა? ეს მარტივად არ ხდება. ის ჩართული უნდა იყოს მთლიან პროცესში. ხშირად მოზარდებმა საერთოდ არ იციან, საიდან მოდის ფული. ვერ ხვდებიან, როგორ გამოიმუშავებენ მშობლები ფულს და რა გასავალი აქვს ოჯახს. თუ ბავშვი ერთხელ მაინც ჩახედავს ​კომუნალური გადასახადის ქვითარს, ის ბევრ რამეს მიხვდება. მნიშვნელოვანია მისი ასაკის გათვალისწინებაც. ოთხი წლის ბავშვს კომუნალურ გადასახადებზე ვერ დავუწყებთ ლაპარაკს. როდესაც ვკითხულობთ, რამდენი უნდა იყოს ბავშვის ბიუჯეტი, ეს მთლიანად დამოკიდებულია ოჯახის ბიუჯეტზე. ასევე მნიშვნელოვანია, როგორ სოციუმშია ბავშვი. თუ ის დადის ძვირადღირებულ სკოლაში და მისი თანაკლასელების ბიუჯეტი მისას აღემატება, კრიზისი რომც არ იყოს, ის ხედავს ამ განსხვავებას.“

„მთავარია ბავშვს სწორად მივაწოდოთ ინფორმაცია, რათა ის ტრავმირებული არ იყოს . მან უნდა იცოდეს, რომ მისი ფინანსური მდგომარეობა ოჯახის ფინანსური მდგომარეობის ანარეკლია.​ ბულინგი სკოლაში ყველაზე ხშირად ფულის საკითხთან არის ხოლმე დაკავშირებული, როდესაც ხდება ბავშვისთვის ფულის გამოძალვა. სამწუხაროდ, ხდება ძალაუფლების არასწორი გადანაწილება. ამიტომ ბავშვისთვის ფულის მიცემა საფრთხილო საკითხია. ერთია, რომ ჩვენ გვინდოდეს მისთვის ფინანსური უნარების გამომუშავება, მეორეა, რომ ეს არ იქცეს ძალადობრივი მოპყრობის მიზეზად. ამ შემთხვევაშიც ძალიან დიდი მნიშვნელობა აქვს აღზრდას და რას ვასწავლით ბავშვს ფულის შესახებ. თუ ჩვენ სისტემატურად ბავშვი გავანებივრეთ იმით, რომ მას აქვს ფული, ის პასუხისმგებლობას ვერ აიღებს. მან უნდა იცოდეს, რომ თუ ერთ თვეში 200 ლარს აძლევთ, ის კი ამ თანხას ორ დღეში გახარჯავს, მას მეტი შემოსავალი აღარ ექნება,“ - აღნიშნავს ელენე ჯაფარიძე.

წყარო: ​დილა პირველზე

წაიკითხეთ სრულად